گیاه و زیست بوم
سال:1387 | دوره:4 | شماره:15 |تعداد مقالات:8

در این بررسی پارامترهای اکولوژیکی کیفی و کمی گیاهان غالب، پناهگاه حیات وحش موته (استان اصفهان) مورد بررسی قرار گرفت. پناهگاه حیات وحش 220000 هکتاری موته در شمال غربی استان اصفهان و جنوب استان مرکزی قرار گرفته است. آب و هوای منطقه خشک و نیمه بیابانی با تابستان های گرم می باشد. گونه های گیاهی منطقه در دو فصل رویش پاییز و بهار سال 1382 جمع آوری شده و به روش تهیه هر باریوم خشک و پرس گردید. سپس با استفاده از منابع معتبر فلور شناسایی شد. پارامترهای کمی (تراکم و تراکم نسبی، بسامد و بسامد نسبی، پوشش و پوشش نسبی)، ضریب اهمیت و شاخص چیرگی اندازه گیری شد. شکل زیستی هر یک از عناصر گیاهی منطقه با استفاده از روش Raunkier مشخص شد و طیف زیستی منطقه تعیین شد.براساس این پژوهش، در پناهگاه حیات وحش موته 39 گونه گیاه غالب تشخیص داده شد که به 14 تیره و 29 جنس تعلق دارند. تیره های Chenopodiaceae با 22 درصد (9 گونه)،Asteraceae  با 14 درصد (6 گونه) و Poaceae با 10 درصد (4 گونه) به ترتیب بیش ترین ارزش گونه ای را در منطقه دارا هستند. گیاهان کامفیت با 42 درصد و همی کریپتوفیت با 39 درصد فراوان ترین اشکال زیستی منطقه را تشکیل می دهند، ضمن این که گیاهان فانروفیت با 12 درصد، ژئوفیت با 5 درصد و تروفیت با 2 درصد دیگر اشکال زیستی منطقه هستند. 94 درصد گونه های منطقه به عناصر رویشی ایرانو - تورانی تعلق دارند و گونه های گیاهی Artemisia sieberi وArtemisia aucheri  در ترکیب گیاهی منطقه دارای بالاترین ضریب اهمیت می باشند.

مطالعه تغییرهای حیاتی (فنولوژیکی) گیاهان برای تنظیم برنامه های بهره برداری، تعیین میزان ترکیب های شیمیایی و مواد مفید، مبارزه با علف های هرز و آفت های گیاهی، شناخت ارزش های غذایی گیاهان، جمع آوری بذرها، تولید عسل و پرورش زنبور عسل در مراحل مختلف حیاتی دارای اهمیت فراوانی است. در این تحقیق ویژگی های فنولوژیکی گیاه مورخوش در محدوده منطقه کوه گنو واقع در استان هرمزگان و در ارتفاع 675 متری از سطح دریا مورد بررسی قرار گرفت و تمام فعالیت های رویشی و زایشی گونه مورخوش در مدت دو سال و در زمان های مختلف ثبت شد. بررسی ها نشان داد که آغاز رشد رویشی بین هفته سوم بهمن ماه تا هفته اول اسفند ماه متغیر است و زمان اوج برگ دهی از هفته سوم اسفند ماه تا هفته اول فروردین ماه در نوسان است. شروع دوره رکود از هفته اول تا هفته آخر خرداد ماه متغیر است. به طور کلی آغاز رشد رویشی و ظهور برگ های اولیه در این گیاه با میزان بارندگی ارتباط دارد و با به تاخیر افتادن آن، این مورد نیز دیرتر شروع می شود.

در صنعت گردشگری، جاذبه ها و جلوه های طبیعی از ارزش دو چندانی برخوردارند و یکی از مهم ترین اشکال آن "اکوتوریسم" یا گردشگری طبیعی را شکل می دهند.اکوتوریسم در سال های اخیر به یکی از امور مورد توجه کارشناسان، دست اندرکاران بخش های مختلف سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشورها مبدل شده است.نقش اشکال و فرایندهای اقلیمی در توسعه توریسم به ویژه پدیده های ژئومورفیک درمناطق خشک تا کنون به طور جدی مورد توجه قرار نگرفته است. منطقه کاشان، چشم اندازهای بسیار زیبایی از اشکال بیابانی (از جمله اشکال مختلف فرسایش بادی)، قنات ها، منطقه بکر کویر، فلور و فون ویژه، آسمان زیبا و پر ستاره و ... را در خود جای داده است. در این تحقیق با استفاده از مدل اکولوژیکی مخدوم و GIS، مناطق مستعد توسعه گردشگری مشخص شد که بخش های شمال غربی و شمال شرقی منطقه استعداد بیش تری برای توسعه گردشگری متمرکز را داشته و بخش های مرکز و غرب منطقه مستعد برای گردشگری گسترده با طبقه یک می باشد. امید است تا با استفاده بهینه از این پتانسیل ها، توسعه منطقه ای و ملی فراهم شود.

سن های خانوادهPentatomidae (Heteroptera)  جزء آفات مهم کشاورزی می باشند که خسارت قابل ملاحظه ای به طیف وسیعی از گیاهان زراعی، زینتی و باغی وارد می کنند. با توجه به اهمیت سن های این خانواده و عدم شناسایی دقیق فون این حشرات در مناطق مرکزی و شرقی مازندران، نمونه برداری های زیادی طی سال های 1382 الی 1385 در مناطق بالا انجام شد. بر اساس نتایج پژوهش حاضر، 44 گونه از 28 جنس سن از منطقه مزبور جمع آوری و شناسایی شدند. هم چنین برای سن های جمع آوری شده در این پژوهش، بیش از 60 گونه گیاه میزبان جمع آوری و شناسایی شده است که بیش تر میزبان ها جزء گیاهان مرتعی و علف های هرز می باشند. در این پژوهش، هم چنین تعدادی از پارازیتوئیدها و شکارگران مهم به عنوان دشمنان طبیعی غالب منطقه معرفی می شوند زیرا این حشرات مفید نقش مهمی در کاهش جمعیت آفات مختلف منطقه دارند.

برای بررسی تاثیر مقدار مصرف نیتروژن بر میزان پروتیین دانه و کارآیی مصرف نیتروژن در گندم، آزمایشی گلخانه ای به صورت فاکتوریل در غالب طرح پایه به طور کامل تصادفی در شرایط کنترل شده نور و دما در سه تکرار به اجرا درآمد. در این تحقیق، دو رقم گندم به نام های پیشتاز (C1) و سپاهان (C2) در شش میزان کود نیتروژنه صفر (N1)، 30 (N2)، (N3) 60،(N4) 90 ، (N5) 120 و (N6) 150 میلی گرم بر کیلوگرم نیتروژن خالص از منبع اوره 46% مورد بررسی قرار گرفت. نتایج آزمایش نشان داد که با افزایش مقادیر مصرف نیتروژن، میزان عملکرد دانه، میزان پروتیین دانه و عملکرد پروتیین دانه به صورت معنی دار افزایش یافت ولی کارآیی استفاده از نیتروژن، کارآیی زراعی و کارآیی فیزیولوژیک به طور معنی داری کاهش پیدا کرد. در مقایسه دو رقم نیز مشخص شد که رقم پیشتاز در صفت عملکرد دانه و رقم سپاهان در صفت میزان پروتیین، بیش ترین مقادیر را به خود اختصاص دادند. هم چنین در این آزمایش بالاترین مقدار پروتیین دانه مربوط به تیمار N6C2 به میزان 10.65 درصد بود.

این بررسی در سال زراعی 86-85 در مزرعه تحقیقاتی واقع در کرج انجام شد. تاثیر زئولیت بر صفات زراعی کلزا تحت شرایط تنش خشکی با استفاده از یک آزمایش فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار مورد مطالعه قرار گرفت. این بررسی در مورد ارقامZarfam  و Okapi کلزای کشت شده در خاک با زئولیت (10 T/ha) و بدون آن در شرایط آبیاری (بر اساس 80 میلی متر تبخیر از تشتک کلاس (A و قطع آبیاری از مرحله گلدهی به بعد حاصل شد. در این بررسی از مراحل فنولوژیکی گیاه یادداشت برداری شد. هم چنین صفاتی مانند تعداد خورجین در گیاه، طول خورجین، تعداد دانه در خورجین، وزن هزار دانه، عملکرد دانه، درصد روغن دانه و عملکرد روغن دانه اندازه گیری شدند. نتایج به دست آمده نشان داد که بیش تر اثرهای ساده زئولیت، نسبت به عدم مصرف آن برتری معنی دار بر صفت های مذکور داشت. هم چنین در غالب موارد اثرهای متقابل، برتری کاربرد زئولیت در شرایط تنش خشکی  مشاهده شد.

برای بررسی تاثیر عناصر غذایی و کم آبیاری بر خصوصیات کمی ژنوتیپ ذرتK.S.C704 ؛ آزمایشی به صورت کرت های خرد شده (اسپلیت پلات) در قالب طرح پایه بلوک های کاملا تصادفی در سه تکرار در سال زراعی 1386 در مزرعه پژوهشی دانشکده کشاورزی ورامین - پیشوا انجام شد. کرت های اصلی شامل سطوح آبیاری به 3 روش: 1- آبیاری معمول 2- آبیاری یک در میان ردیف ها به صورت چرخشی 3- آبیاری یک در میان ردیف ها به صورت ثابت. کرت های فرعی شامل 5 تیمار کودی: 1- شاهد (نیتروژن و فسفر) 2- شاهد+پتاسیم 3- شاهد و پتاسیم+روی 4- شاهد، پتاسیم، روی+بور 5- شاهد، پتاسیم، روی، بور+آهن. نتایج نشان داد که تیمارهای آبیاری و سطوح کودی مورد مطالعه بر صفاتی مانند تعداد بلال در بوته، تعداد دانه در ردیف، وزن هزار دانه، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت در سطح 1 درصد اختلاف معنی دار داشتند. اما تعداد بوته در مترمربع تحت تاثیر تیمارهای مورد تحقیق قرار نگرفت؛ هرچند تعداد ردیف در سطوح مختلف کودی تغییرهای معنی داری نشان داد؛ اما تحت تاثیر تیمار آبیاری قرار نداشت. تیمار آبیاری معمول، با متوسط 11156 کیلوگرم در هکتار، بالاترین عملکرد دانه را به خود اختصاص داد که با تیمار آبیاری یک در میان چرخشی از نظر آماری اختلاف معنی داری نداشتند. ولی اختلاف 19 درصدی با تیمار آبیاری یک در میان ثابت از خود نشان دادند. بیش ترین وزن هزار دانه و تعداد دانه در ردیف نیز از آبیاری معمول با متوسط 346.8 گرم و  31.36عدد به دست آمد که با تیمار آبیاری یک در میان چرخشی در یک گروه قرار گرفتند و در صفات نام برده تیمار آبیاری ثابت کم ترین مقدار را به دست آورد. سطوح کودی نیز بر برخی از اجزای عملکرد و در نهایت عملکرد دانه و بیولوژیک تاثیر گذار بوده؛ بالاترین عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک از تیمار کودی شاهد+پتاسیم، روی، بور، آهن با میانگین 11896.6 و 23470 کیلوگرم در هکتار، به دست آمد که نسبت به تیمار شاهد 25 درصد برتری داشته است. هم چنین تیمار کودی گفته شده، بالاترین میزان وزن هزار دانه و تعداد دانه در ردیف، تعداد ردیف در بلال و تعداد بلال در بوته را با میانگین 363.3 گرم، 34.7 عدد، 18 عدد و 11.37 عدد را به دست آورد. در تمام صفات بالا، تیمار شاهد دارای کم ترین مقدار بود. اثرات متقابل تیمارهای آبیاری و سطوح کودی حکایت از برتری اجزای عملکرد گفته شده و عملکرد دانه با متوسط 12950 و 12470 کیلوگرم در هکتار در تیمارهای آبیاری معمول و چرخشی و تیمار کودی (شاهد+پتاسیم، روی، بور، آهن) دارد. با توجه به نتایج به دست آمده برای صرفه جویی در آب آبیاری و افزایش سطح زیر کشت و افزایش تحمل گیاه در منطقه می توان از آبیاری یک در میان ردیف ها به صورت چرخشی و تیمار کودی شاهد+پتاسیم، روی، بور، آهن استفاده کرد.

در این پژوهش تاثیر درجه حرارت خشک کن بر اسیدهای چرب آزاد شده و قوه نامیه دانه های آفتابگردان و کلزا مورد بررسی قرار گرفت. برای خشک کردن دانه ها حرارت های 35، 40، 45، 50، 55، 60 و 65 درجه سانتی گراد در نظر گرفته شد و دانه ها تا 8% رطوبت (بر مبنای تر%Wb ) خشک شدند. آزمایش هایی که پس از خشک کردن با درجه حرارت های مختلف روی دانه های آفتابگردان به عمل آمد نشان داد که تا گرمای 60 درجه سانتی گراد مقدار اسیدهای چرب آزاد شده (FFA) کم تر از 2% است که این مقدار قابل قبول است ولی اسیدهای چرب آزاد شده برای درجه حرارت 65°C خشک کن به 2.5% رسید. نتایج به دست آمده پس از خشک کردن دانه های کلزا نشان دادند که هر چه درجه حرارت خشک کن افزایش یابد مقدار اسیدهای چرب آزاد شده کاهش پیدا می کند. تاثیر درجه حرارت برای جوانه زنی آفتابگردان و کلزا به این صورت است که با افزایش درجه حرارت خشک کن جوانه زنی کاهش پیدا می کند (آفتابگردان تا 41% و کلزا تا 30% قوه نامیه خود را از دست می دهند). از نتایج به دست آمده می توان پی برد که از نظر جوانه زنی درجه حرارت خشک کن را بیش ترین 40°C و از نظر تاثیر حرارت بر اسیدهای چرب آزاد شده دانه های آفتابگردان را می توان بیش ترین تا 60°C و کلزا را می توان با درجه حرارت های بیش تری خشک کرد.