دانش آب و خاک (دانش کشاورزی)
سال:1391 | دوره:22 | شماره:1 |تعداد مقالات:14

شوری و سدیمی بودن خاک بسته به روش و هدف اندازه گیری با پارامترهای مختلفی بیان می شوند. برخی محققان سعی کرده اند تا از طریق برقراری ارتباط بین پارامترهای مزبور، پارامترهایی را که اندازه گیری مستقیم آنها وقت گیر، پرهزینه یا توام با خطاست، از پارامترهای سهل الوصولتر برآورد نمایند. این معادلات عام نبوده و ممکن است بسته به نوع خاک متفاوت باشند. هدف از این تحقیق جستجوی روابط ساده ای است که با استفاده از آنها بتوان شاخصهای متداول شوری و سدیمی بودن خاک های متاثر از نمک دشت تبریز را به طور قابل قبولی برآورد کرد. بدین منظور تعداد 30 نمونه مرکب خاک از منطقه مزبور جمع آوری گردید. نتایج اندازه گیری ها نشان داد که پارامترهای شوری (TSS، قدرت یونی، غلظت یونهای کلراید و سدیم) و حتی سدیمی بودن (SAR و ESP) با EC عصاره اشباع (ECe) در ارتباط نزدیک هستند. روابط زیر برای برآورد پارامترهای قدرت یونی (mmol L-1)، TSS (mmolcL-1) و (mmol L-1) 0.5 SAR با استفاده از (dSm-1) ECe در خاک های مورد بررسی پیشنهاد می شوند: (SEE=57 و R2=0.991، I=19.1ECe)، (SEE=30.9 و R2=0.994، TSS=7.56 ECe 1.13) و (SEE=11.3 و R2=0.916، SAR=1.44 ECe 0.925). همچنین نتایج نشان داد که pH عصاره اشباع (برخلاف pH گل اشباع) با غلظت بی کربنات همبستگی معنی دار مثبتی داشته و مقدار عددی آن ممکن است کمتر یا بیشتر از pH گل اشباع باشد که بستگی به میزان شوری خاک دارد.

پراکنش مکانی پارامترهای نفوذ آب به خاک در پهنه ای به وسعت 4000 هکتار از اراضی دشت کوار واقع در شرق شیراز بررسی شد. بدین منظور، نفوذ آب به خاک با استوانه های دوگانه در161 ایستگاه با شبکه بندی منظم 500×500 متر اندازه گیری گردید. جرم ویژه ظاهری (BD)، مقدار رطوبت اولیه خاک، درصد شن، سیلت و رس خاک، مقدار کربن آلی، درصد اشباع خاک، EC و pH خاک نیز اندازه گیری شدند. میان یابی پارامترهای نفوذ، با روش های کریجینگ، وزن دادن عکس فاصله و کوکریجینگ، با مدل های خطی، نمایی، گوسی و کروی انجام گردید. اعتبارسنجی متقاطع با استفاده از آماره های میانگین اریب خطاها، میانگین مطلق خطاها، مربع میانگین خطاها و ریشه میانگین مربعات خطاها، انجام و بهترین درون یاب انتخاب شد.با بهترین روش درون یاب، نقشه پراکنش مکانی پارامترها تهیه گردید. برآورد ضریب a مدل کستیاکوف به روش کوکریجینگ (مدل کروی) و با استفاده از فاکتور کمکی جرم ویژه ظاهری، با R2=0.99، اثر قطعه ای -0.002 و دامنه موثر 3002 متر بر روش کریجینگ ارجحیت داشت. توان b مدل کستیاکوف با R2=0.97، اثر قطعه ای 0.005 و دامنه موثر 14410 متر از روش کریجینگ با مدل نمایی حاصل شد. برای برآورد ضریب S مدل فیلیپ، روش کوکریجینگ با مدل کروی و با فاکتور کمکی جرم ویژه ظاهری با R2=0.99 و دامنه موثر 2973 متر بر روش کریجینگ ارجحیت نشان داد. برآورد ضریب انتقالی مدل فیلیپ به روش کوکریجینگ و مدل گوسی با R2=0.996، اثر قطعه ای 0.0003 و دامنه موثر 3862 متر دقت مناسبی داشت. استفاده از رطوبت اولیه خاک، BD، درصد اندازه ذرات، درصد اشباع و کربن آلی خاک به عنوان فاکتورهای کمکی تقریبا نتایج قابل قبول برای برآورد پارامترهای نفوذ ارائه دادند.

جهت حفظ حاصلخیزی و افزایش بهره وری خاک در کشاورزی پایدار، آگاهی از تاث ر کاربری اراضی بر خصوصیات مختلف خاک ضروری می باشد. در این تحقیق اثر کاربری گندم و سیب درختی بر روی خواص فیزیکی، شیمیایی و کانی شناسی خاک های جنوب شهرستان اهر مورد بررسی قرار گرفت. برای انجام این مطالعه، دو خاکرخ با کاربری گندم و دو خاکرخ با کاربری باغ سیب حفر گردید و خاک های تحت بررسی بر اساس کلید رده بندی 2010 رده بندی شدند. میزان آبشویی در کاربری باغ سیب بیشتر از گندم بوده است که از دلایل این امر می تواند کشت دیم گندم نسبت به کشت آبی باغ سیب و وجود ریشه های عمیق درختان باشد. تغییرات ظرفیت تبادل کاتیونی در کاربری باغ سیب بیشتر از گندم و میزان هدایت الکتریکی و درصد آهک کل نیز در کاربری گندم بیشتر از باغ سیب می باشد و حداکثر تغییرات مقدار آهک در کاربری باغ سیب مشاهده گردید. مقدار کربن آلی در هر دو کاربری، با افزایش عمق از سطح خاکرخ، کاهش و میزان واکنش افزایش می یابد. تجزیه های کانی شناسی با استفاده از پراش پرتو ایکس، نشان داد که کانی های رس خاکرخ ها شامل: کلریت، اسمکتیت، ایلیت و کائولینیت می باشد و کاربری های متفاوت بر نوع کانی های رس شناسایی شده تاثیری نداشته است.

چرای مرتع توسط دام ممکن است به طور مستقیم و غیر مستقیم سبب ایجاد تغییراتی در ویژگی های خاک و در نتیجه رشد و فعالیت میکروب های خاک، و زیست توده میکروبی آن گردد. این مطالعه با هدف بررسی نقش مدیریت مرتع (قرق و چرا) بر کربن و نیتروژن، زیست توده میکروبی در مراتع طبیعی استان چهارمحال و بختیاری انجام شد. سه مدیریت مرتع شامل الف) قرق، ب) چرای تحت کنترل و ج) چرای آزاد (مفرط) در مجاورت یکدیگر در سه منطقه سبز کوه (18 سال قرق)، بروجن (23 سال قرق) و شیدا (2 سال قرق) در استان چهارمحال و بختیاری انتخاب و از عمق 15-0 سانتی متری نمونه های خاک جمع آوری و میزان کربن آلی، نیتروژن کل خاک و کربن و نیتروژن زیست توده میکروبی در شرایط استاندارد اندازه گیری شد. مدیریت کنترل ورود دام و قرق در منطقه سبز کوه باعث افزایش نیتروژن خاک گردید. منطقه سبز کوه و شیدا به ترتیب بیشترین (14.6 mg g-1) و کمترین (4.80 mg g-1) مقدار کربن آلی خاک را داشتند و میزان کربن آلی و نیتروژن به طور معنی دار در منطقه سبز کوه با اقلیم مرطوب تر بیشتر از دو منطقه دیگر بود. زیست توده میکروبی خاک در مرتع قرق 366 درصد بیشتر از مراتع تحت چرای آزاد در منطقه سبزکوه گردید، در حالی که در منطقه شیدا چرای سبک و کنترل شده بیشترین زیست توده میکروبی خاک را نشان داد. در منطقه بروجن اثر مدیریت مرتع بر زیست توده میکروبی معنی دار نبود. در مجموع به نظر می رسد خاک اکوسیستم های مرتعی مناطق سبز کوه و بروجن با مدیریت مناسب و صحیح قابلیت احیا شدن دارند در حالی که در منطقه شیدا برای احیای خاک، ایجاد حالت پایا و بهبود کیفیت و باروری خاک زمان طولانی تری لازم است.

اگرچه مدل های متعددی برای بارش-رواناب توسط هیدرولوژیست ها توسعه داده شده اند، با این وجود روش های هیدروگراف واحد در بسیاری از حوضه ها که در آنجا داده های هیدرولوژیکی ثبت شده کافی جهت استفاده مدل های توزیعی بارش-رواناب وجود ندارد هنوز یک ابزار مفید برای تخمین سیلاب می باشد. هدف از مقاله حاضر استخراج توابع پاسخ پالس واحد رواناب سریع و آهسته جریان آبراهه ای به روش تحلیلی با استفاده از یک مدل مفهومی شامل سه مخزن سری و یک مخزن هیبریدی موازی می باشد. وابستگی داخلی بین مخزن ها با استفاده از روابط نمایی از پارامترهای مدل که منعکس کننده خصوصیات فیزیوگرافیکی حوضه می باشد نشان داده شده است. پارامترهای مدل با استفاده از روش بهینه سازی نلدر- مید برای منطقه مورد مطالعه تعیین گردید. کارایی و اعتبار مدل مفهومی توسعه یافته با استفاده از پارامترهای بهینه استخراج شده، برای رویدادهای مختلف مشاهداتی با استفاده از معیار هایی آماری نظیر ناش-ساتکلیف، میانگین خطای مطلق نسبی برای مقادیر دبی، دبی اوج و ارتفاع رواناب مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که مدل توسعه داده شده از توانایی خوبی در پیش بینی فرایند بارش-رواناب بدون نیاز به تعریف بارش مازاد و با لحاظ کردن شرایط رطوبتی خاک قبل از رگبار برخوردار می باشد.

شناسائی پارامترهای تاثیر گذار بر ضریب تخلیه سرریزهای تاج دایره ای در بهره برداری بهینه و کاربرد بهتر از آن ها از اهمیت بسزائی برخوردار می باشد. از آنجائی که دراجرای سرریزهای تاج دایره ای ممکن است از مصالح ساختمانی مختلف با زبری های متفاوت استفاده شود بنابراین در این تحقیق تاثیر اندازه زبری بر ضریب تخلیه مورد بررسی قرار گرفت. نتایج آزمایشات در شرایط بدون اعمال زبری که بر روی سرریزهای تاج دایره ای با پنج شعاع مختلف از 2.5 تا 7.5 سانتی متر انجام گردید نشان داد که بیشترین عامل تاثیرگذار بر ضریب آبگذری نسبت بار آبی بالا دست به شعاع سرریز می باشد. همچنین با افزایش این نسبت ضریب تخلیه نیز افزایش یافت. از طرفی تغییرات نسبت ارتفاع تاج به بار کل روی سرریز تاثیر قابل ملاحظه ای بر ضریب تخلیه نگذاشت. تاثیر چهار اندازه زبری متفاوت بر روی ضریب تخلیه و خصوصیات هیدرولیکی جریان در سرریزهای تاج دایره ای که کمتر مورد توجه تحقیقات قبلی بوده نیز در نظر گرفته شد. نتایج آزمایش های اخیر نشان داد با افزایش زبری نسبی ضریب تخلیه دبی کاهش می یابد و تاثیر زبری نسبی کمتر بر کاهش ضریب تخلیه دبی بیشتر است. در نهایت دو رابطه ریاضی بر حسب پارامترهای تاثیر گذار برای محاسبه ضریب تخلیه سرریز تاج دایره ای ارائه شد. در رابطه اول که مربوط به شرایط بدون اعمال زبری است ضریب تخلیه تنها تابعی از نسبت بار آبی بالا دست به شعاع سرریز می باشد. با اعمال یک ضریب اصلاحی که تابعی نمائی از زبری نسبی است رابطه نهائی برای محاسبه ضریب تخلیه که در برگیرنده اثر زبری نیز باشد، بدست آمد.

صفحات مستغرق سازه های مستطیلی نازکی هستند که به لحاظ داشتن زاویه با جهت جریان ناحیه پر فشار و کم فشار در دو طرف آن ها ایجاد می شود. این سازه ها باعث ایجاد گرداب ثانویه و تغییر الگوی جریان در کف رودخانه و در نتیجه تغییر روند انتقال رسوب و فرسایش می شوند. عملکرد صفحات مستغرق برای کاهش آبشستگی پایه پل و حرکت رسوب از اطراف صفحات به علت ایجاد جریان رو به پایین در جلوی آن ها تحت تاثیر نحوه قرارگیری صفحات می باشد. در این تحقیق به منظور کاهش آبشستگی پایه پل، از صفحات مستغرق استفاده گردید. بدین منظور پایه استوانه ای پل به قطر 6 سانتی متر در کانال مستطیلی آزمایشگاه به طول 8 متر و عرض 80 سانتی متر در شرایط آب زلال با u*/ u*c=0.9، مدل سازی شد. آزمایشات با دو نسبت طول به ارتفاع روی بستر صفحات مستغرق (L/H=3, 2) و همچنین هم تراز بستر (H=0) انجام شد. صفحات مستغرق با آرایش و زوایای مختلف برخورد با جریان مورد آزمایش قرار گرفت.بر اساس نتایج این تحقیق در شرایط کاربرد 6 صفحه مستغرق با حالت های مختلف قرارگیری آن ها، کاهش عمق آبشستگی تا 51% حاصل شد. بیشترین کاهش آبشستگی در این حالت مربوط به قرارگیری هر ردیف صفحه مستغرق با زوایای متفاوت بود. همچنین در شرایط کاربرد 4 صفحه مستغرق، 12% کاهش عمق آبشستگی ایجاد شد. این کاهش در حالت کاربرد 2 صفحه مستغرق 5% نیز رسید. بنابراین کاربرد 6 صفحه مستغرق با زوایای متفاوت در هر ردیف بهترین وضعیت برای کاهش عمق آبشستگی پایه پل در این تحقیق بود.

امروزه همراه با پیشرفت جوامع و توسعه حریم شهرها، سطوح غیرقابل نفوذ آنها افزایش یافته و موجب افزایش ارتفاع و حجم رواناب شده است. لذا کنترل سیلاب در مناطق شهری همواره دغدغه طراحان و مدیران بوده است. در این تحقیق، عملکرد سیستم زهکشی رواناب سطحی حوضه آبریز اقبال شرقی واقع درجنوب و جنوب شرق شهر مشهد با مساحتی حدود 71 کیلومتر مربع ارزیابی گردید. برای تخمین مولفه های فیزیکی زیرحوضه ها، هیدرولیکی مجاری و انجام محاسباتی مانند میانگین وزنی، تهیه نقشه های کاربری و زیرحوضه بندی از سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) استفاده شد. به دلیل پیچیدگی های موجود در زمینه شبیه سازی رواناب شهری، جهت انجام محاسبات بارش-رواناب و ارزیابی عملکرد شبکه، مدل MIKE SWMM مورد استفاده قرار گرفت. در ادامه با توجه به وضعیت توپوگرافی، کانال های سیلابی و بازدیدهای میدانی، سه مکان مناسب جهت احداث حوضچه های کنترل سیلاب شناسایی گردید. ارزیابی عملکرد شبکه نشان داد 6 مجرا دچار اشکال بوده و دبی شبیه سازی بیشتر از دبی طراحی است. با توجه به حضور حوضچه های کنترل سیلاب، شبیه سازی مجدد نشان داد که این حوضچه ها قادرند دبی اوج سیلاب را بین 8 تا 100% کاهش داده و 12.35 مترمکعب در ساعت آب را نفوذ دهند.

روی (Zn) یکی از عناصر کم مصرف برای گیاهان بوده و کمبود آن در خاک های ایران رایج است. از طرف دیگر بسیاری از ویژگی های خاک های مناطق خشک و نیمه خشک تحت تاثیر حضور کربنات ها قرار می گیرد. در تحقیق جاری، جذب روی در بیست نمونه مرکب خاک سطحی (0-30 cm) از مناطق مرکزی ایران قبل و بعد از حذف کربنات ها با استفاده از بافر استات سدیم (pH=4.75) بررسی شد. مطالعات پراش با اشعه ایکس (XRD) نشان داد که کربنات غالب در خاک های مورد آزمایش کلسایت است. بر اساس نتایج حاصله حذف کربنات ها نتوانست شکل همدمای جذب روی را که L شکل بود تغییر دهد. با افزایش غلظت روی مصرفی تاثیر حذف کربنات ها بر جذب روی بیشتر شد. پدیده پس ماند (هیسترسیس) در جذب و واجذب روی ، قبل و بعد از حذف کربنات ها مشاهده شد. سطح ویژه خاک ها بر اثرحذف کربنات ها کاهش یافت و مقدار جذب روی در واحد وزن خاک ها نیز تنزل پیدا کرد اما مقدار جذب روی در واحد سطح خاک ها افزایش معنی دار (p<0.01) نشان داد. معادله تجربی فروندلیچ (q=KC1/n) قبل و بعد از حذف کربنات ها به خوبی داده های جذب روی را توصیف کرد و تغییرات ضریب بسیار بیشتر از تغییرات ضریب فروندلیچ بود. معادله تک مکانی لانگ موییر نتوانست توصیف خوبی از داده ها داشته باشد ولی معادله دو مکانی لانگ موییر q=K1b1c/1+K1c+K2b2c/1+K2c برازش معنی دار نشان داد. بر اساس نتایج حاصله ضرایب k2, k1 به ترتیب انرژی جذب روی در مکانهای اول و دوم جذبی، به علت حذف کربناتها کاهش قابل توجهی نشان دادند.

رگبار طرح برای طراحی سازه های هیدرولیکی ضروری می باشد اما روش های متداول برآورد آن به علت داشتن پارامترهای زیاد و نیاز داشتن به داده های بارش در تداوم های مختلف توسط هیدرولوژیست ها مورد انتقاد قرار گرفته است.امروزه برای بهبود برآورد رگبار طرح از تئوری فرکتال استفاده می گردد. در این روش تعداد پارامترها کم بوده و تنها می توان با اطلاعات داده های حداکثر بارش سالانه در تداوم روزانه رگبار طرح را در تداوم و دوره بازگشت مورد نظر برآورد کرد. در این تحقیق تئوری فرکتال برای برآورد رگبار طرح در ایستگاه باران سنجی سد گتوند که در استان خوزستان و جنوب غرب ایران قرار دارد، بکار گرفته شده است. نتایج بدست آمده نشان داد که مدل مونوفرکتال برآورد کمتری از رگبار طرح ارائه می دهد اما رگبار طرح بدست آمده از مدل مالتی فرکتال انطباق خوبی با داده های بارش مشاهده ای دارد.

همزیستی گیاه با قارچ های میکوریز آربوسکولار در خاک های آلوده به فلزات سنگین می تواند رشد، تغذیه و مقاومت گیاه به فلزات سنگین را تحت تاثیر قرار داده و نقش مهمی در گیاه پالایی داشته باشد. در این تحقیق تاثیر همزیستی با دو گونه قارچ گلوموس اینترارادیسز و گلوموس موسه بر جذب و انتقال سرب در گیاه سورگوم در شرایط گلخانه ای بررسی گردید. آزمایش به صورت فاکتوریل و در قالب طرح طرح پایه کاملا تصادفی با چهار سطح سرب (صفر، 200، 400 و 600 میلی گرم سرب بر کیلوگرم خاک) و سه تیمار قارچ (دو گونه میکوریز و شاهد غیرمیکوریز) با چهار تکرار انجام شد. برای ایجاد تیمارهای سرب از نمک نیترات سرب استفاده شد. تلقیح گیاهان با هر دو گونه قارچی انتقال سرب به بخش هوایی را به طور معنی داری کاهش داد. همزیستی با قارچ گلوموس اینترارادیسز سبب افزایش وزن خشک بخش هوایی در سطح 200 میلی گرم سرب بر کیلوگرم خاک و افزایش وزن خشک ریشه در سطوح 400 و 600 میلی گرم سرب بر کیلوگرم خاک در مقایسه با گیاهان غیرمیکوریزی گردید ولی اثر معنی داری بر سایر پارامتر های رشد نداشت. در سطوح بالای سرب، همزیستی با قارچ گلوموس موسه سبب کاهش معنی دار (p<0.05) وزن تر و خشک گیاه، سطح برگ و شاخص کلروفیل برگ ها در مقایسه با گیاهان غیرمیکوریزی گردید. در سطوح 400 و 600 میلی گرم سرب بر کیلوگرم خاک، نسبت غلظت سرب ریشه به بخش هوایی گیاهان در همزیستی با قارچ گلوموس موسه به طور معنی داری بیشتر از گیاهان بدون میکوریزی و گیاهان تلقیح شده با گلوموس اپنترارادیسز بود.

جریان های غلیظ هرگاه به یک توده سیال سبک تر برخورد نمایند، یک ناحیه غوطه وری را ایجاد می کنند. با توجه به این که در ارتفاع غوطه وری مرز بین سیال غلیظ با سیال پیرامون در محل نقطه غوطه وری مشخص می گردد، برآورد این نقطه از اهمیت به سزایی برخوردار است. در این تحقیق پارامترهای هیدرولیکی جریان غلیظ و همچنین شیب بستر سیال ساکن که بر نقطه غوطه وری می گذارند، بررسی شده است. برای نیل به اهداف این تحقیق ابتدا یک مدل فیزیکی در آزمایشگاه هیدرولیک دانشگاه شهید چمران ساخته شد و آزمایش های مختلف در آن انجام گردید. در همه آزمایش ها ارتفاع غوطه وری در دبی های مختلف از سیال غلیظ و تفاوت دانسیته 6، 9، 13 و 16 گیلوگرم بر مترمکعب برای سه شیب 8، 12 و 16 درصد اندازه گیری شد. سپس با استفاده از مدل Flow- 3D تحت شرایط مدل تلاطمی RNG ارتفاع نقطه غوطه وری برای شرایط آزمایشگاهی موجود شبیه سازی شد. بررسی مقایسه ای نشان داد که عمق غوطه وری برآورد شده با استفاده از Flow- 3D تحت شرایط مدل تلاطمی RNG در مقایسه با داده های مشاهداتی در آزمایشگاه از دقت مناسبی برخوردار می باشند به گونه ای که به طور متوسط برای شیب 8 درصد مدل ریاضی حدود 14 درصد نتایج را بیشتر پیش بینی می نماید و این در حالی است که برای کلیه شیب ها به طور متوسط نتایج حاصل از مدل تلاطمی RNG 10.5 درصد بیشتر از مقادیر اندازه گیری شده می باشد.

در سال 1386 در حدود 91.2 درصد از آب استحصال شده در استان قزوین در بخش کشاورزی مصرف شده است که نشان دهنده اهمیت این نهاده در تولیدات کشاورزی استان می باشد. از این رو اتخاذ تدابیر و راهکارهای علمی و مدیریتی مناسب جهت بهره گیری مطلوب از این نهاده دارای اهمیت فراوانی است. مساله اصلی در مدیریت اقتصادی منابع آبی در هر منطقه، ایجاد تعادل بین عرضه و تقاضای آن می باشد که در برقراری این تعادل، قیمت یا ارزش اقتصادی آب مانند قیمت هر کالا و نهاده دیگر نقش تعیین کننده ای بر عهده دارد. برای مدیریت تقاضای آب یا به عبارتی صرفه جویی در مصرف آب می توان از طریق محرک های اقتصادی (محاسبه ارزش اقتصادی آب) به عنوان عامل انگیزشی و اقتصادی استفاده نمود. در این راستا، هدف مطالعه حاضر برآورد ارزش اقتصادی آب از دید تقاضا کننده در تولید جو در ورودی مزرعه در شبکه آبیاری دشت قزوین با استفاده از دو رهیافت باقی مانده و تابع تولید می باشد. آمار و اطلاعات لازم از طریق تکمیل پرسشنامه در سال زراعی 87 -1386 جمع آوری شد. بر اساس نتایج، ارزش اقتصادی نهاده آب از روش باقی مانده909 ریال برای هر متر مکعب و از روش تابع تولید بر اساس قیمت مبادله ای و قیمت تضمینی محصول جو به ترتیب 907 و 546 ریال برای هر متر مکعب برآورد شد.

در این پژوهش با استفاده از روش های مختلف زمین آمار مانند کریجینگ، وزن دهی فاصله معکوس، توابع پایه شعاعی، چندربعی معکوس و چندجمله ای موضعی، تغییرات مکانی مقادیر نیتروژن کل، فسفر و پتاسیم قابل استفاده در اراضی کشاورزی استان گلستان مورد ارزیابی قرار گرفت. به این منظور بالغ بر 505 نمونه خاک در سال 1387 از مزارع تهیه شد و مقادیر این عناصر برای هر نمونه اندازه گیری گردید. معیارهای ارزیابی در این پژوهش، میانگین مطلق خطا، میانگین انحراف خطا و ریشه دوم میانگین مربعات باقیمانده با استفاده از روش اعتبارسنجی جک نایف بودند. نتایج بدست آمده نشان داد روش کریجینگ، بهترین الگو برای تخمین نیتروژن کل، فسفر و پتاسیم قابل استفاده در این منطقه می باشد زیرا بالاترین صحت و کمترین خطا را دارا بود. همچنین روش چندجمله ای موضعی درجه 3 نامناسب ترین الگو جهت تخمین مقادیر این عناصر شناخته شد. تجزیه و تحلیل نیم تغییر نماها نشان داد که نیتروژن کل و پتاسیم قابل استفاده با مدل نمایی و فسفر قابل استفاده با مدل کروی بهترین برازش را داشتند. نتایج پهنه بندی نشان داد که غلظت نیتروژن و فسفر قابل استفاده در بخش های شمال و شرق اراضی مورد مطالعه کمتر از سایر مناطق است.