مجله به زراعی نهال و بذر (نهال و بذر)
سال:1393 | دوره:30-2 | شماره:3 |تعداد مقالات:7

به منظور گسترش و توسعه استفاده از پایه های رویشی در درختان میوه هسته دار، در این پژوهش سه ژنوتیپ امیدبخش شامل دو ژنوتیپ حاصل تلاقی زردآلو وگوجه (Hs519 و Hs303) و یک ژنوتیپ حاصل تلاقی گوجه و بادام (Hs725) با هدف ریزازدیادی درون شیشه ای بررسی شدند. ریزنمونه های جوانه انتهایی و جوانه های جانبی دورگ های مورد مطالعه، گندزدایی و در شرایط درون شیشه ای، در محیط های کشت MS تغییر یافته، WPM، Knop و QL با ترکیبی از 0.6 میلی گرم در لیتر BAP و 0.01 میلی گرم در لیتر NAA قرار گرفتند. نتایج حاصل از نوع محیط کشت نشان داد که در هر سه پایه رویشی مورد مطالعه، محیط کشت MS تغییر یافته از نظر کمی و کیفی بهترین نتیجه را داشت، لذا تیمار ترکیب تنظیم کننده های رشد، در محیط کشت MS ارزیابی قرار گرفت. مقادیر 0.6 میلی گرم در لیتر BAP و 0.01 میلی گرم در لیتر NAA اقتصادی ترین ترکیب تنظیم کننده های رشد بود که مناسب ترین تعداد و طول گیاهچه را تولید کرد. اختلاف معنی داری در پرآوری پایه های مورد مطالعه مشاهده نشد. پایه های رویشیHs725  و Hs519 به ترتیب گیاهچه هایی با میانگین طول 3.092 و 3.037 سانتی متر تولید کردند. پایه Hs519 در محیط کشت های حاوی غلظت های بالاتر BAP و NAA تولید پینه کرد و پایه Hs725 در این محیط های کشت شیشه ای شد. مطلوب ترین تعداد ریشه و درصد ریشه زائی به ترتیب با میانگین های هفت عدد و 63 درصد در پایه Hs725 و بیشترین طول ریشه با میانگین 9.33 سانتی متر در پایه Hs303 در محیط حاوی IBA با غلظت یک میلی گرم در لیتر حاصل شد. به طور کلی غلظت های کم تر تنظیم کننده های رشد پرآوری مطلوب تر این پایه های امیدبخش را به دنبال داشت.

اختلاف بین بازتاب طیفی می تواند مبنای آشکارسازی میزان بقایای گیاهی و رشد محصول به روش سنجش از دور در روش های خاک ورزی حفاظتی باشد. به منظور ارزیابی نقش بقایای گیاهی در روش های خاک ورزی حفاظتی و مرسوم، این تحقیق به مدت دو سال زراعی (1392-1390) در ایستگاه تحقیقات کشاورزی دیم مراغه در قالب طرح آماری بلوک های کامل تصادفی با پنج تیمار شامل یک تیمار خاک ورزی مرسوم و چهار تیمار خاک ورزی حفاظتی در چهار تکرار اجرا شد. ارزیابی بقایا و پارامترهای رشد محصول گندم به روش استفاده از امواج نزدیک فروسرخ توسط دستگاه طیف سنج زمینی با دامنه طول موج طیفی کامل 2500-350 نانومتر و دستگاه تصویر بردار گرمایی دستی با محدوده طیفی 14000- 8000 نانومتر انجام شد. نتایج نشان داد که اثر تیمارها بر دمای سطح خاک، دمای کانوپی و شاخص های منتج از طیف سنجی در سطح احتمال 1% معنی دار بود. روش کاشت مستقیم موجب کاهش دمای سطح به میزان 2.5-5.7 و دمای کانوپی گندم در اواخر مرحله دانه بستن به میزان 7-3 درجه سانتی گراد نسبت به تیمارهای دیگر شد. در این تحقیق رابطه منفی معنی دار بین دمای کانوپی و عملکرد گندم وجود داشت. با توجه به همبستگی قوی بین درصد پوشش بقایا با شاخص جذب سلولز، اقدام به طبقه بندی روش های خاک ورزی شد. در تیمار خاک ورزی مرسوم پوشش گیاهی کمتر از 6% با مقادیر شاخص جذب سلولز منفی، تیمار خاک ورزی کاهش یافته دارای پوشش گیاهی بین 20-10 درصد و شاخص جذب سلولز بین 4-2 و تیمار حداقل خاک ورزی دارای پوشش گیاهی بین 42-30 درصد با مقادیر شاخص جذب سلولز بین 5.7-4 بود. تیمار بی خاک ورزی (کاشت مستقیم) دارای پوشش گیاهی بین 75-60 درصد و شاخص جذب سلولز بین 5.7-8 بود. نتایج نشان داد که تصویربرداری گرمایی می تواند به عنوان روشی برای تمایز روش های مختلف خاک ورزی و ارزیابی تنش آبی گیاه مورد استفاده قرار گیرد. شاخص جذب سلولز که با استفاده از خاصیت جذب مواد سلولزی (بقایا گیاهی) در 2100 نانومتر محاسبه شد، به عنوان روشی برای برآورد پوشش بقایا به روش سنجش از دور در مناطق دیم قابل استفاده است و این امر در صورت وجود حسگرهای مربوطه در ماهواره های تحقیقاتی امکان پذیر خواهد بود.

به منظور بررسی اثر روش های مختلف آماده سازی بستر کاشت بر عملکرد چغندرقند، این تحقیق در ایستگاه تحقیقاتی مهندس مطهری موسسه تحقیقات چغندرقند در کرج و ایستگاه اکباتان مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی همدان در دو سال زراعی (1388-1386) اجرا شد. آزمایش در هر منطقه با هفت تیمار آماده سازی بستر کاشت و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکراراجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل آماده سازی کامل بستر کاشت در پاییز، آماده سازی کامل بستر کاشت در بهار و پنج تیمار متفاوت آماده سازی بستر کاشت در دو مرحله پاییز و بهار بودند. در فصل رشد، وزن مخصوص ظاهری و شاخص مخروطی خاک اندازه گیری شد. در زمان برداشت، تعداد و وزن ریشه، طول طوقه و ریشه ذخیره ای و ارتفاع آن از سطح خاک اندازه گیری شد. با تهیه خمیر از ریشه به صورت نمونه از هر کرت خصوصیات کیفی آن نظیر درصد قند و ناخالصی ها در آزمایشگاه تعیین شد. نتایج نشان داد که تیمارهای مختلف آماده سازی بستر کاشت از نظر وزن مخصوص ظاهری خاک و شاخص مخروطی خاک با یک دیگر تفاوت معنی داری نشان ندادند. مقدار وزن مخصوص ظاهری خاک در فصل رشد و همچنین با افزایش عمق از 0 تا 60 سانتی متری خاک، افزایش یافت. در مراحل مختلف رشد با افزایش عمق شاخص مخروط خاک نیز با روندهای متفاوت افزایش یافته و مقادیر آن از اواسط فصل رشد روند تندتری نسبت به اوایل فصل رشد داشت. در تیمارهای مختلف آماده سازی بستر کاشت، بالاترین عملکرد قند سفید (10.23 تن در هکتار) در تیمار عملیات پاییزه شخم عمیق، دیسک، لولر و کولتیواتور پنجه غازی و عملیات بهاره دیسک و در آوردن ردیف های کاشت با پشته ساز به دست آمد. با توجه به نتایج این پژوهش می توان این تیمار را به عنوان تیمار برتر معرفی کرد.

به منظور بررسی اثر تنش خشکی آخر فصل بر عملکرد و اجزای عملکرد کلزا و همچنین شناسایی ژنوتیپ های متحمل به خشکی و دارای پتانسیل عملکرد بالا تعداد سیزده ژنوتیپ کلزا شامل کرج 1، کرج 2، کرج 3، طلایه، زرفام، اوکاپی، لیکورد، Slm046، مودنا، WPN5، اپرا،WPN2  و G.KH305 در شرایط آبیاری کامل و تنش خشکی آخر فصل (قطع آبیاری از مرحله گلدهی) در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی اسلام آباد غرب به مدت دو سال زراعی (1391-1389) مورد ارزیابی قرار گرفتند. تجزیه واریانس مرکب داده ها نشان داد که اثر تنش خشکی آخر فصل بر همه صفات به جز درصد روغن دانه، تعداد شاخه های فرعی و وزن هزار دانه معنی دار بود. عملکرد دانه در اثر تنش خشکی به میزان 20 درصد کاهش یافت. میانگین عملکرد دانه ارقام کلزا در شرایط آبیاری کامل 4586 کیلوگرم در هکتار و در شرایط تنش 3736 کیلوگرم در هکتار بود. این کاهش حاصل تاثیرپذیری اجزای عملکرد دانه یعنی تعداد خورجین در گیاه و تعداد دانه در خورجین از تنش خشکی بود. مقایسه میانگین داده ها نشان داد که عملکرد و اجزای عملکرد دانه در سال اول برتر از سال دوم بودند. دلیل آن شرایط مساعدتر زراعی و آب و هوایی در سال اول اجرای پژوهش بود. ژنوتیپ های مورد بررسی از نظر کلیه صفات به استثنای درصد روغن دانه تفاوت معنی داری داشتند. بیشترین عملکرد دانه در شرایط آبیاری کامل و تنش خشکی متعلق به ژنوتیپ G.KH305 به ترتیب با 5230 و 3941 کیلوگرم در هکتار بود.

ترکیبات فنلی به علت نقش مهم در فیزیولوژی گیاه و تغذیه (نقش آنتی اکسیدانی) در تولید میوه بسیار مورد توجه قرار گرفته اند. ترکیبات فنلی تحت تاثیر ژنوتیپ و محیط کشت و پرورش نیز قرار می گیرند. در این پژوهش میزان فنل کل، فعالیت آنتی اکسیدانی و برخی ترکیبات فنلی اصلی میوه شامل کلروژنیک اسید، کاتچین و فلوریدزین در سه رقم گلابی آسیایی (Pyrus serotina Rehd.) شامل KS6، KS9 و KS13 بررسی شد. ارقام گلابی آسیایی مورد مطالعه یازده ساله و پیوند شده روی پایه های دانهالی گلابی اروپایی (Pyrus communis L.) بودند که در باغ کلکسیون گلابی آسیایی گروه علوم باغبانی دانشگاه تربیت مدرس و با تراکم بیش از 5000 درخت در هکتار و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی کشت شده اند. نتایج نشان داد که ارقام انتخاب شده از نظر تمامی ترکیبات به جز میزان فلوریدزین دارای اختلاف معنی داری بودند. رقم KS6 دارای بیشترین میزان کلروژنیک اسید و کاتچین بود. رابطه مثبتی بین مقدار فنل کل و فعالیت آنتی اکسیدانی برقرار بود. در میان ارقام مورد آزمایش، رقم KS13 بیشترین میزانIC50  و رقم KS9 بیشترین میزان فنل کل را داشتند.

به منظور بررسی اثر رژیم های مختلف آبیاری و کاربرد بقایای جو، زئولیت و پلیمر سوپر جاذب بر عملکرد علوفه و راندمان مصرف آب ذرت و سورگوم در کشت دوگانه و در شرایط حداقل خاک ورزی، آزمایشی به صورت فاکتوریل اسپیلت در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار به مدت دو سال (1392-1391) در ایستگاه تحقیقات کشاورزی جوپار کرمان انجام شد. رژیم آبیاری در دو سطح شامل تیمار آبیاری نرمال (آبیاری بر اساس 70 میلی متر تبخیر از طشت تبخیرکلاس A) و تنش رطوبتی (آبیاری بر اساس 140 میلی متر تبخیر از طشت تبخیر کلاس A) و تیمارهای نوع گیاه شامل ذرت و سورگوم به صورت فاکتوریل و به عنوان عامل اصلی در نظر گرفته شدند. تیمارهای ترکیبی بقایای جو، زئولیت و پلیمرسوپر جاذب در 5 سطح به عنوان عامل فرعی به شرح زیر بودند: 4.5-1 تن بقایا + 10 تن زئولیت در هکتار 4.5-2 (ZR) تن بقایا + 60 کیلوگرم پلیمر سوپر جاذب در هکتار 4.5-3 (SR) تن بقایا + 5 تن زئولیت + 30 کیلوگرم سوپر جاذب در هکتار 4.5-4 (ZSR) تن بقایا در هکتار -5 (R) تیمار شاهد (C). بر اساس نتایج به دست آمده عملکرد علوفه تر و خشک ذرت به ترتیب 62.17 و 14.03 تن در هکتار بود، در حالی که عملکرد علوفه تر و خشک برای سورگوم در چین اول به ترتیب 47.6 و 9.29 تن در هکتار و در مجموع دو چین 66.62 و 13.22 تن در هکتار بود. در هر دو گیاه تحت تنش خشکی، راندمان مصرف آب و عملکرد علوفه به ترتیب افزایش و کاهش نشان داد. راندمان مصرف آب برای علوفه تر و خشک ذرت به ترتیب 6.31 و 1.42 کیلوگرم بر مترمکعب آب و برای سورگوم 5.06 و 1.01 کیلوگرم بر مترمکعب آب به دست آمد. کاربرد 10 تن زئولیت به همراه 4.5 تن در هکتار بقایای جو، در سورگوم با تولید 72.07 تن در هکتار علوفه تر (مجموع دو چین) و راندمان مصرف آب 5.44 کیلوگرم بر مترمکعب آب و در ذرت با تولید 66.9 تن در هکتار علوفه تر و راندمان مصرف آب 6.8 کیلوگرم بر مترمکعب آب بیشترین مقدار را داشت. تنش رطوبتی درصد پروتئین خام علوفه را افزایش و کاربرد زئولیت درصد پروتئین خام را کاهش داد. بر اساس نتایج این بررسی برای کشت دو گانه در منطقه معتدل جوپار کرمان در آخر فصل بهار و اول فصل تابستان، کشت ذرت در شرایط حداقل خاک ورزی همراه با کاربرد 10 تن زئولیت و 4.5 تن در هکتار بقایای جو توصیه می شود.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.