مجله به زراعی نهال و بذر (نهال و بذر)
سال:1392 | دوره:29-2 | شماره:2 |تعداد مقالات:8

به منظور برآورد درجه روز رشد برای مراحل مختلف فنولوژی چهار گونه شبدر این تحقیق در سال های 91-1389 در موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تاریخ کاشت به عنوان عامل اصلی (24 شهریور، 7 مهر و 22 مهر) و شش رقم شبدر به عنوان عامل فرعی (شبدر ایرانی دیررس، شبدر ایرانی متوسط رس، شبدر ایرانی زودرس، شبدر برسیم، شبدر قرمز و شبدر لاکی) در چهار تکرار اجرا شد. نتایج نشان داد که با تاخیر در کاشت درجه روز رشد لازم برای تولید علوفه در گونه های شبدر کاهش می یابد به طوری که این کاهش در تاریخ کاشت دوم %8.2 و در تاریخ کاشت سوم %14.7 بود. میانگین تجمعی درجه روز رشد نشان داد که در منطقه کرج برای تولید سه چین علوفه 2437 درجه - روز رشد نیاز بود. نتایج نشان داد که بیشترین نیاز حرارتی با 612.7 درجه - روز رشد مربوط به مرحله سبز شدن تا رشد رویشی و کمترین نیاز با 82.1 درجه - روز رشد مربوط به مرحله سبز شدن تا ظهور اولین برگ ساده بود. مقایسه گونه های شبدر نشان داد که گونه شبدر قرمز با 2994.9 درجه - روز رشد بیشترین و گونه شبدر لاکی با 1107.7 درجه - روز رشد کمترین نیاز حرارتی را برای تولید علوفه دارا بودند.

به منظور ارزیابی سودمندی کشت مخلوط گیاهان علوفه ای یکساله خلر، نخود علوفه ای، ماشک گل خوشه ای و ماشک مجاری با جو در دو نسبت کشت 3:1 و 1:1 آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 13 تیمار و چهار تکرار به مدت دو سال (90-1388) در شرایط دیم خدابنده در استان زنجان انجام شد. تجزیه واریانس مرکب داده نشان داد که اثر تیمارها بر عملکرد ماده خشک، پروتئین خام و نسبت برابری زمین در سطح احتمال یک درصد معنی دار بود. بیشترین مقدار علوفه خشک (6.46 تن در هکتار) و پروتئین خام (0.54 تن در هکتار) به ترتیب از کشت خالص جو و نسبت کشت 75% نخود علوفه ای + 25% جو حاصل شد. مقادیر زیاد جزء جو در ضریب نسبی تراکم (4.85 تا KB= 2.96) غالب بودن این گیاه را در رقابت بین گونه ای با گیاهان بقولات علوفه ای نشان داد. بین تیمارهای مخلوط نسبت کشت 75% نخود علوفه ای + 25% جو به دلیل کسب بیشترین مقادیر عملکرد پروتئین خام (0.54 تن در هکتار)، نسبت برابری زمین (1.11)، شاخص بهره وری سیستم (2.92)، ضریب تراکم نسبی (1.55) و شاخص مزیت پولی (+72.7) مناسب ترین گیاه و نسبت کشت برای شرایط دیم استان زنجان توصیه می شود.

به منظور تعیین مناسب ترین زمان کاشت و تراکم بوته نخود سفید در کشت پائیزه مقایسه ای بین دو لاین نخودSel93TH24460  و ILC482 به صورت آزمایش اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار به مدت دو سال زراعی (89-1387) در ایستگاه تحقیقات کشاورزی سارال کردستان انجام شد. کرت های اصلی شامل زمان کاشت در دو سطح (اواسط مهر و اواسط آبان) و کرت های فرعی ترکیبی از تراکم بوته (25، 35 و 45 بوته در مترمربع) و ژنوتیپ (دو لاین نخود) بودند. در سال اول اجرای آزمایش کشت انتظاری لاین Sel93TH24460 با تراکم 45 بوته در مترمربع (100 کیلوگرم بذر در هکتار) و در سال دوم کشت پائیز Sel93TH24460 در تراکم 25 بوته در مترمربع (60 کیلوگرم در هکتار) بیشترین عملکرد دانه را تولید کردند. تجزیه واریانس داده های مرکب نشان داد که در کشت پائیز ژنوتیپ Sel93TH24460 با تراکم 45 بوته بیشترین میزان عملکرد دانه حاصل شد و با همین ترکیب تیماری در تراکم 35 بوته در مترمربع (80 کیلوگرم بذر در هکتار) تفاوت معنی دار نداشت. در مجموع لاینSel93TH24460  برتری معنی داری نسبت به ILC482 نشان داد و کشت پائیزه در سال های پرباران با پراکنش و پوشش برف مناسب بود. بر اساس نتایج این تحقیق کشت پائیزه لاین Sel93TH24460 با تراکم 35 بوته در مترمربع (میزان بذر 80 کیلوگرم در هکتار) بهترین ترکیب تیماری برای توسعه و ترویج کشت پائیزه نخود در شرایط دیم استان کردستان بود.

با توجه به واکنش کلزا نسبت به تاریخ کاشت بررسی عملکرد دانه بر مبنای فنولوژی گیاه شاخصی مناسب برای تعیین تاریخ کاشت می باشد. این آزمایش با هدف تجزیه و تحلیل کمی عملکرد کلزا هیبرید هایولا 401 در قالب طرح آماری بلوک های کامل تصادفی با پنج تاریخ کاشت از اول آبان لغایت دهم آذر به فاصله 10 روز با چهار تکرار اجرا گردید. مدت اجرای پژوهش دو سال زراعی 86-1385 و 87-1386 در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان بود. نتایج نشان داد اثر تاریخ کاشت بر کلیه صفات و اثر متقابل سال × تاریخ کاشت بجز بر فاصله زمانی کاشت تا سبز شدن، تعداد دانه در خورجین و وزن هزار دانه بر سایر صفات اثر معنی داری داشت. کمترین فاصله زمانی کاشت تا سبز شدن، بیشترین طول دوره گلدهی و رسیدگی، بیشترین ارتفاع ساقه، تعداد خورجین در بوته، تعداد دانه در خورجین، وزن هزار دانه، عملکرد دانه و روغن در تاریخ کاشت اول آبان بود. بر اساس توابع رگرسیونی به ازاء هر روز تاخیر نسبت به تاریخ کاشت اول آبان عملکرد دانه و روغن حدود %1 کاهش یافت. بطور کلی تاخیر در کاشت سبب کاهش دوره های رشد رویشی و زایشی و بی ثباتی عملکرد دانه شد. بر اساس نتایج این آزمایش دامنه تاریخ کاشت اول تا دهم آبان به عنوان تاریخ کاشت مطلوب و دوره 10 لغایت 20 آبان نیز با در نظر گرفتن حدود 20 درصد کاهش عملکرد قابل توصیه می باشد.

این پژوهش به منظور ارزیابی واکنش ارقام سویا از نظر عملکرد دانه و بعضی از خصوصیات زراعی در آرایش و تراکم های مختلف کاشت در ایستگاه تحقیقات کشاورزی گرگان انجام شد. سه رقم سویا با نام های سپیده، سحر و کتول در آرایش و تراکم های های مختلف کاشت به صورت یک و دو ردیفه بر روی پشته هائی به عرض 50 و 75 و 85 سانتی متر کاشته شدند. طرح آزمایشی به صورت کرت های خرد شده در قالب بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار به صورت سه آزمایش جداگانه برای هر رقم و به مدت دو سال (1385 و 1386) بود. تجزیه واریانس مرکب داده های دو سال نشان داد که اختلاف معنی دار بین عملکرد دانه ارقام در دو سال آزمایش وجود داشت و هر سه رقم در سال دوم دارای عملکرد دانه بسیار کمتری بودند. عملکرد دانه رقم سپیده در فواصل مختلف خطوط دارای اختلاف معنی داری بود و این رقم بیشترین عملکرد دانه را در کشت دو ردیفه بر روی پشته هائی با فاصله 75 سانتی متر و تراکم 500 هزار بوته در هکتار با میزان 2459 کیلوگرم در هکتار داشت. رقم سحر در فواصل مختلف خطوط اختلاف معنی داری نشان داد و این رقم بیشترین عملکرد دانه را در کشت یک ردیفه با فاصله خطوط 50 سانتی متر و با میزان 2560 کیلوگرم در هکتار تولید کرد. بیشترین عملکرد دانه این رقم از تراکم 300 هزار بوته در هکتار به دست آمد. رقم کتول بیشترین عملکرد دانه را در کشت دو ردیفه بر روی پشته هائی با فاصله خطوط 75 سانتی متر با 2992 کیلوگرم در هکتار تولید کرد. نتایج این پژوهش نشان داد که ارقام سویا دارای واکنش های متفاوتی به تراکم بوته و آرایش های کاشت بودند و برای دستیابی به پتانسیل عملکرد دانه هر رقم باید الگوی مناسب کاشت آن را به کار برد.

به منظور بررسی و کاهش گوجه فرنگی از چندین چین به یک چین با استفاده از ارقام مناسب این تحقیق از بهار سال 1389 به مدت دو سال در ایستگاه طرق مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی با استفاده از یک آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار انجام شد. اولین فاکتور سه رقم هیبرید گوجه فرنگی صنعتی همرس با تیپ رشد محدود شامل: 108 Hypeel، Hypeel 303 و  Hypeel 347به همراه رقم هیبرید PetoPride 2 به عنوان شاهد و فاکتور دوم دو نوع برداشت یک و چند مرحله ای بود. صفات مورد اندازه گیری شامل تعداد میوه در گیاه، وزن میوه در بوته، عملکرد کل، شاخص بریکس، pH، نیروی انسانی مورد نیاز به ازاء هر تن وزن میوه بودند. تجزیه واریانس مرکب داده های دو سال آزمایش نشان داد ارقام گوجه فرنگی از نظر وزن میوه در بوته، عملکرد کل و درصد مواد جامد محلول کل اختلاف معنی دار داشتند. مقایسه میانگین عملکرد میوه ارقام گوجه فرنگی نشان داد رقم Hypeel 347 با 26.9 درصد عملکرد بیشتر میوه، 26.9 درصد برتری وزن میوه در بوته و 11.9 درصد مواد جامد محلول کل نسبت به رقم PetoPride 2 برترین رقم بود. اثر روش برداشت بجز بر pH و درصد مواد جامد محلول کل بر بقیه صفات مورد بررسی معنی دار بود. روش برداشت چند مرحله ای از نظر تعداد و وزن میوه برداشت شده از هر بوته و عملکرد میوه به ترتیب 14.1، 11.3 و 11.3 درصد بر روش یک مرحله ای برتری داشت، ولی 2.4 برابر روش برداشت یک مرحله ای نیازمند نیروی کارگر بود.

به منظور بررسی مولفه های فلورسانس کلروفیل و صفات فیزیولوژیک در گونه های شبدر در دماهای پایین آزمایشی در سال 91-1390 در موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر با 10 رقم شبدر به صورت کرت های خرد شده در زمان در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در سه زمان نمونه برداری در مزرعه اجرا شد. نتایج نشان داد که بین ژنوتیپ های شبدر از نظر مولفه های فلورسانس کلروفیل برگ و صفات فیزیولوژیک در دمای پایین تفاوت معنی دار وجود داشت. مولفه Fv/Fm (0.597-0.755) نشان داد که تنش دما پایین بر ژنوتیپ های شبدر موثر بود. بیشترین مقدار Fv/Fm مربوط به گونه شبدر ایرانی و حداقل آن مربوط به گونه شبدر قرمز بود و از این نظر نسبت به سرما متحمل ترین و حساس ترین گونه ها شناسایی شدند. عدد کلروفیل بیشترین همبستگی معنی دار را با مولفه های فلورسانس کلروفیل برگ در شرایط تاریکی داشت. با توجه به نتایج این پژوهش از بین مولفه های فلورسانس کلروفیل، مولفه حداکثر عملکرد کوانتومی فتوسیستم II (Fv/Fm) و از بین صفات فیزیولوژیک، حداکثر نشت سلولی (EL) و عدد کلروفیل (CCI) معیارهای مناسب برای انتخاب ارقام شبدر متحمل به تنش دماهای پایین می باشند.

یکی از عوامل مهم در گیرایی پیوند گردو ممانعت از اکسیداسیون ترکیبات فنلی و کمک به ایجاد کالوس مناسب توسط پایه و پیوندک است. به همین منظور در این پژوهش تاثیر آنتی اکسیدان پلی ونیل پیرولیدین (PVP)، هورمون ایندول بوتریک اسید (IBA) و بنزیل آمینوپورین (BA) در چهار زمان مختلف (اواخر دی، بهمن، اسفند و اردیبهشت) در ریزشاخه پیوندی گردو بررسی شد. پیوندک ها از شاخه های سال جاری رقم «سر» در فصل خواب تهیه شدند. سن پایه شش هفته پس از جوانه زنی بود. نتایج نشان داد که بهترین زمان برای ریزشاخه پیوندی در بهمن ماه با %83.24 بود. درصد گیرایی و صفات مربوط به رشد پیوندک در سطوح مختلف آنتی اکسیدان در مقایسه با شاهد اختلاف معنی داری نشان نداد. در بین تیمارهای آنتی اکسیدان و هورمونی تیمار ترکیبی 50 میلی گرم در لیتر IBA همراه با 80 میلی گرم در لیتر BA با %83.94 گیرایی و حداقل زمان لازم برای گیرایی (حدود 21 روز) بهترین تیمار بود. تیمارهای آنتی اکسیدانی در بین همه تیمارها (تیمارهای هورمونی و آنتی اکسیدانی) حداقل زمان لازم برای گیرایی (به طور میانگین حدود 20 روز) را نشان داد. با توجه به این نتایج تیمار پیشنهادی برای بهبود گیرایی در روش ریزشاخه پیوندی گردو ترکیبی از 50 میلی گرم در لیتر IBA همراه با 80 میلی گرم در لیتر BA و زمان پیوند بهمن ماه مناسب بود.