گیاه و زیست بوم
سال:1387 | دوره:4 | شماره:14 |تعداد مقالات:8

درختان شگفت انگیز پالونیا با رشدی بیش از 1.5 برابر صنوبرها، جایگاه ویژه ای در برنامه های زراعت چوب دارند به طوری که در زمین های دارای شرایط رشد مناسب، گونه های آن توان تولید چوب قابل توجهی دارند. کشور ما از نظر سهم سرانه جنگل و تولید چوب در ردیف کشورهای کم برخوردار از جنگل قرار دارد؛ توجه ویژه به کشت درختانی با رشد سریع و زود بازده از وظیفه های مهم است که با توجه به این مورد، سازگاری گونه های پالونیا در دستور کار تحقیق و بررسی قرار گرفت .با تهیه بذرها و تولید نهال برای دو گونه پائولونیا Paulownia tomentosa) و (P.fortunei نهال ها به تعداد 49 اصله در فاصله های 5´5 متر کشت شد. نتایج نشان داد که به دلیل هیدرومورفی بودن خاک و بالا بودن سطح سفره آب زیر زمینی و حساسیت گونه های این جنس به پدیده ماندابی، رشد نهال ها در سال اولیه خوب بوده و درصد زنده مانی نیز حدود 50 درصد بوده است. متاسفانه در سال های بعدی سازگاری گونه های مورد مطالعه به دلیل قرار گرفتن در زمین های بدون زهکشی با عدم موفقیت رو به رو شده است به طوری که درصد زنده مانی در سال اول برای دو گونه به ترتیب 47.7 و 46.3 درصد و در سال سوم نیز 11 و 24 درصد بوده است.

در مناطق شمال ایران چند رویشگاه طبیعی فندق Corylus avellana L. وجود دارد. برای گسترش مکان این پایه ها در شیب های جنوبی البرز بذرهایی از مناطق جنگلی تهیه و در کرج کاشته شد. پس از 7 سال پایه ها با یکدیگر مقایسه شدند. بررسی ها در دو قسمت جداگانه تغییرهای ریختی و آنزیمی صورت گرفت. نتایج قسمت ریختی در این مقاله ارایه می شود.در بررسی ریختی به صفاتی از قبیل رشد طولی شاخه، تعداد روزنه، درصد کرک در روی برگ و شاتون، ابعاد برگ و درصد زنده مانی توجه شده است. مقایسه به روشT-test  و فاکتوریل 2´2 صورت گرفت. در پایان بررسی ها مشخص شد که پایه های با مبدا مکش در منطقه کرج از رشد طولی بیش تر و برگ های بزرگ تر برخوردارند. بنابراین این پایه ها برای کشت معرفی می شوند.

برای ارزیابی زیستگاه جانوران توجه به فاکتورهای اساسی زندگی برای دوره مورد بررسی بسیار ضروری است.مهم ترین فاکتورهای شناسایی شده برای قرقاول معمولی در فصل زادآوری عبارت بودند از تراکم پوشش گیاهی علفی و بوته ای و هم چنین میانگین ارتفاع بوته و علف که این فاکتورها برطرف کننده دو نیاز اصلی قرقاول معمولی در فصل زادآوری در منطقه توتستان است. در روش ارزیابی زیستگاه به روش هپ ما پنج فاز را طی کردیم و شاخص مطلوبیت کل از راه میانگین هندسی محاسبه شد. بالاترین نمایه مطلوبیت مربوط به بخش 3 می باشد که برابر با 0.8 است. ارتفاع میانگین بالای پوشش علفی سرخس ( 0.66متر) و تراکم پوشش بوته ای تمشک (29.25 تعداد در هکتار) و وجود امنیت بیش تر در این بخش از مهم ترین عوامل این مطلوبیت است.در نهایت مدلی برای HSI قرقاول معمولی ارایه شد که یک مدل محلی برای قرقاول معمولی در فصل زادآوری در زیستگاه توتستان استان گیلان است.

مایع پخت قلیایی بر روی الیاف بلند سوزنی برگان موثر است به گونه ای که می توانیم با تغییر مواد تشکیل دهنده آن و بررسی میزان خسارت های وارده به فیبرهای بلند از راه مشاهده های میکروسکوپی، بهترین فرمول را برای تهیه خمیر کاغذی با کیفیت بالا، به دست آوریم. ده گونه پر بازده برای تولید کاغذ کرافت در دنیا شناخته شده که در این تحقیق به صورت تصادفی کاج الداریکا و سیاه انتخاب شده اند. برای تهیه چیپس های این دو نمونه خواص آناتومیک چوب بهاره و تابستانه مدنظر قرار گرفت زیرا الیاف بلند در این شرایط بیش ترین سهم آناتومیک را دارا هستند. درصد لیگنین نیز در این محدود مقدار کم تری را نسبت به بافت انتهایی و نزدیک پوست داراست. لیگنین زدایی یکی از مراحل تهیه خمیر کاغذ است که اگر بهینه شود کاغذهای شفاف تر و محکم تری به دست می آیند.

برای بررسی اثر کشت تاخیری بر صفت های زراعی مورد بررسی ارقام پاییزه کلزا (Brassica napus)، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد که در آن تاریخ کاشت در دو سطح (10 مهر و 10 آبان ماه) و رقم در پنج سطح شامل ارقام Orient، SLM046،Opera ،Elite  و Okapi بودند. هر کرت آزمایش شامل 6 خط 4 متری با فاصله خطوط 30 سانتی متر و فاصله بوته روی خط 5 سانتی متر بود که 2 خط کناری به عنوان حاشیه در نظر گرفته شد. از 4 خط میانی برای تعیین همه مراحل فنولوژیک گیاه و اندازه گیری صفت هایی مانند تعداد خورجین در گیاه، طول خورجین، تعداد دانه در خورجین، وزن هزار دانه، عملکرد دانه، درصد روغن دانه و عملکرد روغن دانه استفاده شد. نتایج به دست آمده نشان داد که کاشت تاخیری سبب کاهش تعداد خورجین در بوته، تعداد دانه در خورجین، طول خورجین، وزن هزار دانه، عملکرد دانه و عملکرد روغن دانه شد اما میزان درصد روغن دانه تفاوت معنی داری را در دو تاریخ کاشت نشان نداد هم چنین در هر دو تاریخ کاشت رقم Elite برتری معنی داری را از نظر عملکرد دانه نشان داد.

به منظور تعیین اثر بخشی محلول پاشی اسیدهای آمینه پرولین، بتائین و تریپتوفان برای افزایش تحمل به خشکی و استفاده بهینه از آب با تاثیر بر دور آبیاری در گندم، ژنوتیپ پیشتاز، تحقیقی به صورت کرت های خرد شده (اسپلیت پلات) در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در سال زراعی 1386- 1385 در مزرعه پژوهشی دانشکده کشاورزی ورامین انجام شد. کرت های اصلی شامل تعداد آبیاری با در نظر گرفتن 5 بار آبیاری (حذف آب در مرحله ساقه دهی و ابتدای آشکار شدن خوشه)، 6 بار آبیاری (حذف آب مرحله ساقه دهی)، 7 بار آبیاری (آبیاری کامل)، کرت های فرعی شامل غلظت محلول پاشی اسیدآمینه (صفر،3 در هزار، 6 در هزار) می باشد. نتایج نشان داد عملکرد دانه در تیمار 7 بار آبیاری ، با میانگین 5341.2 کیلوگرم در هکتار، با تیمار 6 بار آبیاری تفاوت معنی داری نداشته و هر دو در یک رتبه آماری قرار گرفتند که نسبت به تیمار 5 با آبیاری با متوسط 3301 کیلوگرم در هکتار، 38 درصد برتری داشتند. از نظر عملکرد پروتیین تیمار 6 بار آبیاری با میانگین 614.9 کیلوگرم در هکتار با تیمار 7 بار آبیاری در رتبه اول و تیمار 5 بار آبیاری با متوسط 417.25 کیلوگرم در هکتار در رتبه آخر قرار گرفت. تیمار 5 بار آبیاری با متوسط 12.64 درصد بالاترین و تیمار 7 بار آبیاری با میانگین 11.48 درصد کم ترین مقدار درصد پروتیین را به دست آورد. بالاترین عملکرد دانه از تیمار محلول پاشی اسیدآمینه با غلظت 6 در هزار با متوسط 5662 کیلوگرم در هکتار به دست آمد که با تیمار شاهد 42 درصد اختلاف داشت. با توجه به نتایج حاصل از صفات مورد بررسی می توان برای صرفه جویی در آب آبیاری در مواقع بحرانی کمبود آب،  6بار آبیاری (حذف آب در مرحله ساقه دهی) و محلول پاشی با غلظت 6 در هزار را توصیه کرد.

فلزهای سنگین دارای پتانسیل ایجاد سمیت برای محیط زیست و انسان می باشند. سمیت فلزات به چگونگی روابط شیمیایی آن ها در خاک ها بستگی دارد. برای این هدف جذب روی، سرب و پتانسیل گیاه پالایی گلرنگ (Carthamus tinctorius L.) در آزمایشی در قالب طرح پایه کاملا تصادفی به صورت گلدانی در خاکی که به صورت مصنوعی با غلظت های مختلف سرب(Pb1) 50 ، (Pb2) 500 و (Pb3) 1000 میلی گرم بر کیلوگرم و روی (Zn1) 150 و (Zn2) 300 میلی گرم بر کیلوگرم آلوده شده بود در سه تکرار به اجرا درآمد. مقادیر قابل جذب عناصر سرب و روی پس از به تعادل رسیدن با خاک و میزان جذب این عناصر در گیاه اندازه گیری شد. افزایش مقادیر قابل جذب سرب و روی خاک سبب کاهش عملکرد گلرنگ و ایجاد سمیت شد. هم چنین جذب عنصر سرب به وسیله گیاه با افزایش غلظت روی درخاک کاهش نشان داد و با افزایش مقادیر غلظت سرب در خاک، مقدار کل سرب انباشت شده در اندام هوایی گیاه گلرنگ با وجود افزایش غلظت سرب در گیاه، کاهش نشان داد. در این آزمایش بالاترین مقدار عملکرد سرب و روی به ترتیب مربوط به تیمارهای 1.283) Zn1Pb1 میکروگرم) و 7.740) Zn2Pb1 میکروگرم) بود.

همزیستی میکوریزایی سبب بهبود و افزایش جذب عناصر غذایی می شود. در این تحقیق تاثیر قارچ های میکوریزای وزیکولار- آرباسکولار در جذب دو عنصر پتاسیم و منیزیم مورد بررسی قرار گرفت. این آزمایش با استفاده از خاک طبیعی دارای اسپور spp. Glomus در 4 تکرار با غلظت های پتاسیم 240 mg/L (پتاسیم موجود در خاک)، 360 mg/L، 480 mg/L و سه تیمار منیزیم با غلظت های) 4.8 meq/L غلظت منیزیم در خاک(،  7.2 meq/Lو 9.6 meq/L انجام گرفت و آبیاری هر چهار روز یکبار و به میزان 50 میلی لیتر در هر بار، طی 16 روز انجام شد. شاهد (خاک طبیعی) و خاک استریل (بدون اسپور قارچ) با آب مقطر آبیاری شدند. برای بررسی همزیستی میکوریزایی، از ریشه های گیاهان برش های طولی تهیه شد و توسط لاکتوفنل کاتن بلو رنگ آمیزی شدند. برای تعیین درصد آلودگی اندومیکوریزایی ریشه ها از روش grid-line intersect استفاده شد و برای اندازه گیری پتاسیم و منیزیم محتوی بافت از روش جذب اتمی استفاده شد. آلودگی میکوریزایی درصد جذب عنصر منیزیم را در گیاه افزایش و جذب پتاسیم را کاهش داد. در تیمار 7.2 meq/L منیزیم توام با 360 mg/L پتاسیم، بیش ترین میزان منیزیم و کم ترین میزان پتاسیم در ریشه و اندام هوایی مشاهده شد. با توجه به تاثیر متقابل میکوریزا و عناصر بر یکدیگر با تنظیم پتاسیم و منیزیم محیط اطراف ریشه می توان میزان میکوریزایی گیاهان را افزایش داد و از این راه حالت های تغذیه ای گیاهان را برای مقاومت در محیط های دارای تنش تغییر داد.