مجله به زراعی نهال و بذر (نهال و بذر)
سال:1390 | دوره:27-2 | شماره:4 |تعداد مقالات:8

به منظور گروه بندی ایستگاههای تحقیقات گندم کشور، با استفاده از یک شاخص بیولوژیکی، تعداد 15 رقم گندم با تیپ رشد و درجه ورنالیزاسیون متفاوت در 18 ایستگاه تحقیقاتی گندم طی سه سال زراعی (85-1384، 86- 1385 و 87-1386) در سه تاریخ کاشت (20 مهر، 10 آبان و 30 آبان) در قالب طرح کرتهای خرد شده با طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار کشت گردید. عملکرد دانه و تاریخ ظهور سنبله برای تمامی تیمارها یادداشت و تعداد روز تا ظهور سنبله بعنوان یک معیار مناسب برای واکنش گیاه به شرایط اقلیمی محاسبه گردید. تجزیه واریانس مرکب سه ساله برای عملکرد دانه در تمام ایستگاههای مورد آزمایش انجام و مناسب ترین تاریخ کاشت هر منطقه و همچنین تیپ رشد مناسب برای مناطق مختلف تعیین گردید. در اکثر ایستگاهها به جز زرقان و اصفهان، تاریخ کاشت اول بهتر از تاریخ کاشت دوم بود و یا اختلاف معنی داری با آن نداشت ولی تاریخ کاشت سوم در هیچ کدام از گروه ها عملکرد دانه مناسبی نداشت. نتایج تجزیه خوشه ای بر اساس میانگین تعداد روز تا ظهور سنبله ژنوتیپ ها در تاریخ های کاشت مختلف، 18 ایستگاه مورد بررسی را در سه گروه کاملا مجزا قرار داد: گروه اول: ورامین، نیشابور، مشهد، کرج، زرقان، خرم آباد و اصفهان، گروه دوم: اردبیل، اراک، همدان، میاندوآب، کرمانشاه (اسلام آباد)، قزوین، زنجان، خوی، جلگه رخ و اقلید، گروه سوم: داراب. در گروه اول و سوم عمدتا ارقام با تیپ رشد بهاره عملکرد بهتری نسبت به بقیه ارقام داشتند ولی در گروه دوم ارقام با تیپ رشد زمستانه و بینابین عملکرد بالاتری را نشان دادند. البته تغییرات مشاهده شده در رفتار ژنوتیپ های بینابین و بهاره در شرایط محیطی برخی از ایستگاه ها می تواند ناشی از تغییرات شرایط آب و هوایی این ایستگاه ها و یا دقیق نبودن اطلاعات موجود در خصوص نیاز ورنالیزاسیون آنها باشد که هر دو موضوع نیاز به بررسی و تحقیقات دقیق تری دارند.

به منظور تعیین بهترین فاصله کاشت و مقدار کود نیتروژن برای کلزا رقم هایولا 308 آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در اراضی شالیزاری موسسه تحقیقات برنج کشور در رشت به مدت دو سال زراعی (83-1382 و 84-1383) اجرا گردید. عامل اول فاصله ردیف های کاشت در سه سطح 20، 25 و 30 سانتی متر و عامل دوم کود نیتروژن از منبع اوره در چهار سطح 0.7، 1، 1.3 و 1.6 برابر مقادیر توصیه شده برای کلزا (R) بر اساس نتایج تجزیه خاک و توصیه کودی موسسه تحقیقات خاک و آب مصرف شد. منظور از R مقدار 140 کیلوگرم اوره در هکتار می باشد. در این آزمایش خصوصیات مهم زراعی از قبیل تعداد شاخه فرعی در گیاه، تعداد خورجین در گیاه، تعداد دانه در خورجین، طول خورجین، وزن هزار دانه، عملکرد دانه، درصد روغن و عملکرد روغن مورد بررسی قرار گرفتند. تجزیه واریانس مرکب داده ها بیانگرآن بود که بین فواصل کاشت از نظر عملکرد دانه اختلاف معنی داری وجود نداشت، اما فاصله ردیف 20 سانتیمتر با عملکرد 1947 کیلوگرم در هکتار نسبت به فاصله خطوط 25 و 30 سانتیمتر برتری داشت. بین تیمارهای نیتروژن، میزان مصرف 1.6 R با میانگین عملکرد 2189 کیلوگرم در هکتار به ترتیب بیشترین عملکرد دانه را دارا بود. از نظر درصد روغن بین تیمارها اختلاف معنی داری وجود نداشت و افزایش مصرف نیتروژن باعث کاهش درصد روغن نگردید. نتایج نشان داد که فاصله کاشت 20 سانتیمتر با میانگین عملکرد 887.4 کیلوگرم در هکتار بیشترین عملکرد روغن را دارا بود. بین تیمارهای نیتروژن، تیمار 1.6 R بیشترین تعداد شاخه فرعی در گیاه (4.3)، تعداد خورجین در گیاه (89.7)، وزن هزار دانه (4.7 گرم) و عملکرد روغن (1001 کیلوگرم در هکتار) را به خود اختصاص داد. در فاصله کاشت 20 سانتی متر، تیمار کود نیتروژن 1.6 R بیشترین عملکرد دانه، درصد روغن و عملکرد روغن را دارا بود. با توجه به عدم تفاوت معنی دار بین تیمار کود نیتروژن 1.6 R و 1.3 R در فاصله کاشت 20 سانتی متر برای عملکرد دانه و عملکرد روغن، برای صرفه جوئی و جلوگیری از آبشوئی و آثار منفی زیست محیطی، برای کاشت کلزا رقم هایولا 308 میزان کود نیتروژن 1.3 R توصیه می شود.

به منظور بررسی امکان آبیاری کوشیا با آب شور و هم چنین کاربرد کم آبیاری در این گیاه، آزمایشی با 6 سطح آب شور (1.5 dS/m، 7، 14، 21، 28 و 35) و سه سطح کاربرد آب (25، 75 و %125 نیاز آبی) در سال 1387 بصورت کشت تابستانه و چهار سطح کاربرد آب (50، 75، 100، %125) در سال 1388 بصورت کشت بهاره انجام شد. نتایج نشان داد که کوشیا میزان قابل توجهی زیست توده در شرایط مناسب در کشت تابستانه (14 تن در هکتار) و کشت بهاره (34 تن در هکتار) تولید کرد. تحت تنش شدید در کشت بهاره و تابستانه تا 16 و 8 تن در هکتار زیست توده تولید کرد. میزان تحمل به شوری کوشیا با افزایش مصرف آب افزایش یافت. استنباط می شود که کوشیا آب بیشتری را از عمق 60-30 سانتی متری خاک جذب کرد. میزان شوری در این سطح کمتر از عمق 30-0 و 90-60 سانتی متری خاک است. بنابراین جذب آب از این عمق موجب افزایش تحمل کوشیا به شوری آب آبیاری گردید. بیشترین تجمع شوری در دو سال اجرای آزمایش در عمق 90-60 سانتی متری خاک مشاهده شد. با توجه به پتانسیل بالای تولید و تحمل به شوری کوشیا این گیاه پتانسیل تبدیل شدن به یک گیاه علوفه ای و سوخت زیستی را با استفاده از آب شور در نواحی نیمه خشک دارد.

به منظور بررسی اثر مقادیر آبیاری بر صفات کمی و کیفی و بهره وری مصرف آب در انگور، این تحقیق با استفاده از طرح استریپ بلوک در قالب بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار بر روی سه رقم انگور تجاری تربیت شده با سیستم کوردون اجرا شد. تیمارهای آبیاری در سه سطح شامل آبیاری کامل، %25 کم آبیاری و %50 کم آبیاری با سیستم آبیاری قطره ای روی ارقام انگور قزل اوزوم، ریش بابا و رشه در سال های 1383 و 1384 در ایستگاه کهریز ارومیه اعمال شد. در زمان رسیدن میوه ها صفاتی شامل وزن، طول و عرض حبه و خوشه و صفات کیفی میوه شامل مواد جامد محلول، اسیدیته قابل تیتراسیون، pH و حجم آب میوه و عملکرد میوه اندازه گیری شدند. تجزیه واریانس مرکب داده ها نشان داد که سطوح آبیاری بر صفات مواد جامد محلول، مقدار اسید، pH، حجم آب میوه، وزن حبه، عرض حبه، عرض خوشه، وزن خوشه، رشد رویشی سالیانه و عملکرد اثر معنی دار داشت. بیشترین و کمترین میزان عملکرد به ترتیب در تیمارهای آبیاری کامل و تامین %50 نیاز آبی حاصل شد. ولی اثر %25 کم آبیاری در کاهش عملکرد معنی دار نبود. با اعمال کم آبیاری میزان آب میوه، وزن حبه و ابعاد حبه کاهش یافت. مصرف آب در تیمارهای 100، 75 و 50 درصد تامین نیاز آبی به ترتیب 4086، 3064 و 2043 مترمکعب در هکتار بود. شاخص بهره وری مصرف آب در آبیاری کامل و در تیمارهای %75 و %75 نیاز آبی گیاه به ترتیب 2.76، 3.59 و 4.04 کیلوگرم انگور به ازای یک مترمکعب آب آبیاری بود. بنابراین به منظور افزایش بهره وری مصرف آب در تاکستانهای استان آذربایجان غربی، اعمال %25 کم آبیاری قابل توصیه می باشد. با کاهش %25 در مصرف آب بهره وری مصرف آب %30 افزایش یافت، بدون اینکه عملکرد کاهش معنی داری داشته باشد. بهره وری مصرف آب در ارقام انگور متفاوت بود. رقم رشه بیشترین بهره وری مصرف آب را داشت.

تنش خشکی از مهمترین عوامل کاهش دهنده رشد ریشه و اندام های هوایی و عملکرد دانه در گیاهان زراعی می باشد. این تحقیق به منظور بررسی اثر تنش خشکی و کود نیتروژن آغازگر بر روی خصوصیات ریشه و عملکرد دانه چهار ژنوتیپ نخود انجام شد. آزمایش به صورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. تیمارهای آبیاری شامل شاهد (آبیاری کامل)، آبیاری محدود (آبیاری در زمان کاشت و اوایل گلدهی) و تنش خشکی شدید (بدون آبیاری) در کرت های اصلی قرار گرفتند. تیمارهای کود نیتروژن (25 کیلوگرم در هکتار) و رقم شامل (شاهد) همراه با چهار رقم نخود آزاد، هاشم، ILC482 و رقم محلی بیونیج بصورت فاکتوریل در کرتهای فرعی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که اثر تنش رطوبتی بر روی تعداد ریشه های فرعی، طول کل ریشه ها، طول ریشه های اصلی، حجم ریشه ها، وزن خشک ریشه ها، نسبت ریشه به ساقه، تعداد گره، تراکم طول ریشه ها و عملکرد دانه معنی دار شد. اثر تیمار کود نیتروژن فقط روی وزن خشک ریشه ها، نسبت ریشه به ساقه، تعداد گره ها و عملکرد دانه معنی دار شد. بین ارقام نیز برای کلیه صفات بجز تراکم طول ریشه ها در سطح احتمال یک درصد تفاوت معنی دار وجود داشت. با افزایش شدت تنش خشکی تمامی خصوصیات ریشه به جز نسبت ریشه به ساقه کاهش یافت. افزایش نسبت ریشه به ساقه در شرایط تنش خشکی می تواند گیاه را از کم آبی حفظ کند. با افزایش تنش خشکی و عدم مصرف کود نیتروژن عملکرد دانه کاهش یافت. رقم بیونیج در شرایط تنش شدید و عدم مصرف کود نیتروژن دارای بیشترین عملکرد دانه بود و بیشترین تعداد گره و همچنین بیشترین حجم ریشه و وزن ریشه مربوط به این رقم بود که از این نظر نسبت به سایر ارقام برتری داشت.

به منظور بررسی اثر کودهای بیولوژیک و شیمیایی فسفر در شرایط کم آبیاری بر ویژگی های کمی دو رقم سورگوم دانه ای، آزمایشی طی دو سال (1388 و 1389) در مزرعه دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران به صورت کرت های دو بار خرد شده در قالب بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. کرت های اصلی به تیمارهای آبیاری در دو سطح: آبیاری کامل (IRN) و کم آبیاری به صورت آبیاری تا مرحله 8-6 برگی و سپس آبیاری در مراحل 12-10 برگی، آغاز گلدهی، آغاز دانه بندی و مرحله شیری شدن دانه (IRS)، کرت های فرعی به عامل رقم در دو سطح شامل: رقم کیمیا (KI) و رقم سپیده (SE) و کرت های فرعی فرعی به تیمارهای کودی در چهار سطح: بدون کود فسفر (P0)، کود شیمیایی فسفر (P100)، تلقیح بذر با باکتری سودوموناس فلورسنس و قارچ میکوریزا +50 درصد کود شیمیایی فسفر (P50+M+Ps) و تلقیح بذر با باکتری سودوموناس فلورسنس و قارچ میکوریزا (M+Ps) اختصاص یافتند. نتایج نشان داد که در شرایط آبیاری کامل عملکرد رقم سپیده 9508 kg/ha بود و در شرایط کم آبیاری به 7192 kg/ha کاهش یافت. در شرایط آبیاری کامل عملکرد رقم کیمیا kg/ha 10368 برآورد شد و با اعمال تنش کم آبیاری به 8795 kg/ha کاهش یافت. همچنین نتایج نشان داد که در هر دو تیمار آبیاری، استفاده از کود P50+M+Ps می تواند جایگزین کود P100 شود و بدین ترتیب تا حدودی مصرف کود شیمیایی فسفر کاهش یابد. در مجموع با استفاده از رقم کیمیا در شرایط تنش کم آبیاری به همراه مصرف کودهای بیولوژیک بخصوص کود بیولوژیک به همراه 50 درصد کود شیمیایی فسفر عملکرد مطلوبی را می توان به دست آورد.

به منظور بررسی اثر تاریخ و تراکم کاشت بر عملکرد و اجزاء عملکرد سیر سفید همدان آزمایشی به صورت کرتهای خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار و به مدت دو سال زراعی 1385 و 1386 در مزرعه تحقیقاتی اکباتان مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان همدان اجرا گردید. چهار تاریخ کاشت 15 مهر،30 مهر، 15 آبان، 30 آبان در کرت های اصلی و دو تراکم کاشت 740 و 550 هزار بوته در هکتار در کرت های فرعی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که اثر سال بر عملکرد، وزن سیر، و تعداد سیرچه معنی دار نبود. اثر تاریخ کاشت، تراکم کاشت و اثر متقابل تاریخ کاشت × تراکم کاشت بر عملکرد در سطح احتمال یک در صد معنی دار بود. اثر تراکم بوته بر وزن سیر در سطح احتمال 5 درصد معنی دار شد. میانگین عملکرد در دو تراکم کاشت 740 و 550 هزار بوته در هکتار به ترتیب 20841 و 19202 کیلوگرم در هکتار بود. در این تحقیق تاریخ کاشت 30 مهر و تراکم کاشت 740 هزار بوته با 24108 کیلوگرم در هکتار بیشترین عملکرد را داشت.

افزایش نگرانی ها از به مخاطره افتادن سلامت انسان ناشی از باقیمانده سموم روی محصولات انباری از یک طرف، و افزایش مقاومت قارچ ها ناشی از استفاده روزافزون قارچ کش ها از طرف دیگر، دانشمندان را به فکر استفاده از روش های جایگزین استفاده از قارچ کش ها انداخته است. استفاده از اسانس های گیاهی در کنترل بیماری های پس از برداشت میوه به عنوان روشی جدید در چند سال اخیر مطرح شده است ()...Ranjbar et al., 2008