دانش آب و خاک (دانش کشاورزی)
سال:1390 | دوره:21 | شماره:2 |تعداد مقالات:14

آبشکن ها سازه هایی هستند که از بنادر و سواحل در مقابل امواج و جریان های ساحلی محافظت می کنند. در آیین نامه های طراحی، نیروی غالب اینگونه سازه ها عمدتا نیروی امواج دریا می باشد و به مساله نیروی جانبی مربوط به زلزله توجه خاصی نشده است. با توجه به اینکه سواحل طولانی در شمال و جنوب کشور در معرض خطر نسبی زلزله قرار دارند، لذا یکی از نیروهای عمده در طراحی سازه های ساحلی، نیروی زلزله می باشد. در این مقاله سعی بر این بوده است که علاوه بر نیروی امواج، عملکرد این نوع سازه ها در مقابل نیروی ناشی از زلزله نیز بررسی شود. یکی از عوامل مهم در طراحی اینگونه سازه ها، کنترل پایداری آنها می باشد و نشان داده شده است که نیروی زلزله می تواند تاثیر عمده ای روی این پایداری داشته باشد. در مقاله حاضر تاثیر شتاب زلزله بر عملکرد آبشکن ها بررسی شده و ملاحظه گردیده که در بعضی موارد نیروی زلزله نسبت به نیروی موج، غالب بوده است. جهت بررسی تنش ها و تغییر مکان های ناشی از نیروهای جانبی، از نرم افزار اجزاء محدود آباکوس 6.8 با تاکید بر داده های آبشکن های واقع در مصب رودخانه سفیدرود استفاده شده است. نقاط بحرانی حاصل از بارگذاری که منجر به تخریب می شود تعیین گردید و علاوه بر آن منحنی های مختلفی به منظور طراحی بهینه این سازه ها ارائه شد.

تعداد کم ایستگاه های رسوب سنجی و محدودیت تعداد سال های دارای آمار، تجزیه و تحلیل بار رسوب رودخانه ها را با مشکل مواجه کرده است. از این رو استفاده از روش هائی همچون تحلیل منطقه ای جهت دستیابی به مدل های مناسب برآورد بار رسوبی ضروری به نظر می رسد. تحلیل منطقه ای عبارتست از کاربرد داده های برداشت شده از محل های مشخص و تعمیم آنها به تمام سطح یک ناحیه. تحلیل منطقه ای رسوب شامل دو مرحله است: 1- تعیین عرصه های همگن 2- استنتاج مدل منطقه ای بار معلق رسوب برای مناطق همگن که این مدل ها دربر گیرنده خصوصیات محلی و ضرایب منطقه ای برای زیرحوضه های مورد مطالعه می باشد. با هدف دستیابی به چنین مدل هایی این مطالعه در حوضه رودخانه آجی چای با وسعت حدود 13853 کیلومتر مربع انجام شده است. در این مطالعه میانگین تولید رسوب روزانه زیرحوضه ها به عنوان متغیر وابسته و 14 ویژگی فیزیوگرافی و هیدرولوژیکی مربوط به 10 زیرحوضه منتخب با طول دوره آماری 34 سال بعنوان متغیرهای مستقل انتخاب شده و پس از تعیین مناطق همگن مدل ریاضی برآورد رسوب معلق در هر منطقه همگن بر اساس پارامترهای فیزیوگرافی و هیدرولوژیکی به همراه میزان خطای هر مدل پیشنهاد شده است.

فرآیند جریان رودخانه یکی از سیستم هایی است که در مقیاس زمانی و مکانی مکانیسم غیرخطی در آن می تواند حاکم باشد. در بسیاری از مدل های برازشی بر روی سری های جریان رودخانه از مدل های خطی استفاده می شود در حالی که معمولا فرآیند حاکم بر جریان رودخانه بیشتر ماهیت غیرخطی دارد. با این وجود نوع غیرخطی حاکم بر فرآیند سیستم رودخانه و شدت آن در مقیاس های زمانی مختلف مشخص نیست. فرآیند جریان رودخانه شهر چای ارومیه با استفاده از آزمون غیرخطی BDS در چهار مقیاس زمانی سالانه، ماهانه، ده روزه و روزانه مورد بررسی قرار گرفته است. ابتدا ایستایی سری ها با استفاده از آزمون های ADF و KPSS بررسی گردید و سپس آزمون BDS بر روی سری های باقیمانده جریان صورت گرفت. طبق نتایج حاصله سری های سالانه جریان خطی و سری های ماهانه غیرخطی بوده ولی سری های ده روزه و روزانه از شدت غیرخطی بیشتری برخوردارند. بطوری که هر چه مقیاس زمانی کوچکتر می شود، شدت غیرخطی بودن افزایش می یابد. استاندارد کردن داده ها نیز نشان می دهد که تغییرات فصلی واریانس ممکن است نمایانگر خاصیت غیرخطی در سری ها باشد. همچنین برای بررسی غیرخطی بودن سری های ماهانه که ماهیت غیرخطی خفیفی داشتند آزمون BDS کارآیی لازم را نداشت و بایستی مطالعات بیشتری در این زمینه صورت گیرد. نتایج این مطالعه نشان داد که برای مدل سازی سری های زمانی ماهانه، ده روزه و روزانه به دلیل ماهیت غیرخطی جریان رودخانه بایستی از مدل های غیرخطی استفاده کرد. در حالی که سری سالانه جریان ماهیت خطی داشته و می توان با استفاده از مدل های خطی سری زمانی به نتایج معقولی دست یافت.

ضربه قوچ یکی از پدیده های مخرب هیدرولیکی است که در جریان های تحت فشار سیستم هایی از قبیل ایستگاه های پمپاژ، خطوط انتقال آب و نفت و تاسیسات برق آبی به صورت امواج فشاری ایجاد می شود. نظر به اهمیت بررسی دقیق ضربه قوچ در شبکه های لوله کشی و خطوط انتقال مایعات، در تحقیق حاضر این پدیده با استفاده از مدل آزمایشگاهی و مدل عددی برای دو حالت با استفاده از لوله موج گیر و بدون آن مورد بررسی قرار گرفت. داده های جمع آوری شده از مدل آزمایشگاهی به ازای دبی های مختلف در بازه های زمانی دلخواه با نتایج حاصل از مدل عددی CFD مقایسه گردید. با توجه به کارآیی نرم افزار FLUENT در شبیه سازی حرکت سیالات و اندرکنش آب و سازه، پس از تعیین بهترین شبکه و بهترین مدل آشفتگی، پدیده مذکور در حالت خاص قطع ناگهانی شیر فلکه با استفاده از مدل حجم سیال شبیه سازی گردید. لازم به ذکر است که پس از آزمون مدل های آشفتگی k-e و RSM مدل k-e REALIZABLE به عنوان بهترین مدل شناخته شد. در نهایت با استفاده از پارامترهای آماری R2،RMSE  و RE نتایج حاصل از مدل عددی با مدل آزمایشگاهی مقایسه گردید. نتایج بدست آمده نشان می دهد مدل عددیCFD  در شبیه سازی پدیده ضربه قوچ از قابلیت بالایی برخوردار بوده و می توان از آن به عنوان یک مدل عددی مناسب جهت محاسبه مقادیر فشارهای حداکثر و حداقل بهره برد.

سد خاکی همگن با هدف استفاده بهینه از مصالح محلی برای کنترل و ذخیره رواناب های سطحی احداث می گردد. یکی از مهمترین عوامل تخریب این سازه نشت از داخل بدنه و زیر پی می باشد. برای جلوگیری از این مساله می توان راهکارهای مختلفی اتخاذ نمود که معمول ترین آنها استفاده از زهکش های افقی می باشد. در این تحقیق تاثیر ضخامت لایه زهکش افقی در مدل آزمایشگاهی و در محدوده طول های زهکش برآورد شده توسط روابط تحلیلی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج آزمایش ها نشان داد که با افزایش ضخامت و طول زهکش، پارامتر پوشش شیب پائین دست به مقدار زیادی افزایش می یابد در حالی که تاثیر پارامتر ضخامت در روابط تحلیلی موجود لحاظ نگردیده است. همچنین شدت دبی نشت با افزایش ضخامت زهکش بطور قابل ملاحظه ای افزایش می یابد که این نرخ افزایش دبی با افزایش مقدار ضخامت به بیش از ضخامت حداکثر مورد نظر در این تحقیق کاهش می یابد.

برای حفظ اراضی و افزایش امکان بهره برداری از خاک، آگاهی از ویژگی های مختلف خاک ها ضروری است. در این تحقیق ویژگی های فیزیکی، شیمیایی و مینرالوژیکی خاک های جنوب شهرستان اهر مطالعه و همچنین تاثیر ژئومورفولوژی بر ویژگی های ذکر شده بررسی گردیده است. برای انجام این مطالعه، شش خاکرخ در لندفرم های پدیمنت (ناحیه بالادست) و دشت سیلابی (ناحیه پایین دست) حفر و خاک های تحت بررسی بر اساس کلید رده بندی 2006 رده بندی شدند. خاکرخ های واقع در پدیمنت در مقایسه با دشت سیلابی از تکامل بیشتری برخوردار هستند که بالا بودن درصد رس، مقدار نسبی رس کائولینیت و عمق سالوم موید این مطلب است. آهک در هر دو لندفرم عمدتا از نوع خاکساختی است ولی آهک موروثی در خاکرخ های پدیمنت بیشتر از دشت سیلابی بوده و از بالا به پایین و با افزایش عمق نیز بر مقدار آنها افزوده می شود. یافته های فیزیکی و شیمیایی نشان داد که در لندفرم پدیمنت بر خلاف دشت سیلابی، میزان قابلیت هدایت الکتریکی از سطح خاکرخ به طرف عمق، کاهش یافته و در هر دو لندفرم از سطح به عمق خاکرخ، مقادیر واکنش افزایش و کربن آلی کاهش می یابند. تغییرات ظرفیت تبادل کاتیونی و مقدار کربن آلی در افق های خاکرخ های دشت سیلابی در مقایسه با پدیمنت بیشتر بود. آنالیزهای مینرالوژیکی با XRD نشان داد که کانی های رس خاکرخ ها شامل: کلریت، مونت موریلونیت، ایلیت، کائولینیت و کوارتز می باشد.

هدف از انجام این مطالعه بررسی روند تغییرات هم زمان بارندگی و تبخیر و تعرق در قالب شاخص خشکی برای نیمه جنوبی کشور است. دوره آماری مورد مطالعه در این تحقیق مربوط به سال های 1961 تا 2000 در نظر گرفته شد. نتایج اولیه مربوط به سری زمانی داده های ده ایستگاه سینوپتیک مشخص کرد که تبخیر و تعرق تغییرات کمتری نسبت به دو عامل بارش و شاخص خشکی داشت. در مرحله بعد با اعمال آزمون ناپارامتری من کندال روند تغییرات هر یک از عامل های فوق مشخص گردید. نتایج نشان داد که در اکثر ایستگاه ها در طول 40 سال روند بارش افزایشی و روند تبخیر و تعرق کاهشی بود. روند بارش و شاخص خشکی و در حدود 70 درصد از ایستگاه ها و تبخیر و تعرق در حدود 90 درصد از ایستگاه ها معنی دار بود. تحلیل های روند مرتبط با شاخص خشکی ثابت نمود که اقلیم اکثر ایستگاه ها (80 درصد) تا حدودی به اقلیم مرطوب تمایل داشتند. نمودارهای روند من کندال در تمامی ایستگاه ها شروع تغییرات به صورت ناگهانی را از حدود سال 1963 نشان داد. حداکثر و حداقل مقادیر معنی دار روند هر سه عامل به ایستگاه های اصفهان و اهواز با دو اقلیم متفاوت استپی و بیایانی تعلق داشت.

در تحقیق حاضر دو آبخوان ساوه و اراک به منظور بررسی کمی و کیفی منابع آب زیرزمینی در شرایط متفاوت اقلیمی انتخاب شدند. از نرم افزار سیستم اطلاعات جغرافیایی در جهت ارزیابی تغییرات مکانی و زمانی تراز و کیفیت آب زیرزمینی استفاده گردید. نتایج تحقیق نشان داد که متوسط افت سطح آب زیرزمینی در طی 7 سال در 57 حلقه چاه محدوده دشت اراک برابر با 3.38 متر و در 63 حلقه چاه مورد مطالعه در آبخوان ساوه برابر 10.19 متر بوده است. همچنین افت متوسط سالانه سطح آب زیرزمینی در منطقه ساوه قبل از بهره برداری از سد ساوه برای دوره 1373-1366 برابر 0.98 متر و در سال های بعد از بهره برداری، 1387-1374 معادل 1.47 متر بدست آمد. از لحاظ طبقه بندی کیفیت آب زیرزمینی بر اساس روش ویل کاکس جهت مصارف کشاورزی، آبخوان ساوه به چهار دسته و آبخوان اراک به سه دسته طبقه بندی شدند. به طوریکه حدود 16 درصد از کل مساحت محدوده ساوه در کلاس C4-S2،46  درصد در کلاس C4-S1،30  درصد در کلاس C3-S1 و 8 درصد در کلاس C2-S1 قرار گرفت. در مورد آبخوان اراک از کل مساحت محدوده مورد مطالعه 42 درصد در کلاسC4-S1 ،56  درصد در کلاس C3-S1 و 2 درصد در کلاس C2-S1 قرار گرفت. در بررسی اثرات فصول تر و خشک و نیز عمق آب زیرزمینی بر کیفیت آب زیرزمینی آبخوان های ساوه و اراک، مشخص شد که کیفیت آب زیرزمینی در فصول تر نسبت به فصول خشک و در چاه های با عمق کمتر نامطلوب تر است.

دقت اظهار نظر در مورد خصوصیات خاک در هر منطقه، به مقدار زیادی به تغییرات خاک و چگونگی قرار گرفتن آنها در گستره های مکانی در منطقه نمونه برداری شده بستگی دارد. بنابراین، پردازش و تجزیه و تحلیل این گونه داده ها می بایستی با در نظر گرفتن موقعیت مکانی آنها نسبت به یکدیگر انجام گیرد زیرا قابلیت تغییر خواص خاک برآمده از فرآیندهای متعددی است که هر یک در مقیاس فضایی و زمانی متفاوتی عمل می نمایند. در تحقیق حاضر اثر مقیاس مطالعه در برآورد مقدار کربن آلی و جرم مخصوص ظاهری در اراضی شالیزاری بررسی گردید. سه مقیاس متفاوت در محدوده 180 هکتاری اراضی شالیزاری موسسه تحقیقات برنج کشور در نظر گرفته شد. مقیاس اول شامل 172 نمونه از شبکه ای با ابعاد 50×200 متر ، مقیاس دوم شامل 357 نمونه از شبکه ای با ابعاد 50×100 متر و مقیاس سوم شامل 72 نمونه از شبکه ای با ابعاد 4×3 متر بود. نتایج نشان داد که بیشترین ضریب تغییرات مربوط به کربن آلی در مقیاس دوم و کمترین مقدار مربوط به جرم مخصوص ظاهری در مقیاس سوم بود. تغییرنمای مدل برازش شده برای کربن آلی در هر سه مقیاس کروی بود که نشان از متاثر بودن آن از یک عامل اصلی (غرقاب بودن خاک) می باشد. این در حالی است که مدل تغییرنماهای برازش شده برای جرم مخصوص ظاهری در مقیاس اول و دوم خطی و در مقیاس سوم کروی بود. بهترین مقیاس مطالعه (بر پایه تلاقی منحنی واریانس داخلی و بیرونی) برای کربن آلی، مقیاس اول با فواصل نمونه برداری 200 متر و برای جرم مخصوص ظاهری مقیاس دوم با فواصل نمونه برداری 100 متر بود.

محدودیت منابع آب کشور و اختصاص سهم بزرگی از آن به بخش کشاورزی و منابع طبیعی، افزایش کارآیی مصرف و صرفه جویی آب را امری ضروری و حیاتی نموده است. در این زمینه استفاده از فن آوری نوین با کاربرد برخی مواد افزودنی مانند پلیمرهای سوپرجاذب به خاک در کاهش تنش های خشکی در مناطق خشک و نیمه خشک می تواند نقش مهمی ایفا کند. به منظور بررسی اثر سوپرجاذب (Tarawat A200) و افزایش دور آبیاری بر میزان رشد نهال بادام، پژوهش حاضر به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی برای سوپرجاذب با چهار سطح صفر، 60، 100 و 125 گرم در 100 کیلوگرم خاک و دور آبیاری با چهار سطح 7، 12، 18 و 24 روز در سه تکرار به مدت دو سال به اجرا در آمد. نتایج نشان داد که استفاده از سوپرجاذب در پایان فصل رشد سال اول، تاثیر معنی داری در میزان رشد نهال ها در دوره های مختلف آبیاری نداشته و تنها در اواسط فصل رویش در برخی از پارامترهای رشد تاثیر معنی داری مشاهده شد. در سال دوم برای کلیه پارامترهای رشد، تیمار شاهد با دیگر سطوح آبیاری اختلاف معنی داری داشت. تنها در مورد ارتفاع شاخه اصلی اختلاف بین شاهد و تیمار 12 روز دور آبیاری معنی دار نشد.

افزایش فعالیت میکروبی در خاک و استفاده از روابط همزیستی و سینرژیستی بین باکتری های محرک رشد گیاه(PGPR) ، میکوریزها و گیاهان در شرایط آلایندگی ناشی از فلزات سنگین و پالایش اراضی آلوده یک راهکار مدیریتی سودمند و اقتصادی به شمار می آید. برای این منظور یک آزمایش گلخانه ای با استفاده از گیاه بذر ذرت رقم سینگل کراس 704 به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در 3 تکرار و با دو فاکتور تیمار آلودگی روی (صفر، 100، 200 و 300 میلی گرم در کیلوگرم خاک) و تیمار تلقیح میکروبی شامل بدون تلقیح (C)، تلقیح باکتریایی (B)، تلقیح میکوریزی (F) و تلقیح توام باکتریایی و میکوریزی (BF) اجرا شد. پس از گذشت 14 هفته وزن خشک اندام های هوایی، ریشه ها، غلظت و مقدار روی در آنها اندازه گیری شدند. تجزیه آماری داده ها نشان داد که تاثیر سطوح مختلف روی و تلقیح میکروبی بر صفات اندازه گیری شده معنی دار بود. با افزایش سطوح روی از وزن خشک اندام هوایی کاسته شد (15 درصد) اما غلظت و مقدار روی در اندام های هوایی در مقایسه با شرایط بدون مصرف روی به ترتیب 2.6 و 2 برابر افزایش نشان داد بطوری که مقدار روی جذب شده کل از 907 میکرو گرم در تیمار شاهد به 2855 میکرو گرم در گلدان در سطح 300 میلی گرم در کیلوگرم روی رسید. تلقیح گیاه با تیمارهای میکروبی سبب افزایش وزن خشک در مقایسه با گیاهان بدون تلقیح شد و بیشترین وزن خشک (21.6 گرم در گلدان) در تیمار باکتری هایPGPR  به دست آمد و 2.28 برابر بیشتر از شرایط بدون تلقیح (6.6 گرم در گلدان) بود. تلقیح میکروبی به ویژه با ریزجانداران محرک رشد بطور معنی داری مقدار کل جذب روی توسط ذرت را نسبت به شرایط بدون تلقیح تا دو برابر افزایش داد. در میان تیمارهای میکروبی، اگر چه تلقیح باکتری های سودوموناس غلظت روی در برگ ها را کاهش داد اما با توجه به افزایش بیوماس گیاه، منجر به تجمع بیشتر روی در گیاه ذرت شدند و با توجه به این نتایج می توان از این پتانسیل در افزایش کارایی گیاه پالایی بهره جست.

فرسایش خاک و تولید رسوبات معلق از جمله محدودیت های اساسی در استفاده پایدار از منابع آب و خاک به شمار می رود. از این رو ارزیابی فرآیندهای حاکم بر رفتار آنها به منظور درک بهتر سامانه های آبخیز و تبیین شیوه های مدیریتی مناسب ضروری است. از طرفی رفتار متفاوت سامانه های مختلف در فرآیند فرسایش خاک و تولید رسوب و ضرورت مطالعات منطقه ای نیز تائید شده است. به همین دلیل تحقیق حاضر برای ارزیابی امکان برآورد رسوب طی هشت رگبار به وقوع پیوسته در پاییز و زمستان 1387 بر اساس مولفه های اصلی بارش و روان آب در حوزه آبخیز آموزشی و پژوهشی دانشگاه تربیت مدرس (کجور) با مساحت 500 کیلومتر مربع در استان مازندران انجام گرفت. برای این منظور از مدل های رگرسیونی دو و چند متغیره در شکل های ساده و تغییر یافته داده های مستقل و وابسته استفاده گردید. نتایج تحقیق حاضر دلالت بر توانایی این مولفه ها در تخمین رسوب رگبارها در حد قابل قبول با استفاده از روابط رگرسیونی دو متغیره و غیرخطی با مقادیر ضریب تبین، خطای تخمین و ضریب کارایی به ترتیب بیش از 76، کمتر از 69 و بیش از 52 درصد داشته است. نتایج تحقیق حاضر امکان استفاده از روش مزبور را در برآورد تولید رسوب در مناطقی که شرایط مشابه با شرایط محل تحقیق دادند فراهم می آورد.

در این پژوهش از فاضلاب خام و تصفیه شده به منظور کشت سیب زمینی در شرایط لایسیمتری استفاده شد. برای این منظور پنچ تیمار آبیاری شامل فاضلاب خام، فاضلاب تصفیه شده، آب معمولی، ترکیب 50 درصد فاضلاب خام و آب معمولی، و ترکیب 50 درصد فاضلاب تصفیه شده و آب معمولی به کار گرفته شد. آزمایش در شرایط گلخانه ای اجرا گردید. پس از ساخت و آماده سازی، لایسیمترها با یک خاک دو لایه که به ترتیب از بالا به پائین دارای بافت لوم شنی و لوم رسی شنی بودند، گردید. برای بازسازی شرایط و ساختمان طبیعی و گسترش منافذ درشت و مسیرهای ترجیحی در نیم رخ خاک، لایسیمترها به مدت پنچ ماه به طور هفتگی، پیش از کشت آبیاری شدند. در طی فصل رشد هشت آبیاری، با فواصل یازده روزه انجام گرفت. نفوذ آب به خاک در شروع و پایان فصل رشد به کمک نفوذسنج دیسکی اندازه گیری شد. جهت بررسی اثر کاربرد فاضلاب بر برخی از ویژگی های فیزیکی خاک مانند هدایت هیدرولیکی و نفوذ آب، ابتدا کارایی روش های عددی (نرم افزارDISC ) و تحلیلی (وودینگ) در برآورد هدایت هیدرولیکی اشباع در مقایسه با روش بار ثابت مورد ارزیابی قرار گرفت، روش عددی (نرم افزارDISC ) دقت بیشتری را بدین منظور داشت. نتایج نشان داد که مقادیر هدایت هیدرولیکی اشباع و شدت نفوذ ماندگار آب در دو مکش 5 و 10 سانتی متر در همه تیمارهای آب آبیاری، نسبت به مقدار اولیه آنها افزایش یافت. این افزایش در لایسیمترهای تحت آبیاری با نسبت های مختلف فاضلاب، بیشتر از لایسیمتر آبیاری شده با آب معمولی بود. بیشترین افزایش شدت نفوذ ماندگار و هدایت هیدرولیکی اشباع خاک به ترتیب در تیمارهای فاضلاب خام و ترکیب فاضلاب تصفیه شده و آب معمولی مشاهده گردید. کمترین میزان افزایش نیز در تیمار آب معمولی ثبت گردید. همچنین بیشترین تغییرات ضرایب مدل ونگنوختن در تیمار ترکیب فاضلاب تصفیه شده و آب معمولی و کمترین آنها (به استثنا qs) در تیمار آب معمولی (شاهد) مشاهده گردید.

شوری خاک، یکی از مهمترین تنش های غیر زنده ای است که باعث کاهش قابلیت تولید محصول می شود. این پژوهش به منظور بررسی تاثیر سودوموناس های فلورسنت دارای فعالیت آنزیم -ACC دآمیناز بر شاخص های رشد کلزا در سطوح مختلف شوری اجرا شد. آزمایش بصورت فاکتوریل در پایه طرح کاملا تصادفی با چهار تکرار در شرایط کنترل شده و در گلخانه صورت گرفت. فاکتور باکتری در 4 سطح شامل جدایه های P.p.11، P.p.108، P.f.169 وP.f.196  و یک سطح بدون باکتری به عنوان شاهد، فاکتور شوری نیز در 4 سطح شامل شوری های 0.335 (به عنوان شاهد)، 5، 10 و 15 دسی زیمنس بر متر بود که از رقیق کردن آب شور طبیعی به درجات مختلف حاصل شدند. نتایج نشان داد که تلقیح با باکتری های منتخب در تعدیل اثرات مضر شوری در دوره رشد رویشی و زایشی کلزا موثر بوده است. با افزایش در میزان شوری شاخص های ارتفاع گیاه، سطح برگ، وزن تازه و خشک، مقدار آب نسبی، پتانسیل آب برگ، تعداد خورجین های نابارور، عملکرد بیولوژیک و دانه، همگی کاهش ولی مقاومت روزنه ای افزایش یافت. مقایسه میانگین نتایج نشان می دهد که در هر سطح شوری مورد مطالعه، تلقیح با باکتری های منتخب باعث کند شدن روند کاهش در صفات رشد مورد مطالعه در اثر شوری بوده است. بطوری که باکتری ها توانستند شاخص های رشد گیاه را در شرایط شور به طور معنی داری بهبود بخشند.