مجله به زراعی نهال و بذر (نهال و بذر)
سال:1392 | دوره:29-2 | شماره:1 |تعداد مقالات:11

یکی از مهمترین مشکلات تولید زردآلو خسارت های شدید ناشی از سرماهای دیررس بهاره است. شناسایی ارقامی که در این شرایط از نوسانات عملکرد میوه کمتری برخوردارند از اهمیت ویژه ای برخوردار است. این پژوهش با هدف بررسی تاثیر سرمای بهاره بر عملکرد میوه و ویژگی های فنولوژیکی و فیزیولوژیکی 26 رقم زردآلو در شرایط طبیعی صورت گرفت. آزمایش در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در ایستگاه تحقیقاتی کشاورزی گریزه سنندج طی سال های 1386 و 1387 انجام شد. آسیب سرمازدگی به صورت سیاه شدن بافت مادگی گل و یا سیاه شدن دانه در میوه های تشکیل شده مشاهده گردید. بر اساس نتایج حاصله، اختلاف معنی داری از نظر کلیه ویژگی های مورد ارزیابی بین ارقام وجود داشت. رقم درشت ملایر زودگل ترین رقم اما دارای بیشترین طول دوره گل دهی بود. بیشترین آسیب سرمازدگی بهاره در رقم قرمز شاهرود مشاهده گردید. رقم محلی جهانگیری بیشترین میزان تشکیل میوه (22.88%) را نشان داد اما رقم تیلتون دارای بیشترین عملکرد (22.63 کیلوگرم در هر درخت) بود. رقم محلی قمیشلو دیرگل ترین رقم بود و کمترین میزان تشکیل میوه (4.87%) و کمترین عملکرد (2.67 کیلوگرم در هر درخت) را نشان داد. نتایج نشان داد دامنه تاریخ گل دهی در ارقام زردآلو کوتاه بوده و ارقام دیرگل کم بارده بودند. همبستگی مثبت و معنی داری (P<0.01) بین میزان تشکیل میوه در هر رقم با میزان پرولین و پتاسیم بافت مادگی و عملکرد آن رقم مشاهده گردید. ارقامی که دارای میزان پرولین و پتاسیم بیشتری در بافت مادگی گل بودند، احتمالا به دلیل مقاومت نسبی گل به سرما از نوسان عملکرد کمتری تحت شرایط سرمای بهاره برخوردار بودند. بر اساس نتایج این پژوهش ارقام تیلتون، رویال، درشت ملایر، قربان مراغه، هشتالویی، خرمتا 1 و خرمتا 2 برای مناطقی که احتمال خطر سرمازدگی بهاره وجود دارد مناسب می باشند.

به منظور بررسی کارایی باکتری های محرک رشد گیاه (Azospirillum spp.) بر عملکرد و اجزای عملکرد دانه، ماده خشک و شاخص برداشت دو ژنوتیپ کلزا، آزمایشی در سال زراعی 89-1388 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی گرگان اجرا شد. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. 8 سطح تغذیه شامل 1- شاهد (بدون کود و بدون باکتری)، 2- توصیه کودی با توجه به آزمون خاک، 3-50 درصد کود کامل، 4- باکتری جدایه AZ1، 5- باکتری جدایه AZ10، 6- تلفیق 50 درصد کود کامل به علاوه جدایه AZ1، 7- تلفیق 50 درصد کود کامل به علاوه باکتری جدایه AZ10 و 8- تلفیق 50 درصد کود کامل به علاوه ترکیب دو جدایه باکتری با دو ژنوتیپ هایولا 401 و لاین 6 به صورت فاکتوریل با یکدیگر ترکیب و 16 تیمار آزمایش را تشکیل دادند. نتایج نشان داد که اثر تیمارهای تغذیه بر تعداد غلاف در بوته و تعداد دانه در غلاف معنی دار نبود، ولی بر وزن هزار دانه، تعداد دانه در مترمربع، عملکرد دانه، ماده خشک اندام های هوایی در مرحله رسیدگی فیزیولوژیکی و شاخص برداشت معنی دار بود. استفاده از باکتری توانست نقش مثبتی در افزایش وزن هزار دانه ژنوتیپ های کلزا داشته باشد. تیمار کود کامل با آزمون خاک با میانگین 2892 کیلوگرم در هکتار بیشترین عملکرد دانه را تولید کرد. بین تیمارهای 50 درصد کود کامل با جدایه AZ1 و 50 درصد کود کامل با دو جدایه باکتری اختلاف معنی داری از نظر عملکرد دانه با تیمار کود کامل مشاهده نشد، که این نشان دهنده تاثیر مثبت باکتری جدایه AZ1 بر افزایش عملکرد دانه کلزا بود. تیمار کود کامل با آزمون خاک با میانگین 9140 کیلوگرم در هکتار بیشترین ماده خشک شاخساره در مرحله رسیدگی فیزیولوژیکی را تولید کرد. از طرفی بیشترین شاخص برداشت (31.9 درصد) مربوط به تیمار 50 درصد کود کامل با جدایه AZ1 بود. لاین 6 از نظر عملکرد دانه و شاخص برداشت برتری معنی داری نسبت به هیبرید هایولا 401 داشت. میانگین عملکرد دانه در هیبرید هایولا 401 و لاین 6 به ترتیب برابر 2258 و 2504 کیلوگرم در هکتار بود. نتایج این پژوهش نشان داد جدایه AZ1 بر عملکرد دانه کلزا تاثیر مثبتی داشت.

در کشاورزی مدرن اغلب احتیاج به اطلاعات دقیقی در مورد تاریخ وقوع مراحل فنولوژیکی محصول می باشد که دارای کاربردهای وسیعی است. به منظور پیش بینی طول مراحل نمو گلرنگ رقم گلدشت با استفاده از درجه حرارت و طول روز، از آزمایشات تاریخ کاشت این رقم طی سال های 1388-1383 در مزرعه تحقیقات کشاورزی کبوترآباد اصفهان استفاده شد. برای تخمین طول نمو هر مرحله، طول هر مرحله به عنوان متغیر تابع و متغیر های حرارتی، طول روز و حاصل ضرب متغیر های حرارتی با متغیر های طول روز به عنوان متغیر مستقل در رگرسیون مرحله ای مورد استفاده قرار گرفتند. مرحله ای از رگرسیون به عنوان مدل مناسب انتخاب گردید که ضریب رگرسیون و ضریب تشخیص جزء آن حداقل در سطح احتمال 5 درصد معنی دار بود و حداکثر ضریب تبیین کل را داشت. تعداد روز از کاشت تا سبز شدن، سبز شدن تا تکمه دهی، سبز شدن تا گلدهی، سبز شدن تا رسیدگی و گلدهی تا رسیدگی از تاریخ های کاشت تاثیر پذیرفت. با افزایش دما، طول مراحل نمو کاهش یافت. طول دوران سبز شدن تا تکمه دهی و سبز شدن تا گلدهی بیشترین تاثیر را از طول روز پذیرفت و با افزایش آن کاهش یافت. میانگین و مکعب حداکثر درجه حرارت ها متغیرهایی بودند که وارد مدل شدند و بر روی هم حدود 89 درصد تغییرات طول دوره سبز شدن را توضیح دادند. حاصل ضرب طول روز در درجه حرارت حداکثر همراه با حاصل ضرب مربعات این دو متغیر حدود 88 درصد تغییرات طول دوره سبز شدن تا تکمه دهی را توجیه نمودند. حاصل ضرب طول روز در درجه حرارت حداکثر حدود 95 درصد طول دوره سبز شدن تا گلدهی را توضیح داد. حاصل ضرب طول روز در درجه حرارت حداکثر همراه با مربع درجه حرارت میانگین حدود 85 درصد تغییرات طول دوره سبز شدن تا رسیدگی را توضیح دادند. درجه حرارت حداقل تنها متغیری بود که به تنهایی حدود 58 درصد از واریانس طول مرحله گلدهی تا رسیدگی را بیان کرد.

به منظور ارزیابی ژنوتیپ های مختلف گندم دوروم و نان نسبت به کشت تاخیری این تحقیق در ایستگاه خرم آباد طی دو سال زراعی 89-1387 انجام شد. دو تاریخ کاشت شامل تاریخ کاشت مطلوب (20 آبان) و تاریخ کاشت تاخیری (20 آذر) به عنوان فاکتور اصلی و 16 ژنوتیپ پیشرفته گندم نان و دوروم به عنوان فاکتور فرعی با استفاده از آزمایش کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار مورد ارزیابی قرار گرفتند. تجزیه واریانس داده ها نشان داد که اثر سال، اثر متقابل سال × تاریخ کاشت و سال × ژنوتیپ برای برخی صفات و اثر تاریخ کاشت و ژنوتیپ برای اکثر صفات معنی دار بود. تاریخ کاشت تاخیری سبب کاهش تعداد دانه در مترمربع، تعداد سنبله در مترمربع، ارتفاع بوته، روز از کاشت تا ظهور سنبله، رسیدگی فیزیولوژی و عملکرد دانه ژنوتیپ ها گردید. تاخیر در کاشت عملکرد دانه را حدود 29 کیلوگرم در هکتار به ازای هر روز کاهش داد. رقم گندم دوروم دنا و لاین های امیدبخش گندم نان S-83-3، S-83-4 وS-84-14  به ترتیب با میانگین عملکرد دانه 6148 ,6412 ,6679 و 6036 کیلوگرم در هکتار برای کاشت در تاریخ کاشت مطلوب و تاخیری مناسب بودند. همبستگی مثبت و معنی داری بین عملکرد دانه و برخی صفات مشاهده گردید، ولی حداکثر همبستگی بین عملکرد دانه با تعداد دانه در مترمربع (r=0.70) بود. اگر چه بین میانگین عملکرد دانه ژنوتیپ های گندم دوروم و گندم نان تفاوت معنی داری نبود، ولی درصد تغییرات عملکرد دانه ژنوتیپ های گندم دوروم در کاشت تاخیری کمتر بود.

این بررسی به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار به مدت دو سال (1385 و 1386) در مرکز تحقیقات کشاورزی جیرفت و کهنوج اجرا شد. عامل اول حذف آبیاری در پنج سطح شامل: 1- حذف آبیاری از مرحله 6-4 برگی تا قبل از شروع گلدهی، 2- حذف آبیاری از مرحله 6-4 برگی تا گلدهی کامل، 3- حذف آبیاری از مرحله خاتمه گلدهی تا پایان فصل رشد، 4- حذف آبیاری از مرحله 6-4 برگی تا قبل از شروع گلدهی و از مرحله خاتمه گلدهی تا پایان فصل رشد، 5- آبیاری کامل بر اساس 100 میلی متر تبخیر از سطح تشتک کلاس A و عامل دوم شامل در ژنوتیپ کنجد (لاین JL-13 و محلی جیرفت) بود. صفات مورد مطالعه عبارت بودند از: تعداد شاخه فرعی در بوته، تعداد کپسول در بوته، تعداد دانه در کپسول، وزن هزار دانه، درصد روغن دانه، ارتفاع بوته، عملکرد بیولوژیک، عملکرد دانه و شاخص برداشت. نتایج نشان داد که اثر حذف آبیاری در مراحل مختلف رشد بر عملکرد دانه، تعداد کپسول در بوته، تعداد دانه در کپسول، وزن هزار دانه، تعداد شاخه فرعی، ارتفاع بوته، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت معنی دار شد. حذف آبیاری در مراحل مختلف رشد باعث کاهش عملکرد دانه، اجزاء عملکرد، تعداد شاخه فرعی، ارتفاع بوته، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت شد. میزان کاهش عملکرد دانه، اجزاء عملکرد و هم چنین صفات تعداد شاخه فرعی، ارتفاع بوته، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت در تیمار حذف آبیاری از مرحله 6-4 برگی تا قبل از شروع گلدهی، به میزان قابل توجهی کمتر از سایر تیمارهای حذف آبیاری بود و این تیمار بیشترین عملکرد دانه را بعد از شاهد تولید نمود. حذف آبیاری از مرحله 6-4 برگی تا قبل از شروع گلدهی و از مرحله خاتمه گلدهی تا پایان فصل برداشت، تاثیر قابل توجهی بر عملکرد دانه و اجزاء عملکرد داشت و کمترین عملکرد دانه از این تیمار بدست آمد. در بین ژنوتیپ های مورد بررسی لاین JL-13 در شرایط تنش خشکی و بدون تنش از عملکرد دانه بیشتری نسبت به رقم محلی جیرفت برخوردار بود.

به منظور ارزیابی و مقایسه عملکرد کمی و کیفی کشت مخلوط ماشک و خلر با گراس های یک ساله در شرایط دیم استان مرکزی، آزمایشی در طی سال های زراعی 88-1387 و 89-1388 در ایستگاه تحقیقات دیم مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان مرکزی واقع در منطقه فراهان، شهرستان تفرش و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. آزمایش با 16 تیمار و شامل کشت خالص ماشک (Vicia panonica)، خلر (Lathyrus sativus) با تراکم 250 دانه در مترمربع و گراس های یک ساله شامل تریتیکاله (Triticale) و لولیوم یک ساله (Lolium multiflorium) با تراکم  400دانه در مترمربع و نسبت های مختلف کشت مخلوط آن ها شامل 75% لگوم + 25% گراس، 50% لگوم +50% گراس، 25% لگوم +75% گراس که به صورت جایگزینی و درهم اعمال گردید. علوفه خشک تیمارهای کشت مخلوط 50% ماشک +50% تریتیکاله، 25% خلر + 75% تریتیکاله، 50% خلر + 50% تریتیکاله، 25%ماشک +75% تریتیکاله، 75% ماشک +25% تریتیکاله و 75% خلر + 25% تریتیکاله به ترتیب با 5615، 5520، 5461، 5130، 4718 و 4693 کیلوگرم در هکتار بالاترین عملکرد را دارا بودند. کشت مخلوط 25% خلر+ 75% تریتیکاله با 805 کیلوگرم در هکتار بیشترین عملکرد پروتئین را داشت. نسبت برابری زمین (LER) این تیمارهای کشت مخلوط بزرگتر از واحد بود و تیمارهای کشت مخلوط  %50خلر + 50% تریتیکاله و 25% خلر + 75% تریتیکاله برای عملکرد علوفه خشک به ترتیب با 1.43 و 1.42 و برای عملکرد پروتئین تیمارهای کشت مخلوط 25% خلر + 75% تریتیکاله و 50% خلر + 50% تریتیکاله به ترتیب با 1.66 و 1.47 بالاترین نسبت برابری زمین را داشتند. نتیجه گیری می شود که با کشت مخلوط 50% ماشک +50% تریتیکاله، 50% خلر + 50% تریتیکاله و 25% خلر +75% تریتیکاله می توان علوفه قابل توجه از نظر کمیت و کیفیت علوفه در دیم زارهای منطقه فراهان استان مرکزی تولید نمود و بعنوان نظام کشت جایگزین آیش بعد از گندم توصیه کرد.

به منظور مطالعه واکنش ارقام پنبه نسبت به سرزنی و هورمون پیک س به عنوان ماده تنظیم کننده رشد این پژوهش بصورت آزمایش ف اکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار با چهار رقم پنبه شامل ساحل، ورامین، بختگان و مهر و تیمارهای سرزنی در 30 روز بعد از گل دهی، هورمون پاشی پیکس در 15 و 30 روز بعد از گلدهی و شاهد بدون هورمون پاشی و سرزنی در پارس آباد مغان اجرا شد. نتایج نشان داد که رقم ساحل به تیمار هورمون پاشی در 30 روز بعد از گل دهی واکنش مثبتی نشان داد و عملکرد وش آن در مقایسه با شاهد 210 کیلوگرم در هکتار افزایش یافت. تیمارهای هورمون پاشی و سرزنی در 30 روز بعد از گل دهی موجب زودرسی این رقم نسبت به شاهد شد. در رقم ورامین هورمون پاشی و سرزنی تاثیری روی ارتفاع بوته پنبه نداشت و از نظر درصد زودرسی اختلاف معنی داری بین شاهد با بقیه تیمارها مشاهده نشد. رقم بختگان در تیمار هورمون پاشی 15 روز بعد از گلدهی 73% نسبت به سایر تیمارها زودرس تر شد و بقیه تیمارها به ویژه شاهد دیررس تر بودند. واکنش رقم مهر به هورمون پاشی بهتر از سرزنی بود و عملکرد وش آن تا 1015 کیلوگرم در هکتار نسبت به شاهد افزایش یافت. این رقم در تیمار سرزنی 30 روز بعد از گل دهی با 78% زودرسی نسبت به سایر تیمارها برتر بود. نتایج این پژوهش نشان داد که قطع 15-10 سانتیمتر از انتهای ساقه اصلی و مصرف پیکس موجب کاهش ارتفاع بوته و افزایش عملکرد و زودرسی پنبه در سه رقم ساحل، بختگان و مهر شد.

به منظور بررسی اثر تنش شوری بر فلورسانس کلروفیل برگ و عملکرد دانه هفت رقم آفتابگردان شامل زاریا، بلیزار، آرماویروسکی، یوروفلور، هایسان 33، فرخ و پروگرس هر یک در چهار سطح شوری حاصل از نمک کلرور سدیم با هدایت الکتریکی عصاره اشباع خاک در سطوح 2، 4، 6، 8 دسی زیمنس بر متر، دو آزمایش مجزا در سال 1389 در گلخانه و مزرعه تحقیقاتی دانشگاه شهید با هنر کرمان انجام گرفت. آزمایش اول به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در گلخانه و آزمایش دوم به صورت طرح کرت های خرد شده در قالب بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه انجام و سطوح شوری به عنوان فاکتور اصلی و ارقام به عنوان فاکتور فرعی مورد بررسی قرار گرفتند. مقایسه میانگین ها نشان داد که تنش شوری باعث کاهش معنی داری در میزان شاخص کلروفیل (SPAD)، عملکرد کوانتومی، محتوای آب نسبی و عملکرد دانه و در مقابل موجب افزایش میزان نشت یونی، فلورسانس کمینه F0 و Fm فلورسانس بیشینه گردید. همچنین اثر متقابل رقم × شوری برای کلیه صفات بجز عملکرد دانه و محتوای آب نسبی معنی دار بود. مقایسه میانگین عملکرد دانه ارقام نشان داد که بیشترین عملکرد دانه (2736.9 کیلو گرم در هکتار) مربوط به رقم پروگرس بود.

وجود شرایط مساعد آب و هوایی ایران باعث (.Juglansa regia L) برای تولید گردو شده که این کشور رتبه سوم را در تولید و سطح زیر کشت به خود اختصاص دهد. اما با توجه به آمار موجود ایران سهم چندانی در صادرات این محصول ندارد، که علت آن نایکنواختی محصول تولی دی حاصل از درختان نا همگن حاصل از تکثیر بذری است. تکثیر غیرجنسی از جمله ریزشاخه پیوندی می تواند به تولید باغات و محصول یکنواخت کمک کند.

توت فرنگی یکی از گیاهان مهم اقتصادی در میان میوه های دانه ریز است که بازارپسندی بالایی دارد (Bhatt and Dhar, 2000 (Gruchala et al., 2004; فرآیند  اصلاح توت فرنگی تجاری که اکتاپلویید می باشد به کندی صورت می گیرد زیرا این گیاه دارای هتروزیگوسیتی بالایی می باشد و تثبیت خصوصیات مفید آن به وسیله خویش آمیزی به دلیل پس روی ناشی از خویش آمیزی مشکل می باشد.

رزها علاوه بر مصارف زینتی، یکی از گل های مهم مورد استفاده برای صنایع عطرسازی، دارویی و غذایی هستند. تقاضاهای جدیدی که در صنعت رز وجود دارد، استفاده از روش ها و راهکار های نوین در برنامه های به نژادی آن را ضروری می کند (Gudin, 2000). یکی از راهکارهای انتقال صفات مطلوب انجام تلاقی های بین گونه ای می باشد.