رشد فناوری
سال:1387 | دوره:4 | شماره:15 |تعداد مقالات:7

نقشه جامع علمی کشور را مجموعه ای هماهنگ، پویا و منسجم از اهداف، سیاست ها و الزامات تحول راهبردی علم، فناوری و نوآوری می دانند که نقشه راه تحقق اهداف چشم انداز 20 ساله کشور خواهد بود. فناوری در این نقشه به عنوان یک ابزار توانمند و عامل اصلی تولید ثروت و قدرت از اهمیت ویژه ای در چرخه نوآوری و فرآیند تجاری سازی علم برخوردار است. در این مقاله با توجه به اهمیت موضوع فناوری، برخی از مهمترین ملاحظات، کارکردها و مفاهیم فناوری در راستای تدوین نقشه جامع علمی کشور تشریح می شود.

در دو دهه اخیر، توسعه فناوری به عنوان یکی از حیاتی ترین نیازهای بنگاه ها / صنایع مختلف مورد توجه ویژه قرار گرفته است. مدل ها و رویکردهای متفاوتی در حوزه تدوین راهبرد فناوری توسط صاحب نظران این حوزه توسعه یافته است.این مقاله ابتدا مروری بر مفاهیم مرتبط با فناوری و راهبرد فناوری خواهد داشت. سپس در خصوص تقابل راهبرد فناوری و راهبرد کسب و کار و جایگاه هر یک در برابر دیگری، دیدگاه های مختلف را دسته بندی نموده و به تشریح مهم ترین آنها می پردازد. همچنین پس از ارایه توضیح مختصری در زمینه ابعاد راهبرد فناوری، به تشریح تحولات رویکردهای مدیریتی می پردازد.پس از آن، خصوصیات رویکردها و نگرش های مختلف در تدوین راهبرد فناوری، به ویژه رویکرد موقعیت یابی بررسی شده و مدل های مطرح مبتنی بر این رویکرد معرفی و تشریح می شود. در انتها مدل های مذکور بر اساس گام های تدوین راهبرد فناوری، سطح مورد استفاده، تصمیمات کلیدی در راهبرد فناوری و توجه به فناوری محصول یا فرایند، در قالب یک جدول یا یکدیگر مقایسه شده اند.

فرایند پذیرش موسسات در شهرک علمی و تحقیقاتی اصفهان که طی دوره ای شش ساله مراحل شکل گیری تا تثبیت را پشت سر گذاشته، بر اساس ارزیابی سه عامل کلیدی ضورت می گیرد که در این مقاله تبیین شده است. این سه عامل عبارتند از ایده محوری، تیم کاری و برنامه کاری که هر یک از اجزایی تشکیل شده است. مراحل فرایند پذیرش اولیه که مراحل تکامل آن با روش سعی و خطا صورت گرفت، اکنون شامل اطلاع رسانی، مراجعه و مذاکره اولیه تکمیل کاربرگ، مشاوره، اصلاح کاربرگ، تحویل مدارک، بررسی اولیه، تعیین داور، مصاحبه و ارزیابی فنی و اقتصادی، تکمیل فرم های داوری، نظرخواهی و بررسی ثانویه، تشکیل شورای پذیرش و تحلیل و تصمیم گیری نهایی است. شورای پذیرش و ارزیابی با نظارت بر مراحل اصلی کار، سیاست های تعیین شده توسط شورای علمی شهرک را اعمال می کند و موسسات را به سمت اهداف شهرک هدایت می نماید. جو حاکم بر فرایند پذیرش در تمام مراحل آموزشی و اصلاحی است نه گزینشی و رقابتی، حتی موسساتی که با عدم پذیرش مواجه می شوند در طی این فرایند به نوعی آموزش می بینند و براساس سوالات و بررسی های انجام شده به نحوی راهنمایی و هدایت می شوند. انسجام، واقع بینی، جامع نگری، یکنواختی، ثبات در نحوه ارزیابی در شورای پذیرش سبب شده است که در اکثر موارد نظرات اعضاء بسیار به هم نزدیک باشد و جمع بندی و رسیدن به تصمیم نهایی با اجماع صورت گیرد. حضور دو داور تخصصی یکی با دیدگاه فناوری (علمی) و دیگری با نظرات اقتصادی ( آشنا به بازار) در سنجش قابلیت و تناسب متقاضی برای استقرار در مرکز رشد عامل تعیین کننده است.این روند پذیرش اگر چه از تجربیات عمومی جهانی در مراکز رشد بهره برده است لیکن از هیچ الگویی مستقیما اقتباس نشده، بلکه به تدریج و براساس واقعیات و شرایط موجود منطقه تکامل یافته است. اصالت این فرایند ناشی از بومی بودن آن است.

تغییرات سریع فناوری در دهه های اخیر موجب شده است تا کشورها به نوآوری و اهمیت آن بیش از پیش پی ببرند. روابط پیچیده فناوری و نوآوری باعث پدید آمدن نظام نوآوری گردیده است. نظام ملی نوآوری، در سطح ملی در جهت تجاری نمودن ایده ها و انتقال مستمر دانش از سطح تولید دانش تا بهره برداری و تجاری سازی آن ایفای نقش می نماید. اجزا کلی این نظام عبارتند از سازمانها و عرف ها.این نظام وظیفه تولید، انتشار و استفاده از نوآوری ها را برعهده دارد. به عبارت دیگر نظام ملی نوآوری، نظامی جامع و فراگیر است که از سیاست گذاران دولتی، خلق کنندگان دانش جدید، استفاده کنندگان دانش و انواع روابط متقابل آنها شکل گرفته است.در این مقاله سعی شده است تا به وظایف دولت، دانشگاه و صنعت در نظام ملی نوآوری پرداخته و نحوه روابط متقابل آنها را مورد بررسی قرار دهیم.

هزینه تحقیق و توسعه و پیشرفت تکنولوژی باعث کاهش هزینه ها، افزایش بهره وری و رشد صادرات می شود. تکنولوژی های جدید موجب تقویت جابجایی عوامل تولید و ایجاد تنوع بیشتر در تولیدات می باشد. علاه بر آن، تکنولوژی باعث تغییر هزینه نسبی تولید و نیز افزایش مزیت نسبی بنگاه ها و در نهایت کشورها می شود. هزینه تحقیق و توسعه و نوآوری و تکنولوژی های جدید به بنگاههای اقتصادی اجازه می دهد توان تولیدی خود را ارتقا بخشند که این امر نیز منجر به رشد ظرفیت، کاهش هزینه، افزایش کیفیت و افزایش سرعت در تحویل کالا می شود ویژگی برجسته ایده ها و نوآوریها این است که رقابت پذیر نیستند. برای مثال، با دستیابی به روش جدید، دیگران به راحتی می توانند آن را بکار گیرند. بدون اینکه این مساله سبب منع استفاده کنندگان اولیه شده باشد بنابراین، این قبیل مقولات تنها یک بار تولید شده و به راحتی قابل تکثیرند. همین ویژگی سبب ایجاد مزایای خارجی می گردد که منعکس کننده شرایط بازده صعودی به مقیاس و بازار غیررقابتی است. البته چنانچه تولیدکنندگان بتوانند در استفاده از نوآوری و ایده های جدید محدودیت ایجاد نمایند (مانند حق اختراع)، درجه و میزان مزایای خارجی آن کاهش می یابد.در این مقاله اهمیت تحقیق وتوسعه (R&D) بر رشد ارزش افزوده از طریق مدلهای رشد درونزا توضیح داده می شود و ضمن بررسی مدل رشد درونزای رومر، یک مدل ریاضی برای رشد اقتصادی ایران ساخته و اثر تحقیق و توسعه، سرریزهای حاصل از تحقیق و توسعه، نیروی کار، سرمایه فیزیکی و سرمایه انسانی بر اساس آزمون انجام شده به روش حداقل مربعات معمولی برآورد گردیده است. با توجه به تاثیر مدیریت نوآوری بر بهبود تحقیق و توسعه سپس به بررسی اثر مدیریت نوآوری پرداخته شده است. هدف این مقاله بررسی تاثیر تحقیق و توسعه در سطح کلان کشور و مدیریت نوآوری در سطح سازمان جهت دستیابی به رشد اقتصادی است. با توجه به نتایج بدست آمده و تاثیر مثبت تحقیق و توسعه بر رشد اقتصادی کشور، به نحوه مدیریت نوآورانه در یک نمودار شبکه ای در سازمانها به منظور دستیابی به رشد اقتصادی می پردازیم.

در اقتصاد عصر حاضر که مبتنی بر دانش و سرمایه های دانشی است، موفق ترین بنگاه ها، آنهایی هستند که از دارائی های ناملموس دانشی خود به نحو کارآمدتری  استفاده می کنند. در این بین، واژه بنگاه ها و موسسات دانش بنیان برای توصیف بنگاه هایی به کار می رود که از داراییهای دانشی خود به عنوان منبع اصلی مزیت رقابتی خود استفاده می کنند. در یک بنگاه دانش بنیان، سود، نتیجه تجاری سازی ایده ها و نوآوری های جدید است که حاصل تعامل میان داراییهای فیزیکی و سرمایه های دانشی است که شامل سرمایه های انسانی، ساختاری و رابطه ای می گردد. لذا مدیران بنگاه های دانش بنیان به خوبی واقفند که داراییهای دانشی بنگاه روز به روز نقش مهم تری را در بقای کسب و کار ایفا می کنند. اما با وجود درک اهمیت بسیار زیاد داراییهای نامشهود دانشی و نقش مهم آنها در مزیت رقابتی این بنگاه ها، مدیران معمولا ارزش سرمایه های دانشی خود را نمی دانند یا قادر به اندازه گیری و مدیریت آنها نیستند. چرا که سرمایه های دانشی در ترازنامه شرکت و یا گزارشات سالیانه نشان داده نمی شوند و لذا ارزیابی و مدیریت آنها بسیار سخت و دشوار می نماید. اما علاوه بر اهمیت مدیریت این سرمایه های دانشی از بعد داخلی، این موضوع از بعد خارجی نیز دارای اهمیت بسیاری است. در واقع چالش عمده پیش روی بنگاه ها و موسسات دانش بنیان به ویژه بنگاه های نوپا، در سالهای اخیر، مربوط به جذب و تامین منابع مالی بوده و می بایست بطور روز افزونی برای جذب و تامین منابع مالی مورد نیاز رقابت نمایند. در واقع از آنجایی که غالب نتایج و دستاوردهای موسسات دانش بنیان، از جنس نوآوری و نتایج نامشهود دانشی می باشد، لذا نیاز این موسسات در راستای برقراری ارتباط موثر با سهامداران و سرمایه گذاران خود و آگاه نمودن آنها از نتایج و دستاوردهای خود، باعث پر رنگ تر شدن نیاز به مدیریت و گزارش دهی خارجی سرمایه های دانشی شده است. به همین منظور، طراحی و بکارگیری رویکردی مناسب برای گزارش دهی سرمایه های دانشی از اهمیت بسزایی برخوردار است. لذا هدف اصلی این مقاله، ارایه چارچوبی کاربردی جهت گزارش دهی سرمایه های دانشی در موسسات و بنگاه های دانش بنیان با استفاده از مدل ARC می باشد.

فنآوری موجب شده است تا سازمان ها بتوانند محصولات و خدمات خود را با کیفیت بالا و قیمت پایین در اختیار مشتریان خود قرار دهند. اگر شرکتها بتوانند کالاها و خدمات مناسب را با قیمت مناسب، در زمان مناسب و به شیوه ای که مشتریان است ارایه نمایند می توانند رضایت و وفاداری مشتریان را به دست آورند. از این رو شرکتها همیشه به دنبال راه های جدید برای ارایه محصولات جدید به شیوه های جدید هستند تا بدین ترتیب نیازهای مشتریان بالفعل را برآورده کرده و مشتریان بالقوه را نیز به صورت بالفعل درآورند. برای دستیابی به این اهداف تحقیق و توسعه نقش حیاتی ایفا می کند.در این پژوهش سعی شده است نقش تحقیق و توسعه در ارزش آفرینی بنگاه ها از دیدگاه خبرگان مورد بررسی قرار گیرد. این پژوهش توصیفی - پیمایشی می باشد و برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه استفاده شده است. در این پژوهش 5 فرضیه مورد آزمون قرار گرفتند که در نهایت تمام فرضیه ها مورد تایید قرار گرفتند.