مجله به نژادی نهال و بذر (نهال و بذر)
سال:1395 | دوره:32-1 | شماره:1 |تعداد مقالات:9

بررسی و مقایسه پتانسیل عملکرد علوفه و صفات مورفولوژیک ارقام وارداتی با ارقام رایج شبدر برسیم می تواند به تنوع در بین ارقام شبدر برسیم و افزایش تولید علوفه در کشور کمک کند. این پژوهش در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سیزده رقم و چهار تکرار در کرج اجرا شد. نتایج تجزیه واریانس مرکب دو ساله نشان داد که اثر سال و رقم در مورد عملکرد علوفه تر، علوفه خشک و صفات موفولوژیک در سطح احتمال 1% معنی دار بود که بیانگر وجود تنوع ژنتیکی بین ارقام ومتفاوت بودن اثر سال بر تولید علوفه و صفات موفولوژیک ارقام شبدر برسیم است. مقایسه میانگین صفات نشان داد توده پلی کراس کرج با 70.25 و 16.65 و رقم ایزوله مصری با 46.84 و 10.70 تن در هکتار به ترتیب بیشترین و کمترین عملکرد علوفه تر و خشک را تولید کردند. اثر رقم و سال بر صفات مورفولوژیک از جمله ارتفاع بوته معنی دار بود ولی همبستگی مثبت و معنی داری بین این صفات و عملکرد علوفه مشاهده نشد. ارقام وارداتی وینر، الیت 2 و لاین سلکسیون و از توده های داخلی تولیدی دزفول، پلی کراس کرج و ساکرومونت مازندران با تولید 69-68 تن علوفه تر و 16.5-16 تن در هکتار علوفه خشک برترین ارقام بودند و نسبت به شاهد (رقم تولیدی کرج) از نظر تولید علوفه تر و علوفه خشک به ترتیب 7% و 10% برتری نشان دادند و برای کشت و تولید علوفه در شرایط کرج قابل توصیه هستند.

بررسی و مقایسه پتانسیل عملکرد علوفه و صفات مورفولوژیک ارقام وارداتی با ارقام رایج شبدر برسیم می تواند به تنوع در بین ارقام شبدر برسیم و افزایش تولید علوفه در کشور کمک کند. این پژوهش در قالب در کشور ما رقم غالب درخت به، رقم اصفهان است که این رقم عمدتا تشکیل میوه نسبتا کم و تراکم بار محدودی در باغ های فاقد رقم گرده زا دارد. به منظور بررسی سطح خودناسازگاری و تعیین بهترین ژنوتیپ گرده دهنده برای رقم تجارتی به اصفهان، در این تحقیق اثر دانه گرده چهار ژنوتیپ به، به عنوان رقم گرده دهنده بر درصد تشکیل میوه و خصوصیات کمی و کیفی میوه در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در اصفهان به مدت سه سال (1385 تا 1387) مورد مطالعه قرار گرفت. رقم به اصفهان با چهار ژنوتیپ گرده دهنده شامل KM1، KVD2، PK2 و NB4 به همراه تیمار خودگرده افشانی و گرده افشانی آزاد به عنوان شاهد، گرده افشانی شد. بر اساس نتایج مقایسه میانگین درصد تشکیل میوه، بین تیمارهای گرده افشانی، به جزء دو تیمار گرده دهنده KVD2 و NB4 اختلاف معنی داری وجود داشت. بیش ترین میزان تشکیل میوه در به اصفهان با 23.42 درصد مربوط به ژنوتیپ KM1 و کم ترین میزان تشکیل میوه با 8.4 درصد مربوط به تیمار خودگرده افشانی بود. مقایسه میانگین اثر تیمارهای گرده افشانی بر وزن میوه بیانگر اختلاف معنی داری تیمار گرده ژنوتیپ KM1 با سایر تیمارها بود. ژنوتیپ KM1 با هم پوشانی گلدهی مطلوب و بالاترین درصد تشکیل میوه و همچنین بیش ترین تعداد بذر به ازاء میوه، به عنوان بهترین گرده دهنده برای به رقم اصفهان شناسائی شد. بررسی وجود آلل های S در ژنوتیپ های مورد مطالعه حاکی از تکثیر آلل های این مکان ژنی در اغلب ژنوتیپ ها بود، لیکن استفاده از ژنوتیپ های دارای دو آلل S شامل دو ژنوتیپ KM1 و NB4، تشکیل بذر بیش تری را در میوه های به رقم اصفهان به همراه داشت.

پژمردگی فوزاریومی دومین بیماری مهم نخود محسوب می شود. کاهش سالیانه محصول در اثر این بیماری10 تا 90 درصد تخمین زده شده است. توانایی بقای بیمارگر در خاک برای چندین سال حتی در غیاب میزبان، کنترل این بیماری را بسیار مشکل کرده است. استفاده از ارقام مقاوم نخود نسبت به پژمردگی فوزاریومی، موثرترین و سازگارترین روش با محیط زیست است. در این مطالعه نشانگرهای مولکولی RAPD و SCAR برای شناسایی ژنوتیپ هایی از نخود که حامل ژن های مقاومت به نژادهای 1، 2، 3، 4 و 5 قارچ عامل بیماری هستند مورد استفاده قرار گرفتند. از 42 ژنوتیپ نخود، DNA به روش CTAB استخراج شد، سپس واکنش زنجیره ای پلیمراز با استفاده از نشانگر مولکولی CS-27 700 و CS-27 انجام شد. تعدادی از ژنوتیپ ها انتخاب و در شرایط گلخانه مقاومت آن ها نسبت به چهار نژاد 0، 1، 2 و 5 قارچ عامل بیماری مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که 41 ژنوتیپ از 42 ژنوتیپ مورد بررسی نسبت به هر پنج نژاد بیمارگر حساس و فاقد هر گونه ژن مقاومتی بودند و تنها لاین Flip 06 - 152c نسبت به پنج نژاد 1، 2، 3، 4 و 5 مقاوم بود. نتایج ارزیابی فنوتیپی مقاومت ارقام و لاین ها در گلخانه، نتایج حاصل از بررسی مولکولی را تایید کرد.

این تحقیق به منظور بررسی خصوصیات میوه و بذر برخی ژنوتیپ های مرکبات و برخی از صفات رویشی نتاج بذری حاصل از آن ها، موجود در کلکسیون موسسه تحقیقات مرکبات رامسر و داراب (فارس)، با استفاده از 27 صفت پومولوژیکی و مورفولوژیکی انجام شد. بر اساس نتایج تجزیه واریانس داده ها، تفاوت معنی داری برای اکثر صفات مربوط به میوه والدین و صفات رویشی نتاج در بین ژنوتیپ ها مشاهده شد. نتایج حاصل از تجزیه همبستگی ساده بین صفات نشان داد که همبستگی مثبت و منفی معنی د اری بین برخی صفات از جمله طول با عرض میوه ها، ضخامت پوست میوه با تعداد بذر و تعداد برچه، pH با EC میوه، ارتفاع گیاه با قطر و تعداد برگ، طول با عرض برگ و دمبرگ نتاج و طول با عرض برگ و تعداد برگ نتاج وجود داشت. تجزیه کلاستر ژنوتیپ ها با استفاده از تمام صفات انجام شد، که در نتیجه آن ژنوتیپ ها در فاصله 25 به دو کلاستر اصلی تقسیم شدند. در کلاستر اول اکثر ژنوتیپ ها (28 ژنوتیپ) قرار گرفتند درحالی که شش ژنوتیپ در کلاستر دوم قرار گرفت که بیشترین تعداد بذر، حداکثر ضخامت پوست میوه و بیشترین وزن میوه را داشتند. در فاصله 14 کلاستر اول به دو زیر گروه تقسیم شد. ژنوتیپ های زیر گروه اول تعداد بذر و ضخامت پوست میوه بالاتری نسبت به زیر گروه دوم داشتند کمترین میزان درصد کل مواد جامد محلول، مشخصه این گروه بود. ژنوتیپ های زیر گروه دوم کمترین ضخامت پوست میوه و تعداد بذر پایینی داشتند. این گروه میزان مواد جامد محلول بالاتری نسبت به بقیه گروه ها نشان داشتند. تجزیه خوشه ای صفات رویشی با استفاده از تمام صفات توانست لیموها و همچنین ژنوتیپ کلئوپاترا را از بقیه ژنوتیپ ها جدا کند. این ژنوتیپ ها با بیشترین تعداد برگ اما با اندازه کوچک تر نسبت به بقیه ژنوتیپ ها، بیشترین تعداد خار را داشتند.

این مطالعه به منظور بررسی تنوع ژنتیکی و گروه بندی 52 ژنوتیپ جو زراعت دیم متعلق به کشورهای مصر، ایران و چین (تهیه شده از موسسه تحقیقات کشاورزی دیم، مراغه) با استفاده از نشانگرهای ریزماهواره انجام شد. پس از استخراج DNA از برگ های جوان، محصولات تکثیری با استفاده از 59 جفت آغازگر ریزماهواره روی ژل الکتروفورز واسرشته ساز پلی آکریلامید 4.5% تفکیک شدند. در کل از 40 جفت آغازگر ریزماهواره دارای تکثیر مناسب 134 الل چندشکل، با میانگین 3.4 الل به ازای هر نشانگر شناسایی شد و متوسط PIC برای کلیه نشانگرها 0.47 محاسبه شد. بر اساس نتایج، نشانگرهای ریزماهواره چندشکلی بالایی در ژنوتیپ های جو نشان دادند. در تجزیه خوشه ای به روش UPGMA ژنوتیپ ها به دو گروه اصلی طبقه بندی و ژنوتیپ های دو ردیفه و شش ردیفه تا حد زیادی از هم تفکیک شدند. تنوع ژنتیکی مطلوبی در درون و بین گروه ها وجود داشت. بر اساس تجزیه ارتباط، 18 نشانگر مثبت سازگاری به خشکی شناسایی شد که در صورت تایید در سایر آزمایش ها قابل استفاده در برنامه های به نژادی هستند. این نشانگرها می توانند به طور موثر برای ارزیابی تنوع ژنتیکی و گروه بندی ژرم پلاسم جو مورد استفاده قرار گیرند.

فندق از خشکبارهای مهم و ارزآور است که با توجه به تنوع آب و هوایی ایران، امکان توسعه کشت آن وجود دارد. هدف از این تحقیق، بررسی خصوصیات کمی و کیفی هشت رقم داخلی و وارداتی فندق شامل فرتیل دکوتارد، رونددوپیمونت، نگرت، رسمی، شصتک2، پشمینه89، گرچه و گردوی 89 در منطقه الموت قزوین بود. نهال ها در سال 1388 در فواصل 4×4 متر در ایستگاه تحقیقات گل و گیاه الموت قزوین کاشته شدند و خصوصیات رویشی و زایشی آن ها در دو سال 1390 و 1391 مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که ارقام پشمینه89، گرچه، نگرت و گردویی89 زودتر به بار نشستند. ارقام از نظر عملکرد، تعداد پاجوش و درصد روغن متفاوت بودند. بیشترین عملکرد مربوط به ارقام پشمینه 89، گرچه و گردویی89 (به ترتیب 3.58، 3.34 و 3.00 کیلوگرم در هر درخت) و کمترین مربوط به رقم فرتیل دکوتارد (0.36 کیلوگرم در هر درخت) بود. کم ترین درصدروغن مربوط به رقم فرتیل دکوتارد (57.06%) و بیشترین آن به ارقام روند دوپیمونت و نگرت (به ترتیب 66.80% و 66.77%) مربوط بود. در مجموع، از بین ارقام ایرانی، گردویی 89، پشمینه 89 و گرچه و از بین ارقام خارجی، نگرت، بهترین ارقام سازگار و رقم رسمی بهترین گرده زا برای منطقه الموت قزوین شناسائی شدند. رقم های روند دوپیمونت و شصتک2 سازگاری متوسطی در این منطقه نشان دادند ولی رقم فرتیل دکوتارد سازگاری مناسبی نداشت.

به منظور ارزیابی مقاومت لاین ها وهیبریدهای دیررس ذرت نسبت به عامل بیماری لکه سوختگی جنوبی (Bipolaris maydis)، آزمایشی با هفده لاین و هیبرید دیررس ذرت در سال 1392 در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در دو منطقه کرج و ساری اجرا شد. آلودگی مصنوعی یک بار با مایه زنی سوسپانسیون اسپور که در مرحله 3تا 4 برگی به قیف بوته های ذرت (Whorl) با سرنگ تزریق شد و یک بار دیگر با مایه زنی دانه های سورگوم آغشته به قارچ عامل بیماری با دستگاه بازوکا در مرحله 8-6 برگی در قیف هر بوته انجام شد. ارزیابی بیماری یک ماه بعد از مایه زنی نوبت دوم با اندازه گیری درصد شدت بیماری روی برگ ها انجام شد. نتایج حاصل از تجزیه واریانس و مقایسه میانگین ها نشان داد که بین لاین ها و هیبریدها از نظر شدت بیماری روی برگ ها اختلاف معنی داری وجود داشت. در بین هشت هیبرید آزمایشی، تنها هیبرید شماره 17 با شجره (KSC708 (A679 ×K19 در گروه مقاوم (R) قرار گرفت. در بین نه لاین آزمایشی نیز پنج لاین در گروه نیمه مقاوم (MR) قرار گرفتند که شدت بیماری دو لاین تجاری MO17 و K19 کمتر از 10 درصد بود. بر اساس نتایج این تحقیق این دو لاین به عنوان منبع مناسبی برای مقاومت به بیماری لکه سوختگی جنوبی شناسائی شدند. لاین K19 والد پدری هیبرید (KSC708 (A679 × K19 است که به عنوان هیبرید مقاوم در این بررسی شناسایی شد.

شناخت و درک صحیح از نوع کنترل ژنتیکی صفات، ترکیب پذیری و ساختار ژنتیکی ارتباط مستقیمی با موفقیت برنامه های به نژادی دارد. در این بررسی پارامتر های ژنتیکی مربوط به صفات زراعی و عملکرد با استفاده از روش یک گریفینگ و مدل مخلوط B برای هفت رقم و لاین کنجد شامل اولتان، داراب1، ورامین 2822، دشتستان2، کرج1، زودرس فلسطینی و TLHE همراه با 42 ترکیب دورگ حاصل از آن ها به صورت دی آلل کامل مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج تجزیه واریانس بیانگر وجود تفاوت معنی دار برای تمام صفات به جز درصد روغن، در بین والدین و دورگ ها، اثر ترکیب پذیری عمومی (GCA) و اثر ترکیب پذیری خصوصی (SCA) بود. واریانس اثر تلاقی های معکوس برای همه صفات به جز صفت عملکرد دانه غیر معنی دار بود. بر اساس نسبت میانگین ترکیب پذیری عمومی به میانگین ترکیب پذیری خصوصی اثر افزایشی ژن ها نقش بیشتری نسبت به اثر غیر افزایشی در کنترل صفات تعداد کپسول در شاخه اصلی، ارتفاع اولین کپسول، طول کپسول ودرصد روغن داشت ودر سایر صفات اثر غیر افزایشی ژن ها بیشتر بود. مقادیر وراثت پذیری عمومی از 48.90 درصد در صفت ارتفاع ساقه زاینده کپسول تا 90.5 در صفت تعداد کپسول در بوته متغیر بود. ارزیابی وراثت پذیری خصوصی نشان دهنده مقادیر بالای این شاخص برای تعداد کپسول در شاخه اصلی با 67.64 درصد و ارتفاع اولین کپسول با 60.43 درصد بود که حاکی از بازده بالای گزینش برای این صفات است. در این بررسی بهترین ترکیب شونده های عمومی در بین لاین های مورد ارزیابی از نظر صفات مورد بررسی شناسایی شدند.

کاهو گیاهی خود گشن (در حدود 98%) است و بسته به شرایط کشت هر بوته بین 0.5 تا 6 گرم و گاهی تا 10 گرم بذر تولید می کند (Herve, 2010). کلاله در زمان خارج شدن از لوله بساک ها به گرده های خودی آغشته می شود در نتیجه در فاصله کوتاهی که قدرت پذیرش پیدا می کند با گرده های خودی که به آنها آغشته شده بارور می شود (Davery et al., 2007).