میکروبیولوژی دامپزشکی (پژوهشنامه دامپزشکی گرمسار)
سال:1390 | دوره:7 | شماره:2 (پیاپی 23) |تعداد مقالات:10

بر اساس گزارشات منتشره توسط انگل شناسان، کلینیسین ها و تجربیات مقامات اجرائی و بهداشتی، آلودگی و بیماری های نشخوارکنندگان ایران بر اساس بیماری زائی، میزان شیوع، شدت آنها و قابل انتقال بودن به انسان به چهار گروه با اهمیت زیاد (ز)، متوسط (م)، کم (ک) و ناچیز (ن) تقسیم می گردد. نتایج بررسی نشان داد که در مجموع 27 بیماری و یا آلودگی شامل 16 نوع کرمی، 8 آلودگی تک یاخته ای و 3 نوع آلودگی با آکارین ها در نشخوارکنندگان ایران گزارش شده است. در ضمن اینکه در این بین 9 بیماری کرمی، 4 بیماری تک یاخته ای و نیز 3 آلودگی ناشی از آکارین مشترک نشخوارکنندگان و انسان می باشند. بدین منظور جهت چشم انداز جامع کنترل انگل های مذکور، تشخیص دقیق و سریع بیماری، تاسیس آزمایشگاه های اختصاصی برای هر بیماری مهم و هر گونه حیوانی، استفاده از سامانه سیستم اطلاعات جغرافیائی به منظور باخبر شدن هر چه زودتر از وجود کانون های آلوده، استفاده از امکانات طرح واکنش سریع، درمان استراتژیک و تاکتیکی آلودگی های انگلی، استفاده به موقع از واکسن های موجود و نسل جدید، پیگیری چگونگی مقاومت حیوانات در برابر داروهای ضدانگلی، بیوکنترل آنها و اجرای دستورالعمل های سازمان های بین المللی ذی ربط ضروری می باشد.

طیور اهلی دربر گیرنده بزرگترین منبع سرووارهای سالمونلا در طبیعت می باشند. روش های مختلفی برای کنترل حیوانات موذی همانند رت و موش در مزارع پرورشی وجود دارد ولی ورود پرندگان غیراهلی همانند گنجشک ها(Passer domesticus)  به مزارع اجتناب ناپذیر است. آلوده بودن انبارهای دان بی شک یکی از مهمترین راه های آلوده شدن طیور به سالمونلا است که می تواند به دلیل آلودگی با مدفوع گنجشک ها ایجاد شود. هدف این تحقیق جداسازی باکتری سالمونلا از گنجشک های مزارع پرورشی طیور صنعتی گوشتی بوده است تا با کمک آن امکان ورود آلودگی به مزارع پرورشی از این طریق مورد ارزیابی قرار گیرد. جامعه آماری گنجشک های این مطالعه بر اساس نمونه گیری تصادفی از 40 مزرعه پرورشی طیور گوشتی انتخاب گردید (از هر مزرعه 5 نمونه گنجشک، جمعا 200 نمونه). پس از گذاشتن دام و گرفتن گنجشک ها، نمونه مدفوعی از کلوآک به وسیله سوآپ استریل اخذ گردید و در محیط کشت آبگوشت راپاپورت - واسیلیادیس در کنار یخ ظرف مدت 24 ساعت به آزمایشگاه منتقل گردید. پس از گرمخانه گذاری در دمای 43oC به مدت 12 ساعت، کشت خطی بر روی محیط های مک کانکی و XLD صورت پذیرفت. کلونی های مشکوک ایجاد شده بر روی محیط های کشت مذکور، به محیط TSI منتقل شدند و پس از انکوباسیون، نمونه های مشکوک به کمک آزمایشات بیوشیمیایی مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج این بررسی نشان داد که هیچ یک از گنجشک ها آلوده به سالمونلا نبودند.

آنزیم لاکتوپراکسیداز در غدد پستانداران مختلف و ترشحات آنها وجود دارد. سیستم لاکتوپراکسیداز یک سیستم ضدمیکروبی طبیعی در شیر می باشد که شامل آنزیم لاکتوپراکسیداز - پراکسید هیدروژن و تیوسیانات می باشد که این سیستم اکسایش تیوسیانات توسط پراکسید هیدروژن به عامل آنتی باکتریال هیپوتیوسیانات که باعث مهار رشد باکتری ها می شود، را کاتالیز می نماید. در این بررسی آنزیم لاکتوپراکسیداز از شیر شتر استخراج شد و چربی لاکتوپراکسیداز شیر شتر با استفاده از سانتریفیوژ یخچالدار (4oC در دور 2500 rpm) بر طرف شد. استخراج آنزیم لاکتوپراکسیداز از شیر شتر با استفاده روش های کروماتوگرافی تعویض یونی با سفادکسCM C-50  و کروماتوگرافی ژل فیلتراسیون سفادکس G100 انجام گردید و فعالیت آنزیم لاکتوپراکسیداز توسط تترامتیل بنزیدین اندازه گیری شد و برای تعیین وزن مولکولی از روش SDS PAGE استفاده گردید. ضریب ثابت میکائیلیس برای این آنزیم برابر با 0.268 mM و Vmax برابر با 14.9x10-5, mMol/ml min بدست آمده است. سیستم کامل شامل آنزیم لاکتوپراکسیداز - پراکسیدهیدروژن و تیوسیانات می باشد که اثر ضدباکتریایی این سیستم بر روی باکتری استافیلوکوکوس اورئوس بررسی شد. برای این منظور انکوباسیون باکتری ها تحت شرایط سیستم کامل به مدت 360 دقیقه انجام گردید. نتایج نشان داد که اثر ضدباکتریایی سیستم کامل بر باکتری استافیلوکوکوس اورئوس برابر با 70% می باشد و این نتیجه در مقایسه با شاهد دارای اختلافی معنی دار می باشد.

ویروس بیماری نیوکاسل (APMV-1)، از خانواده Paramyxoviridae، تحت خانواده Paramyxovirinae و جنسAvulavirus  می باشد که واجد هفت ژن 3`NP/V-M-F-HN-L 5` است. این بیماری در سرتاسر دنیا به عنوان یکی از مهمترین بیماری های ماکیان و سایر پرندگان به حساب آمده و می تواند گاهی باعث مرگ و میر 100 درصدی در طیور مبتلا گردد. به دلیل این که طبیعت بیماری نیوکاسل حاد و وخیم است و عواقب متعاقب آن خطرناک است، بیماری مذکور از طرف دفتر بین المللی همه گیری ها (OIE) جزء بیماری های لیست A گروه بندی شده است. به منظور تعیین قرابت ژنتیکی ژن F ویروس NDV در ایران و مقایسه آن با سایر کشورها، در ابتدا قطعه 1097 جفت بازی مربوط به ژن M از 37 نمونه بافتی ویروس جهت شناسایی بیماری و سپس قطعه 1349 جفت بازی از ژنF  جهت تعیین قرابت ژنتیکی، در سیستم RT-PCR تکثیر داده شد. محصول PCR مربوط به ژن F، 4 نمونه مثبت جهت تعیین ردیف نوکلئوتیدی سکانس گردید. نتایج حاصل از مقایسه ردیف نوکلئوتیدی تعیین شده در این مطالعه با سکانس شناخته شده ژن F ویروس نیوکاسل در سایر کشورها نشانگر وجود 1.4 تا 27.3 درصد تنوع ژنتیکی در این ژن بود که در این میان بیشترین قرابت با ردیف نوکلئوتیدی ژن F در هند (سکانس AY339401.1) و بیشترین تفاوت با ردیف نوکلئوتیدی شناخته شده این ژن در ایالات متحده (سکانس ACD14136.1) مشاهده گردید.

جهت بررسی تغییرات ریخت شناسی نماتودهای شیردان گوسفندان ایران، شیردان 100 گوسفند در شهر رشت (منطقه 1 آب و هوایی ایران)، 100 گوسفند در شهر کازرون (منطقه 2 آب و هوایی ایران) و 100 راس گوسفند در شهر اهواز (منطقه 3 آب و هوایی ایران) بررسی و نماتودهای موجود در آنها جدا شدند. در نماتودهای نر مرفولوژی و مرفومتری پارامترهای مختلف شامل: طول، عرض، طول مری، فاصله خار راسی تا قدام، طول اسپیکول، و در کرم ماده طول، عرض، طول مری، فاصله منفذ تناسلی تا انتها، ابعاد تخم (طول و عرض) بررسی شدند. همچنین کرم های همونکوس کونتورتوس و مارشالاژیا مارشالی نر و ماده و نیز اوسترتاژیا سیرکومسینکتا (تلادورساژیا سیرکومسینکتا) نر، از گوسفندان هر سه منطقه به صورت مشترک جدا شد. در بررسی مقایسه ای مرفومتریک ارقام ارائه شده برای پارامترهای مورد نظر، در بین تمامی انگل های سه منطقه، اختلافات آماری معنی دار دیده شد.

بیماری مارک یکی از بیماری های تحلیل برنده سیستم ایمنی پرندگان به شمار می رود که لنفوسیت های T,B را از بین می برد از 4 هفتگی نیز امکان وقوع دارد (2). بنابراین گله های گوشتی که در مقابل این بیماری واکسینه نمی شوند نیز امکان درگیری با این بیماری را دارند. هدف از این طرح بررسی نتایج حاصل از عملکرد پرورشی گله و نیز کارکرد سیستم ایمنی جوجه ها با تلقیح واکسن مارک در گله های گوشتی می باشد. به همین خاطر یک آزمون فارمی با 4 سالن با شرایط پرورشی کاملا یکسان طراحی گردید. جوجه ها به صورت تصادفی به 4 گروه 5000 قطعه ای تقسیم شدند. 2 گروه اصلی و گروه تکرار آن با واکسنHVT+R  مارک تلقیح شده و به فارم منتقل گردیدند. درصد تلفات، وزن جوجه ها، سرانه دان مصرفی و نیز ضریب FCR به صورت هفتگی ارزیابی گردید. همچنین جهت بررسی عملکرد سیستم ایمنی همورال جوجه ها از آزمون HI جهت تعیین عیار آنتی بادی ضد نیوکاسل و نیز جهت ارزیابی عملکرد سیستم ایمنی سلولی از آزمون LPA(MTT) استفاده گردید. نتایج بررسی عملکرد پرورشی فقط نشان دهنده کاهش درصد تلفات و ضریب FCR گروه های دریافت کننده واکسن بود ولی نتایج بدست آمده از نظر آماری معنی دار(P>0.05)  نبودند. بررسی نتایج حاصل از آزمون ND-HI تفاوت معنی داری(P>0.05)  را بین گروه های دریافت کننده واکسن با گروه های کنترل نشان نداد ولی آزمون MTT نمایان گر افزایش معنی دار(P<0.05)  ایمنی سلولی جوجه ها در گروه های دریافت کننده واکسن نسبت به گروه های کنترل بود.

نوموویروس پرندگان (متانوموویروس) با ایجاد علایم تنفسی و رینوتراکئیت در بوقلمون (TRT) و سندرم تورم سر در ماکیان (SHS) مشخص می شود و ممکن است در فارم های تخمگذار و مرغ مادر باعث کاهش تولید گردد. در این بررسی 360 نمونه سرمی از 24 فارم جوجه گوشتی کشتار شده در سنین 50 تا 60 روزگی از نقاط مختلف استان اصفهان تهیه شد. نمونه های سرمی با کیت الایزای نوموویروس ماکیان  (IDEXX)تست شدند. نتایج نشان داد از 360 نمونه سرمی، 122 نمونه سرمی (%33.9) از لحاظ وجود آنتی بادی علیه نوموویروس مثبت می باشند. در این بررسی، %83.3 فارم های نمونه گیری شده از لحاظ نوموویروس واجد حداقل یک نمونه مثبت سرمی بودند. با توجه به شیوع نوموویروس در جوجه های گوشتی، بررسی بیماری زایی این ویروس در فارم های جوجه گوشتی در جهت طراحی یک رهیافت مناسب برای کنترل این آلودگی اهمیت دارد.

کبوترها می توانند حامل بعضی از عوامل بیماری زای انسانی باشند و در انتقال و گسترش عوامل عفونی مقاوم به دارو به انسان نقش ایفاء کنند. کمپیلوباکتر معمول ترین علت گاستروانتریت انسان در سراسر جهان است. با توجه به علاقه بسیاری از مردم در نگهداری از پرندگان زینتی و توانایی بالقوه این پرندگان در انتقال کمپیلوباکتر به انسان در این مطالعه به ارزیابی آلودگی به کمپیلوباکتر در کبوتر های شهرکرد با روش PCR پرداخته شد. مجموعا 150 نمونه مدفوعی از کبوتر از نقاط مختلف شهرکرد جمع آوری گردید و با استفاده از روش های باکتری شناسی و PCR به جست و جوی کمپیلوباکتر پرداخته شد. نتایج نشان داد که کمپیلوباکتر از 0.7 درصد (1 از 150) نمونه ها جدا گردید. همچنین جدایه های کمپیلوباکتر مقاومت بالای آنتی بیوتیکی از خود نشان دادند. این مطالعه نشان داد که کبوترهای خانگی شهرکرد قادرند میزان پایینی از آلودگی را با خود حمل نمایند.