رشد فناوری
سال:1398 | دوره:15 | شماره:59 |تعداد مقالات:8

این مقاله به بررسی و تبیین مفهوم شکاف دیجیتال در سطح جهانی و سطح درون کشورها می پردازد. بروز شکاف دیجیتالی می تواند تأثیرات زیادی در تجارت الکترونیک، اقتصاد، آموزش و سطح اجتماعی و فرهنگی کشورها داشته باشد. برای این منظور به روش اسنادی به مطالعه و تحلیل پژوهش های انجام گرفته در حوزه شکاف دیجیتال در کشورهای مختلف پرداخته و از آمارهای بین المللی استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که شکاف دیجیتال مفهومی گسترده، پیچیده، چندبعدی و فراتر از دسترسی فیزیکی به فناوری های ارتباطی است. شکاف دیجیتال که در دو گستره، اول بین الملل و در بین کشورهای مختلف و دوم در داخل کشورها مطرح می شود، می تواند در چهار سطح شکاف دسترسی، شکاف استفاده و انگیزه، شکاف دانش و شکاف تولید رخ دهد. شکاف استفاده و انگیزه زمانی بروز می یابد که با وجود در دسترس بودن کامپیوتر و اینترنت، به دلیل نداشتن انگیزه و نیز درآمد کافی، همچنان بسیاری از گروه های جمعیتی از این امکانات استفاده نمی کنند. شکاف دانش در میزان سواد فناورانه ای و توانایی دسترسی به محتوا و خدمات آن لاینِ مناسب مطرح می شود. شکاف تولید توضیح می دهد که با وجود داشتن ویژگی تعاملی بودن و مشارکت در محتوای فناوری های جدید، همچنان بین تعداد تولیدکنندگان محتوا و مصرف کنندگان آن فاصله زیادی دارند. همچنین شکاف دیجیتال پدیده ای پویاست به طوری که با پر شدن شکاف دیجیتال در یک سطح، در سطح دیگر شکاف ایجاد می شود. در آخرِ پژوهش مدلی برای تببین و مطالعه سطوح شکاف دیجیتال و متغیرهای دخیل در آن پیشنهاد شده است.

ریسک های بسیاری در فرایند توسعه محصول جدید در تمام صنایع به طور ذاتی وجود دارد. از این رو درک، شناسایی و رتبه بندی ریسک ها از اهمیتی راهبردی برای شرکت ها برخوردار است. هدف این مطالعه شناسایی و رتبه بندی ریسک ها در فرایند توسعه محصول جدید در صنایع خودرو سازی ایران می باشد. در این راستا، براساس ادبیات پژوهش و مصاحبه های تخصصی انجام شده با خبرگان، شاخص های اصلی ایجاد ریسک در توسعه محصول جدید در صنایع خودروسازی ایران شناسایی شدند. با توجه به اینکه میان معیار ها و زیرمعیار ها رابطه وجود دارد، از تکنیک دیماتل برای شناسایی الگوی روابط استفاده شده و با در نظر گرفتن معیارها شبکه روابط شناسایی شد. در نهایت با استفاده از تکنیک فرایند تحلیل شبکه (ANP) و با بکارگیری نرم افزار سوپردسیژن، رتبه بندی معیارها و زیرمعیارها به دست آمد. نتیجه حاصل از تکنیک های به کار گرفته شده حاکی از این است که ریسک سازمانی از بیشترین اهمیت در مدیریت ریسک فرایند توسعه محصول جدید صنعت خودرو کشور برخودار بوده و ریسک فنی کمترین اهمیت را دارا می باشد. از طرفی زیرمعیار برنامه ریزی نادرست منابع، دارای بالاترین اهمیت و زیرمعیار فقدان ارتباطات کافی دارای کمترین اهمیت در صنایع خودروسازی ایران می باشد.

رشد و توسعه اقتصادی، ازجمله اهداف اصلی سیاست گذاران اقتصادی است که سبب شده آن ها همواره به دنبال یافتن عواملی باشند که موجب تسریع در رشد اقتصادی شود. در این زمینه، نظریه های مختلفی وجود دارد که هرکدام به یکسری از عوامل مؤثر بر رشد اقتصادی می پردازند؛ یکی از دلایل ناکامی در مسیر توسعه اقتصادی نداشتن الگویی برای تحقق پیچیدگی اقتصادی با توجه به تجربیات دیگر کشورها می باشد. این پژوهش به منظور فراتحلیل تحقیقات انجام شده در حوزه پیچیدگی اقتصادی طی چند سال گذشته صورت گرفته است. جامعه آماری این پژوهش مربوط به کلیه تحقیقاتی است که طی سال های 2011 تا انتهای سال 2017 به مقوله پیچیدگی اقتصادی پرداخته اند. از میان 35 پژوهش بررسی شده 22 مورد برای فرا تحلیل مناسب تشخیص داده شد. این مقالات در دو بخش «یافته های توصیفی فراتحلیل» و «ارزیابی کیفی مقاله ها» بررسی شده اند. یافته های توصیفی شامل بازه زمانی، فراوانی مقالات، جنسیت پژوهشگران و توزیع جغرافیایی نویسندگان و سطح منطقه مورد بررسی (ملی، منطقه ای یا جهانی) می باشد. در بخش ارزیابی کیفیت مقاله ها براساس شاخص سه گانه «بلیکی» به سه گروه چیستی، چرایی و چگونگی دسته بندی و تحلیل شده اند. سپس با بررسی تمامی مقالات مورد بررسی، عوامل مورد تأکید در پیچیدگی اقتصادی استخراج گردید و در پایان با توجه به این عوامل، مدلی پیشنهادی در راستای تحقق پیچیدگی اقتصادی ارائه شده است، که می تواند به عنوان چراغ راهی پیش روی مدیران و سیاست گذاران عرصه های اقتصادی و صنعتی قرار گیرد.

امروزه با افزایش جمعیت جهان و نیاز به تأمین غذا از یک طرف و کمبود آب، انرژی و زمین های قابل کشت از طرف دیگر، کشاورزی سنتی دیگر پاسخگوی نیاز غذایی جمعیت جهان نیست از این رو کشاورزی هوشمند بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته است. اینترنت اشیاء یک فناوری نوین است که قادر به ارائه راه حل های بسیاری برای مدرنیزاسیون کشاورزی می باشد. فناوری اینترنت اشیاء اطلاعات قابل اطمینانی در مورد بذری که باید کشت شود، میزان بذر، بهترین زمان کاشت و برداشت و همچنین پیش بینی میزان محصولی که برداشت می شود به کشاورز ارائه می دهد. در این مقاله، با مطالعه تحقیقات و پژوهش های انجام شده از طریق جمع آوری داده ها با روش کتابخانه ای و مطالعه منابع علمی در زمینه فناوری اینترنت اشیاء و همچنین زیرساخت های لازم جهت استقرار و نیز پتانسیل و ظرفیت های این فناوری در حوزه کشاورزی پرداخته شده است. در پژوهش حاضر به مرور مزایای بکارگیری اینترنت اشیاء در بخش کشاورزی هوشمند از جمله افزایش عملکرد محصول ناشی از برنامه ریزی مناسب زمان کاشت بذر، برداشت محصول، بهینه سازی مصرف آب پرداخته شده است. همچنین برنامه ریزی جهت به کارگیری روش های مناسب آبیاری با توجه به میزان آب مورد نیاز هر گیاه و هر منطقه آب و هوایی، شناسایی به هنگام آفات و بیماری های گیاهی و اعلام هشدارهای لازم به کشاورز جهت تصمیم گیری و انجام اقدامات لازم برای دفع آفات با بهره مندی از اطلاعات دریافتی از حسگرهای مستقر در مزرعه از دیگر مزایایی است که در این پژوهش به آن پرداخته شده است.

شرکت برق منطقه ای فارس یکی از 16 شرکت برق منطقه ای کشور است که وظیفه مدیریت انتقال برق را در سطح استان های فارس و بوشهر بر عهده دارد. این شرکت برای ارتقاء ارائه خدمات خود از سیستم های مختلف مدیریتی بهره می برد که نظام پیشنهادها یکی از این سیستم ها است. مطابق روش اجرایی نظام پذیرش، بررسی و اجرای پیشنهادها، در هر مرحله پذیرش و اجرای پیشنهاد، به منظور ارج نهادن به جایگاه تفکر و اندیشه، پاداشی نیز در نظر گرفته شده است. پاداش هر پیشنهاد متناسب با امتیازی است که آن پیشنهاد دریافت می کند. به منظور امتیازدهی به هر پیشنهاد، شاخص ها و معیارهایی در روش اجرایی مدون این شرکت پیش بینی گردیده است که در سه حوزه معیارهای فنی، غیرفنی و مالی طبقه بندی می گردد. هم اکنون با توجه به عدم وجود ابزار مکانیزه محاسبه شاخص ها، هر عضو کمیته نظام مشارکت امتیاز مورد نظر خود را به صورت صفر و یک، بعنوان امتیاز هر حوزه ثبت و به روش خطی، معدل سه حوزه، امتیاز نهایی را مشخص می کند. در این مقاله ضمن معرفی شرکت برق منطقه ای فارس و نظام پیشنهادها، با استفاده از استنتاج فازی، یک سیستم هوشمند تصمیم یار امتیازدهی به پیشنهادها طراحی و پیاده سازی گردیده است که با استفاده از ترکیب غیرخطی امتیاز طیفی در حوزه های مختلف، امتیاز نهایی بهینه تری را پیشنهاد می نماید. نتایج حاصل از بهره گیری از این سیستم نشان می دهد کیفیت تصمیم در تخصیص امتیاز به هر پیشنهاد افزایش یافته و قواعد موجود در موتور استنتاج فازی سیستم، امتیاز را متناسب تر و دقیق تر ارائه می نماید.

شناسایی الزامات و عوامل موفقیت مرتبط با توسعه شبکه های اجتماعی بومی می تواند به فراگیر شدن این شبکه ها در داخل کشور و افزایش توان رقابتی آنها با بازیگران مسلط در این حوزه کمک نماید. جامعه آماری پژوهش حاضر را متخصصین و خبرگان مطلع تشکیل دادند که با استفاده از نمونه گیری هدفمند 11 نفر به عنوان نمونه انتخاب گردید. روش پژوهش حاضر کیفی و برای تحلیل داده ها از تکنیک تحلیل موضوعی (تم) استفاده شد و روایی یافته های پژوهش با استفاده از روش های بازبینی توسط اعضا، بررسی همکار، مشارکتی بودن پژوهش تضمین گردید. همچنین به منظور سنجش پایایی کدگذاری های انجام شده، از روش های پایایی بازآزمون و توافق درون موضوعی استفاده شد. بر پایه نتایج پژوهش، الزامات در توسعه شبکه های اجتماعی فراگیر بومی را می توان به الزامات ایجادی، الزامات حمایتی، الزامات تحلیلی، و الزامات راهبردی دسته بندی نمود. هم چنین نتایج نشان می دهد که ازدیدگاه تقاضا (کاربران) موفقیت شبکه های اجتماعی در گرو عوامل وابسته به مفیدبودن و حس تعلق هستند و از دیدگاه عرضه (کسب و کار) توجه به عوامل رشد و پایداری کسب و کار باعث موفقیت شبکه های اجتماعی بومی می شود. با مطالعه عوامل موفقیت شبکه های اجتماعی از منظر کسب و کار و کاربران، چالش های فراگیر شبکه های اجتماعی بومی استخراج گردیده و برای هر یک از چالش ها، سیاست ها و راهبردهای پیشنهادی معرفی شده اند. توجه به نیازهای جوانان، استفاده از تحلیل شبکه های اجتماعی برخط موجود، شفاف سازی قوانین و مقررات مرتبط، ارائه مشوق ها و حمایت های زیرساختی، ملاحظه معیارها و هنجارهای فرهنگی و اجتماعی، نوآوری در مدل های کسب و کار و ایجاد دسترسی آزاد به داده ها و اطلاعات عمومی از جمله راهبردهای پیشنهادی به منظور توسعه شبکه های اجتماعی فراگیر بومی می باشد.

شناسایی خواسته ها و نیازهای مشتریان و کارکنان همواره در برگیرنده مجموع هایی از زوایای پنهان بوده که متناسب با فرهنگ و شرایط هر کشور پیچیدگی های خاصی را در خود پرورش داده است. در این میان یادگیری سازمانی ابزار سودمندی برای سازمان ها تا عملکرد خود را ارتقاء دهند و به عملکرد مطلوب برسند. لذا به ضرورت بررسی تأثیر یادگیری سازمانی بر عملکرد در این تحقیق مورد بررسی قرار گرفت. جامعه آماری کارمندان 9 شعبه از شعبات بانک کشاورزی ایران در تهران بودند که براساس جدول مورگان 52 پرسشنامه در بین کارمندان بانک توزیع شد. روش تحقیق، توصیفی-پیمایشی و ابزار جمع آوری اطلاعات پرسشنامه بوده است. در این پژوهش، هدف بررسی و تبیین تأثیر یادگیری سازمانی بر عملکرد با میانجی گری مدیریت دانش بود. آلفای کرونباخ حاصل از پایایی کل سه پرسشنامه برابر 970/0 به دست آمد. تجزیه و تحلیل داده ها در دو سطح آمار توصیفی و آمار استنباطی توسط نرم افزار SPSS 16 و Smart PLS3 انجام شد. تجزیه و تحلیل داده نشان داد که یادگیری سازمانی بر عملکرد سازمانی و مدیریت دانش تأثیر مثبت مستقیم و معنی داری دارد. نتایج نشان می دهد که ارتقاء یادگیری سازمانی نقش مهمی بر شکل گیری بهبود عملکرد سازمانی دارد. لذا با تلاش همه کارکنان در جهت مدیریت دانش نوین و یادگیری سازمانی، عملکرد سازمانی بهبود می یابد.

یکی از مسائلی که مجموعه علوم انسانی و اجتماعی ایران با آن روبروست، نحوه به کارگیری و تجاری سازی دانش در این حوزه و ایجاد کسب و کار است. ماحصل این موضوع، تهی شدن حوزه های کسب و کار از مزایا و ظرفیت های رشته های علوم انسانی و اجتماعی، اتلاف سرمایه های کشور، بیکاری تعداد زیادی از دانش آموختگان و عوارض ناشی از آن (نظیر مهاجرت و اشتغال در کسب و کارهای غیرمرتبط) است. از این رو در این مقاله تلاش شده با بررسی ادبیات موجود در زمینه کارآفرینی دانشگاهی، زیست بوم حامی کارآفرینی و مطالعه دو دانشگاه داخلی و خارجی، راهکارهایی در جهت توسعه کارآفرینی دانشگاهی در حوزه علوم انسانی و اجتماعی ارایه گردد. نتایج نشان می دهد که در دانشگاه های جامع، ابتدا دانشکده های فنی و مهندسی و سپس دانشکده های علوم اجتماعی، اقتصاد و مدیریت اقدام به کارآفرینی می کنند اما سایر دانشکده ها در قبال کارآفرینی مقاومت می کنند. بنابراین در یک دانشگاه علوم انسانی، تحریک تمام دانشکده ها به شیوه های نوآورانه برای کارآفرینی در کنار انجام وظایف علمی و پژوهشی باید به دقت صورت گیرد و ابتدا دانشکده هایی که محصولات و خدمات آنها به بازار نزدیک تر است وارد گود کارآفرینی شوند. در ضمن یک ساختار جهان شمول برای ایجاد زیست بوم کارآفرینی دانشگاهی وجود ندارد. بنابراین مسئولان دانشگاه های فعال در حوزه علوم انسانی باید فضایی را ایجاد کنند که در آن ضمن حفظ ارزش های سنتی آموزش و پژوهش، ظرفیت تجاری سازی ایجاد فرهنگ کارآفرینانه در دانشگاه در مرکز توجه دانشجویان و کارکنان قرار گیرد.