تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران
سال:1395 | دوره:47-2 | شماره:1 |تعداد مقالات:21

سازمان ها برای بقا و تداوم نقش مثبت و سازنده خود به افکار و اندیشه های نو و تازه نیاز دارند تا بتوانند پویایی خود را تضمین کنند وگرنه به زوال و نابودی محکوم خواهند شد. یکی از عوامل موثر در بروز نوآوری در سازمان فرهنگ سازمانی است که می تواند پیش برنده و یا بازدارند نوآوری در سازمان باشد. در این بین، باتوجه به کارکرد اصلی دانشگاه ها که گسترش مرزهای دانش و تولید علم است و منشاء و شالوده علم، خلاقیت و نوآوری است، نوآوری در نظام آموزش عالی نسبت به سایر سازمان ها اهمیت و ضرورت بیش تری دارد. در این راستا، تحقیق حاضر با هدف کلی بررسی جایگاه فرهنگ سازمانی در نوآوری اعضای هیات علمی دانشکده های کشاورزی استان خوزستان طراحی و اجرا گردید. جامعه آماری تحقیق شامل تمام اعضای هیات علمی دانشکده های کشاورزی دولتی استان خوزستان بودند (N=120)، که با استفاده از سرشماری برای تمام آن ها پرسشنامه ارسال شد که در نهایت 108 پرسشنامه توسط آن ها تکمیل و عودت داده شد. ابزار اصلی تحقیق پرسشنامه ای بود که روایی آن توسط پانل متخصصان و پایایی آن توسط ضریب آلفای کرونباخ تایید گردید (α >0. 70). تجزیه و تحلیل داده ها بوسیله نرم افزار SPSSwin18 انجام شد. نتایج تحلیل همبستگی نشان داد که رابطه مثبت و معناداری در سطح 1 درصد بین تمام مولفه های فرهنگ سازمانی با نوآوری وجود دارد. همچنین، نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد که مولفه های فرهنگ سازمانی قادر به تبیین 1/61 درصد از تغییرات واریانس نوآوری می باشند. نتایج این مطالعه می تواند به مدیران و برنامه ریزان در جهت تدوین برنامه ها و راهبردهای برای افزایش نوآوری در بین اعضای هیات علمی دانشگاهها کمک نماید.

هدف کلی این پژوهش، بررسی مؤلفه های مختلف تأثیر گذار بر پذیرش روش های کشاورزی پایدار از دیدگاه گندمکاران روستاهای دهستان آجی چای شهرستان تبریز می باشد. این تحقیق با رویکرد اکتشافی بر پایه راهبرد پیمایشی به انجام رسیده است. جامعه آماری این تحقیق را 120 نفر از گندمکاران دهستان آجی چای شهرستان تبریز تشکیل داده اند(120. (N=برای جمع آوری داده ها از روش نمونه گیری خوشه ای تصادفی ساده استفاده شده است. حجم نمونه (103n=) بدست آمد. ابزار تحقیق پرسشنامه بوده است که روایی ظاهری و محتوایی آن توسط پانلی از متخصصان رشته ترویج و آموزش کشاورزی مورد بررسی، اصلاح و تایید قرار گرفت. برای تعیین پایایی ابزار تحقیق، آزمون پیشاهنگ انجام شد و ضریب آلفای کرونباخ 73/0بدست آمد. برای تجزیه و تحلیل داده های گردآوری شده از نرم افزار spss/Win و آزمون هایT، F، تحلیل همبستگی و رگرسیون بهره گرفته شد. یافته های تحقیق نشان داد از بین مولفه های مختلفی که در این تحقیق مورد بررسی واقع گردید، دانش گندمکاران و موانع پذیرش و از بین ویژگی های فردی و حرفه ای تعداد قطعات زمین های زراعی همبستگی معنی دار با پذیرش روش های کشاورزی پایدار داشتند. بطوری که از بین سه متغیر مذکور، دانش گندمکاران و موانع پذیرش در کل 34 درصد از متغیر وابسته تحقیق(پذیرش روش های کشاورزی پایدار) را تبیین نمودند.

بیش از نود درصد از مصرف داخلی روغن های خوراکی کشور همانند کلزا از طریق واردات تاُمین می شود. به این لحاظ لزوم برنامه ریزی بلند مدت و منسجم با هدف نیل به خودکفایی در تولید روغن های خوراکی مانند کلزا غیر قابل انکار خواهد بود. در این تحقیق بازدهی نسبت به مقیاس گیاه کلزا و همچنین کشش جاشینی و کشش قیمتی تقاضا ی نهاده ها نیز بررسی میشود. به این منظور تابع هزینه ترانسلوگ برای این محصول با استفاده از اطلاعات مقطعی سال88-1387برآورد شده و متغیرهای ساختاری محاسبه شده اند. نتایج این مطالعه نشان می دهد که خصوصیت ساختاری بازدهی به مقیاس در محصول کلزای ایران به صورت صعودی وجود دارد، به این معنی است که با افزایش وسعت مزارع کلزا، هزینه های تولید کاهش می یابد به بیانی دیگر، با افزایش میزان محصول، هزینه متوسط کمتر شده و بدین ترتیب، واحدهای زراعی بزرگتر در مقایسه با واحدهای زراعی کوچکتر، از لحاظ هزینه و کارائی در امر تولید، از مزیت نسبی برخوردار می باشند، لذا سیاست کارا برای مزارع کلزا، می تواند بزرگ تر کردن مقیاس تولیدی به منظور کاهش هزینه های تولید باشد.

توسعه روستایی در کنار سایر حوزه های مطالعاتی علوم اجتماعی، اقتصادی، زیست-محیطی و غیره چالش های متنوعی را پشت سر گذاشته است. هدف این مقاله بررسی عوامل پیش برنده توسعه یافتگی روستایی در ابعاد اقتصادی، اجتماعی، زیست محیطی، زیرساختی و آموزشی از دیدگاه کشاورزان استان لرستان می باشد. تحقیق حاضر از نوع کاربردی است. که به روش پیمایشی انجام گرفته، و داده های مورد نیاز از طریق پرسشنامه جمع آوری شده است. جامعه آماری تحقیق کشاورزان استان لرستان بوده است که از بین آن ها از طریق فرمول کوکران تعداد 200 کشاورز به عنوان نمونه با بهره گیری از روش نمونه گیری چند مرحله ای انتخاب شدند. روایی پرسشنامه توسط تعدادی از متخصصان موضوعی مورد تائید قرار گرفت. جهت پایایی پرسشنامه از آلفای کرونباخ استفاده شد که ضریب آلفای محاسبه شده 715/0 به دست آمد. برای تجزیه تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS استفاده شد. نتایج تحقیق نشان داد که مهم ترین عامل پیش برنده از دیدگاه کشاورزان عامل اقتصادی و کمترین عامل تأثیر گذار عامل زیرساختی بوده است.

یکی از مسایل مهم در خصوص اعطای تسهیلات بانکی احتمال عدم بازپرداخت وام توسط وام گیرندگان است. در این زمینه عوامل متعددی می توانند دخیل باشند که به منظور کنترل و کاهش ریسک موجود لازم است این عوامل شناسایی شده و راهکارهای اجرایی مناسب برای بهبود وصول مطالبات معوقه ارایه گردد. در این راستا، تحقیق حاضر با هدف بررسی عوامل موثر بر بهبود وصول مطالبات بانک کشاورزی در شهرستان مراغه استان آذربایجان شرقی اجرا شد. داده های تحقیق به روش نمونه گیری طبقه ای متناسب و از طریق بررسی پرونده 779 نفر به عنوان نمونه از کشاورزان وام گیرنده با اعتبارات خرد از نوع تسهیلات فروش اقساطی طی سال های 87-1383 جمع آوری گردید. برای تجزیه و تحلیل داده ها از الگوی لاجیت ترتیبی بهره گیری شد. برآورد مدل لاجیت ترتیبی نشان داد که داشتن فعالیتی غیر از کشاورزی، تمدید مدت بازپرداخت وام و بالا بودن مبلغ وام دریافتی عواملی هستند که بر بازپرداخت وام تأثیر منفی گذاشته اند. لذا به منظور تقویت احتمال وصول مطالبات، تمدید مدت بازپرداخت وام توصیه نمی گردد. در حالی که عواملی همچون بالا بودن تعداد اقساط و زیاد بودن فاصله پرداخت اقساط جزو عواملی هستند که احتمال بازپرداخت وام را افزایش می دهند. بانک ها می توانند با تعیین فاصله زمانی مناسبی برای بازپرداخت اقساط احتمال وصول مطالبات را بهبود بخشند.

تحقیق حاضر با هدف بررسی موانع گسترش بیمه گندم در شهرستان اسدآباد اجرا شد. این تحقیق از لحاظ هدف کاربردی و به لحاظ روش گردآوری داده ها توصیفی-همبستگی است. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه ای محقق ساخته بوده است که ضریب پایایی آن 86/0 برآورد شده است. جامعه آماری تحقیق شامل 3350 کشاورز گندمکار در سال زراعی 90-89 است که 318 نفر از آن ها برای نمونه از طریق نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند. تجزیه و تحلیل داده های به دست آمده در دو بخش توصیفی و استنباطی و از طریق نرم افزار SPSS انجام پذیرفت. در این تحقیق ویژگی های فردی، حرفه ای، اجرایی و نهادی تأثیر گذار بر فرایند بیمه مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت. آمار استنباطی مبتنی بر تحلیل عاملی، منتج به استخراج یازده عامل تاثیر گذار در این خصوص گردید. عوامل موثر به ترتیب اولویت عبارتند از: ضعف های اجرایی، ضعف محیطی وابسته به اراضی، موانع فردی-دانشی، ناهماهنگی نهادی، کمبود نیروی انسانی-اطلاع رسانی، ضعف های اداری-کارشناسی، ضعف های ارزیابی-تدارکاتی، مشکلات مرتبط با پیگیری خسارت، نارضایتی، هزینه های بیمه و برآورد غیر اصولی خسارت. مجموع یازده عامل استخراج شده معادل 53/17 درصد عوامل موثر را تبیین نموده است.

تحقیق حاضر با هدف بررسی موانع توسعه بنگاه های کوچک و متوسط اقتصادی زودبازده و کارآفرین کشاورزی در استان زنجان انجام گرفت. این پژوهش، از نوع تحقیقات توصیفی-پیمایشی بود. جامعه آماری تحقیق تمامی مدیران و صاحبان بنگاه های کوچک و متوسط کشاورزی در سطح استان زنجان بودند (354N=) که یک نمونه 220 نفری از آنها با استفاده از روش نمونه گیری طبقه ای با انتساب متناسب (شهرستان های مورد مطالعه به عنوان طبقات) انتخاب شد. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه محقق ساخته بود. روایی پرسشنامه با نظر پانلی از کارشناسان و پژوهشگران در زمینه موضوع مورد پژوهش مورد تایید قرار گرفت. برای تعیین پایایی ابزار تحقیق پیش آزمون انجام گرفت که مقدار آلفای کرونباخ محاسبه شده برای مقیاس اصلی پرسشنامه 76/0 بود. نتایج به دست آمده از تحلیل عاملی نشان داد که شش عامل سیاسی-زیرساختی (با واریانس 28/17 درصد)، قانونی (با واریانس 79/13 درصد)، مالی-هزینه ای (با واریانس 35/12 درصد)، مهارتی-آموزشی (با واریانس 78/10 درصد)، فنی-جغرافیایی (با واریانس 35/8 درصد) و ارتباطی-اطلاع رسانی (با واریانس 14/5 درصد)، در مجموع 69/67 درصد از واریانس کل موانع توسعه بنگاه های کوچک و متوسط کشاورزی در استان زنجان را تبیین کردند.

انسان با رفتارها و تغییراتی که در محیط زیست انجام می دهد، می تواند باعث تخریب محیط زیست از جمله خاک شود. در این راستا، برای جلوگیری از تخریب محیط زیست، باید رفتار انسان ها به سمت و سوی ابعاد طبیعت گرایانه تغییر کند. دستیابی به تغییرات رفتاری در ارتباط با محیط زیست، نیازمند شناخت نگرش افراد نسبت به آن است. هدف از این پژوهش تحلیل کاربرد نگرش های ارزشی زیست محیطی در واکاوی رفتار زیست محیط گرایانه به منظور حفاظت از خاک در بین کشاورزان شالیکار بخش مرکزی شهرستان ساری بود. این پژوهش توصیفی با استفاده از یک پیمایش انجام گرفت. ابزار جمع آوری داده ها پرسشنامه ای بود که روایی آن با بهره گیری از نظر اساتید دانشگاهی و پایایی آن با استفاده از آزمون آلفای کرونباخ مورد تأیید قرار گرفت. با استفاده از روش تصادفی طبقه ا ی متناسب و آماره کوکران 120 نفر از شالیکاران به عنوان نمونه انتخاب شدند (9621 = N). نتایج نشان داد، رفتار زیست محیط گرایانه 8/20 درصد از شالیکاران در حد ضعیف، 40 درصد در حد متوسط، 25 درصد در حد خوب و 2/14 درصد در حد عالی بود. همچنین، نتایج آزمون های مقایسه میانگین ها نشان داد، شالیکاران با دیدگاه ارزشی زیست محیطی خودخواهانه، سطح رفتار زیست محیط گرایانه پایین تری نسبت به دو دیدگاه ارزشی زیست محیطی زیست کره و نوع دوستانه داشتند.

خودکفایی در بخش کشاورزی بسیار حائز اهمیت است. مقاله حاضر به دنبال مطالعه اثرات تأسیس سازمان تجارت جهانی در سال 1995 بر خودکفایی تولید گندم پنج قاره جهان می باشد. از آن جایی که تجزیه و تحلیل کمی تولید از طریق مقدار بهینه عوامل تولید در کشاورزی، از لوازم اصلی نیل به خودکفایی است، مقایسه تطبیقی سهم عوامل تولید گندم جهان، قبل و بعد از تأسیس سازمان تجارت جهانی از دیگر اهداف مورد بررسی به شمار می آید. در این راستا به منظور تخمین تابع تولید گندم، فرم های تابعی کاب و داگلاس و ترانسلوگ طی سال های 1995-1981 و2010-1996 برای کشور های تولیدکننده گندم، به روش داده های تابلویی برآورد گردیده است. نتایج به دست آمده نشان داد، طی دوره 30 ساله 2010-1980، روند خودکفایی تولید گندم سه قاره آفریقا، آمریکا و آسیا، از ثبات برخوردار بوده است، در حالی که تأسیس WTO منجر به افزایش اندک در خودکفایی گندم قاره اروپا و کاهش نوسانات خودکفایی گندم قاره اقیانوسیه گردیده است. هم چنین مشخص گردید، تابع کاب و داگلاس، تابعی بهینه جهت تخمین می باشد. بذر مصرفی گندم قبل از تجارت جهانی و کود شیمیایی بعد از تجارت جهانی بیشترین اثرگذاری را بر عملکرد در هکتار گندم داشته اند. سهم نهاده نیروی انسانی بعد از تجارت جهانی کاهش و بهره وری این نهاده افزایش یافته است.

برنامه های آموزشی-ترویجی یکی از مهمترین و اساسی ترین ابزارهای تحقق هدفهای توسعه کشاورزی، میباشند. فعالیتهای دامپروری در بخش کشاورزی استان قم در اولویت قرار دارد و یکی از فعالترین و مؤثرترین فعالیتهای اقتصادی در این استان است. در تحقیق حاضر به منظور ساماندهی و بهبود برنامه های آموزشی-ترویجی ویژه دامداران روستائی به بررسی دیدگاه آنان در این خصوص پرداخته شده است. این تحقیق به روش پیمایشی و جامعه آماری آن کلیه دامداران روستائی که حداقل در یک دوره ترویجی مرتبط با امور دامداری شرکت کرده اند، می باشد. نتایج نشان می دهد که میزان رضایت روستائیان دامدار از برنامه های آموزشی – ترویجی بالاتراز حد متوسط است. بیشترین میزان رضایت از «توان فنی مروجین و کارشناسان ترویج»، «میزان دسترسی به هدف» و «محتوای آموزشی» بوده و کمترین میزان رضایت نیز از «امکانات و شرایط بیرونی»، «میزان مشارکت روستائیان» و«اطلاع رسانی برنامه های آموزشی-ترویجی» است. به علاوه، چهار متغیر سواد، وضع اقتصادی خانواده، میزان مشارکت در برنامه های آموزشی-ترویجی و محل کسب غالب درآمد زندگی، اختلاف معنی داری در میزان رضایت آزمودنی ها ایجاد کرده است. تحلیل رگرسیونی نیز نشان میدهد که سه متغیر مستقل ” شناخت دامدار نمونه” ، ” سطح زمین زراعی” و ” تشویق فرزندان به انتخاب شغل دامداری” تأثیر معنی داری بر میزان رضایت روستاییان دامدار از برنامه های آموزشی– ترویجی دارند. مهمترین پیشنهادات تحقیق، افزایش سرمایه گذاری و ارائه تسهیلات بانکی و نهاده ای به روستائیان دامدار جهت بهبود وضع اقتصادی آنان، توسعه سایر فرصت های شغلی مرتبط با کشاورزی و ارتقای کمیت و کیفیت مشارکت روستائیان دامدار در برنامه ریزی، اجرا و ارزشیابی برنامه های ترویجی می باشد.

مطالعه حاضر به منظور بررسی آثار محیط زیستی افزایش قیمت حامل های انرژی صورت پذیرفته است. در این راستا ماتریس حسابداری اجتماعی-محیط زیستی اقتصاد ایران در سال 1385 تهیه شده است. با استفاده از الگوی قیمتی ماتریس حسابداری اجتماعی، تغییرات قیمت ناشی از افزایش قیمت حامل ها محاسبه و با استفاده از ضرایب فزاینده ESAM میزان انتشار آلودگی برآورد گردید. نتایج نشان داد با افزایش قیمت حامل های انرژی، قیمت تمام شده تولید و شاخص قیمت مصرف کننده افزایش یافته است. بیشترین افزایش قیمت تمام شده مربوط به بخش انرژی با 09/680 درصد افزایش می باشد. این آثار تقاضای انرژی را کاهش داده است. بخش های صنعت و معدن و خدمات با بیشترین کاهش درآمد و تقاضای نهاده انرژی روبرو بوده اند. با توجه به اینکه مصرف انرژی یکی از مهم ترین منابع آلودگی های محیط زیستی می باشد، افزایش قیمت حامل های انرژی، کاهش انتشار آلودگی های محیط زیستی را به دنبال داشته است. به گونه ای که اجرای سیاست افزایش قیمت حامل های انرژی آلودگی های محیط زیستی را 83/5 درصد کاهش داده است.

بخش کشاورزی بیشترین مصرف آب را به خود اختصاص داده است. از این رو تعیین ارزش اقتصادی آب به عنوان یک کالای اقتصادی و راندمان مالی کشاورزان از اهمیت ویژه ای برخوردار است. هدف اصلی مقاله حاضر تعیین ارزش اقتصادی آب کشاورزی و راندمان مالی کشاورزان در شهرستان خنداب از استان مرکزی می باشد. برای این منظور محاسبه میزان عملکرد محصولات زراعی گندم، جو، یونجه و ذرت یک مدل ریاضی بومی استفاده شد. قیمت آب کشاورزی از سه روش وزن دهی بر اساس حجم آب مصرفی، مساحت زیر کشت و درآمد حاصل از هر محصول به دست آمد. در بین روش های مذکور، روش وزن دهی بر اساس حجم آب مصرفی به عنوان مناسب ترین روش انتخاب شد. راندمان مالی کشاورزان برای سه حالت، آب رایگان، دریافت 10 درصد قیمت محاسبه شده و دریافت تمام قیمت آب از کشاورز محاسبه شد. نتایج نشان می دهد که حساسیت راندمان مالی به تغییرات درآمدها بیشتر از تغییر در میزان هزینه ها می باشد. ضمناً نتایج نشان می دهد که راندمان آبیاری و راندمان مالی در همه موارد هم راستا نیستند. در صورت دریافت 10 درصد قیمت محاسبه شده آب از کشاورز، امکان اجرای سیستم آبیاری تحت فشار فراهم خواهد شد و راندمان مالی کشاورزان نیز افزایش خواهد یافت.

توسعه تشکیلات ترویج تعاون علاوه بر کمک در پیشبرد روند توسعه و بهبود کارکردهای بخش تعاون می تواند در توانمندسازی تعاونگران و موفقیت تعاونی ها نیز اهمیت به سزایی داشته باشد. این پژوهش با هدف شناسایی و اولویت بندی گزیدارهای توسعه تشکیلات ترویج تعاون کشاورزی در دو مرحله به انجام رسیده است. در مرحله اول تحقیق، با انجام مطالعه دلفی، پنج گزینه و چهار معیار برای توسعه تشکیلات ترویج تعاون شناسایی گردید. پس از ترسیم درخت تصمیم گیری، داده ها از طریق تکمیل 21 پرسشنامه توسط صاحب نظران ترویج و تعاون (کارشناسان و مدیران ارشد ستادی حوزه ترویج و کارآفرینی وزارتخانه و اعضای هیات علمی با سابقه پژوهشی و انتشاراتی در حوزه ترویج تعاون)، بر مبنای مقایسه های زوجی، گردآوری شدند. از نرم افزار Expert Choice برای تحلیل داده ها استفاده شد. گزینه ها و معیارهای شناسایی شده برحسب وزن نسبی (نرخ های ناسازگاری کمتر از 1/0) اولویت بندی گردید. اولویت معیارها عبارت است از: "تناسب با ظرفیت ها و شرایط بخش تعاون"، "اثربخشی به لحاظ ارایه خدمات آموزشی و ترویجی به مخاطبان"، "تناسب با ساختار اداری و قوانین و مقررات مربوطه"، "امکان پذیری به لحاظ امکانات و منابع وزارت تعاون و رفاه اجتماعی". گزینه ها نیز به این ترتیب اولویت بندی گردید: (1) شبکه سازی نهادی: ساماندهی شبکه ترویج تعاون؛ (2) تشکیلات دولتی توسعه یافته: توسعه ساختار تشکیلاتی در بدنه وزارتخانه تعاون، کار و رفاه اجتماعی؛ (3) برون سپاری نهادی: توسعه تشکیلاتی غیردولتی در بدنه بخش تعاون با مشارکت اتحادیه های تعاون؛ (4) تداوم وضع پیشین: بازسازی تشکیلات مربوط به وزارت تعاون (سابق) و (5) تداوم وضع فعلی: پس از شکل گیری وزارتخانه تعاون، کار و رفاه اجتماعی. همچنین معیارها

محصول سالم، محصولی است که با حداقل استفاده از نهاده های شیمیایی تولید می شود بطوری که هیچ گونه خطری مصرف کننده این مواد غذایی را تهدید نمی کند. هدف این مقاله، بررسی عوامل مؤثر بر پذیرش و عدم پذیرش کشت محصولات سالم در بین سبزی و صیفی کاران استان خوزستان و تعیین بهترین مدل تعیین کننده پذیرش است. مطالعه به روش پیمایشی و با استفاده از روش نمونه گیری طبقه بندی تصادفی غیر سهمیه ای انجام گرفت. اطلاعات مورد نیاز از 170 نفر پذیرنده کشت محصول سالم و 170 نفر نپذیرنده، بوسیله پرسشنامه جمع آوری شد. نتایج نشان داد بین پذیرندگان و نپذیرندگان، از نظر؛ استفاده از منابع اطلاعاتی و دفعات مراجعه به مروج تفاوت آماری معنی داری در سطح 1 درصد وجود دارد. همچنین پذیرندگان کشت محصول سالم، نگرش مطلوب تری نسبت به حفظ محیط زیست و کاربرد کمتر نهاده های شیمیایی دارند، میزان آگاهی آنها از معایب کشاورزی متعارف نیز بیشتر است. یافته ها نشان داد مدل چند بعدی بهترین مدل متمایزکننده پذیرندگان از نپذیرندگان است. پیشنهاد می شود سیاست گذاران با کاربرد مدل چند بعدی به کیفیت مسائل آموزشی بیشتر اهمیت داده و تصویب قوانین حمایت از تولید کنندگان محصولات سالم را مورد توجه قرار دهند.

کشت گلخانه ای فشرده ترین شکل کشت محصولات کشاورزی است که با کنترل عوامل محیطی و تامین نیازهای غذایی گیاه عملکرد بالاتری را منجر می شود. در دهه های اخیر با گسترش روزافزون سطح زیرکشت محصولات گلخانه ای، سهم آن در تولید کل محصولات کشاورزی افزایش چشمگیری پیدا کرده است. بااینحال مصرف بی رویه نهاده های شیمیایی در این نظام کشت، پایداری این واحدها را با تردید مواجه کرده است. از اینرو ارائه و تحلیل سازوکارهایی برای افزایش پایداری این واحدها و کاربرد آنها در شرایط عملی می تواند زمینه ساز تولید محصولات سالم و در نهایت سلامت عمومی جامعه گردد. با توجه به مطالب ذکر شده هدف این پژوهش، بررسی و تحلیل سازوکارهای توسعه پایداری در واحدهای تولید گلخانه ای استان البرز بود. تحقیق حاضر از لحاظ هدف، کاربردی و از نظر گردآوری داده ها پیمایشی است. جامعه آماری تحقیق حاضر را 366 گلخانه دار فعال استان البرز (366N=) تشکیل می دادند. با استفاده از فرمول کوکران تعداد 155 نفر با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی با انتساب متناسب انتخاب شدند. وسیله جمع آوری اطلاعات در تحقیق حاضر پرسشنامه بود که پایایی آن با ضریب آلفای کرونباخ 85/0 مورد تایید قرار گرفت. در تحقیق حاضر به منظور تحلیل عاملی اکتشافی و تاییدی از نرم افزارهای آماری SPSS18 و LISREL8. 5 استفاده گردید. نتایج تحلیل عاملی اکتشافی نشان داد که شش عامل استخراج شده، 67 درصد واریانس کل را تبیین می کند. نتایج نشان داد که سازوکارهای توسعه پایداری واحدهای تولید گلخانه از شش مولفه مجزای حمایتی-پشتیبانی، تولیدی، قیمتی-بازاری، اعتباری، تحقیقی-ترویجی و زیست محیطی تشکیل می شود.

پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش اخلاق کسب وکار و ارزش های فردی مدیران در مسئولیت پذیری اجتماعی بنگاه ها، انجام شد. پژوهش با توجه به نظر کارفرما، در پنج استان کشور شامل کرمانشاه، فارس، زنجان، مرکزی، کهگیلویه و بویراحمد در میان 150 بنگاه بخش کشاورزی به روش نمونه گیری تصادفی ساده اجرا شد. داده ها توسط پرسشنامه گردآوری شدند. اعتبار محتوایی پرسشنامه با استفاده از نظر متخصصان در حوزه اخلاق کسب وکار و مسئولیت پذیری اجتماعی شرکتی تأیید شد. به منظور محاسبه قابلیت اعتماد پرسشنامه از ضریب آلفای کرونباخ و تحلیل عاملی تأییدی استفاده شد. پس از آن داده ها با استفاده از روش های آمار توصیفی و استنباطی تجزیه و تحلیل شدند. نتایج حاکی از آن بود که ارزش های فردی بر اخلاق کسب وکار (0/2=R) و مسئولیت پذیری اجتماعی شرکتی (0/12=R) اثر مثبت و معناداری داشت. همچنین، اثر اخلاق کسب وکار بر مسئولیت پذیری اجتماعی شرکتی (0/68=R) مثبت و معنادار بود. بر اساس نتایج، افزایش آموزش های اخلاقی در بنگاه ها برای مدیران از قبیل برگزاری دوره های اخلاق کسب وکار، مسئولیت پذیری اجتماعی شرکتی، اخلاق حرفه ای و آشنایی با استانداردهای موجود در بخش کشاورزی پیشنهاد شد.

امروزه توانمندسازی زنان روستایی و به خصوص زنان سرپرست خانوار روستایی، به عنوان یکی از عناصر حیاتی در تلاش-های توسعه ضرورتی انکارناپذیر است. این مطالعه با هدف بررسی نقش عوامل اجتماعی و روانشناختی موثر بر توانمندسازی زنان روستایی سرپرست خانوار انجام شد. جامعه آماری این تحقیق 400 نفر از زنان روستایی سرپرست خانوار تحت پوشش کمیته امداد امام خمینی (ره) بودند که با استفاده از روش نمونه گیری کاملاً تصادفی 208 نفر به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه استفاده گردید. روایی محتوایی پرسشنامه با نظر اعضای هیات علمی دانشگاه زنجان مورد تایید قرار گرفت. به منظور تعیین قابلیت اعتماد ابزار تحقیق پیش آزمون انجام شد که مقدار آلفای کرونباخ محاسبه شده برای مقیاس های اصلی پرسشنامه در حد مناسب (در دامنه بین 82/0 تا 90/0) بود. داده های گردآوری شده با استفاده از تکنیک چند متغیره مدل سازی معادلات ساختاری تجزیه و تحلیل گردید. نتایج کسب شده از برآورد مدل ساختاری مستقیم تحقیق نشان داد که رابطه مثبت و معنی داری بین عوامل روانشناختی و اجتماعی با توانمند سازی زنان روستایی سرپرست خانوار وجود دارد. بنابراین تقویت و توسعه آموزش در ابعاد روانی و اجتماعی در جهت ارتقاء سطح توانمندی زنان سرپرست خانوار مورد پیشنهاد می باشد.

در سه دهه ی اخیر، تأمین مالی خرد به عنوان راهکاری مناسب جهت مقابله با فقر روستائیان مطرح شده و برخی کشورها در این زمینه به موفقیت های چشمگیری دست یافته اند. اهمیت این دستاورد به گونه ای بوده که بانک جهانی سال 2005 را سال " اعتبارات خرد" نام گذاری و کشورهای در حال توسعه را در به کارگیری این شیوه ی اعتباری تشویق کرده است. هدف اصلی مطالعه ی حاضر، بررسی اثربخشی صندوق های اعتباری خرد در کاهش فقر، ایجاد درآمد و اشتغال و جامعه ی آماری تحقیق، شامل کلیه ی اعضای صندوق های اعتباری خرد در سال 93-1392 در استان کرمان بود که 97 نفر با استفاده از فرمول کوکران به عنوان نمونه انتخاب شدند. روایی صوری پرسشنامه با کسب نظر متخصصان ترویج و آموزش کشاورزی انجام شد. پایایی تحقیق نیز با استفاده از آزمون آلفای کرونباخ حدود 89/0 به دست آمد. جهت تحلیل داده ها از روش های تحلیل توصیفی نظیر توزیع فراوانی، درصد، نمره های وزنی و میانگین استفاده گردید. بر اساس نتایج، به غیر از متغیرهای بهبود شرایط مسکن و توانایی پرداخت مخارج تحصیل فرزندان، سطح رضایت مندی سایر متغیرها بیش از میانگین میزان رضایت مندی (3) است. به این ترتیب از زمان عضویت، درآمد کل خانواده افزایش و فقر کاهش یافته، خود اشتغالی ایجاد شده و کسب و کار قبلی رونق پیدا کرده است.

این پژوهش با هدف بررسی وضعیت پایداری اکولوژیکی مزارع برنج در مناطق سیروان و چرداول استان ایلام و در چارچوب کلی پژوهش های پیمایشی به انجام رسیده است. جامعه آماری تعداد 1260 نفر از کشاورزان بوده اند که تعداد 136 نفر از آنها براساس فرمول کوکران به عنوان نمونه آماری محاسبه و با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای با انتساب متناسب، و با ابزار پرسشنامه مورد مطالعه قرارگرفته اند. روایی صوری پرسشنامه با نظرخواهی از کارشناسان موضوع مورد مطالعه تأیید شده است. ضریب آلفای کرونباخ نیز به منظور تشخیص پایایی پرسشنامه 87/0 محاسبه گردیده است. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS انجام گرفته است. یافته های به دست آمده نشان داده است که در منطقه مورد مطالعه وضعیت شاخص های تبدیل زمین های کشاورزی به سایر فعالیت ها، میزان آب مزارع، استفاده از دیسک، شخم در جهت شیب و ضدعفونی بذر، مطلوب می باشد. در دو منطقه مورد مطالعه وضعیت برگرداندن کاه و کلش بجامانده از محصول به خاک، عمق خاک زراعی، مصرف سموم و کودهای شیمیایی، استفاده از دیسک برای آماده نمودن زمین و مصرف کود دامی متفاوت بوده است.

توسعه منابع انسانی بخش کشاورزی براساس دانش، مهارت ونگرشی است که تولیدکنندگان نسبت به فرآیند تولید پیدا می کنند واین توسعه انسانی براساس آموزشهای صحیح مبتنی بر نیاز های آموزشی تولیدکنندگان اتفاق می افتد. هدف این تحقیق بررسی نیازهای آموزشی گلخانه داران شهرستان ورامین بود. این تحقیق از نوع کاربردی است که باروش توصیفی-همبستگی اجرا شد. جامعه آماری شامل گلخانه داران کشت خیار شهرستان ورامین بودند (504=N) که مطابق فرمول کوکران 115 نمونه تعیین گردید که برای افزایش دقت این تعداد به 120 نفر افزایش یافت که در نهایت 116 پرسشنامه صحیح جمع آوری و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. به منظور سنجش میزان روایی ابزار تحقیق، پرسش نامه در اختیار استادان راهنما و مشاور قرار گرفت که پس از انجام بررسی های لازم و جمع آوری نظرات و اعمال اصلاحات مورد نظر روایی پرسش نامه مذکور تأیید شد. پایایی پرسشنامه نیز با استفاده از آلفای کرونباخ (در بازه 77/0-83/0) به دست آمد. برای ارزیابی نیازهای آموزشی گلخانه داران با اقتباس از مدل ارزیابی نیازهای آموزشی بوریچ استفاده شد. بدین منظور، 13 صلاحیت دانشی که از مرور ادبیاتی تحقیق حاصل شده بود با توجه به «میانگین وزنی نمرات تفاوت» برای گلخانه داران رتبه بندی شدند. نتایج حاصل نشان داد: موضوعاتی چون آگاهی از غرقاب کردن گلخانه، شناخت ارقام مقاوم متناسب با شرایط آب و هوایی منطقه، شناخت مناسب ترین میزان اسیدیته و یا قلیایی خاک برای کاشت، آگاهی از کاشت درخت به عنوان بادشکن در اطراف گلخانه جهت کاهش مصرف سوخت، دانش در زمینه غلظت دی اکسید کربن در گلخانه و آگاهی در رابطه با میزان آب مصرفی و دفعات آبیاری به عنوان مهمترین نیازهای آموزشی گلخانه داران شهرستان ورامین مطرح بودند. نتایج رگرسیون نیز نشان داد 2 متغیر میزان تحصیلات وسن گلخانه داران 49% واریانس نیازآموزشی آنها را تبیین می کنند.

این مطالعه با هدف تلفیق اهداف زیست محیطی شامل کاهش مصرف آب، کودشیمیایی و سموم شیمیایی با اهداف بهره برداران شامل افزایش بازده ناخالص (درآمد) و ریسک یا واریانس بازده ناخالص صورت گرفت که در نهایت به تعیین قیمت آب در منطقه پرداخته می شود. داده های مورد استفاده شامل الگوی تولید و استفاده از نهاده ها و قیمت هر یک از آنها از میان بهره برداران منتخب که بطور تصادفی انتخاب شدند به دست آمد. با توجه به این که بطور توأم چند هدف مورد بررسی قرار گرفت لذا از رهیافت برنامه ریزی چندهدفی استفاده شد. در تدوین الگوی ریسک نیز از بازده ناخالص سالانه دوره 91-1372 محصولات در استان استفاده گردید. در این تحقیق ضمن برآورد بازده برنامه ای کشت بهینه، محدودیت منابع آب در سطوح 50، 60 و70 درصد در برنامه لحاظ گردید که ارزش اقتصادی آب در این سطوح محدودیت بترتیب برابر با 250 ریال، 1500 ریال و 3050 ریال تعیین گردید.