رشد فناوری
سال:1392 | دوره:9 | شماره:35 |تعداد مقالات:7

در دهه های اخیر کاهش نابرابری درآمد جزء اهداف عمده راهبرد توسعه اقتصادی و اجتماعی و حتی از وظایف مهم دولت ها محسوب می شود. از این رو، توجه به نابرابری درآمد و تجزیه و تحلیل آثار توزیعی سیاست های اعمال شده بر آن برای افزایش رشد اقتصادی از اهمیت ویژه ای برخوردار شده است. از طرفی دیگر امروزه توانایی دستیابی به نوآوری ها با بهره گیری از منابع انسانی خلاق به عنوان نخستین گام برای تبدیل دانش به ثروت شناخته شده است. لذا با توجه به اهمیت کلیدی نوآوری در اقتصادهای نوین، پژوهش حاضر به بررسی تاثیر نوآوری بر نابرابری درآمد کشورهای OPEC و کشورهای توسعه یافته منتخب OECD طی دوره زمانی 2009-1995 می پردازد. نتایج مطالعه حاکی از آن است که وضعیت کشورهای OPEC در مقایسه با کشورهای OECD در شاخص های جینی و نوآوری ضعیف و نامطلوب می باشد که این امر ناشی از فقدان هماهنگی سیاست های کلان اقتصادی با سیاست های علمی و پژوهشی است. همچنین بر اساس نتایج به دست آمده، اکثر کشورهایی که در حمایت از فعالیت های نوآورانه موفق تر عمل کرده اند دارای توزیع درآمد بهتری هستند. بنابراین کشورهای مورد مطالعه در مسیر حرکت از اقتصاد منابع و سرمایه محور به سوی اقتصاد دانش محور، حمایت از فعالیت های نوآورانه و کاهش نابرابری درآمد ضروری است جهت گیری سیاست های کلان اقتصادی آنان هماهنگ با سیاست های پژوهشی و آموزشی باشد.

کارآفرینی از محورهای اصلی و اساسی رشد و توسعه است به طوری که آن را موتور توسعه اقتصادی در هر کشور می دانند. تجربه کشورهای دارای رشد بالای درآمد ملی نشان دهنده آن است که مدیران این کشورها به نقش و اهمیت کارآفرینی در پیشرفت و توسعه کشور پی برده اند. از آنجا که بخش عظیمی از جامعه را زنان تشکیل می دهند، لذا کارآفرینی این قشر از جامعه از اهمیت بخصوصی برخوردار است. به گونه ای که یکی از شاخص های مهم برای ارزیابی و سنجش توسعه و پیشرفت هر کشور میزان مشارکت زنان در تولید است. آمارها نشان می دهد کمتر از 10 درصد از کارآفرینان در ایران زن هستند. تحقیق حاضر به بررسی عوامل موثر در توسعه کارآفرینی زنان می پردازد. ابزار تحقیق، پرسشنامه و مصاحبه می باشد که برای حصول اطمینان از پایایی پرسشنامه مورد استفاده از آزمون الفای کرونباخ بهره گرفته شده است و برای اطمینان از روایی یا اعتبار محتوایی پرسشنامه از روش نظرسنجی استادان و صاحب نظران امر استفاده شده است. در تحلیل داده ها و ارائه یافته از آزمون آماری بهره گرفته شد. نتایج نشان می دهد با وجود احراز نقش دوگانه زنان شاغل، آنان نسبت به فعالیت های خود احساس مثبتی دارند. در پایان پیشنهادها و راهکارهایی به منظور توسعه و گسترش فعالیتهای کارآفرینانه زنان مطرح می گردد که از مهمترین آنها فرهنگ سازی در تغییر نگرش جامعه نسبت به توانمندی زنان در فعالیتهای اقتصادی است.

یکی از مسائل مهم در کسب و کار سرعت بالای تغییرات و تحولات در محیط فناورانه بوده که، توانایی برنامه ریزی و تصمیم گیری در این حوزه را بدون درک شایسته از موقعیت حال و آینده فناوری، ناممکن ساخته است. از این رو، شناسایی، ایجاد و توسعه شبکه همکاران تحقیقاتی و صنعتی با استفاده از رویکرد نوآوری باز و بکارگیری هوشمندی فناوری به منظور رصد و دیده بانی تحولات فناورانه برای سازمان های فناوری محور و پیشرفت علم و فناوری که اثر مستقیم بر حوزه کسب و کار این سازمان ها دارد، دارای اهمیت بالایی است. از سوی دیگر، رشد فزاینده اینترنت در افزایش منابع داده برای هوشمندی فناوری تاثیر بسزایی داشته، بکارگیری مناسب و استفاده از ابزار فناوری اطلاعات برای دستیابی و تجزیه و تحلیل این داده ها به یک نکته کلیدی در ایجاد هوشمندی فناوری تبدیل شده است. از این رو، راهبرد سازمان در شناسایی و اکتساب فرایند مناسب هوشمندی فناوری دارای اهمیت زیادی شده که یک سازمان در ادغام نوآوری و ایده از بیرون سازمان با مزیت های اصلی درون سازمانی به آن نیازمند است. در نتیجه سازمان ها با ایجاد پیوند بین هوشمندی فناوری و نوآوری باز از طریق استقرار یک چارچوب نظام مند می توانند به هدف خود که افزایش ارزش هوشمندی فناوری است کمک کنند. به عبارت دیگر هوشمندی فناوری به عنوان ابزار رویکرد نوآوری باز از طریق ایجاد ارتباط بین دانش و ایده از خارج سازمان و مزیت های اصلی در درون سازمان باعث ایجاد مزیت رقابتی برای سازمان می شود.

در عصر حاضر که دوران رشد و تغییرات سریع و همچنین بهره برداری از فناوری است رویکرد جدیدی در اقتصاد و مدیریت ظهور پیدا کرده که توجه ویژه ای به منابع دانایی نسبت به دیگر منابع سازمانی دارد. در این نگرش به دو نوع منبع توجه ویژه ای شده است، یکی منابع سیستمی و فناوری و دیگری منابع انسانی. نوع نگرش به این دو نوع منبع منجر به دو گونه نگاه متفاوت به مدیریت دانایی می شود، یکی نگاه فناوری و دیگری نگاه انسانی. در بررسی علت عدم موفقیت غالب پروژه های مدیریت دانایی از این چشم انداز که دو رویکرد مدیریت منابع انسانی و رویکرد منابع فناوری در سازمان های دانایی محور را به طور جداگانه مورد بررسی قرار دهیم و با این نگرش به دلیل عدم موفقیت سازمانها در پروژه های مدیریت دانایی و شناسایی اهمیت این رویکردها در موفقیت فرایند مدیریت دانایی بپردازیم این تحقیق انجام شد. در تحقیق نمونه ها در ادبیات دریافتیم که نمی توان فناوری و فواید آن را نادیده گرفت اما در عین حال برای رهایی از خشک و رسمی بودن محیط سازمان ها و صنعت بایستی مدیریت منابع دانایی غیر فناورانه (انسانی) را در راس امور مدیریت در سازمان قرار داد. برای اینکه هم بتوان از مزایای فناوری استفاده کرده و از مضرات آن در ایجاد روحی خشک در شرکت ها متضرر نبود باید مدیریت منابع دانایی سازمان به نوع فناوری که در همکاری با منابع انسانی در فرایند مدیریت دانایی باشد توجه داشته باشد و فناوری در تقابل با منابع انسانی نباشد. در تحقیقات انجام شده و مطالعات صورت گرفته نوع فناوری ارتباطات و اطلاعات نوع فناوری است که با زیرساخت های شبکه ای (اکسترانت اینترانت و اینترنت) می تواند محیطی مناسب را برای مدیریت منابع انسانی فراهم کند.

در سال های اخیر شاهد رقابتی تر شدن عرصه کسب و کار در صنایع مختلف بوده ایم. بنابر نظر محققان عرصه کسب و کار، دستیابی به جایگاه رقابتی مناسب برای یک شرکت، تنها با کمک یک الگوی مناسب کسب و کار امکان پذیر است. یک مدل کسب و کار موفق، نشان دهنده یک راه بهتر نسبت به گزینه های موجود می باشد که می تواند ارزش بیشتری را به یک گروه مجزا از مشتریان پیشنهاد کرده و منافع بیشتری را به شرکت بازگرداند. عدم تشخیص یک مدل کسب و کار مناسب در زمان آغاز یک کسب و کار، موجب ناکامی سازمان ها در دستیابی به اهداف آن می شود. ولیکن علیرغم اهمیت این موضوع، تعاریف و مولفه های استانداردی جهت شناسایی مدل های کسب و کار به صورتی که بتوان از آن در کسب و کارها و صنایع مختلف بهره برد، وجود ندارد. از این رو، در این مطالعه بر اساس رویکردهای مختلفی که در مدل سازی مدل کسب و کار وجود دارد، به ارائه تعاریف و مولفه های مدل کسب و کار پرداخته شده است. با این حال، تنها داشتن یک مدل کسب و کار مطلوب در زمان آغاز به کار شرکت مهم نیست، بلکه آنچه حیاتی تر است، در اختیار داشتن و حفظ یک مدل کسب و کار بهینه در طول حیات موسسه است. توانمندی یک مدل کسب و کار تا حدی است که خود می تواند ابزاری قدرتمند برای تحلیل، آزمون و ارزیابی انتخاب های راهبردی باشد که پیشروی یک سازمان قرار دارد. به همین دلیل، ارزیابی مدل کسب و کار یک سازمان، به عنوان فرایند اتخاذ تصمیمات راهبردی هیچ وقت کامل نمی شود و می تواند مبنایی برای بهبود مستمر رفتار کسب و کار باشد. ارزیابی مدل های کسب و کار، با توجه به هدف ارزیابی و سطوح و واحد تحلیل، متفاوت است. در این مطالعه سعی شده است تا با مروری بر مطالعات صورت گرفته، مهمترین روش ها و معیارهای ارزیابی مدل کسب و کار مشخص گردد. باید توجه نمود که مدل های کسب و کار، نمایشی از کسب و کار در یک زمان خاص هستند. تحولات سریع در محیط اقتصادی، فرهنگی، سیاسی و فناوری، منجر به پیچیده تر شدن محیط فعالیت سازمان ها شده و باعث گردیده که سازمان ها دیگر از ثبات برخوردار نبوده و کسب و کارها به صورتی پویا تکامل یابند. این امر باعث شده است تا مدل های کسب و کار دارای یک وضعیت ناپایدار شده و با توسعه کسب و کار و در طول زمان، تغییر یابند. همین امر سبب گردیده است تا مفهوم نوآوری مدل کسب و کار به یکی از مهمترین مباحث مدیریتی تبدیل شود که در ادامه این مطالعه، مورد بررسی قرار گرفته است.

شرکت های کوچک دانش بنیان در توسعه فناوری و رونق اقتصادی نقش اساسی دارند. اساس شکل گیری این شرکت ها، ایده های خلاقانه مهندسان کارآفرین به عنوان موسسان این شرکت هاست اما اغلب این کارآفرینان، مهندسان جوان و خوش فکری هستند که فاقد مهارت های رهبری جهت هدایت این شرکت های نوپا و دانش بنیان می باشند. در این پژوهش با دیدگاهی جدید و بر اساس بعد مهندسی به مساله رهبری پرداخته شده است. در این رویکرد توانایی های فنی به اضافه قدرت رهبری، اصول «رهبری در مهندسی» را توصیف می کند. به کمک رهبری مهندسی فعالیت های اصلی شرکت های دانش بنیان بهتر تداوم یافته و اهداف اصلی این سازمان ها قابل حصول تر خواهد بود. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد بر اساس رویکرد «رهبری در مهندسی»، آموزش مهارت های رهبری در مراکز رشد به عنوان بستر اصلی شکل گیری شرکت های دانش بنیان نقش اساسی در موفقیت این شرکت ها ایفا می کند. علاوه بر این استفاده از مناسب ترین سبک رهبری به صورت اقتضایی و نیز ارتقاء مداوم مهارت های رهبری بر اساس تجارب حاصله به مدیران این شرکت ها اکیدا توصیه می شود. در نهایت ایجاد یک ساختار سازمانی مناسب مبتنی بر کارگروهی در شرکت های دانش بنیان و کمک های مشاوره ای مراکز رشد در این راستا در موفقیت این شرکت ها بسیار تاثیرگذار خواهد بود.

دانشگاه و صنعت از مهمترین و اثرگذارترین نهادها در توسعه اجتماعی و سیاسی و فرهنگی و پیشرفت های اقتصادی و فناورانه جامعه هستند. اهمیت در ارتباط میان علم و فناوری، ادغام علم و صنعت، ظهور صنایع بر مبنای علم، استفاده از علم به عنوان روش هایی برای بوجود آوردن مزیت های رقابتی در بخشی از شرکت ها و نیز جهانی سازی اقتصاد و بین المللی سازی فناوری، برخی از دلایلی هستند که ارتباطات مشترک میان شرکت ها و سازمان های تحقیقاتی را توجیه می کنند. توسعه ارتباط صنعت و دانشگاه به دلیل اثرات و پیامدهای بسیار مثبت آن در ایجاد تحولات فناورانه، اقتصادی و اجتماعی از دیرباز مورد توجه استراتژیست ها، سیاستگذاران و برنامه ریزان دانشگاهی و صنعت قرار داشته و تلاش های فراوانی جهت ایجاد پیوندی اثربخش بین صنعت و دانشگاه صورت گرفته است. قرن 21 رقابت بین المللی اقتصادی بر پایه دانش است. رقابت در بازار فناوری محور امروز جهان مستلزم ادغام دانش های نوین با صنعت است. صنعتی که بیبهره از دانش روز باشد، محکوم به زوال و دانش بدون کاربرد در صنعت بیارزش قلم داد می شود و این یعنی پیوند دانشگاه با صنعت. هدف از تدوین مقاله حاضر، بررسی نظریه ها، الگوها و مدل های موجود ارتباط میان دانشگاه، صنعت و سایر نهادهای موثر در اقتصاد دانش بنیان است. در این مکتوب، مدل های پیچش سه جانبه TH1، TH2 و TH3 (اتزکوویتز و لیدسدورف)، الگوی تکاملی (برکوویتز و فلدمن)، پیچش های چهارجانبه و پنج جانبه (کارایانیس و کمپبل)، پیچش پنج جانبه بومی (صمدی میارکلائی)، و پیچش N تایی ارتباطات دانشگاه-صنعت (لیدسدورف) مورد بررسی قرار گرفتند.