سلامت و محیط زیست
سال:1391 | دوره:5 | شماره:2 (پی در پی 16) |تعداد مقالات:12

زمینه و هدف: دی اکسین ها و فوران ها ترکیباتی بسیار سمی و خطرناکند که از منابع طبیعی و فعالیت های انسان تولید می شوند. این ترکیبات به علت پایداری و نیمه عمر بالایی که دارند مدت زیادی در محیط باقی مانده و اثرات شدیدی بر محیط زیست و انسان ها برجای می گذارند. هدف از این مطالعه شناسایی منابع انتشار دی اکسین ها و فوران ها در ایران و تعیین سهم آنها در میزان سرانه انتشار است.روش بررسی: در این مطالعه، ابتدا منابع انتشار دی اکسین ها و فوران ها شناسایی و سپس با مراجعه به سازمان های متولی، داده های مورد نیاز جهت برآورد میزان انتشار از طریق پرسش نامه های مربوطه جمع آوری شد. سپس با استفاده از فاکتورهای انتشار ارایه شده توسط برنامه محیط زیست سازمان ملل متحد، میزان انتشار هرکدام از منابع برآورد گردید. جهت آنالیز داده ها از نرم افزار Excel استفاده شد.یافته ها: بر اساس نتایج حاصل میزان انتشار دی اکسین ها و فوران ها در ایران در سال 1388 برابر 1957 g TEQ/yr بوده که از این مقدار 705.8 g TEQ وارد هوا شده و 643.2 g TEQ آن به صورت خاکستر باقی می ماند.نتیجه گیری: سرانه انتشار دی اکسین ها و فوران ها در ایران 26.4 mg TEQ/capital است و بیشترین میزان تولید در ایران مربوط به سوزاندن به طریقه روباز (732.8 g TEQ/yr) و تولید فلزات آهنی و غیرآهنی (635.7 g TEQ/yr) مانند مس، فولاد و آهن است.

زمینه و هدف: فرمالدهید ماده ای سمی و برای سلامت انسان و محیط زیست خطرناک است. بنابراین فاضلاب های حاوی فرمالدهید قبل از تخلیه به محیط زیست باید به طور موثری تصفیه شوند. هدف از این تحقیق بررسی کارایی فرایند الکتروفنتون در پیش تصفیه فاضلاب صنعتی حاوی غلظت بالای فرمالدهید بوده است.روش بررسی: اثر پارامترهای مهمی مانند pH، دانسیته جریان، دوز پراکسید هیدروژن و زمان واکنش در تجزیه فاضلاب فرمالدهیدی با غلظت 7500 میلی گرم بر لیتر در راهبری سیستم جریان بسته، مورد ارزیابی قرار گرفت. راکتور جریان بسته فرایند الکتروفنتون متشکل از استوانه شیشه ای مدور با قطر داخلی 5.20 سانتی متر و ارتفاع 34.50 سانتی متر بوده است. حجم راکتور مورد استفاده نیز 500 میلی لیتر بود.یافته ها: مطابق با نتایج آزمایشات بالاترین راندمان حذف فرمالدهید تحت شرایط قلیایی و در pH برابر با 10، در غلظت 10 میلی مول بر دقیقه پراکسید هیدروژن (10 mM H2O2/min) در شدت جریان 8.5 میلی آمپر بر سانتی متر مربع و در طی زمان واکنش نهایی 6 دقیقه به دست آمد. همچنین شرایط هوادهی در سلول فرایند الکتروفنتون سبب افزایش راندمان حذف فرمالدهید گردید. حذف کامل فرمالدهید در شرایط راهبری فوق به دست آمد.نتیجه گیری: این مطالعه نشان داد که فرایند الکترو فنتون توانایی تصفیه فاضلاب حاوی فرمالدهید با غلظت بالا تا حد مناسب برای تصفیه نهایی در فرایند بیولوژیکی را دارد.

زمینه و هدف: نیاز روزافزون به آب شرب، دانشمندان را به سمت استفاده از آب های شور سوق داده است؛ از طرفی فرایندهای نمک زدایی موجود، بسیار هزینه بر هستند. آیروژل کربنی از انواع آیروژل های آلی است که با ساختار متخلخل منحصر به فرد خود، برای نمک زدایی مناسب است. پتانسیل پایین گرفتگی، تولید فاضلاب بسیار کم، احیای الکترواستاتیکی آیروژل ها و در نتیجه عدم نیاز به اسید و مصرف کم انرژی از جمله مزایای این تکنولوژی است.روش بررسی: هدف از انجام این مطالعه که نوعی مطالعه تجربی ـ تحلیلی است، بررسی نمک زدایی آب های شور و لب شور با استفاده از فناوری آیروژل کربنی و مقایسه آن با روش الکترولیز است. جامعه مورد بررسی، نمونه های سنتتیک آب نمک با استفاده از شاخص TDS و EC بودند. حداقل تعداد نمونه های سنتتیک 243 عدد در نظر گرفته شد. در این راستا ابتدا با پلیمریزاسیون ترکیبات رزورسینول و فرمالدهید در شرایط فشار هوای آزاد و سپس پیرولیز ترکیبات به دست آمده، مبادرت به ساخت صفحات آیروژل کربنی شد.یافته ها: با ساخت دستگاه در مقیاس پایلوت، تاثیر پارامترهای مختلف، شامل غلظت نمک ورودی، شدت جریان، دبی، فاصله بین الکترودها و pH بر میزان جذب NaCl توسط الکترودهای آیروژل کربنی مورد بررسی قرار گرفت. به طور کلی با افزایش شدت جریان و غلظت NaCl در جریان ورودی میزان جذب افزایش یافته و با افزایش فاصله بین الکترودها، دبی و pH، میزان جذب کاهش می یافت.نتیجه گیری: نتایج در بهترین شرایط نشان دهنده میزان جذب 1.43×10-2 مول از کلرید سدیم به ازای هر گرم از آیروژل کربنی بود که حاکی از مناسب و مقرون به صرفه بودن این روش است.

زمینه و هدف: آنیلین ماده ای است که در صنایع شیمیایی و در فرایندهای مختلفی استفاده می گردد و به دلیل اثرات منفی روی محیط، روش های مختلفی جهت حذف این ماده مورد بررسی قرار گرفته است. در این مطالعه، کارایی فرایند فتوکاتالیستی نانوذرات اکسید روی در حذف آنیلین از پساب سنتتیک مورد مطالعه قرار گرفت.روش بررسی: راکتور فتوکاتالیستی از جنس پلکسی گلاس و به حجم 5 لیتر که لامپ فرابنفش (20W) در مرکز آن (داخل غلاف کوارتزی) بوده و نانوذرات اکسیدروی (0.2-0.5 gL) وارد پساب سنتتیک حاوی آلاینده آنیلین با غلظت 250 ppm می گردید. پس از طی زمان ماند 30 و 60، 90 دقیقه، نمونه ها سانتریفوژ شده و محلول رویی توسط فیلتر0.2m  از جنس PTFE، فیلتر شد. جهت استخراج مواد آلی از نمونه و آنالیز آنها، از روش مایع ـ مایع و دستگاه گازکروماتوگرافی استفاده گردید.یافته ها: نتایج نشان داد که فرایند فتوکاتالیستی اکسید روی می تواند به طور موثری، منجر به حذف آلاینده آنیلین از پساب گردد. راندمان حذف آنیلین در غلظت نانوذرات اکسیدروی برابر 0.5g/L به مقدار کمتری نسبت به سایر غلظت ها افزایش نشان می داد و آزمون آماری (ANOVA) نشان از عدم وجود اختلاف معنادار بین راندمان حذف آنیلین در غلظت های مختلف نانوذرات داشت. در pH قلیایی، بیشترین راندمان حذف آنیلین در زمان ماند 90 دقیقه و غلظت نانوذرات 0.5g/L به میزان 76.3% به دست آمد.نتیجه گیری: در نهایت، می توان نتیجه گیری نمود که فرایند فتوکاتالیستی نانوذرات اکسیدروی برای حذف آلاینده آنیلین از پساب مناسب است.

زمینه و هدف: آلودگی زیست محیطی و مخاطرات بهداشتی مواد رنگی به طور گسترده ای توسط صنایع مختلف ایجاد می گردد. پایداری این مواد موجب می شود که روش های گوناگونی برای حذف آنها بررسی شود. کاربرد قارچ های ریسه سفید در این زمینه مورد توجه محققین قرار گرفته است. بنابراین مطالعه حاضر با هدف استفاده از قارچ ریسه سفید گانودرمای ساکن شده در آلژینات سدیم برای حذف رنگ ریمازول برلیانت بلو رویال از محیط آبی انجام شده است.روش بررسی: در این مطالعه تجربی، ابتدا شرایط حذف رنگ نسبت به فاکتورهای غذایی، محیطی و عملیاتی بهینه سازی گردید و سپس کارایی رنگ زدایی سلول های ساکن شده مورد بررسی قرار گرفت. طراحی آزمایش ها با روش فاکتوریل کسری دو سطحی و روش سطح پاسخ انجام شد و مدل آماری فرایند با کمک نرم افزار MiniTab برازش گردید.یافته ها: نتایج تحقیق نشان داد که پارامترهای نوع و غلظت منبع کربن، دما و pH مهم ترین عوامل در حذف رنگ توسط قارچ گانودرما است. نتایج در شرایط بهینه منبع کربن (گلیسرول با غلظت 19.14 گرم در لیتر، دمای 27 درجه سلسیوس و مقدار pH اولیه محیط کشت معادل6.26 ، میزان حذفی برابر 95.3 درصد را نشان داد که نسبت به شرایط اولیه، 1.27 برابر افزایش کارایی داشته است.نتیجه گیری: قارچ گانودرمای ساکن شده دارای پتانسیل مطلوبی جهت حذف رنگ از محیط آبی است ولی باید شرایط آن را نسبت به نوع آلاینده مورد بررسی و بهینه سازی قرار داد. کاربرد طراحی آزمایش ها به روش فاکتوریل کسری نیز به لحاظ روش طراحی تحقیق از الویت بالایی جهت کاهش تعداد آزمایش ها و صرفه جویی در منابع و نیز تحلیل آماری داده های آزمایشی برخوردار است. پیشنهاد می گردد از این پتانسیل ها در جهت کاهش هزینه های پالایش محیط کمک گرفته شود.

زمینه و هدف: استفاده از فاضلاب برای آبیاری محصولات کشاورزی باعث افزایش 40 الی 60 درصدی تولید برخی محصولات کشاورزی می شود. با این حال، این کار به به دلیل حضور بیش از حد عوامل بیماری زا، خطرات زیادی را برای سلامت انسان دارد. هدف اصلی این مطالعه بررسی امکان پذیری کاربرد واکنش گر فنتون و فنتون تغییر یافته با مس برای گندزدایی فاضلاب خام است.روش بررسی: پس از انجام آزمایشات فیزیکوشیمیایی و بیولوژیکی اولیه در آزمایشگاه، عمل گندزدایی در هر فرایند در سه فاز متفاوت انجام پذیرفت. ابتدا هریک از مواد جداگانه و در دوزهای تعیین شده به فاضلاب افزوده شدند و سپس برای تعیین اثر سینرژیستی، هر یک از کاتالیست های آهن و مس با پراکسیدهیدروژن ترکیب شده و عمل گندزدایی انجام گردید. از روش آزمون مستقیم کلی فرم مدفوعی (استاندارد متد چاپ 2005) برای کشت میکروبی استفاده شد.یافته ها: حداکثر تاثیر پراکسیدهیدروژن در از بین بردن باکتری های کلی فرم مدفوعی فاضلاب برابر 0.66 لگاریتم کاهش است. واکنش گر فنتون و واکنش گر فنتون تغییر یافته با مس افزایش قابل توجهی در کاهش تعداد باکتری ها نشان دادند. به طوری که فنتون و فنتون تغییر یافته با مس 1 و 2 میلی گرم در لیتر به ترتیب سبب 4.73، 3.28 و 4.88 لگاریتم کاهش گردیدند.نتیجه گیری: استفاده از پراکسیدهیدروژن به عنوان عامل گندزدا کارایی چندانی در از بین بردن باکتری های کلی فرم مدفوعی نشان نداد. اما ترکیب آن با یون هایی مثل آهن و مس، کارایی آن در گندزدایی را بسیار افزایش داده و اثر سینرژیستی قابل توجهی در قدرت گندزدایی پراکسیدهیدروژن نشان داد. تا جایی که در حضور هر کدام از این کاتالیست ها، پراکسیدهیدروژن قادر است کلی فرم های مدفوعی فاضلاب را به حد استاندارد تعریف شده توسط سازمان حفاظت محیط زیست برساند.

زمینه و هدف: شیرابه حاصل از دفن مواد زاید جامد شهری فاضلابی قوی با مواد سمی خطرناک است و بایستی با انتخاب یک روش ساده، اقتصادی، سازگار با محیط زیست و ویژگی های شیرابه، تصفیه شود. هدف از این تحقیق تعیین کارایی فرایند انعقاد الکتریکی درحذف بار آلی شیرابه مراکز دفن مواد زاید جامد شهری شیرابه شهر قم بود.روش بررسی: این مطالعه به صورت تجربی در مقیاس آزمایشگاهی و به صورت پایلوت در سیستم ناپیوسته در بازه زمانی بهار تا زمستان 1389 انجام شد. مخزنی با جنس پلکسی گلس به حجم موثر0.7  لیتر، حاوی 9 الکترود صفحه ای آلومینیومی به یک منبع تغذیه جریان مستقیم (10 تا 60 ولت، 1 تا 5 آمپر) متصل شد. نمونه ها هر 10 دقیقه از میانه راکتور جهت اندازه گیری CODو TSS جمع آوری و طبق روش آمده در کتاب استانداردمتد مورد آزمایش قرار گرفت. تاثیر شدت جریان الکتریکی (52,08,69,44 mA/cm2)، زمان واکنش (10 تا 60 دقیقه)، پتانسیل الکتریکی (10 تا 60 ولت) به عنوان عوامل تاثیرگذار بر بازده فرایند، مورد مطالعه قرار گرفت.یافته ها: راندمان حذف COD در پتانسیل الکتریکی 60 ولت، مدت زمان 60 دقیقه، دانسیته جریان 52.08 mA/cm2 و 69.44 به ترتیب برابر با 48.7% و 77.4% بود. راندمان حذف TSS در پتانسیل الکتریکی 60 ولت، مدت زمان 60 دقیقه و دانسیته جریان 69.44 mA/cm2 برابر با 72.1% بود.نتیجه گیری: با توجه به نتایج حاصل از تحقیق بهترین راندمان حذف COD پس از یک ساعت زمان تماس در پتانسیل الکتریکی 60 ولت و دانسیته جریان69.44mA/cm2 ، %77.4 بود. میزان انرژی الکتریکی مصرفی در این حالت 431.26kWh/kg بود. این مطالعه نشان داد فرایند انعقاد الکتریکی روشی موثر برای کاهش میزان COD شیرابه جایگاه دفن مواد زاید شهری است.

زمینه و هدف: در فرایند سالم سازی آب شرب، اسید هیومیک موجود در منابع آب آشامیدنی با ماده گندزدای کلر واکنش داده و فرآورده های جانبی گندزدایی جهش زا، ناقص الخلقه زا و سرطان زا نظیر تری هالومتان ها و هالو استیک اسیدها را تشکیل می دهند. با توجه به این مهم در این مطالعه کارایی حذف اسید هیومیک از نمونه های آبی توسط فرایند انعقاد الکتریکی توام با افزایش هیدروژن پراکسید (ایجاد فرایند فنتون) مورد بررسی قرار گرفت.روش بررسی: مطالعه حاضر در شرایط آزمایشگاهی و در یک ظرف بوکال پوشیده از فویل آلومینیومی با حجم موثر یک لیتر و تجهیز شده با الکترودهای آهنی و متصل به یک منبع تغذیه با اختلاف پتانسیل الکتریکی 10 ولت به روش دو قطبی، انجام پذیرفت. ابتدا مخزن با محلول آبی حاوی غلظت 20 میلی گرم در لیتر اسید هیومیک پر شد و در ادامه اثر متغیرهای3 pH ، 5، 7 و 8، هدایت الکتریکی حاصل از افزودن 1، 1.5، 2 و 3 گرم در لیتر کلرید پتاسیم، افزایش مستقیم 50 میلی لیتر هیدروژن پراکسید 30% در زمان های واکنش 5، 15، 30، 45 و 60 دقیقه، بر حذف اسید هیومیک از نمونه های آبی توسط فرایندهای فوق با استفاده از روش سنجش پارامتر جانشین کربن آلی توسط دستگاه TOC آنالایزر، مشخص شد.یافته ها: نتایج نشان داد که راندمان کل حذف اسید هیومیک در pH=10 مساوی 5، 3 گرم بر لیتر کلرید پتاسیم و زمان واکنش 60 دقیقه حدود 97% و از این مقدار 92.1 درصد سهم اثر فرایند انعقاد الکتریکی و 7.9 درصد سهم اثر فرایند فنتون است. همچنین نتایج نشان داد که با افزایش pH و هدایت الکتریکی به ترتیب راندمان حذف کاهش و افزایش می یابد.نتیجه گیری: ترکیب فرایند انعقاد الکتریکی با ماده هیدروژن پراکسید می تواند به عنوان روشی کارآمد جهت حذف اسید هیومیک از نمونه های آبی استفاده گردد.

زمینه و هدف: فلزات سنگین از جمله آنتیموان و کبالت به عنوان دو عامل آلاینده در برخی شرایط از ظروف پلی اتیلن ترفتالات (PET) وارد آب می شوند. بنابراین اندازه گیری آنها در شرایط مختلف نگه داری مورد توجه قرار گرفت.روش بررسی: 5 تیمار دمایی ـ زمانی بر روی 5 نمونه آب انجام گرفت و شرایط انبارش به صورت زیر تعریف شد: در دمای محیط بیرون و تابش نور خورشید، دمای اتاق و 40oC در زمان های مختلف برای هشت هفته، دمای 65oC تا شش هفته و دمای80oC تا هفت روز. اندازه گیری با روش ICP-AES و آنالیز نتایج با نرم افزار SPSS انجام گرفت.یافته ها: غلظت آنتیموان با افزایش زمان انبارش در همه شرایط دمایی و در تمام نمونه ها افزایش یافت که البته نسبت افزایش در نمونه ها متفاوت بود. در محیط بیرون، دمای اتاق و 40oC افزایش غلظت آنتیموان تا زمان آخر نگه داری پایین تر از حد مجاز بود. اما در دماهای 65oC و 80oC با افزایش زمان مطالعه، میزان آنتیموان از حد مجاز بیشتر شد و به طور مثال اختلاف میان نمونه 4 و 5 معنادار بود (P£0.05). غلظت کبالت نیز در ابتدا و در طول مطالعه بسیار پایین و کمتر از حد تشخیص دستگاه بود.نتیجه گیری: با افزایش زمان و دما، میزان نشت آنتیموان به داخل آب زیاد می شود. همچنین تابش نور موثر است اما تاثیر دما در این مطالعه قابل توجه نبود و در این بررسی نوع ظرف از نظر شفاف یا رنگی بودن تاثیر معناداری بر میزان نفوذ آنتیموان نداشت (P>0.05).

زمینه و هدف: اثرات بیولوژیکی پرتوهای غیریونیزان بر بدن موجودات زنده از جمله موضوعاتی است که در سال های اخیر مورد توجه محققان قرار گرفته است. وسایل و تجهیزات پزشکی که با ولتاژ بالا کار می کنند از منابع مهم تولید میدان های الکترومغناطیسی هستند که این میدان ها از عوامل زیان آور محیط کار در بخش های بیمارستانی که از تجهیزات ولتاژ بالا (High voltage) استفاده می کنند، به شمار می روند. بنابراین هدف اصلی از انجام این مطالعه، تعیین میزان شدت میدان های الکترومغناطیسی در اطراف منابع ولتاژ بالای موجود در بخش های رادیولوژی بیمارستان های علوم پزشکی همدان است.روش بررسی: این مطالعه یک بررسی مقطعی(Cross-sectional) بوده و در آن میزان شدت میدان های الکترومغناطیسی در اطراف منابع ولتاژ بالای موجود در بخش های بیمارستانی همدان مورد بررسی قرار گرفته است. در این مطالعه با استفاده از دستگاه کالیبره شده تسلامتر HI-3603، میزان شدت میدان های الکترومغناطیسی در اطراف منابع ولتاژ بالای موجود در بخش های رادیولوژی در سطح بیمارستان های علوم پزشکی واقع در شهر همدان مورد مطالعه قرار گرفتند. این اندازه گیری ها در فاصله های 1.5m, 1m, 0.5m, 25cm و 3m از منبع ولتاژ بالا صورت گرفت.یافته ها: بیشترین شدت میدان های مغناطیسی و الکتریکی در اطراف سیستم های ولتاژ بالا در مراکز مورد مطالعه و در فاصله های کمتر از 1 متر از سیستم ولتاژ بالا به ترتیب 29.625±5.738 میلی گاوس و 25.17±0.92 Vm اندازه گیری شد که کمتر از مقادیر توصیه شده توسط ICNIRP برای تابش گیری شغلی و حتی تابش گیری افراد عادی است. بیشترین شدت میدان های مغناطیسی و الکتریکی در اطراف سیستم های ولتاژ بالا در محل قرارگیری تکنسین تصویربرداری در هر یک از سیستم های موجود 3.05±0.004 میلی گاوس و 12.8±0.05V/m بود که کمتر از مقادیر توصیه شده توسط ICNIRP برای تابش گیری شغلی و حتی تابش گیری افراد عادی است.نتیجه گیری: با توجه به نتایج به دست آمده از این مطالعه، به نظر نمی رسد تابش گیری پرسنل شاغل در مراکز رادیولوژی به مقادیر بیش از حد مجاز تابش گیری شغلی برسد، بنابراین در خصوص تابش گیری بیش از حد تابش های غیریونیزان در پرتوکاران نگرانی وجود ندارد. توصیه می شود به منظور مطالعه جامع در این زمینه مقایسه شدت میدان های الکتریکی و مغناطیسی در سیستم های ژنراتور با مارک های مختلف انجام شود.

زمینه و هدف: استرس گرمایی در بسیاری از صنایع از جمله صنایع پتروشیمی و فولاد یک خطر جدی برای سلامتی و ایمنی کارگران به شمار می آید. ارزیابی استرس گرمایی نه تنها از نظر پیشگیری از بیماری های ناشی از مواجهه با گرما، بلکه از نظر عملکرد و ایمنی کارگران در محیط کار نیز مهم است. شاخص هایی که هم اکنون برای ارزیابی استرس گرمایی مورد استفاده قرار می گیرند بسیار زیاد بوده و انتخاب یک شاخص مناسب برای محدوده وسیعی از شرایط آب و هوایی سخت است. هدف از انجام این مطالعه ارایه یک شاخص بهینه بر اساس پارامترهای فیزیولوژیکی بدن افراد در صنعت پتروشیمی است.روش بررسی: این مطالعه در یک صنعت پتروشیمی واقع در عسلویه صورت پذیرفت و 21 نفر کارگر مرد وارد مطالعه و بر اساس سازش یا عدم سازش فرد با گرما تقسیم بندی شدند. پارامترهای فیزیولوژیکی شامل ضربان قلب و فشار خون سیستولیک و دیاستولیک، دمای پوست و دمای دهانی افراد طی دو هفته در طول روز کاری اندازه گیری شد. هم زمان با اندازه گیری پارامترهای فیزیولوژیکی، پارامترهای شرایط جوی لازم برای محاسبه شاخص دمای تر گوی سان Wet Bulb Globe Temperature (WBGT))، مقدار عرق مورد نیاز (Required Sweat Rate (SWreq)) و شاخص احساس ناراحتی (Discomfort Index (DI)) اندازه گیری شد.یافته ها: میانگین شاخص های محاسبه شده برای افراد هر دو گروه سازش یافته و سازش نیافته در سایت کار به طور معنی داری بالاتر از سایت پذیرش بود (P<0.05). همچنین میانگین پارامترهای فیزیولوژیکی افراد هر دو گروه در سایت کار بیشتر از سایت پذیرش بود (P<0.05). در مورد ضریب همبستگی بین شاخص های محاسبه شده با پارمترهای فیزیولوژیکی شاخص WBGT با ضربان قلب، فشار سیتولیک و دیلستولیک خون و دمای پوست به ترتیب 0.731، 0.451، 0.375 و 0.695 بیشترین ضریب هم بستگی را دارا بود و شاخص DI به ترتیب 0.725، 0.446، 0.352 و 0.689 بود و SWreq با دمای عمقی بدن با مقدار ضریب همبستگی 0.766 بیشترین رابطه را داشت.نتیجه گیری: یافته های این مطالعه ارتباط معنی داری را بین شاخص های محاسبه شده و پارامترهای فیزیولوژیکی را در سایت کار و پذیرش را نشان می دهد که نتایج مطالعات قبلی را تایید می کند. در این مطاله شاخص بهینه با توجه به مطالعات گذشته بر اساس ضربان قلب بررسی و چنین نتیجه گیری شد که شاخص WBGT بیشترین ضریب هم بستگی را با ضربان قلب داراست. این مطالعه پیشنهاد می کند که برای ارزیابی استرس گرمایی با چنین شرایط آب و هوایی شاخص WBGT بهینه ترین شاخص کاربردی است.

زمینه و هدف: رانندگان اتوبوس های شهری در طول رانندگی به طور دایم در معرض ارتعاش تمام بدن هستند، این مساله می تواند منجر به اختلالات سیستم های اسکلتی عضلانی، عصبی مرکزی و گردش خون شود و بیماری های شغلی ناشی از ارتعاش را ایجاد نماید. هدف از این مطالعه بررسی توصیفی ـ تحلیلی مواجهه رانندگان اتوبوس های شهری تهران با ارتعاش تمام بدن بوده است.روش بررسی: پارامترهای مربوط به ارتعاش تمام بدن مانند شتاب ریشه مجموع مربعات، شتاب معادل کلی، میزان دوز ارتعاش و فاکتور قله به صورت مجزا در سه جهت (Y، Z و X) در 80 اتوبوس در 5 نوع مختلف که به صورت تصادفی انتخاب گردیده بودند اندازه گیری شد و نتایج به دست آمده با استاندارد 2631ISO مقایسه شد و در نهایت زمان مجاز رانندگی برای اتوبوس های مختلف محاسبه گردید.یافته ها: شتاب ریشه میانگین مربعات وزن یافته فرکانسی در محورهای Y، X در تمامی اتوبوس ها در زیر ناحیه هشدار سلامتی و در محور z در ناحیه هشدار سلامتی است و شتاب معادل کلی در اتوبوس نوع ایکاروس در بالاتر از ناحیه هشدار سلامتی و در بقیه اتوبوس ها در ناحیه هشدار سلامتی مطابق با استاندارد ISO 2631 است، میزان دوز ارتعاش (VDV) کمتر از 8.5 و فاکتور قله (CF) کمتر از9 بوده و در تمامی اتوبوس ها کمتر از حدود مجاز پیشنهادی استاندارد ISO 2631 است. همچنین زمان مجازرانندگی کمتراز 8 ساعت در روز تخمین زده شد و به ترتیب اتوبوس های ایکاروس بیشترین و اتوبوس های مان کمترین میزان شتاب ارتعاش، فاکتور قله و میزان دوز ارتعاش را به خود اختصاص دادند.نتیجه گیری: باتوجه به نتایج امکان ایجاد خطرات بالقوه بهداشتی دررانندگان اتوبوس ها وجود دارد بنابراین توصیه می شود موارد مدیریت های ایمنی و بهداشتی در خرید اتوبوس های جدید، کاهش ساعات کاری و افزایش زمان استراحت در برنامه ریزی نحوه کار رانندگان مدنظر قرار گیرد.