جغرافیا
سال:1393 | دوره:12 (دوره جدید) | شماره:41 |تعداد مقالات:19

پیوند دانش و آگاهی برای پیشبرد اهداف انسانی از مقولاتی است که از دیرباز سرمشق اندیشمندان در سرتاسر تاریخ اندیشه ورزی بوده است. از دستاوردهای این حرکت بی پایان یکی هم این است که: در هستی، همه چیز در گردش و حرکت است و اصرار آگاهانه و اغلب ناآگاهانه در «سکون»، نه شایسته جهان هستی؛ همین گردش و حرکت و نهایتا، «شدن»- و نه سکون و ایستایی در «بودن»- است که با آسایش همراه می تواند بود.

رشد بی رویه شهرها و کلانشهرها زائیده عوامل و نیروهای متنوعی است که در زنجیره ای همبسته قابل ردیابی است. در واقع، یکی از بارزترین و شناخته ترین عوامل دخیل در این فرایند، جابجاییهای جمعیتی و تمرکز امکانات و فعالیتها در شهرها، بویژه کلانشهرهاست؛ در این ارتباط، دو پدیده خورندگی و خزش شهری از پدیده های مکمل این روند بی رویه رشد به حساب می آیند که با دست اندازی کانونهای شهری به اراضی پیرامونی و اغلب زمینهای کشاورزی و روستایی پیرامونی در پیوند تنگاتنگ قرار دارند. اگر در عمل سرچشمه همه مسائل شهرها و کلانشهرها در این دو پدیده قابل ردیابی نباشند، لااقل بسیاری از مسائل محیطی و معضلات کالبدی- فضایی شهری، به پس زمینه های بنیادین و فرایندهای مرتبط با آنها باز می گردد.این مقاله، ضمن پراختن به این پدیده ها، برخی اقدامات شهری را که در فرایند رشد و گسترش کانونهای شهری و کلانشهری، به جای حل و تعدیل نارساییهای زیستی، به پیچیدگیها و نابرابریهای فضایی می افزایند، مورد بحث قرار می دهد. محور دربند- کاشانک با در برداشتن 15 عرصه روستایی پیشین، نمونه ای از رشد شتابان شهری و پدیده الحاق شهری طی روندهای خزش و خورندگی است. یافته های پژوهش حاکی از آن است که رشد شتابان ساخت و ساز در محور مورد پژوهش طی چند دهه اخیر، چشم انداز عمومی آن را که اصالتا محوری حاوی ترکیبی همساز با محیط در دامنه های جنوبی البرز بوده است، کاملا دگرگون ساخته، باغها و کوچه باغهای سرسبز و ییلاقی را به خیابانها و محله های پررفت و آمد شهری- مسکونی تبدیل ساخته است. ادامه این فرایند نه تنها چهره ظاهری و سیمای درونی این محور را تا به حال تغییر داده، بلکه به نظر می آید به زودی ارتفاعات بالادست این محور را نیز از حالت طبیعی و اولیه خود خارج ساخته، به ساخت و سازهای ناهماهنگ شهری تبدیل سازد.

مشارکت در انتخابات ریاست جمهوری نشانه وفاداری مردم کشور به حاکمیت موجود و همچنین احساس رضایت آنها از سیستم حاکم بر کشور و تلاش برای بهتر شدن وضعیت کشور است. میزان مشارکت در انتخابات ریاست جمهوری در جمهوری اسلامی ایران از درصد بالایی برخوردار است که این موضوع نشان دهنده اعتماد مردم کشور به سیستم حاکمیت موجود و امید در جهت بهتر شدن اوضاع موجود در کشور از ابعاد مختلف است، اما این میزان مشارکت در استان های مختلف کشور بسیار متفاوت است و استان هایی که از میزان توسعه یافتگی بالاتری و در قسمتهای مرکزی کشورند از میزان مشارکت بالاتری نسبت به استان هایی که در نواحی مرزی هستند برخوردارند. هدف از این پژوهش بررسی مشارکت در انتخابات ریاست جمهوری دوره یازدهم در مقایسه با کل کشور در 11 دروه می باشد که از آمار و اطلاعات موجود در وزارت کشور و سایر ارگان ها در جهت انجام این تحقیق کمک گرفته شده است، لذا در این تحقیق آمارهای مربوطه از جداول آمار انتخابات مربوط به استان تهران اخذ و تفکیک شده و تحت عنوان استان تهران مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است.

سنجش و ارزیابی مستمر از تغییرات و پیامدهای اجتماعی ناشی از فعالیتهای عظیم صنعتی کارگربری چون نفت و گاز در مراکز جمعیتی پیرامونی آن، به ویژه در کشورهای در حال توسعه، ضرورتی اجتناب ناپذیر در کاهش پیامدهای منفی اجتماعی به عنوان موانعی در تحقق پایداری اجتماعی و امنیت این فعالیتها می باشد. چرا که هجوم جمعیت مردان جویای کار از نقاط مختلف، با ویژگیهای متفاوت می تواند علاوه بر تامین نیروی انسانی موردنیاز عاملی در بروز مسائل اجتماعی در مقصد شود. مقاله حاضر با روش توصیفی- تحلیلی به ارزیابی اثرات اجتماعی فعالیتهای صنعتی پارس جنوبی در مراکز جمعیتی بخش عسلویه پرداخته است. در این راستا از داده های رسمی موجود و داده های جمع آوری شده میدانی نیز استفاده شده است. جامعه نمونه تعداد 200 سرپرست خانوار بوده است. جهت نتیجه گیری بهتر از روش تحلیل عاملی برای تلفیق متغیرهای موردنظر استفاده گردیده است. نتایج تحقیق در مرحله توصیفی تاثیر ورود جمعیت مهاجر در تغییرات شدید ویژگیهای جمعیتی این بخش را نشان می دهد. اما بررسی دقیق تر مبتنی بر ارتباط و همبستگی میان شاخص های مورد بررسی نشان می دهد که تغییرات در ویژگیهای جمعیتی برخلاف انتظار عامل پایداری اجتماعی نیز در محدوده نبوده است. با توجه به اهمیت این صنایع پیشنهاد اصلی این مقاله بر ضرورت بررسی و تحلیل مستمر و دقیق تغییرات جمعیتی- اجتماعی جهت سنجش و کنترل پیامدهای منفی توسعه این صنایع در برنامه ریزی و تصمیم گیریهای آتی آن تاکید دارد.

معلولیت به مثابه پدیده ای زیستی و اجتماعی، واقعیتی است که تمام جوامع، صرف نظر از میزان توسعه یافتگی، اعم از کشورهای صنعتی و غیرصنعتی با آن مواجه هستند. همچنین روز به روز بر شمار جمعیت میانسال و کهنسال که گروه کم توان های حرکتی را تشکیل می دهند با افزایش امید به زندگی در کشورهای پیشرفته و در حال توسعه از جمله در کشور ما افزوده شده و می شود. گروه هایی که توجه به نیازهای زیستی آنان در محیط اجتماعی یعنی در فضاهای عمومی شهری می تواند امکان حرکت مستقل و فارغ از کمک دیگران را برای ایشان فراهم آورد و در نتیجه بر پویایی زندگی این گروه های جمعیتی تاثیری در خور توجه برجای بگذارد. لذا ساماندهی و مناسب سازی فضاهای عمومی شهری با توجه به نیازهای معلولان و کم توان های حرکتی، یکی از ضروریات هر جامعه، بخصوص جامعه ماست که بعد از جنگ علاوه بر دو گروه یادشده با شماری از جانبازان نیازمند این توجه مواجه شده است. در پژوهش حاضر هدف تحلیل و شناسایی مولفه های کلان، میانه و خرد اثرگذار در فعالسازی یا رکود فضاهای عمومی در راستای برخورداری از حقوق مدنی معلولین به عنوان یک شهروند در بهره گیری از فضاهای عمومی شهری پرداخته شده است. نوع تحقیق کارردی وروش آن نیز توصیفی تحلیل می باشد. همچنین با بهره گیری از تکنیک SWOT نقاط ضعف و قوت (عوامل داخلی) و نیز فرصت ها و تهدیدهای حاکم بر فضاهای عمومی شهری (عوامل خارجی) در میدان دوم صادقیه واقع درمیان منطقه پنج و دو شهرداری تهران به عنوان نمونه مورد مطالعه بررسی شد. سپس عوامل داخلی و خارجی حاکم بر فضاهای عمومی محدوده مزبور با استفاده از طیف لیکرت امتیازدهی و ارزیابی گردید؛ یافته های پژوهش نشان داد که فضاهای مذکور به دلیل نقایص کالبدی، مدیریتی و جامعوی، نتوانسته اند نقش بایسته خود را به عنوان فضایی برای تعاملات اجتماعی (حوزه عمومی) در رابطه با معلولین ایفا نمایند. همچنین نتایج مشخص ساخت که راهبرد محافظه کارانه (WO) در اولویت نخست برنامه ریزی ساماندهی و نوسازی ساختار کالبدی فضاهای عمومی منطقه مورد مطالعه قرار دارد؛ لذا بر پایه اخذ استراتژی محافظه کارانه می توان با ارائه راهبردها و راهکارهای پاسخده به نیاز شهروندان و اولویت بندی آنها بر اساس محدودیت منابع و هزینه ها، و ترتیب و توالی اجرای آنها به ساماندهی و مناسب سازی این فضاها در راستای دستیابی به یک فضای عمومی شهری به عنوان یک حوزه عمومی جهت جامعه هدف نائل شد.

این مقاله با استناد به روش تحقیق توصیفی ـ تحلیلی، طیف متفاوت و متنوعی از روابط بین فرم فیزیکی مکان های شهری و توسعه فضاهای الکترونیک را در قالب فرآیندهای اجتماعی، اقتصادی و کالبدی بررسی و سنجش کرده است. با تبیین یک پایگاه نظری مستند و مستدل، چارچوب نظری در ارتباط با یک نمونه موردی (منطقه شش کلان شهر تهران که بخاطر ظرفیت های موجود مجازی انتخاب شده) با طی مراحل و روش های علمی به آزمون گزارده شده است. در بسط دیدگاه های متفاوت، بیشترین بهره برداری از رویکردهای نظری مربوط به ساخت اجتماعی و سیاسی تکنولوژی بعمل آمده است. اهداف محوری مقاله نیز بر مدار بررسی و سنجش میزان تاثیرپذیری فرآیندهای اقتصادی، اجتماعی و کالبدی شهر در نتیجه توسعه فضاهای مجازی از منظر شهروندان، استوار گشته است. نتایج بدست آمده نشان می دهند که در استفاده از بسیاری خدمات مجازی مانند استفاده از اینترنت، شبکه الکترونیک بانک ها و موسسات، گذراندن اوقات فراغت از طریق فضاهای مجازی، استفاده از درگاه های الکترونیک شهری و ... سطح استفاده شهروندان بالا بوده است. نتیجه بررسی آثار مثبت توسعه تکنولوژی سایبر بر فرآیندهای اقتصادی، اجتماعی ـ فرهنگی و کالبدی از نگاه جامعه نمونه نشان می دهد که آثار مثبت این فرآیندها از توسعه تکنولوژی سایبر مورد تایید جامعه بوده است. بنابراین، توسعه فضاهای مجازی و گذار از فرآیندهای سنتی، امکان غلبه بر موانع و محدودیتهای زمانی و فیزیکی موجود در سطح منطقه را فراهم کرده و به شدت میزان مراجعات فیزیکی و حضوری شهروندان را برای اخذ خدمات کاهش خواهد داد.

شهرستان املش یکی از شهرستانهای شرق استان گیلان است که علیرغم برخورداری از جاذبه های گردشگری با چشم اندازهای زیبا و غنی از آثار باستانی وبه ثبت رسیده، به جهت در بن بست قرار گرفتن آن و عدم توجه مسوولین محلی در زمینه برنامه ریزی و اقدام در جهت معرفی جاذبه ها و توسعه زیرساخت ها موجب شده است تا گردشگران از وجود پتانسیل های شهرستان اطلاع چندانی نداشته باشند و در نتیجه توریسم در املش کمرنگ جلوه نماید. هدف از انجام این پژوهش برنامه ریزی بر روی جاذبه های گردشگری املش با استفاده از یک سیستم مدیریتی نوین در تعیین طرح ها و اقدام در جهت معرفی جاذبه ها به منظور توسعه گردشگری بوده که طی آن به ساکنین محدوده به مثابه جامعه ذینفعان نگریسته می شود.روش پژوهش توصیفی و تحلیلی است. برای تحلیل داده ها از آمار توصیفی و استنباطی استفاده شده و فرضیات در زمینه توانمندی جاذبه ها و نقش برنامه ریزی راهبردی بر اساس مدل ارزیابی متوازن در شکوفایی توریسم در املش بیان شده است. در بررسی و آزمون فرضیه از نسبت هایP و در قالب آزمون Z عمل گردیده است و با استفاده از نتایج پرسشنامه ها، فرضیات با 95% سطح اطمینان آزمون گردیدند.با توجه به نتایج تحقیق و آزمون فرضیه ها، توانمندی جاذبه های توریستی املش و نقش مدل ارزیابی متوازن در برنامه ریزی ها و در جهت توسعه و رونق گردشگری شهرستان، تایید گردیده است.املش با مواهب طبیعی و تاریخی آن، قابلیت و توانایی آن را دارد تا برحسب پیگیری های مسوولین محلی و شهرستان و طی برنامه ریزی راهبردی با استفاده از یک رویکرد نوین در مدیریت راهبردی به نام مدل ارزیابی متوازن، موجبات توسعه و رونق توریسم در املش را فراهم سازد و بدین طریق با ایجاد فرصت های شغلی، جلب مشارکت عمومی و نهادینه ساختن فرهنگ توریسم پذیری و نیز نظام بخشی شیوه های مختلف تبلیغات و ایجاد بستر مناسب جهت جلب بخش خصوصی و در نتیجه تقویت زیرساخت ها که منجر به جلب و جذب توریست داخلی و خارجی می شود رشد و بالندگی شهرستان را رقم زند.

باران های ابر سنگین و سیل آسای غیرطبیعی در مناطق خشک و کم باران و با پوشش گیاهی تنک در اغلب موارد منجر به رخداد سیلاب های سنگین و غیرقابل پیش بینی شده و همه ساله خسارات سنگینی در بخش های تاسیسات زیربنایی، عمرانی و کشاورزی برای مناطق مرکزی، شرقی و جنوب شرقی کشورمان به بار می آورند. در پژوهش حاضر، به تحلیل همدیدی بارش سنگین 90.6 میلیمتری منجر به سیل 13 بهمن 1389 برابر با 2 فوریه 2011 میلادی شهرستان جیرفت پرداخته شد. ابتدا از طریق داده های ایستگاه های زمینی بارش مذکور شناسایی و سپس با استفاده از داده های جو بالا و ترسیم نقشه های مربوطه بارش سنگین جیرفت مورد تحلیل قرار گرفت. وجود کم فشار چندهسته ای با محور شمالی- جنوبی بر روی ایران مرکزی، کشیده شدن فرود بسیار عمیق با محور شمالشرق- جنوبغرب بر روی روسیه، ترکیه، عراق، عربستان و دریای سرخ و قرار گرفتن منطقه مورد مطالعه در زیر منطقه واگرایی بالایی، استقرار هسته منفی پیچانه در تمامی سطوح جوی برروی جیرفت، بالاسو بودن هوا در تمامی سطوح که موجب صعود هوا و ناپایداری شده و مقادیر تاوایی که گویای جریان واگرایی و صعودی هوا برای تمامی سطوح جو است، همچنین ضخامت زیاد جوکه نشان دهنده جبهه گرم بر روی منطقه می باشد بعلاوه استقرار رودباد بزرگ جبهه قطبی وادغام آن با رودبادهای مستقر در آفریقا از سمت غرب و رودباد مستقر در جنوب شرق آسیا از سمت شرق موجب تشدید ناپایداری ها و ایجاد شرایط باروکلینیک برای شهرستان جیرفت شده است. منابع عمده رطوبتی بارش سنگین جیرفت در سطوح 500 و 700 هکتوپاسکال دریای سرخ و خلیج فارس می باشد، اما در ترازهای 850 و 1000 هکتوپاسکال دریای عرب، خلیج عمان و خلیج فارس نقش اصلی تامین رطوبت بارش سنگین را ایفا می کنند.

عدم وجود امکانات و تجهیزات امدادی در روستاهای کشور، عدم دسترسی سریع نیروهای امدادی به روستاها و دوری روستاهای کشور از مراکز ارائه دهنده خدمات ایمنی، از گذشته تاکنون موجب خسارات و تلفات زیادی در روستاها شده است. با توجه به مقرون به صرفه نبودن استقرار مراکز آتش نشانی و خدمات ایمنی در تمامی روستاها، احداث و مکانیابی صحیح این پایگاهها می تواند موجب افزایش کارایی و ضریب ایمنی روستاها شود. این پژوهش باهدف تعیین روستاهای مناسب برای ارائه خدمات ایمنی و آتش نشانی در سطح شهرستان بوکان، به مطالعه وضعیت فعلی ایمنی در روستاهای شهرستان پرداخته و با استفاده از مدل ANP، به انتخاب سیستماتیک روستاهای مناسب خدمات ایمنی پرداخته است. روش تحقیق توصیفی ـ تحلیلی و جامعه آماری تحقیق، روستاهای شهرستان بوکان و جامعه نمونه شش روستای منتخب بوده است. نتایج نشان می دهد که نخست، وضع موجود ارائه خدمات ایمنی در سطح روستاهای شهرستان نامناسب و فاقد الگوی علمی است. سپس چهار روستای داشبند، نوبار،گلولان و جوانمرد بیشترین و روستاهای ساری قامیش و ناچیت کمترین اولویت را برای ایجاد پایگاه آتش نشانی و خدمات ایمنی شهرستان بوکان دارند.

مناطق شهری با مشخصه هایی چون دگرگونی و پویایی مداوم بنا به مقتضیات و شرایط اجتماعی و اقتصادی دچار تحولاتی می گردند. این تحولات و پویایی بنا به مقتضیات مکانی در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه متفاوت بوده و تحت فرایندها و سازکارهای خاص شکل و توسعه می یابند. مقاله حاضر از روش اسنادی و با به کارگیری متون مختلف، به بررسی مراحل توسعه مناطق شهری در سطوح ملی و کلانشهری از دیدگاه مدل شهرنشینی متغیر می پردازد. یافته های مطالعه نشان می دهد مناطق شهری همانند شهرها در طی رشد و توسعه خود مراحلی از رشد و توسعه را طی می کنند که این مراحل بر اساس مدل شهرنشینی متغیر در سه مرحله شهرنشینی، برگشت تمرکز و شهرگریزی مطرح می گردند. با استناد به بررسی مدل شهرنشینی متغیر در چند کشور با ساختارهای اجتماعی اقتصادی متفاوت این مدل می تواند به عنوان مدلی با توانایی تفسیر مراحل توسعه شهری در سطوح ملی و کلانشهری به کار گرفته شود. همچنین مرحله برگشت تمرکز در این مدل از مهمترین ویژگی های مدل به شمار رفته که تفسیر مناسبی از مراحل توسعه شهری خصوصا در کشورهای در حال توسعه ارائه می دهد.

گردشگری روستایی یکی از انواع مهم گردشگری است این نوع گردشگری می تواند به عنوان یک راهبرد توسعه منجر به بهبود رفاه اجتماعی و اقتصادی در مناطق روستایی شود. لذا برنامه ریزان باید به گردشگری روستایی به مثابه موتور محرکه توسعه بنگرند وآن را در برنامه های توسعه خود لحاظ کنند.این پژوهش با ارائه مدل ترکیبی در برنامه ریزی توسعه گردشگری روستایی سعی دارد به روش تحلیلی ـ توصیفی و با بهره گیری از روش اسنادی- میدانی در گردآوری اطلاعات در بخش مرکزی شهرستان بویراحمد و نیز با اجرای مدلهای استانداردسازی و آنالیز تاکسونومی به کمک نرم افزارهای Gis،Spss  و Excel، به لایه بندی، رتبه بندی و تعیین سطوح فضایی همگن روستایی به لحاظ توسعه صنعت گردشگری روستایی در قلمرو پژوهش بپردازد. نتیجه آن که ساختار مکانی- فضایی حاکم بر 29حوزه گردشگری روستایی و تعیین اولویتها بر اساس سنجش قابلیتها در روندی از توسعه فضایی گردشگری روستایی مشخص گردید تا در مقیاس منطقه ای نیز مورد استفاده قرار گیرد. از این رو راهبردهای اجرایی در توسعه ساختار و سازمان فضایی حاکم بر حوزه های گردشگری روستایی ارائه گردید.

عدم تعیین محدودیت ها و جاذبه های فصلی یک منطقه می تواند باعث سردرگمی و چه بسا دلزدگی گردشگر از منطقه ای که در فصل نامناسب از آن بازدید بعمل آورده بشود. لذا نیاز بر آن است که در نقشه های گردشگری تقویم گردشگری فصلی هر منطقه نیز مشخص گردد. در این پژوهش به منظور تعیین پهنه های مناسب برای گردشگری در چهار فصل از دو مدل بیوکلیماتیک TCI و تحلیل سلسله مراتبی AHP استفاده گردیده است. نقشه های خروجی شاخص سیستماتیک شرایط اقلیمی را برای گردشگری با استفاده از 7 پارامتر میانگین بارش ماهانه، میانگین دما، میانگین نم نسبی، بیشینه دما، کمینه نم نسبی، میانگین روزانه ساعات آفتابی و سرعت باد مورد ارزیابی قرار می دهد، در حالی که در تحلیل سلسله مراتبی سعی شده اثر شاخص های اقلیمی در میزان اثر گذاری در جاذبه های هر فصل در نظر گرفته شود. نتایج حاصل از تطبیق دو مدل مذکور و مقایسه خروجی ها با واقعیت های موجود در منطقه مشخص نمود که خروجی مدل تحلیل سلسله مراتبی پهنه های واقعی تری نسبت به مدل بیوکلیماتیک در اختیار گردشگران قرار می دهد.

بررسی زمینه ها و مولفه های جغرافیایی- فرهنگی که در ایجاد، ثبات و گسترش حکومت ها نقش آفرینی می کنند همواره مورد علاقه و توجه محققان بوده است. با توجه به اینکه هر ملت بر اساس جغرافیای فرهنگی ویژه خود، تفکر، مذهب، جهان بینی و ایدئولوژی خویش را تعریف و پی گیری می نماید، مطالعه این تفاوتهای مکانی در مناطق و کشورهای مختلف دارای اهمیت است. در این پژوهش، مولفه های فرهنگی مهمی نظیر تاثیر امامان و امامزادگان، علما و خاندان های مذهبی؛ تاثیرات متقابل جغرافیای انسانی و طبیعی مکان های با هویت شیعی و یا ایرانی بر روی یکدیگر؛ استحکامات طبیعی و فاصله های فیزیکی فضاها و همین طور تاثیر جغرافیایی- سیاسی دولت های شیعی مورد مطالعه قرار گرفته و نقش جغرافیا و فرهنگ حاصل از آن در رسمی شدن مذهب شیعه در ایران تبیین می شود.این تحقیق از نوع تحقیقات بنیادی بوده و با روش توصیفی و تحلیلی انجام شده است. منابع اطلاعاتی این تحقیق را مدارک مکتوب (کتب، مجلات تخصصی، مقالات، مطالب موجود در فضای مجازی) و مصاحبه با کارشناسان تشکیل داده اند. با مطالعه بر روی جغرافیای طبیعی و فرهنگی ایران، جغرافیای تاریخی- سیاسی ایران و جریانات فکری- فرهنگی، این نتیجه به دست می آید که زمینه ها و مولفه های جغرافیایی- فرهنگی سرزمین ایران نقش مستقیمی در ظهور و فراگیری مذهب تشیع در این سرزمین ایفا کرده اند.

فناوری اطلاعات به عنوان مجموعه ای از مهارت ها اهمیت روزافزونی برای مردم در کلیه امور زندگی پیدا کرده است. امروزه پیشرفت جوامع از ابعاد مختلف علمی و فناوری، روندی انفجاری و غیرقابل کنترل به خود گرفته است؛ به گونه ای که جهان هر روزه شاهد کشف و اختراع ابزارها و وسایل، تبیین روش ها، ساختارها و فرایندهایی است که بدون کاربست آن ها حل مسایل و مشکلات سازمان ها امکان پذیر نیست، بدین معنا که انسان ها ناگزیرند برای مواجهه با مسایل روزافزون و جدید سازمانی و حل آن ها، همواره خود را با دانش و فناوری های جدید مجهز کنند. بنابراین ممکن است انسان ها در مقطعی از زمان از دانش و مهارت لازم برای مواجهه با پدیده های سازمانی برخوردار باشند، ولی تغییرات و تحولات محسوس و شتابزده علمی به سرعت دانش و مهارت آنان را منسوخ می کند. بنابراین بازسازی و نوسازی دانش و تجربیات آن ها برای سازگاری با تغییرات ضروری است. با توجه به این مساله، در این تحقیق بر آن شدیم تا به اهمیت استفاده از فناوری اطلاعات در مدیریت روستاهای ایران و بررسی میزان مهارت دهیاران در استفاده از فناوری اطلاعات و میزان تاثیر عوامل جغرافیایی و ویژگیهای شخصی دهیاران در میزان مهارت آنها بپردازیم. بدین منظور از روش تحقیق تحلیلی ـ توصیفی استفاده شد و اطلاعات موردنیاز به روش اسنادی و میدانی جمع آوری شد. در این تحقیق، بر اساس چارچوب نظری، پرسشنامه ها تهیه و عملیات میدانی انجام شد. پرسشنامه نهایی توسط 16 دهیار روستاهای دارای دهیاری شهرستان گلوگاه و 33 دهیار روستاهای دارای دهیاری شهرستان بهشهر از استان مازندران تکمیل شد. تحلیل های آماری نتایج حاصل از این مطالعه بیانگر آن است که بین دهیاران منطقه مورد مطالعه از نظر میزان مهارت الکترونیکی تفاوت معناداری وجود ندارد؛ همچنین بین دهیاران دو شهرستان گلوگاه و بهشهر از این نظر نیز تفاوتی وجود ندارد. نتایج تحقیق همچنین نشان داد که بین میزان مهارت در استفاده از فناوری اطلاعات و تحصیلات دهیاران در سطح اطمینان 95 درصد و در سطح معناداری 0.008 تفاوت معناداری وجود دارد. اما بین میزان مهارت رایانه ای دهیاران و متغیرهایی جغرافیایی مورد مطالعه در این تحقیق شامل میزان فاصله از مرکز شهرستان و استان، نوع راه ارتباطی، وضعیت توپوگرافی و سطح امکانات روستا هیچ گونه تفاوت معناداری از نظر آماری مشاهده نشد.

در عصر جهانی سازی فرهنگی آن دسته از ارزش های هویتی که از پویایی و سیالیت و قدرت انتقال بالاتری برخوردار باشند، شانس بیشتری برای بقا دارند. مذهب شیعه و هویت ایرانی از بارزترین شاخصه های هویتی کنونی ملت ایران هستند که می توانند در برابر پدیده جهانی شدن با حفظ ارزش های هویتی از طریق ایجاد وحدت و همبستگی ملی، بقاء ملی ایران را حفظ نمایند. از دیدگاه جغرافیای سیاسی ملت ایران دارای دو شکاف مذهبی و قومیتی می باشد که در عصر کنونی و به واسطه افزایش آگاهی ها محسوس تر شده اند و می توان گفت، پرداختن به هر یک از شاخصه های هویت کنونی ملت ایران یعنی مذهب تشیع یا هویت ایرانی و نادیده گرفتن دیگری ایجاد شکاف ملی را در پی دارد. این مقاله با روشی توصیفی تحلیلی به دنبال تشریح آن است که امنیت و بقاء ملی ایران در بلندمدت از طریق اتکا همزمان بر مذهب شیعه (پیوند دادن گروه ها و اقوام گوناگون زبانی به ویژه در بخش مرکزی فلات ایران حول مذهب مشترک) و هویت ایرانی (پیوند دادن گروه های مذهبی حول هویت زبانی- نژادی مشترک) حاصل می گردد.