پژوهش های تولید گیاهی
سال:1398 | دوره:26 | شماره:2 |تعداد مقالات:18

سابقه و هدف: انگور با نام علمی (Vitis vinifera L. ) به خانواده Vitaceaeتعلق دارد. شناسایی، انتخاب و استفاده از ارقام انگور متحمل به تنش خشکی از موارد بسیار مهم در برنامه های به نژادی و تولید انگور می باشد. بنابراین شناسایی، مطالعه و بررسی واکنش های فیزیولوژیکی ومرفولوژیکی ارقام انگور ایرانی تحت تنش خشکی از اهمیت بالایی در تحقیقات انگور کاری برخوردار است. با توجه به پراکنده بودن اکثر انگور کاری های ایران در مناطق خشک و نیمه خشک و همچنین کشت و کار این گیاه به صورت دیم در برخی از استان های کشور از قبیل کردستان، فارس و. . . . .، بوته های انگور در قسمتی از رشد سالیانه خود، یعنی در طی تابستان که تبخیر و تعرق زیاد است، به شدت تحت تاثیر تنش خشکی و کمبود آب قرار می گیرند که باعث بروز مشکلاتی از قبیل کوتاه شدن دوره رشد، کاهش گل انگیزی و پیری فیزیولوژیک و در نهایت منجر به کاهش عملکرد و از بین رفتن بوته می شود مواد و روش ها: در سال 1392 در پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با دو فاکتور ارقام انگور شامل (بی دانه سفید، چفته و یاقوتی) و تنش خشکی در چهار سطح شامل ( 3/0-(شاهد)، 6/0-( ملایم)، 1-(متوسط) و 5/1-(شدید) مگاپاسکال پتانسیل آب خاک در سه تکرار به اجرا در آمد. بعد از کشت نهال ها درون گلدان، زمانی که پتانسیل آب خاک به حد فوق الذکر رسید، میزان نشت یونی، تجمع مالون دی آلدئید(MDA)، فعالیت آنزیم لیپوکسیژناز(LOX)، فعالیت آنزیم فنیل آلانین آمونیالیاز(PAL)، فعالیت آنزیم پلی فنل اکسیداز (PPO)و میزان فنل کل اندازه گیری شدند. یافته ها: نتایج نشان داد بیشترین میزان نشت یونی در شرایط تنش شدید مربوط به رقم بی دانه سفید (63/31%) و کمترین میزان آن مربوط به رقم های چفته (10/24%) و یاقوتی (88/25%) بود. میزان فعالیت آنزیم PAL در رقم های چفته و یاقوتی تحت سطوح تنش متوسط و شدید خشکی به طور معنی داری، افزایش یافت بطوریکه تحت تنش شدید خشکی دارای بالاترین میزان فعالیت آنزیم PAL به ترتیب (45/2 و 97/1 میکرومول سینامیک اسید تولید شده در ساعت) بودند. در حالی که در رقم بی دانه سفید با افزایش سطوح خشکی از تنش ملایم تا تنش شدید خشکی اختلاف معنی داری در میزان فعالیت آنزیم PALمشاهده نشد. میزان فعالیت آنزیم پلی فنل اکسیداز (PPO) در رقم بی-دانه سفید تحت شرایط تنش شدید خشکی، به طور معنی داری دارای در مقایسه با گیاهان شاهد بالاتر بود اما در رقم چفته با افزایش سطوح تنش خشکی از تیمار شاهد تا تیمار شدید خشکی اختلاف معنی داری در میزان فعالیت آنزیم PPO مشاهده نشد. در رقم یاقوتی نیز افزایش چشمگیری در میزان فعالیت آنزیم PPO با افزایش تنش خشکی از تیمار ملایم به تیمار متوسط خشکی دیده شد. نتیجه گیری: با توجه به یافته های پژوهش حاضر می توان گفت که رقم چفته و رقم یاقوتی به ترتیب پتانسیل بالاتری برای مقابله با سطوح تنش شدید و متوسط خشکی در مقایسه با رقم بی دانه سفید داشتند.

سابقه و هدف: ارس های ایران، گیاهانی بومی و زیبا و مقاوم با کاربردهای متعدد باغبانی و جنگلکاری هستند. این گیاهان به طور طبیعی در عرصه های منابع طبیعی یافت شده و متأسفانه به دلیل نابودی رویش گاه های طبیعی و تغییرات جوی در آستانه انقراض هستند. لذا تحقیقاتی که به نوعی افزونش و حفاظت آنان را مد نظر قرار دهد از اهمیت و حساسیت خاصی برخوردار است. در این خصوص، یکی از ترکیباتی که در تکثیر غیرجنسی این گیاه از طریق قلمه، می تواند بسیار کارآمد باشد، شیره نارگیل است. مواد و روش ها: جهت معرفی تیمار طبیعی جایگزین هورمون های شیمیایی در تکثیر قلمه های ارس بومی مای مرز (Juniperus Sabina) و همچنین معرفی فصل و بستر مناسب پرورش این گیاه، آزمایشی با پنج سطح شیره نارگیل (0، 25 درصد، 50 درصد، 75 درصد و 100 درصد) در چهار بستر پرلیت، پرلیت-کوکوپیت (1: 1)، پوکه معدنی و بستر ریشه زایی مخلوط (ترکیبی از ماسه، پرلیت، کوکوپیت، ورمی کمپوست و پیت ماس) و در چهار فصل سال روی قلمه های ساقه این گیاه با طول 15 سانتی متر، صورت گرفت. آزمایش شامل سه تکرار و هر کرت آزمایش شامل 9 قلمه بود. هدف آزمایش انتخاب بهترین فصل، بستر و تیمار طبیعی مناسب جهت تکثیر این گیاه بود. در پایان هر فصل، درصد ریشه زایی، طول، تعداد، وزن تر و وزن خشک ریشه ها در هر بستر و تیمار ثبت شد. یافته ها: نتایج نشان داد بهترین فصل ریشه زایی برای قلمه های گیاه ارس بومی مای مرز، فصل بهار است. بهترین ریشه دهی در بین تمام تیمارهای استفاده شده مربوط به سطح 25 درصد شیره نارگیل در بستر پرلیت-کوکوپیت و با بیش از 30 درصد ریشه زایی بود. در فصل زمستان هیچ گونه ریشه زایی در هیچ کدام از بسترها و تیمارهای استفاده شده مشاهده نشد. بیشترین تعداد ریشه در فصل پاییز و در بین بسترهای استفاده شده، در بستر پرلیت-کوکوپیت مشاهده شد. بیشترین طول ریشه با متوسط 10 سانتی متر در فصل بهار و کمترین آن در فصل تابستان بود. همچنین بیشترین طول ریشه در بستر پوکه معدنی مشاهده شد. بیشترین وزن تر و خشک ریشه ها در فصل بهار مشاهده شد و در بین بسترهای مختلف بیشترین میزان وزن تر در بستر پرلیت و از نظر وزن خشک ریشه ها در هر چهار بستر تفاوتی مشاهده نشد. نتیجه گیری: به طور کلی می توان نتیجه گیری کرد که شیره نارگیل به دلیل داشتن اکسین سبب افزایش درصد ریشه دهی در قلمه های ارس مای مرز می شود و بهترین سطح آن غلظت 25 درصد می باشد. بهترین ریشه دهی در بین تمام تیمارهای استفاده شده مربوط به سطح 25 درصد شیره نارگیل در فصل بهار در بستر پرلیت-کوکوپیت و با بیش از 30 درصد ریشه زایی بود.

سابقه و هدف: بادام (Prunus dulcis) یکی از مهمترین درختان خشک میوه متحمل به خشکی ولی حساس به شوری است (8). عمده مناطق در ایران و جهان دارای رژیم رطوبتی خشک و نیمه خشک می باشند. در این مناطق، میزان تبخیر سالیانه بیشتر از بارندگی می باشد که خود موجب افزایش بیشتر شوری خاک می گردد (9 و 10). براساس گزارش های موجود، در حدود 5/12درصد از خاک های ایران شور هستند است (9 و 10). لذا توسعه ارقام و پایه های متحمل به شوری، به عنوان یکی از عوامل تاثیر گذار در میزان حساسیت یا تحمل به شوری در درختان میوه کشت شده از جمله بادام در نظر گرفته شده است (8 و 11). تحقیقات متعددی نشان داده اند که آستانه تحمل به شوری اکثر درختان میوه هسته دار از جمله بادام نسبت به تنش شوری پایین است، بطوریکه تا هدایت الکتریکی 5/1 دسی زیمنس بر متر کاهشی در عملکرد آن ها مشاهده نمی شود، در حالی که در شوری 1/4 دسی زیمنس بر متر به میزان 50 درصد از عملکرد آن کاسته می شود (6 و 16) ولی تحمل ارقام مختلف به شوری متفاوت است (10). علی رغم ارایه وجود اطلاعاتی در زمینه تاثیر تنش شوری بر خصوصیات مورفولوژیک، فیزیولوژیک، بیوشیمیایی و تغییرات غلظت عناصر غذایی بادام، لازم است که ارقام و پایه های بیشتری در جهت تحمل به شوری مورد بررسی قرار گیرند تا در نهایت اطلاعات حاصل از مجموع تحقیقات انجام شده منجر به معرفی متحمل ترین ارقام و پایه های متحمل به شوری شود. لذا این تحقیق در راستای تحقیقات قبلی و با هدف بررسی اثر تنش شوری بر خصوصیات رشدی، واکنش های فیزیولوژیک و غلظت عناصر غذایی در 6 ژنوتیپ بادام و انتخاب متحمل ترین ژنوتیپ به شوری انجام شد. مواد و روش ها: در این تحقیق، اثر تنش شوری بر بر تغییرات صفات مورفولوژیک، فیزیولوژیک و غلظت عناصر غذایی برگ تعدادی از ژنوتیپ-های بادام به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با دو فاکتور ژنوتیپ در 6 سطح و شوری آب آبیاری در 5 سطح و با 4 تکرار در سال 1393 در گلخانه ی تحقیقاتی موسسه نهال و بذر کرج بررسی شد. ژنوتیپ های مورد مطالعه شامل ربیع، پرلس، D99، سوپرنوا، 24-8 و 16-1 و شوری آب آبیاری شامل 5/0 (آب شهری)، 5/1، 3، 5/4 و 6 دسی زیمنس بر متر، بودند. در پایان آزمایش، صفات مورفولوژیک و فیزیولوژیک شامل ارتفاع شاخه، قطر شاخه، درصد برگ های سبز، درصد برگ های نکروزه، درصد برگ های ریزش یافته، وزن تر و خشک اندام هوایی، شاخص کلروفیل، محتوی رطوبت نسبی، درصد نشت یونی نسبی، فلورسانس حداقل، فلورسانس حداکثر، نسبت فلورسانس متغیر به فلورسانس حداکثر و عناصر غذایی پتاسیم و سدیم اندازه گیری شدند. یافته ها: نتایج نشان داد که نوع ژنوتیپ و سطح شوری بر تغییرات صفات مورفولوژیک، فیزیولوژیک و غلظت عناصر غذایی موثر است. در تمامی ژنوتیپ های مطالعه شده با افزایش سطح شوری، شاخص های رشد شامل ارتفاع شاخه، قطر شاخه، تعداد برگ کل، درصد برگ های سبز، وزن تر و خشک اندام هوایی، محتوی رطوبت نسبی، شاخص کلروفیل و درصد پتاسیم برگ ها کاهش و درصد برگ های نکروزه، درصد برگ های ریزش یافته، نسبت وزن خشک به وزن تر اندام هوایی، درصد نشت یونی، درصد سدیم و نسبت سدیم به پتاسیم برگ ها، افزایش یافتند ولی میزان کاهش و افزایش در صفات اندازه گیری شده در بین ژنوتیپ های مطالعه شده با یکدیگر اختلاف معنی داری داشتند. نتیجه گیری: در این تحقیق در مجموع، رقم D99، به عنوان متحمل ترین رقم به تنش شوری انتخاب شد. این رقم توانست از طریق حفظ خصوصیات رشدی خود و افزایش جذب پتاسیم در مقابل سدیم، به خوبی شوری تا 5/4 دسی زیمنس برمتر را تحمل نماید.

سابقه و هدف: یکی از نیازهای مهم در برنامه ریزی تولید و فرآوری گیاهان دارویی به منظور حصول عملکرد بالا و با کیفیت مطلوب، ارزیابی اولیه خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک منطقه است که می توان با اجتناب از کاربرد غیرضروری آزمایشات متنوع خاکشناسی، هزینه تولید را به حداقل کاهش داد. مرزه تابستانه (Satureja hortensis L) از جمله گیاهان دارویی پرکاربرد است که میزان اسانس و ترکیبات آن شاخص کیفی گیاه محسوب می شود. امروزه با ورود مدل های رگرسیونی چند متغیره و مدل های شبکه مصنوعی در تحقیقات، بسیاری از روابط پیچیده موجود در طبیعت قابل درک است. از این رو ضرورت برآورد عملکرد اسانس گیاه مرزه با استفاده از روش های سریع، کم هزینه و با دقتی قابل قبول احساس می گردد. مواد و روش ها: این پژوهش بصورت طرح کاملاً تصادفی، در سه تکرار و بصورت گلدانی انجام شد. از مناطق مختلف شهرستان نیشابور 53 نمونه خاک تهیه و پارامترهای زودیافت آن که شامل 1-درصد شن، 2-درصد سیلت، 3-درصد رس، 4-مواد آلی، 5-اسیدیته، 6-شوری، 7-فسفر، 8-پتاسیم، 9-نیتروژن، 10-درصد کربن می باشد، در آزمایشگاه اندازه گیری و نتایج اولیه بدست آمد. تقریباً 90 روز پس از کشت بذور در گلدان های حاوی نمونه های مختلف خاکی، نمونه گیری از آن ها صورت گرفت. سپس نمونه ها به مدت 24 ساعت در آون 40 درجه سانتی گراد قرار گرفتند تا خشک شوند. در نهایت رابطه های بین عملکرد اسانس گیاه مرزه و پارامترهای زودیافت خاک با تجزیه شبکه عصبی مصنوعی و با استفاده از نرم افزار Matlab7. 9 مشخص گردید. برای بدست آوردن حساس ترین پارامترها، تجزیه حساسیت به روش ضریب بدون بعد حساسیت محاسبه گردید. بطوری که اگر مقدار ضریب حساسیت پارامتری از 1/0 بیش تر باشد، آن پارامتر جز پارامترهای حساس مدل محسوب شد. یافته ها: شبکه عصبی مصنوعی از الگوی شبکه عصبی مصنوعی انسان شبیه سازی شده است، به گونه ای که می تواند پس از آموزش، پارامترهای خروجی مورد نظر را با اعمال پارامترهای ورودی برآورد نماید. در این پژوهش، از ساختار شبکه عصبی پرسپترون با الگوریتم آموزشی مارکوآت لونبرگ استفاده شد تا عملکرد اسانس از پارامترهای زودیافت خاک همچون بافت خاک، مواد آلی و عناصر پرمصرف برآورد شود. بالا بودن مقادیر R2 و پایین بودن مقادیر RMSE یاد شده بیانگر نزدیک بودن داده های پیش بینی با داده های اندازه گیری و دقت بالای مدل در برآورد عملکرد اسانس گیاه مرزه تابستانه است. بر این اساس پارامترهای بافت خاک(درصد شن، سیلت و رس) و کربن آلی، ماده آلی، شوری، پتاسیم و اسیدیته خاک به ترتیب به عنوان حساس ترین پارامترها انتخاب گردید. نتیجه گیری: نتایج نشان داد که مدل های عصبی ایجاد شده قادر نبودند عملکرد اسانس در گیاه مرزه تابستانه را با حداکثر دقت (R2= 0. 50) برآورد نمایند. از بین 8 مدل برازش یافته یک مدل مبتنی بر متغیرهای مستقل EC + بافت + کربن + ماده آلی + پتاسیم + pH عملکرد بهتری داشت، با این وجود تعداد بالای عوامل ورودی این مدل محدودیت تلقی می شود. از آنجایی که این تحقیق جزء اولین بررسی ها در مورد برآورد عملکرد اسانس گیاهان دارویی بود، لذا ادامه تحقیق و بررسی در این خصوص و همچنین پیش بینی عملکرد سایر گیاهان دارویی به این روش پیشنهاد می گردد.

سابقه و هدف: سیر بعد از پیاز دومین و پرمصرف ترین گیاه از جنس آلیوم ها می باشد که از اهمیت غذایی و دارویی بالایی برخوردار است. سیر یک محصول رویشی بوده و توسط بسیاری از عوامل بیماری زا و به ویژه ویروس ها آلوده می گردد. یکی از راه های حذف عوامل بیماری زای ویروسی استفاده از کشت مریستم و تولید سیرچه در شرایط درون شیشه ای می باشد. هدف از پژوهش حاضر عبارت است از ارزیابی اثر استفاده از تنظیم کننده های رشد بر ریزازدیادی و تشکیل سیرچه در کلون های بومی سیر استان همدان از طریق کشت مریستم. مواد و روش ها: این تحقیق بصورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با دو فاکتور، فاکتور اول شامل کلون با ده سطح و فاکتور دوم تنظیم کننده های رشد گیاهی با چهار سطح (شاهد بدون هورمون، MS+1µ M BA وMS+1µ M BA+1µ M NAA و MS+10µ M BA+5µ M NAA) انجام گرفت. پس از مرحله اول و تولید گیاهچه، به منظور سیرچه زایی در گیاهچه های حاصله، از یک آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با 10 کلون و 4 سطح فاکتور هورمونی ذکر شده در محیط کشت MS حاوی 6 درصد ساکارز با سه تکرار استفاده شد. نمونه های کشت شده به مدت چهار ماه در یخچال و دمای ˚ c4 قرار گرفته و سپس به فیتوترون با دمای 25 درجه سانتیگراد و فتوپریود 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی منتقل شدند. یک ماه بعد یادداشت برداری از نمونه ها انجام گرفت. برای بررسی یکنواختی واریانسها ار آزمون بارتلت و جهت نرمال سازی داده ها از تبدیل لگاریتمی استفاده گردید و سپس داده های تبدیل شده با استفاده از نرم افزار SAS مورد تجزیه آماری قرار گرفته و میانگین ها با استفاده از آزمون دانکن مقایسه شدند. یافته ها: در مرحله اول آزمایش، کاربرد تنظیم کننده های رشد در محیط کشت باعث ایجاد تغییرات قابل توجهی در خصوصیات رشدی گیاهچه های تولیدی شد. محیط کشت MS+1µ M BA بیشترین مقدار وزن گیاهچه و طول برگ را ایجاد کرد. کلون های مختلف سیر اختلاف معنی داری از نظر صفات تعداد برگ، طول برگ و وزن گیاهچه نشان دادند. کلون شورین بیشترین تعداد برگ، بزرگترین طول برگ و بالاترین وزن گیاهچه را تولید کرد. اثر متقابل تیمار هورمونی در کلون برای هیچکدام از صفات مورد مطالعه معنی دار نگردید. در مرحله دوم آزمایش، اثر متقابل کلون در تیمار هورمونی برای تمامی صفات ( وزن نهایی گیاهچه، تعداد و وزن سیرچه، وزن ریشه و وزن برگ) در سطح احتمال 1% معنی دار گردید. کلون شورین در محیط کشت MS+10µ M BA+5µ M NAA در همه صفات مورد بررسی بالاترین مقدار را به خود اختصاص داد. نتیجه گیری: با استفاده از نتایج این پژوهش، می توان کلون های برتر سیر را شناسایی و با استفاده از هورمون های گیاهی و کشت مریستم در شرایط آزمایشگاهی، نسبت به سالم سازی و ریزازدیادی گیاه سیر و تولید سیرچه، اقدام نمود.

سابقه و هدف: با استفاده ی منحصر به فرد از کودهای شیمیایی نمی توان به پایداری در تولید محصولات زراعی دست یافت. به علاوه حصول عملکرد قابل قبول گیاهان زراعی با استفاده ی کودهای زیستی به تنهایی امکان پذیر نمی باشد. بنابراین استفاده از راهکارهای مدیریتی همچون توالی مناسب گیاهان زراعی و استفاده ی تلفیقی از کودهای زیستی و شیمیایی می تواند در تولید و تداوم محصولات کشاورزی راه گشا باشند. بنابراین، پژوهش حاضر با هدف بررسی اثر توالی کاشت گیاهان مختلف زراعی با گندم و تلفیق کاربرد کودهای شیمیایی و زیستی بر عملکرد کمی و کیفی گیاه گندم و وضعیت عناصر در خاک اجرا شد. مواد و روش ها: به منظور مطالعه ی اثر توالی زراعی و کودهای زیستی در بوم نظام گندم، آزمایشی در مزرعه ی پژوهشی دانشکده ی کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز در سال زراعی 95-1394 طی دو فصل تابستان و زمستان انجام شد. طرح آزمایشی به صورت کرت های خرد شده در قالب بلوک های کامل تصادفی و در سه تکرار بود. عامل اصلی شامل پنج نوع گیاه زراعی پیش کشت قبل از گندم بود که عبارت بودند از: آفتابگردان، ارزن، ذرت، کنجد و ماش. عامل کرت فرعی سه روش مدیریت کود شامل: کاملاً شیمیایی، کاملاً زیستی و تلفیقی بود. عملکرد دانه و اجزای عملکرد گندم و برخی خصوصیات شیمیایی خاک اندازه گیری شدند. یافته ها: نتایج این آزمایش نشان داد که بیش ترین عملکرد دانه ی گندم (1/7 تن در هکتار) در توالی ماش-گندم و در کوددهی تلفیقی به دست آمد. کود زیستی کمترین عملکرد کاه، عملکرد دانه و درصد پروتئین را به دنبال داشت. در تناوب گندم با گیاهان غیر بقولات، بیش ترین عملکرد دانه ی گندم (58/5 تن در هکتار) مربوط به توالی آفتابگردان-گندم بود، در حالی که بیش ترین عملکرد دانه ی گندم (91/5 تن در هکتار) در توالی ماش-گندم به دست آمد. کمترین عملکرد دانه (9/4 تن در هکتار) نیز مربوط به توالی کنجد-گندم بود. همچنین کمترین مقدار نیتروژن (054/0 درصد)، فسفر (9/2 میلی گرم بر کیلوگرم خاک) و پتاسیم قابل تبادل (162 میلی گرم بر کیلوگرم خاک) خاک به ترتیب مربوط به حضور گیاه آفتابگردان، ارزن و کنجد همگی در روش کاملاً شیمیایی بود. در کوتاه مدت، روش های مختلف کوددهی در مقایسه با تغییر نوع گیاه قبلی اثر بیش تری بر عملکرد دانه داشت. نتیجه گیری: از نتایج این پژوهش می توان چنین استنباط نمود که اثر گیاه قبلی در کشت مضاعف با تغییر در نوع مدیریت کود از شیمیایی به زیستی تغییر یافت. به علاوه در توالی هایی که بقولات حضور ندارند، روش مدیریت تلفیقی کود راه کار مناسب تری نسبت به روش های کاملاً شیمیایی یا کاملاً زیستی خواهد بود. نتیجه گیری: از نتایج این پژوهش می توان چنین استنباط نمود که اثر گیاه قبلی در کشت مضاعف با تغییر در نوع مدیریت کود از شیمیایی به زیستی تغییر یافت. به علاوه در توالی هایی که بقولات حضور ندارند، روش مدیریت تلفیقی کود راه کار مناسب تری نسبت به روش های کاملاً شیمیایی یا کاملاً زیستی خواهد بود.

سابقه و هدف پیش بینی مراحل نموی و بویژه زمان تا پایان رشد در هر منطقه با استفاده از مدلهای ریاضی در جوامع گیاهی بویژه گندمیان از اهمیت زیادی برخوردار است. بنابراین با توجه به اهمیت پیش بینی فنولوژی، سطح برگ و زمان تا اتمام رشد برگ گیاه گندم، این تحقیق جهت معرفی و آزمون اعتبار سنجی مدل فنولوژی Phenology MMS در شرایط محیطی سقز، پیش بینی سرعت ظهور برگ یا فیلوکرون در شرایط تنش کم آبی و تصحیح ضرایب روابط آلومتریک پیش بینی کننده سطح برگ گندم رقم سرداری باجرا درآمد. مواد و روشها در این تحقیق ابتدا اعتبار مدل Phenology MMS در پیش بینی مراحل نموی و تعداد برگ در ساقه اصلی گندم رقم سرداری با استفاده از داده های مزرعه ای سنجش شد و سپس با برازش مدل دو تکه ای، به شیوه درون یابی، روز و زمان حرارتی لازم تا پایان رشد برگ و فیلوکرون (درجه روز بر برگ) سطوح مختلف تنش استخراج شدند. سپس با استفاده از روابط آلومتریک بین تعداد برگ و سطح برگ بهترین مدل آلومتریک برای تخمین سطح برگ انتخاب شد. نتایج نتایج نشان داد که مدل بخوبی قادر به پیش بینی مراحل نموی گندم است و روز و ترمال تایم لازم تا هر مرحله خاص نموی را در سه حالت پس از کشت، پس از سبز شدن و پس از بهاره سازی پیش بینی میکند. نتایج همچنین نشان داد که گیاه گندم پس از تجربه 1716 درجه روز به زمان پایان رشد برگ خود خواهد رسید که این زمان حرارتی دقیقاً پس از طی 8/238 روز پس از سبز شدن کسب خواهد شد. به بیان ساده تر با گذشت هر 6/16 روز پس از سبز شدن، یک برگ به تعداد برگهای گندم اضافه خواهد شد. با افزایش تنش، شیب خط رگرسیون تغییرات تعداد برگ در مقابل زمان حرارتی نیز کاهش پیدا کرد و به 0029/0 برگ بر درجه روز در تنش بسیار شدیدکاهش پیدا کرد. بطور بلعکس با افزایش شدت تنش بر مقدار فیلوکرون افزوده شد و از مقدار 3/133 در تنش متوسط به 1/339 درجه روز بر برگ در تنش خیلی شدید افزایش پیدا کرد. نتایج پیش بینی سطح برگ با استفاده از دو رابطه توانی و یک رابطه دو تکه ای نیز نشان داد که مدل دوتکه ای نسبت به دو مدل توانی دیگر از دقت بالاتری در پیش بینی سطح برگ برخوردار بوده است. نتیجه گیری کلی با توجه به قابل قبول بودن نتایج مدل فنولوژی در پیش بینی مراحل نموی، مقادیر سرعت ظهور برگ و فیلوکرون، می توان استفاده از این مدل درمطالعات شبیه سازی و زراعی را توصیه کرد. از طرفی تنش آّبی نیز میتواند تاثیر زیادی بر سرعت ظهور برگ و مقدار فیلوکرون بگذارد. همچنین بهترین مدل برای تخمین سطح برگ از روی تعداد برگ اصلی، مدل دوتکه ای بود زیرا این مدل بخاطر درک ساده تر و قابلیت بسط مفاهیم فیزیولوژیکی به پارامترهای آن می تواند بیان صحیحی از تغییرات سطح برک را ارائه دهد.

سابقه و هدف: بیوچار به عنوان اصلاح کننده آلی خاک، سبب بهبود ویژگی های فیزیکی و شیمیایی خاک، افزایش فراهمی عناصر غذایی، کاهش گازهای گلخانه ای، کاهش آبشویی عناصر و در نهایت افزایش تولیدات زراعی می شود. تنش رطوبتی نیز یکی از مهمترین عوامل محدود کننده رشد گیاهان است. خاک های مناطق خشک حاوی مقدار کمی مواد آلی بوده و به دلیل پ هاش بالا، با مشکل کمبود عناصر کم مصرف روبه رو هستند؛ بنابراین این مطالعه با هدف بررسی اثر بیوچار پوسته برنج بر رشد و غلظت عناصر کم مصرف در ریحان مقدس تحت تنش آبی (Ocimum sanctum L. ) انجام شد. مواد و روش ها: آزمایش در قالب فاکتوریل 3× 3 به صورت کاملاً تصادفی و با سه تکرار در شرایط گلخانه ای انجام شد. تیمارها شامل سه سطح رطوبتی (100 (شاهد)، 75 و 55 درصد ظرفیت مزرعه) و سه سطح بیوچار پوسته برنج (صفر، 2 و 4 درصد وزنی) بود. تعداد 10 بذر ریحان مقدس در هر گلدان کشت شد و پس از سه هفته تعداد گیاهان به شش بوته در هر گلدان تنک شد. سطوح تنش رطوبتی با وزن کردن گلدان ها، روزانه در طول دوره رشد گلدان ها اعمال شد. حدود 12 هفته پس از کاشت، شاخص سبزینگی با دستگاه کلروفیل متر دستی SPAD 502، ارتفاع بوته، تعداد شاخه فرعی، تعداد گل آذین و سپس عناصر غذایی کم مصرف در اندام هوایی گیاه اندازه گیری شد. یافته ها: نتایج نشان داد که اعمال تنش رطوبتی به مقدار 75 درصد ظرفیت مزرعه، اثر معنی داری بر وزن خشک گیاه ریحان مقدس نداشت اما تنش 55 درصدی رطوبت، سبب کاهش معنی دار وزن خشک گیاه (7/39 درصد) گردید. اعمال تنش رطوبتی 55 درصد ظرفیت مزرعه همچنین، موجب کاهش معنی دار وزن تر گیاه (5/49 درصد)، ارتفاع (5/29 درصد)، تعداد گل آذین (9/38 درصد) و تعداد شاخه فرعی گیاه (8/17 درصد) در مقایسه با شاهد شد اما افزایش شاخص سبزینگی برگ را به همراه داشت. علاوه بر این تنش رطوبتی 55 درصد ظرفیت مزرعه موجب کاهش میانگین غلظت عناصر روی (5/39 درصد) و مس (3/43 درصد) و افزایش میانگین غلظت عناصر آهن (7/29 درصد) و منگنز (2/28 درصد) در اندام هوایی شد. کاربرد بیوچار پوسته برنج سبب افزایش غلظت منگنز در اندام هوایی گیاه نسبت به تیمار شاهد شد اما اثر معنی داری بر وزن تر و خشک اندام هوایی گیاه ریحان مقدس نداشت. نتیجه گیری: نتایج نشان داد که اعمال تنش رطوبتی به مقدار 75 درصد ظرفیت مزرعه اثر معنی داری بر وزن خشک گیاه ریحان مقدس نداشت. بنابراین کم آبیاری می تواند به عنوان یک استراتژی مناسب در شرایط کم آبی مورد توجه قرار گیرد. همچنین کاربرد بیوچار پوسته برنج به طور معنی داری غلظت منگنز را افزایش داد اما احتمالاً به دلیل نوع بیوچار بکاربرده شده و سطح کاربرد آن بر وزن خشک اثری نداشته است. پیشنهاد می شود تحقیقات بیشتری در مورد اثر بیوچارهای حاصل از مواد اولیه دیگر و در سطوح دیگری از بیوچار انجام شود.

سابقه و هدف: شوری تاثیر قابل توجهی بر تولیدات کشاورزی دارد. شوری خاک ناشی از فرآیندهای طبیعی یا آبیاری محصول با آب شور، در بسیاری از مناطق خشک و نیمه خشک جهان مانند ایران رخ می دهد. کنجد با نام علمی Sesamum indicum L. متعلق به خانواده پدالیاسه (Pedaliaceae) و یکی از گیاهان دیرینه زراعی و با ارزش است. سطح زیر کشت کنجد در ایران و جهان به ترتیب در حدود 6500 و 42 هزار هکتار است. از آنجا که کشور ما از نظر اقلیمی در منطقه خشک و نیمه خشک دنیا قرار دارد، از این رو شوری خاک و آب آبیاری یکی از مشکلات عمده در زراعت کشور است. یکی دیگر از فاکتورهای محدود کننده تولید محصول در مناطق گرم و خشک، گرم شدن هواست که پدیده ای جهانی بوده که ناشی از افزایش ممتد گازهای گلخانه ای مانند گاز دی اکسیدکربن و حاصل مصرف رو به ازدیاد سوخت های فسیلی، از بین رفتن جنگل ها و برخی فعالیت های منجر به توسعه در زندگی بشر است. با توجه به افزایش روزافزون گازهای گلخانه ای و اهمیت کاشت کنجد در شرایط تنش زا، این آزمایش با هدف بررسی تحمل گیاه کنجد در شرایط شور و افزایش دی اکسیدکربن انجام گرفت. مواد و روش ها: این آزمایش به منظور بررسی تأثیر سطوح مختلف دی اکسید کربن و هم چنین تاثیر تنش شوری بر رشد و عملکرد گیاه کنجد در آزمایشگاه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه ولی عصر رفسنجان، در سال 95 در اتاقک رشد اجرا شد. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کامل تصادفی با چهار تکرار انجام شد. بستر مورد استفاده جهت کاشت خاک بوده و مقدار 2 کیلوگرم خاک درون هر گلدان ریخته شد. تیمار ها در این آزمایش ساملتنش شوری در سه سطح ( 0، 4 و 8 دسی زیمنس بر متر) از طریق کاربرد کلرید سدیم و تغلیظ CO2 در دو سطح (380 و ppm 700) بودند. یافته ها: نتایج نشان داد با افزایش دی اکسیدکربن، محتوای پرولین و قندهای محلول تحت تاثیر دی اکسیدکربن قرار گرفتند به طوری که میزان پرولین در برگ از 28/0 میلی مول بر گرم وزن تازه در دی اکسیدکربن محیط به 08/0 میلی مول بر گرم وزن تر در تیمار غلظت دی اکسید کربن (700 پی پی ام) رسید. آنزیم پراکسیداز، پلی فنل اکسیداز و فنیل آلانین آمونیالیاز تحت تاثیر برهمکنش شوری و دی-اکسیدکربن قرار گرفتند. عنصر سدیم ریشه نیز با افزایش دی اکسیدکربن کاهش یافت و با افزایش تنش شوری پتاسیم اندام هوایی کاهش یافت. نتیجه گیری: نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که افزایش دی اکسیدکربن در شرایط تنش شوری، محتوای سدیم ریشه کاهش یافتند. محتوای قندهای محلول و پرولین نیز تحت تاثیر دی اکسیدکربن کاهش یافتند. اگرچه افزایش تنش شوری، افزایش فعالیت آنزیم پراکسیداز و فنیل آلانین آمونیالیاز را نشان داد ولی شوری بالا منجر به کاهش محتوای پتاسیم اندام هوایی گردید. در مجموع اثر مثبت و قابل توجهی از افزایش دی اکسیدکربن بر رشد رویشی و افزایش تحمل گیاه کنجد نسبت به تنش شوری دیده شد. به طور کلی نتایج بررسی حاضر نشان داد که گیاه کنجد به سطوح مختلف دی اکسید کربن واکنش نشان می دهد و از این پارامترها و روابط به دست آمده می توان برای پیش بینی آزمایشاتی در سطوح بالاتر دی اکسیدکربن استفاده نمود.

سابقه و هدف: ماش گیاهی از خانواده حبوبات و تابستانه بوده که در تناوب با غلاتی مانند گندم کشت می گردد. دوره رشد این گیاه 75-90 روز بوده و با نیاز آبی کم، قابلیت بالایی برای رشد در شرایط خشک و نیمه خشک دارد. تنش های غیر زیستی همانند تنش خشکی، از عوامل کاهنده رشد و عملکرد محصولات زراعی شناخته می شوند که با توجه به تغییرات اقلیمی تولید پایدار را به مخاطره می اندازد. تنش خشکی با از بین بردن رنگیزه های فتوسنتزی و اختلال در تبادل گازی، فتوسنتز گیاه را مختل کرده و رشد و تولید در گیاهان را به شدت پایین می آورد. اسید سالیسیلیک یک هورمون طبیعی در گیاهان می باشد و اثرات مختلفی بر فعالیت بیوشیمیایی و فیزیولوژیکی گیاهان داشته و بعنوان یک پیام رسان در افزایش مقاومت گیاهان در برابر تنش های غیرزیستی بویژه تنش خشکی عمل می نماید. کاربرد اسید سالیسیلیک در شرایط تنش خشکی می تواند منجر به افزایش فتوسنتز و رشد گیاهان گردد. هدف از انجام این پژوهش بررسی اثر کاربرد سالیسیلیک اسید (به دو روش پیش تیمار و محلول پاشی) بر رشد و عملکرد دو رقم ماش در شرایط تنش خشکی می باشد. مواد و روش ها: به منظور بررسی اثر اسید سالیسیلیک بر عملکرد و خصوصیات فیزیولوژیک دو رقم ماش در شرایط تنش خشکی، در سال 1396 آزمایشی به صورت کرت های دو بار خرد شده در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه آزمایشی جهاد کشاورزی کارزان استان ایلام انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل دو سطح آبیاری (آبیاری بعد از 60 و 110 میلی متر تبخیر از تشتک تبخیر) به عنوان کرت اصلی، دو رقم گوهر و مهر بعنوان کرت فرعی اول و سه سطح کاربرد اسید سالیسیلیک (شاهد، پیش تیمار بذر و محلول پاشی) بعنوان کرت فرعی دوم بود. یافته ها: نتایج تجزیه واریانس داده ها نشان داد که بر همکنش رقم، تنش خشکی و کاربرد اسید سالیسیلیک بر خصوصیات عملکرد دانه، عملکرد زیستی، تعداد غلاف در بوته و تعداد دانه در بوته معنی دار بود. بالاترین میزان عملکرد دانه ( 1894 کیلوگرم در هکتار) و بالاترین عملکرد وزن خشک توده ( 4997 کیلوگرم در هکتار) در رقم گوهر در شرایط بدون تنش و محلول پاشی اسید سالیسیلیک بدست آمد. همچنین کاربرد اسید سالیسیلیک در شرایط تنش خشکی باعث افزایش محتوای کلروفیلa، کلروفیلb و کارتنوئید شد. بیشترین (96%) و کمترین (71%) میزان رطوبت نسبی به ترتیب در تیمار بدون تنش با محلول پاشی اسید سالیسیلیک و تیمار تنش خشکی بدون اسید سالیسیلیک مشاهده شد. نتیجه گیری: کاربرد اسید سالیسیلیک باعث افزایش محتوای رنگیزه های فتوسنتزی، کارتنوئید و رطوبت نسبی گیاه شد و در نهایت افزایش عملکرد در گیاه ماش را بدنبال داشت. عملکرد رقم گوهر در شرایط تنش خشکی و عدم تنش خشکی با کاربرد اسید سالیسیلیک بهبود یافت، ولی اختلاف بین تیمار شاهد و کاربرد اسید سالیسیلیک تحت شرایط تنش، بیشتر بود. در رقم مهر نیز کاربرد اسید سالیسیلیک در شرایط تنش خشکی باعث بهبود 70 درصدی عملکرد نسبت به تیمار عدم کاربرد سالیسیلیک گردید.

سابقه و هدف: انگور یکی از مهمترین محصولات باغی است که به دلیل ارزش اقتصادی، دارویی و غذایی آن به طور گسترده کشت می شود. با توجه به اینکه ارزش اقتصادی یک رقم به صفات مختلف آن بستگی دارد، از این رو اطلاع دقیق از رفتار ژنتیکی و شناسایی مکان های ژنومی پیوسته با این صفات به اصلاح ارقام کمک خواهد نمود. در این مطالعه ارتباط و پیوستگی بین نشانگرهای ISSR با برخی صفات مهم پومولوژیک مانند عملکرد و صفات کیفی ارقام انگور آذربایجان غربی از طریق مدل ارتباط یابی MLM مورد بررسی قرار گرفت. مواد و روش ها: در این تحقیق از 45 رقم انگور زراعی موجود در کلکسیون مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان غربی استفاده گردید. صفات کیفی میوه در طی سه سال زراعی و در 10 تکرار اندازه گیری شدند. استخراج DNAی ژنومی بر اساس روش دویل و دویل (1987) انجام شد و از 17 نشانگر ISSR در واکنش PCR استفاده گردید. الگوی باندی حاصل، براساس وجود یا عدم وجود باند در نمونه ها، به صورت یک و صفر امتیازدهی شدند و ماتریس حاصل برای بررسی آنالیز آماری استفاده گردید. تجزیه مؤثر ساختار جمعیت با استفاده از روش Bayesian در نرم افزار Structure و شناسایی مکان های ژنی مرتبط با صفات مورد ارزیابی، بر اساس مدل MLM با استفاده از نرم افزار TASSEL انجام گرفت. یافته ها: بر اساس 17 نشانگر ISSR مورد استفاده در این مطالعه، ساختار ژنتیکی جمعیت به دو زیر جمعیت فرعی (2=K) تقسیم گردید. بر اساس نتایج ارائه شده در بارپلات 20 رقم (44/44 درصد) به ساختار اول، 17 رقم (78/37 درصد) به ساختار دوم و بقیه ارقام (78/17 درصد) به گروه با ساختار مخلوط تعلق داشتند. در این بررسی از 2775 جفت مقایسه نشانگر ISSR، 72/0 درصد، LD معنی داری نشان دادند (P ≤ 0. 01). نتایج همچنین نشان داد که 12 نشانگر(مکان ژنی) ارتباط معنی داری(P ≤ 0. 01) با صفات مورد ارزیابی نشان دادند که از این تعداد یک مکان (UBC825-4) برای TSS، یک مکان (UBC890-2) برای pH، 2 مکان (UBC817-2 و UBC825-5) برای وزن تک بذر، 2 مکان (UBC836-7 و UBC855-2) برای تعداد بذر، 3 مکان (UBC812-3، UBC817-4 و UBC864-2) برای عرض خوشه، 2 مکان (UBC817-4 و UBC864-2) برای وزن خوشه و یک مکان (UBC826-4) برای درصد تشکیل میوه در حالت گرده افشانی کنترل شده شناسایی شدند. نتیجه گیری: نتایج مطالعه حاضر کارایی استفاده از روش مکان یابی ارتباطی و مدل MLM در ارقام انگور مورد مطالعه را نشان می-دهد. برخی از مکان ها بین صفات مختلف مشترک بودند. شناسایی نشانگرهای مشترک اهمیت زیادی در به نژادی گیاهان دارد زیرا گزینش هم زمان چند صفت را امکان پذیر می سازند. مناطق ژنومی پیوسته با عوامل کنترل کننده صفات مورد نظر در این مطالعه می-توانند برای انتخاب به کمک نشانگر به منظور توسعه برنامه های مختلف اصلاح انگور استفاده شوند.

سابقه و هدف: خشکی رایج ترین عامل تنش زای غیر زیستی می باشد که بیش از سایر عوامل، رشد و نمو گیاهان را کاهش می دهد. از این جهت، شناسایی عوامل موثر در افزایش تحمل گیاهان نسبت به خشکی ضروری است. گیاهان در مقابله با خشکی ترکیبات آنتی-اکسیدانی را برای مقابله با تنش اکسیداتیو افزایش می دهند. پلی آمین ها به عنوان تنظیم کننده های رشد، نقش مهمی در حفظ تمامیت غشاهای سلولی و کاهش تولید گونه های اکسیژن فعال در شرایط تنش خشکی دارند. گلرنگ یک گیاه زراعی روغنی، دارویی و صنعتی از تیره آفتابگردان است. بسیاری از مطالعات بر روی گیاهان دیگر نشان داده اند که پلی آمین ها سبب افزایش تحمل به تنش های محیطی می شوند، اما واکنش گلرنگ به غلظت های مختلف پوتریسین+اسپرمین تحت تنش خشکی مشخص نیست. بر همین اساس، این پژوهش برای بررسی تاثیر پلی آمین های مزبور روی فعالیت آنتی اکسیدان های آنزیمی و غیر آنزیمی، میزان پراکسیداسیون لیپیدی و پایداری غشاها در گلرنگ انجام گرفت. مواد و روش ها: این آزمایش در سال 1396-1395 به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در گلخانه دانشگاه تبریز انجام گرفت. در این پژوهش تاثیر غلظت های مختلف پوتریسین+اسپرمین (0+0، 40+40، 40+60 و 60+40 میکرومولار) بر فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدان (آسکوربات پراکسیداز، کاتالاز، سوپراکسید دیسموتاز و پراکسیداز)، غلظت مالون دی آلدئید، پراکسید هیدروژن و نشت الکترولیت، آنتی اکسیدان های غیر آنزیمی (فنل ها، فلاونوئید ها و آنتوسیانین ها) در گلرنگ تحت آبیاری کامل (100 درصد ظرفیت زراعی) و آبیاری محدود (40 درصد ظرفیت زراعی) مورد بررسی قرار گرفت. گیاهان در مرحله 7-6 برگی برای اندازه گیری های مختلف برداشت شدند. یافته ها: آبیاری و محلولپاشی پلی آمین ها، میزان آنتی اکسیدان های آنزیمی و غبر آنزیمی، غلظت مالون دی آلدئید، پراکسید هیدروژن و نشت الکترولیت را به طور معنی داری تحت تاثیر قرار داد. اثر متقابل این عوامل نیز برای تمام صفات معنی دار بود. فعالیت آنزیم های کاتالاز، پراکسیداز و سوپر اکسیددیسموتاز، فلاونوئید کل برگ ها و و آنتوسیانین ها در اندام هوایی به طور معنی داری تحت تیمار خشکی نسبت به گیاهان شاهد افزایش یافت. محلول پاشی غلظت های 40+60 میکرومولار و 60+40 میکرومولار پوتریسین+اسپرمین در گیاهان تحت تنش سبب افزایش معنی دار فعالیت آنزیم های کاتالاز، سوپراکسیددیسموتاز و غلظت آنتوسیانین ها گردید. تنش خشکی در برگ ها سبب افزایش معنی دار محتوای مالون دی آلدئید، پراکسید هیدروژن و نشت الکترولیت ها گردید. غلظت مالون دی آلدئید و میزان نشت الکترولیت ها در نتیجه کاربرد پوتریسین+ اسپرمین به طور معنی داری کاهش یافتند. نتیجه گیری: تنش خشکی با القاء تنش اکسیداتیو اثر منفی بر رشد گیاه گلرنگ داشت. به طور کلی کاربرد 40+60 میکرومولار و 60+40 میکرومولار پوتریسین+اسپرمین در کاهش گونه های فعال اکسیژن ناشی از کمبود آب موثر بودند. محلول پاشی برگی 60+40 میکرو مولار پوتریسین+اسپرمین، پراکسیداسیون لیپیدها، نشت الکترولیت و غلظت پراکسید هیدروژن را از طریق افزایش ظرفیت آنتی اکسیدانی و افزایش فلاونوئیدها و آنتوسیانین ها کاهش داد و منجر به افزایش تحمل خشکی گلرنگ گردید. نتایج این مطالعه نشان داد که محلولپاشی 40+60 میکرومولار و 60+40 میکرومولار پوتریسین+اسپرمین می تواند برای کاهش اثرات مخرب تنش خشکی در مراحل اولیه رشد گیاه استفاده شود.

سابقه و هدف: برای تولید گونه های مختلف قارچ های صدفی دامنه وسیعی از مواد لیگنوسلولزی مختلف می تواند مورد استفاده قرار گیرند اما جهت تبدیل بیولوژیکی ضایعات لیگنوسلولزی صنعتی و کشاورزی و انتقال بیشتر مواد غذایی از بستر کشت به اندام بارده به مقادیر مواد غذایی موجود در بستر (نوع محیط کشت) و همچنین قدرت تجزیه کننده گی میسلیوم بستگی دارد. عدم بومی سازی اطلاعات فنی در تولید قارچ های خوراکی و همچنین نبود فرمولاسیون مناسب محیط کشت از مشکلات اساسی در تولید تجاری و صنعتی قارچ های صدفی در کشور می باشد بنابراین یافتن بستر کشت مناسب جهت تولید قارچ صدفی طلایی گام نخست در پرورش این قارچ خوراکی می باشد. مواد و روشها: در این آزمایش از ضایعات مختلف محصولات کشاورزی و صنعتی شامل خاک اره، کلش گندم، ضایعات برگ خرما، مخلوط خاک اره با کلش گندم (به نسبت برابر)، مخلوط خاک اره با ضایعات برگ خرما (به نسبت برابر)، مخلوط کلش گندم با ضایعات برگ خرما (به نسبت برابر) و همچنین مکمل های شیمیایی اوره (10 گرم در لیتر به ازای هر کیلوگرم بستر کشت، بر اساس وزن تر)، سولفات منگنز (7 میکروگرم در کیلوگرم بر اساس ماده خشک بستر کشت)، فسفات آمونیوم (15 گرم در لیتر به ازای هر کیلوگرم بستر کشت، بر اساس وزن تر) و مکمل های زیستی قارچ مایکوریزای (یک میلی لیتر ماده تلقیح قارچ Glomus mosseae به ازای هر کیلوگرم اسپاون قارچ طلایی) و ورمی کمپوست (6 درصد وزن تر بستر کشت) استفاده شد. پس از آماده سازی و تنظیم رطوبت بستر کشت عمل استریل با استفاده از آب جوش انجام شد. در این آزمایش برخی از صفات فیزیولوژیکی و بیوشیمایی و رشد رویشی و عملکرد قارچ صدفی طلایی مورد ارزیابی قرار گرفت. یافته ها: نتایج نشان داد که مقادیر نیتروژن قارچ های تولید شده بر روی بستر کشت ضایعات برگ نخل خرما غنی شده با مکمل زیستی مایکوریزا، 21/8 درصد و همچنین محتوای نیتروژن قارچ های پرورش یافته بر روی بستر کشت کلش گندم غنی شده با فسفات آمونیوم، 51/4 درصد ثبت گردید. همچنین کامل شدن مرحله رشد رویشی میسلیوم قارچ در بسترهای کشت غیر ترکیبی خاک اره غنی شده با قارچ میکوریزا و نیز در بستر کشت ضایعات برگ نخل خرما غنی شده با قارچ مایکوریزا هر دو به مدت 60/14 روز طول کشید و نیز این مرحله در بستر کشت کلش گندم غنی شده با مکمل شیمایی سولفات منگنز 9 روز طول کشید همچنین یشترین (00/2079) و کمترین (20/813) عملکرد کل (وزن تر) اندام میوه ای به ترتیب به بستر کشت کلش گندم غنی شده با سولفات منگنز و بستر کشت ضایعات برگ نخل خرما غنی شده با مایکوریزا اختصاص داشت. نتیجه گیری: در این پژوهش، از بین بسترهای ترکیبی و غیر ترکیبی مختلف که مورد غنی سازی قرار گرفت وزن و کیفیت اندام بارده بالغ قارچ های تولید شده از بستر کشت کلش گندم غنی شده با مکمل شیمیایی سولفات منگنز (7 میکروگرم در کیلوگرم بر اساس ماده خشک بستر کشت) در مقایسه با سایر تیمارها از لحاظ آماری برتر بودند.

سابقه و هدف: از جمله گیاهان دارویی که به دلیل داشتن آلکالوئیدهای متنوع حائز اهمیت هستند، جنس های خشخاش (Papaver) و گلوسیوم (Glaucium) هستند که در ایران کمتر به خواص فیزیولوژیک و فیتوشیمیایی آنها پرداخته شده است. این تحقیق به منظور بررسی میزان فنل کل، پتانسیل آنتی اکسیدانی و فلاونوئید کل در سه اندام میوه، ریشه و پیکره هوایی (ساقه و برگ) گونه های جمع آوری شده این دو جنس از مناطق مختلف کشور، انجام شد. مواد و روش ها: هشت استان (تهران، البرز، آذربایجان غربی، آذربایجان شرقی، اردبیل، لرستان، همدان و چهارمحال بختیاری) کشور که از مهمترین مناطق پراکنش این گیاه محسوب می شوند، برای جمع آوری نمونه های گیاهی انتخاب شدند. پس از شناسایی گونه ها (P. tenuifolium, P. dubium, P. bracteatum, P. orientale, P. arenarium, P. lacerum, G. mathiolifolium, G. pulchrum, G. integrrima, G. elegans, G. pulchrum)، عصاره گیری از نمونه ها با استفاده از روش اولتراسونیک انجام گرفت. خصوصیات فیتوشیمیایی اندام های میوه، ریشه و پیکره هوایی (ساقه و برگ) شامل محتوای فنل کل (به روش فولین سیکالتو)، فلاونوئید کل (به روش آلومینیوم کلراید) و پتانسیل آنتی اکسیدانی (به روش مهار رادیکال های آزاد DPPH) ارزیابی گردید. یافته ها: نتایج بدست آمده از این پژوهش نشان داد که اندام ها و گونه های مختلف جنس های پاپاور و گلوسیوم جمع آوری شده از مناطق مختلف ایران دارای تنوع بسیار وسیعی از نظر خصوصیات مورد مطالعه بودند. میزان فنل کل در بین نمونه های مختلف از 6/77-89/23 میلی گرم گالیک اسید بر گرم وزن خشک متغیر بود. بیشترین میزان فنل کل در نمونه اردبیل از گونه P. bracteatum و کمترین میزان فنل کل در نمونه ساری دره گرمی (P. arenarium) مشاهده شد. میزان فلاونوئید کل در بین نمونه های مختلف از 55/5-34/1 میلی گرم کوئرستین بر گرم وزن خشک متغیر بود. بیشترین میزان فلاونوئید کل در نمونه سین سرخه حصار از گونه G. mathiolifolium و کمترین میزان فلاونوئید کل در نمونه ملارد تهران (P. tenuifolium) مشاهده شد. همچنین نتایج مقایسه میانگین فعالیت آنتی اکسیدانی نشان داد که میزان آن در بین نمونه های مختلف از 5/87-29/20 درصد متغیر بود. بیشترین میزان فعالیت آنتی اکسیدانی در نمونه هیر اردبیل از گونه P. dubium و کمترین میزان فعالیت آنتی اکسیدانی در نمونه ایرد موسی (P. dubium) گزارش شد. نتیجه گیری: از نظر فنل کل، پیکره هوایی گونه P. bracteatum؛ فلاونوئید کل، پیکره هوایی گونه G. mathiolifolium و پتانسیل آنتی اکسیدانی، ریشه گونه P. dubium، اندام ها و گونه های شاخص بودند. این نتایج نشان می دهند که جنس های پاپاور و گلوسیوم دارای منابع غنی آنتی اکسیدان های طبیعی بوده و می توانند در صنایع دارویی کاربرد فراوان داشته باشند. در بین نمونه های مورد مطالعه گونه های جنس پاپاور از نظر خصوصیات مورد مطالعه غنی تر می باشند، که می توانند در برنامه های اصلاحی و اهلی سازی این گیاه مورد توجه قرار گیرند.

سابقه و هدف: جوانه زنی مطلوب بذر؛ دوام، استقرار و عملکرد گیاهان را تضمین می کند. بذرهایی که بتوانند در شرایط مختلف محیطی از سرعت و یکنواختی بالای جوانه زنی و سبز شدن برخوردار باشند در حصول عملکرد مناسب نقش قابل توجهی خواهند داشت. امروزه روش های مختلفی برای بهبود ویژگی های بذر وجود دارد که یکی از رایج ترین این تکنیک ها پرایمینگ بذر می باشد. پرایمینگ می تواند با بهبود درصد، سرعت و یکنواختی جوانه زنی و سبز شدن، باعث استقرار گیاه چه های قوی به ویژه در تنش های محیطی شود و موفقیت در تولید را به دنبال داشته باشد. همچنین شناخت پاسخ فیزیولوژیک بذرهای پرایمینگ شده نسبت به شرایط مختلف محیطی ازجمله تنش دمایی می تواند باعث اثربخشی دوچندان این تکنیک شود. بنابراین در این مطالعه واکنش بذرهای پرایمینگ شده ارقام مختلف کلزا به دما بررسی شد. مواد و روش ها: ارقام کلزا مورداستفاده در این مطالعه شامل رقم های DK-xpower، تراپر و هایولا50 بود. به منظور اعمال تیمار پرایمینگ از دو روش هیدروپرایمینگ و اسموپرایمینگ استفاده شد. آزمون جوانه زنی در دماهای 5، 10، 15، 20، 25، 30، 35، 37 و 40 درجه سانتی گراد روی بذرهای پرایمینگ شده و بذرهای بدون پرایمینگ انجام و پاسخ درصد و سرعت جوانه زنی به دما بررسی شد. یافته ها: نتایج نشان داد که واکنش درصد جوانه زنی بذرهای ارقام کلزا در پاسخ به دما و تیمارهای پرایمینگ متفاوت بود و هر رقم رفتار متمایزی از خود نشان داد. اثرات پرایمینگ بر درصد جوانه زنی در دماهای پایین در رقم های هایولا50 و تراپر بسیار قابل توجه بود. همچنین پرایمینگ توانست در هر سه رقم مورد مطالعه، جوانه زنی در دماهای بالا را به طور معنی داری نسبت به بذرهای شاهد افزایش دهد. سرعت جوانه زنی نیز تحت تأثیر تیمار پرایمینگ و دما قرار گرفت و در کلیه دماها، سرعت جوانه زنی بذرهای پرایمینگ شده بیشتر از بذرهای بدون پرایمینگ بود. در هر سه رقم کلزا، پرایمینگ باعث کاهش دمای پایه (بین 4/0 تا 5/1 درجه سانتی گراد) جوانه زنی شد. دمای مطلوب جوانه زنی نیز به ویژه در رقم های تراپر و هایولا50، به شدت تحت تأثیر تیمار پرایمینگ قرار گرفت. همچنین پرایمینگ باعث افزایش دمای سقف جوانه زنی در بذرهای پرایمنگ شده نسبت به بذرهای شاهد (حدود 5-1 درجه سانتی گراد) شد. همچنین در اکثر دماها، بین تیمارهای پرایمینگ، تأثیر هیدروپرایمینگ بیشتر از اسموپرایمینگ بود. نتیجه گیری: به طورکلی تیمارهای پرایمینگ توانستند باعث بهبود جوانه زنی بذرهای ارقام مختلف کلزا در دماهای مختلف شوند. همچنین پرایمینگ با رفع کمون ثانویه در دمای پایین و رفع بازدارندگی جوانه زنی در دمای بالا باعث بهبود شاخص های جوانه زنی در این دماها شد و توانست به طور قابل توجهی باعث کاهش حساسیت به دما و افزایش دامنه بردباری جوانه زنی شود.

سابقه و هدف: انبار با دمای پایین به طور گسترده برای به تاخیر انداختن پیری در سبزی ها و گل های شاخه بریده و رسیدن میوه ها استفاده می شود که موجب افزایش ماندگاری و حفظ کیفیت پس از برداشت آنها می گردد، اما کاربرد دمای پایین برای میوه ها، سبزی ها و گل های شاخه بریده گرمسیری و نیمه گرمسیری مانند گل شاخه بریده آنتوریوم به علت حساسیت آنها به سرمازدگی محدودیت دارد. با افزایش روز افزون زنجیره سرد به عنوان کاربرد دمای پایین در نگهداری و جابجایی پس از برداشت محصولات باغبانی، توسعه روش های مقرون به صرفه برای کاهش سرمازدگی پس از برداشت در محصولات حساس به سرمازدگی مانند گل شاخه بریده آنتوریوم در اولویت می باشد. علایم سرمازدگی در گل شاخه بریده آنتوریوم مانند قهوه ای شدن اسپات زمانی ظاهر می گردد که گل های شاخه بریده در دمای کمتر از 12 درجه سانتی گراد نگهداری شوند یا جابجایی آنها در دمای کمتر از 12 درجه سانتی گراد صورت گیرد. سرمازدگی گل های شاخه بریده آنتوریوم همراه با کاهش بازار پسندی آنها می باشد و لذا پژوهش در جهت افزایش مقاومت به سرمازدگی پس از برداشت آنها می تواند در جهت استفاده عملی از زنجیره سرمایی با هدف نگهداری یا جابجایی طولانی مدت در دمای پایین مفید باشد. مواد و روش ها: در این پژوهش، تاثیر تیمار اسید سالیسیلیک (SA) در غلظت های صفر (شاهد)، 1، 2 و 4 میلی مولار به صورت غوطه وری انتهای ساقه پس از برداشت (15 دقیقه در دمای 20 درجه سانتی گراد) بر فعالیت مسیر GABA شانت در گل شاخه بریده آنتوریوم رقم Sirion نگهداری شده در دمای سرمازدگی 4 درجه سانتی گراد به مدت 21 روز مورد ارزیابی قرار گرفت. یافته ها: سرمازدگی در گل های شاخه بریده آنتوریوم با قهوه ای شدن اسپات به همراه افزایش نشت یونی و تجمع مالون دی آلدئید (MDA) همراه بود. تیمار SA در غلظت 2 میلی مولار موجب کاهش قهوه ای شدن اسپات گردید و افزایش نشت یونی و تجمع MDA را به تاخیر انداخت. تیمار SA با افزایش فعالیت آنزیم GABA ترانس آمیناز (GABA-T) در گل های شاخه بریده آنتوریوم در طول نگهداری در دمای سرمازدگی 4 درجه سانتی گراد منجر به مصرف GABA در جهت تولید ATP و کاهش تجمع H2O2 گردید. نتایج این پژوهش پیشنهاد می کند که تیمار SA می تواند به عنوان یک راهکار موثر برای افزایش مقاومت گل های شاخه بریده آنتوریوم به سرمازدگی پس از برداشت مورد استفاده قرار گیرد. نتیجه گیری: نتایج این پژوهش پیشنهاد می کند که تیمار SA می تواند به عنوان یک راهکار موثر برای افزایش مقاومت گل های شاخه بریده آنتوریوم به سرمازدگی پس از برداشت مورد استفاده قرار گیرد.