پژوهش های تولید گیاهی
سال:1396 | دوره:24 | شماره:1 |تعداد مقالات:13

سابفه و هدف: شاخساره های گیاه چای قسمت قابل برداشت (محصول) بوته های چای بوده و به عنوان عوامل کلیدی تعیین کننده ی کیفیت چای در نظر گرفته می شوند که حداقل به میزان 70 درصد در ساختار کیفیت نوشابه ی چای، موثر هستند. آب و کود نیتروژنی مهم ترین نهاده های کشاورزی در تولید برگ ها و شاخساره های چای هستند و در تعیین میزان کیفیت و بازارپسندی آن نقش مهمی بر عهده دارند. کیفیت چای نیز به سطوح نیتروژن، پلی فنل ها و کافیین اجزای تشکیل دهنده ی شاخساره های چای به شدت وابسته است. در این پژوهش تاثیر سطوح مختلف کود نیتروژنی و آب آبیاری بر عملکرد و برخی از شاخص های کیفی شاخساره های چای برای اولین مرتبه در ایستگاه تحقیقات چای فشالم فومن در استان گیلان بررسی شد.مواد و روش ها: به منظور بررسی و بهینه سازی کاربرد کود نیتروژنی و آب آبیاری بر عملکرد و برخی از شاخص های کیفی برگ سبز چای، آزمایشی به صورت کرت های خرد شده نواری در قالب طرح پایه ی بلوک های کامل تصادفی (با استفاده از روش آبیاری بارانی تک شاخه ای) به مدت سه سال (1387 تا 1389) در ایستگاه تحقیقات چای فشالم فومن در استان گیلان انجام شد. تیمارها شامل شش سطح کود نیتروژنی صفر، 100، 200، 300 ، 400 و 500 کیلوگرم نیتروژن در هکتار و پنج سطح آب آبیاری بودند. برنامه ریزی آبیاری با استفاده از پایش رطوبت در عمق توسعه ی ریشه به صورت هفته ای دو بار و با استفاده از روش انعکاس سنجی زمانی و معادله بیلان رطوبتی انجام شد. در این آزمایش، وزن برگ سبز برداشت شده در هر کرت اندازه گیری و با استفاده از ضریب 22.5 درصد به عملکرد چای فرآوری شده تبدیل گردید. هم چنین عوامل موثر بر کیفیت چای نظیر مقدار کل نیتروژن موجود در برگ سوم شاخساره ی فعال و برخی از خصوصیات کیفی نظیر درصد کافیین، درصد مواد جامد محلول در آب (عصاره آبی) و درصد پلی فنل های موجود در شاخساره های برداشت شده در شاخص سه چین برداشت (فصول بهار، تابستان و پاییز) اندازه گیری شد.یافته ها: نتایج نشان داد که افزایش کاربرد کود نیتروژنی در دو تقسیط (اواخر اردیبهشت و اواسط تیر) باعث کاهش سطح کیفی چای و انجام آبیاری کامل طی ماه های خشک (تیر و مرداد) موجب افزایش عملکرد چای می شود. مصرف کود نیتروژنی به میزان 300 تا 350 کیلوگرم در هکتار در شرایط آبیاری کامل (3424 مترمکعب آب آبیاری) منجر به افزایش دو برابری عملکرد نسبت به شرایط بدون آبیاری گردید. در عوض، افزایش مقدار کود نیتروژنی باعث کاهش میزان پلی فنل ها و مواد جامد محلول در آب و افزایش میزان کافیین و نیتروژن موجود در شاخساره های چای گردید. تاثیر آبیاری بر بهبود وضعیت کیفی شاخساره های چای فقط در فصل تابستان مشاهده شد.نتیجه گیری: به منظور حفظ تعادل بین عملکرد و کیفیت چای تولیدی و با در نظر گرفتن ملاحظات اقتصادی و زیست محیطی، برای شرایط آبیاری کامل، کاربرد 200 تا 250 کیلوگرم نیتروژن در هکتار و در شرایط دیم کاربرد 100 تا 200 کیلوگرم نیتروژن در هکتار توصیه می شود.

سابقه و هدف: چای ترش متعلق به خانواده مالواسه، گیاهی یک یا دوساله که برای ساقه، فیبر، کاسبرگ های خوراکی، برگ و دانه های آن کشت می شود و محصول آن به روش های گوناگونی برای مصرف خانگی، دارویی و مصارف صنعتی استفاده می-شود. همچنین به عنوان آنتی باکتریال، ضد قارچ، ماده ی هیپوکلسترولمیک، آنتی اسپاسمودیک و کاهند ی فشارخون استفاده می-شود. افزایش تقاضا برای منابع آب در جهان بخصوص در مناطق خشک و نیمه خشک، سبب شده است کشاورزان از آب های با کیفیت پایین مانند آب زهکشی و آب زیرزمینی شور استفاده کنند. پژوهش حاضر با هدف مطالعه روشی مناسب، جهت استفاده از آب شور زهکش و کود کامل جهت حصول بالاترین عملکرد کاسبرگ صورت گرفت.مواد و روش ها: این آزمایش به منظور بررسی عملکرد و اجزای عملکرد چای ترش در سال 1392 در پژوهشکده کشاورزی دانشگاه زابل به صورت کرت های خرد شده در ﻗﺎﻟﺐ ﻃﺮح ﺑﻠﻮک ﻫﺎی ﻛﺎﻣﻞﺗﺼﺎدﻓﻲ ﺑﺎ 3 ﺗﻜﺮار اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺖ. ﺗﻴﻤﺎرﻫﺎ شامل سه رژیم آبیاری، آبیاری با آب شیرین در تمام طول فصل رشد (شاهد)، آبیاری با زه آب و آب شیرین به صورت یک درمیان و آبیاری با زه آب در تمام مراحل رشد، بعنوان عامل اصلی و محلول پاشی با کود کامل(NATBA-LIB) در سه سطح: عدم محلول پاشی (شاهد)، محلول پاشی با 600 گرم و محلول پاشی با 1200 گرم کود کامل در هکتار، بعنوان عامل فرعی بود. ویژگی های شامل: ارتفاع بوته، قطر ساقه، تعداد شاخه جانبی گل دهنده، وزن هزار دانه، وزن کپسول، وزن تر و خشک بوته، تعداد میوه در بوته، عملکرد کاسبرگ و درصد پروتئین گل مورد بررسی قرار گرفت.یافته ها: نتایج نشان داد که تیمار آبیاری در سطح یک درصد تاثیر معنی داری بر همه متغیرها بجز ارتفاع بوته، قطر ساقه و وزن هزار دانه داشت. همچنین نتایج نشان داد که بیشترین ارتفاع بوته، قطر ساقه، تعداد شاخه جانبی گل دهنده، وزن هزار دانه، وزن کپسول، وزن تر و خشک بوته، تعداد میوه در بوته و عملکرد کاسبرگ از محلول پاشی 1200 گرم در هکتار کود کامل در هکتار به دست آمد. اثر متقابل آبیاری و محلول پاشی به غیر از ارتفاع بوته، قطر ساقه و وزن هزاردانه بر سایر صفات مورد بررسی معنی دار بود. بیشترین (227.6 کیلوگرم در هکتار) و کمترین (69.4 کیلوگرم در هکتار) عملکرد کاسبرگ به ترتیب از آبیاری با آب شیرین در تمام طول فصل رشد (شاهد) و آبیاری با زه آب حاصل شد. بیشترین تعداد میوه در بوته (59) از کاربرد 1200 گرم در هکتار کود کامل حاصل گردید، هرچند بین شاهد و تیمار 600 گرم در هکتار تفاوت معنی داری وجود نداشت. در تیمار یک درمیان زه آب و آب شیرین، وزن کپسول افزایش 20 درصدی را در مقایسه با کاربرد زه آب نشان داد. بالاترین درصد پروتئین گل (22.5 درصد) از تیمار آبیاری یک درمیان آب شیرین و زه آب و کاربرد 600 گرم در هکتار کود کامل به دست آمد.نتیجه گیری: نتایج نشان داد بیشترین عملکرد کاسبرگ این گیاه مربوط به تیمار آبیاری با آب شیرین بود. بنابراین، به منظور دستیابی به ویژگی های کمی و کیفی مطلوب در چای ترش، استفاده از تیمار آبیاری با آب شیرین در تمام مراحل رشد و کود کامل توصیه می شود. در شرایطی که آب شیرین به اندازه کافی در تمام طول فصل کشت تامین نگردد و یا تامین آن از نظر اقتصادی با توجه به افزایش هزینه و محدودیت منابع آب تجدید پذیر توجیه پذیر نباشد بهترین روش استفاده چرخشی آب شیرین و زه آب با کاربرد کود کامل بود.

سابقه و هدف: بامیه (Abelmoschus esculentus (L.) Moench) یک محصول اقتصادی مهم می باشد که در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری جهان رشد می کند. اخیرا با شناخت بیشتر خواص بامیه، مطالعاتی در جهت تولید محصول با عملکرد بالا و کیفیت مطلوب انجام گرفته است. استفاده از مواد تنظیم کننده گیاهی بر ویژگی های رشدی و کیفی گیاهان تاثیر می گذارد اما برای تعیین غلظت مناسب برای هر گیاه باید مطالعات ویژه ای انجام گیرد، زیرا کاربرد غلظت های نا مناسب ممکن است تاثیر منفی بر عملکرد و کیفیت محصول داشته باشد. اسید نفتالین استیک یک اکسین مصنوعی است که به عنوان یک تنظیم کننده ی رشد و توسعه ی باروری طبقه بندی شده است. بنابراین این پژوهش به منظور بررسی تاثیر اسید نفتالین استیک و تعیین غلظت مناسب آن برای بهبود رشد، عملکرد و کیفیت بامیه اجرا شد.مواد و روش ها: این پژوهش در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه زنجان اجرا شد. آزمایش به صورت طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا گردید. تیمارهای آزمایش شامل اسید نفتالین استیک در چهار سطح (صفر، 25، 50 و100 میلی گرم در لیتر) بود که به صورت محلول پاشی برگی اعمال شدند. انتخاب غلظت های مورد استفاده اسید نفتالین استیک بر اساس مطالعات انجام گرفته بر گیاهان خانواده پنیرک انجام گرفته است. صفات رویشی (ارتفاع بوته، تعداد انشعاب، تعداد برگ، سطح برگ و ...)، صفات کمی (تعداد میوه، وزن تک میوه، عملکرد کل، تعداد بذر، وزن هزار دانه و ...) و صفات مربوط به کیفیت میوه (ویتامین ث، کربوهیدرات کل، درصد موسیلاژ، میزان عناصر نیتروژن، فسفر و پتاسیم موجود در میوه) مورد بررسی قرار گرفتند.یافته ها: نتایج نشان داد که اسید نفتالین استیک تاثیر معنی داری بر رشد عملکرد و کیفیت میوه بامیه داشت. بیش ترین مقدار ارتفاع بوته، تعداد برگ، سطح برگ، تعداد میوه، عملکرد کل، درصد ماده خشک، وزن هزار دانه، محتوای کلروفیل کل و ویتامین ث با کاربرد غلظت 25 میلی گرم در لیتر اسید نفتالین استیک بدست آمد و کم ترین مقادیر صفات نام برده در غلظت 100 میلی گرم در لیتر مشاهده شد. کوتاهترین زمان از گل دهی تا برداشت میوه در غلظت 25 میلی گرم در لیتر مشاهده شد. افزایش غلظت اسید نفتالین استیک باعث کاهش رشد و عملکرد گردید. بیش ترین مقدار کربوهیدرات کل، درصد موسیلاژ و میزان عناصر فسفر و پتاسیم موجود در میوه، در اثر کاربرد غلظت 100 میلی گرم در لیتر بدست آمد و کم ترین مقادیر صفات نام برده در گیاهان شاهد مشاهده شد.نتیجه گیری: به طور کلی نتایج بیانگر آن است که مصرف تنظیم کننده رشد اسید نفتالین استیک بر رشد، عملکرد و کیفیت میوه بامیه تاثیر می گذارد. رشد و عملکرد میوه با افزایش غلظت اسید نفتالین استیک کاهش یافت. با توجه به نتایج، غلظت 25 میلی گرم در لیتر اسید نفتالین استیک برای بهبود رشد و عملکرد بامیه توصیه می شود.

سابقه هدف: افزایش عملکرد معمولا اصلی ترین فاکتور در کشاورزی می باشد. گیاهان رشد نامحدود در تعیین زمان مناسب برداشت مشکل دارند و با تلفات عملکرد مواجه اند. زنبور عسل با کمک به گرده افشانی سبب افزایش عملکرد گیاهان می گردد. از طرف دیگر با توجه به اینکه گیاهان در شرایط تنش تلاش برای اتمام سیکل زایشی خود را مضاعف می کنند، استفاده از ترکیبات تنش زا با هدف کاهش رشد رویشی گیاهان گل غیر انتهایی دارای اهمیت است.مواد و روش: تحقیق انجام شده به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار انجام گردید. تیمارهای آزمایشی عبارتند از عامل (اصلی) گرده افشان در سه سطح گرده افشان زنبورعسل، بدون هیچگونه عامل گرده افشان (ایزوله) وگرده افشان آزاد (توسط سایر گرده افشان های محیط)، محلول پاشی اسید سالیسیلیک با غلظت صفر و 200 پی پی ام و روش های برداشت با استفاده از شعله و برداشت بدون استفاده از شعله (دستی). در این مطالعه صفات ارتفاع گیاه، تعداد گل و کپسول در بوته، طول کپسول، وزن تک کپسول حاوی بذر، تعداد بذر، وزن هزار دانه و عملکرد بذر در واحد بوته اندازه گیری گردید.یافته ها: بر اساس یافته ها زنبور بر طول کپسول، وزن هزار دانه، وزن تک کپسول حاوی بذر، عملکرد بذر در بوته، تعداد بذر در کپسول، تعداد گل در بوته، تعداد کپسول در بوته تاثیر معنی داری داشت. تیمار اسید سالیسیلیک به صورت اثر منفرد، تعداد شاخه ی فرعی را تحت تاثیر قرار داد. از طرف دیگر در نمونه های گیاهی که قبل از برداشت با شعله تیمار شدند، وزن تک کپسول حاوی بذر و تعداد شاخه فرعی تحت تاثیر قرار گرفت. اثر متقابل زنبور و اسید سالیسیلیک بر صفات اندازه گیری شده، معنی دار نبود. در مقابل برهمکنش زنبور و شعله، وزن تک کپسول حاوی بذر را به شکل معنی داری تحت تاثیر قرار داد. همچنین در تیمار توام شعله و اسید سالیسیلیک، صفات ارتفاع گیاه، وزن تک کپسول حاوی بذر و تعداد شاخه فرعی تفاوت معنی دار داشتند. استفاده همزمان از عامل گرده افشان، روش برداشت با شعله و اسید سالیسیلیک سبب شد که وزن تک کپسول حاوی بذر، طول کپسول و عملکرد بذر تک بوته تحت تاثیر قرار گیرد.نتیجه گیری: اگرچه بررسی های صورت گرفته در این آزمایش بیان نمود که گل مغربی گیاهی خود گرده افشان و حتی کلیستوگام است، با این وجود نتایج نشان داد که عامل گرده افشان نقش مهمی در افزایش عملکرد بذر دارد. سوزاندن طوقه گیاه قبل از برداشت سبب افزایش سرعت انتقال مواد غذایی از سایر نقاط گیاه به بذر شده و از این طریق سرعت رسیدن بذرهای تشکیل شده افزایش می یابد. این در حالی است که استفاده از شعله سبب متوقف نمودن رشد رویشی گیاه شده و با همزمانی رسیدن بذرها افزایش تعداد بذرهای بالغ و در نتیجه افزایش کمی و کیفی بذر را به دنبال خواهد داشت. به نظر می رسد که اعمال تنش رشدی در زمان رسیدن بذر در گل مغربی به عنوان یک گیاه زراعی گل غیر انتهایی می تواند با تسریع در پر شدن بذر عملکرد نهایی و در نتیجه کیفیت بذر را افزایش دهد.

سابقه و هدف: آنتوریوم (Anthurium andreanum) به عنوان یکی از زیباترین و گران ترین گل های تولید شده در دنیا، با داشتن عملکرد و کیفیت بالا از نظر گلدهی، یکی از بهترین محصولات جهت سرمایه گذاری است. طول دوره ی رشد رویشی و زایشی در گیاه آنتوریوم، به شدت تحت تاثیر تغذیه قرار می گیرد، اما مطالعات کمی برای تعیین نسبت های دقیق عناصر صورت گرفته است.مواد و روش ها: پژوهش حاضر جهت مقایسه ی اثر محلول های مختلف غذایی بر گلدهی گیاه آنتوریوم گلدانی (Anthurium andreanum cv. Lentini Red) در شرایط کشت بدون خاک از آبان ماه سال 93 تا تیر ماه سال 94، در گلخانه تحقیقاتی دانشکده ی علوم کشاورزی دانشگاه گیلان، در قالب طرح کاملا تصادفی با 4 نوع محلول غذایی به عنوان تیمار و 4 تکرار که هر تکرار شامل 5 گلدان بود، انجام شد. تفاوت محلول ها در میزان نمک نیترات پتاسیم و کلسیم مورد استفاده و وجود یا عدم وجود منبع آمونیومی بود. محلول غذایی اول (حاوی آمونیوم و کلسیم کم) شامل نسبت نیترات: نیتروژن کل، 4: 4.5 و آمونیوم: نیتروژن کل، 4.5:4، دارای 2 میلی اکی والان کلسیم در لیتر محلول آبیاری و 2.9 میلی اکی والان پتاسیم در لیتر محلول آبیاری، محلول غذایی دوم (حاوی نیترات، پتاسیم و کلسیم زیاد) شامل نسبت نیترات: نیتروژن کل، 7.2:7.2، دارای 4 میلی اکی والان کلسیم در لیتر محلول آبیاری و 6/4 میلی اکی والان پتاسیم در لیتر محلول آبیاری و محلول غذایی سوم (حاوی نیترات و کلسیم زیاد) شامل نسبت نیترات: نیتروژن کل، 7.2:7.2، دارای 4.6 میلی اکی والان کلسیم در لیتر محلول آبیاری و 4 میلی اکی والان پتاسیم در لیتر محلول آبیاری و محلول غذایی چهارم (حاوی آمونیوم و کلسیم زیاد) شامل نسبت نیترات: نیتروژن کل، 7.2: 7.8 و آمونیوم: نیتروژن کل،0.6 :7.8، دارای 4 میلی اکی والان کلسیم در لیتر محلول آبیاری و 4 میلی اکی والان پتاسیم در لیتر محلول آبیاری بود. محلول دهی براساس نیاز آبی گیاه انجام گرفت.یافته ها: نتایج حاصل از تجزیه واریانس داده ها نشان داد که در بین 4 تیمار مختلف، از نظر ارتفاع گیاه، تعداد برگ و گل، طول و قطر دمگل، طول و عرض اسپات گل، وزن تر و خشک ریشه، غلظت عناصر نیتروژن، پتاسیم، منیزیم و کلسیم برگ در سطح احتمال یک درصد، اختلاف معنی داری وجود داشت. از نظر میزان آنتوسیانین اسپات گل در سطح احتمال 5 درصد، اختلاف معنی داری مشاهده شد، اما از نظر میزان ماندگاری گل، وزن تر و خشک اندام هوایی گیاه، غلظت عناصر فسفر و آهن برگ، اختلاف معنی داری مشاهده نشد. بیشترین تعداد برگ در گیاهان تغذیه شده با محلول غذایی حاوی آمونیوم و کلسیم کم و بیشترین تعداد گل در گیاهان تغذیه شده با محلول غذایی حاوی آمونیوم و کلسیم کم و محلول غذایی حاوی آمونیوم و کلسیم زیاد بود. ارتفاع گیاه، طول و قطر دمگل، همچنین طول و عرض اسپات گل، میزان وزن تر و خشک ریشه در گیاهان حاصل از محلول غذایی حاوی نیترات و کلسیم زیاد و محلول غذایی حاوی آمونیوم و کلسیم زیاد، بیشتر از گیاهان دیگر بود، میزان رنگیزه ی آنتوسیانین در اسپات و غلظت نیتروژن موجود در برگ گیاهان تغذیه شده با محلول غذایی حاوی نیترات، پتاسیم و کلسیم زیاد و محلول غذایی حاوی آمونیوم و کلسیم زیاد، بیشتر از گیاهان دیگر بود. غلظت پتاسیم و منیزیم در برگ گیاهان تغذیه شده با محلول غذایی حاوی نیترات، پتاسیم و کلسیم زیاد و محلول غذایی حاوی نیترات و کلسیم زیاد، بیشتر از گیاهان دیگر بود. همچنین غلظت کلسیم موجود در برگ گیاهان تغذیه شده با محلول غذایی حاوی آمونیوم و کلسیم کم، کمتر از گیاهان تغذیه شده با محلول های غذایی دیگر بود.نتیجه گیری: با کاربرد محلول غذایی حاوی آمونیوم و کلسیم زیاد، در مرحله ی رشد زایشی، ویژگی های کمی و کیفی گل، نسبت به دیگر محلول های غذایی بهتر بود.

سابقه و هدف تحقیق: یکی از عوامل بسیار موثر در تشکیل و تکامل جنین های رویشی ترکیب مواد موجود در محیط کشت از جمله نیتروژن می باشد. محققان پیشین تاحدودی اثر فرم های مختلف نیتروژن را بر جنین زایی رویشی و کشت سلولی بررسی کرده اند اما به بررسی انواع فرم ها به صورت جداگانه، در ترکیب با یکدیگر و در نسبت های متفاوت نپرداختهاند. از این رو پژوهش حاضر با هدف بررسی اثر فرم های قابل جذب نیتروژن به صورت جداگانه و در ترکیب با نسبت های مختلف از سایر فرم ها بر جنین زایی رویشی گیاه گوجه فرنگی صورت گرفت.مواد و روش ها: به منظور بررسی اثر فرم های قابل جذب نیتروژن بر جنین زایی رویشی گیاه گوجه فرنگی ، آزمایشی در قالب طرح پایه کاملا تصادفی با 8 تیمار و 4 تکرار در آزمایشگاه کشت بافت گروه باغبانی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان انجام گردید. تیمارها شامل محیط کشت B5 کامل حاوی تنها یکی از فرم های نیتروژن ازجمله نیترات، آمونیوم یا کازئین هیدرولیزات، محیط کشت B5 حاوی دو نوع نیتروژن شامل آمونیوم با نیترات، آمونیوم با کازئین هیدرولیزات و یا نیترات با کازئین هیدرولیزات، محیط کشت فاقد نیتروژن و در نهایت محیط کشت B5 استاندارد حاوی تمامی فرم های نیتروژن مذکور به عنوان شاهد در نظر گرفته شد. در این آزمایش به منظور القای جنین زایی قطعات یک سانتی متری از محور زیرلپه گیاه گوجه فرنگی در محیط کشت B5 تغییریافته که همگی حاوی اکسین 2-4-D بودند کشت شدند و پس از 25 روز به منظور ظهور جنین ها، ریز نمونه ها به محیط B5 تغییر یافته فاقد اکسین 2-4-D منتقل شدند. 35 روز پس از فاز تظاهر جنینی، پارامترهایی نظیر تعداد جنین های رویشی تشکیل شده،pH  ثانوی محیط کشت در انتهای هر دو فاز القا و ظهور جنین ها و محتوای کلروفیل مواد گیاهی اندازه گیری شد.یافته ها: نتایج پژوهش حاضر نشان داد که فرم های متفاوت و مقادیر مختلف نیتروژن آثار متفاوتی بر جنین زایی رویشی بر جای می گذارد. به طوریکه در این بررسی کمترین میزان pH در فاز القا (3.96) و فاز ظهور (3.72) مربوط به محیط کشت حاوی آمونیوم به عنوان تنها فرم نیتروژن و بیشترین میزان آن در فاز القا (5.86) مربوط به محیط کشت حاوی نیترات به تنهایی و در فاز ظهور جنین ها (5.92) مربوط به محیط کشت حاوی نیترات با کازئین هیدرولیزات بود. نتایج نشان داد که در تیمار های مختلف بین جنین های تشکیل شده از نظر تعداد و مرحله ی تکاملی اختلاف معنی داری وجود دارد، به طوری که بیشترین تعداد جنین (62.2) در محیط B5 کامل و بیشترین نسبت جنین های اژدری به کل جنین ها (0.51) در محیط B5 حاوی کازنین هیدرولیزات و نیترات تشکیل شد. همچنین نتایج بدست آمده نشان داد که تیمارهای نیتروژنی مختلف بر روی محتوای کلروفیل مواد گیاهی موجود در محیط کشت اثر معنی داری داشتند به طوری که بیشترین میزان کلروفیل کل (9.7)، کلروفیل a (96.6) و b (08.14) به ترتیب در محیط کشت حاوی نیترات و کازئین هیدرولیزات و محیط کشت B5 کامل مشاهده شد.نتیجه گیری: فرم های مختلف نیتروژن در ترکیب با سایر فرم ها و در نسبت های مختلف موجب افزایش درجه ی تکامل و تعداد کل جنین های رویشی تشکیل شده از محور زیرلپه ی گوجه فرنگی می شود، به طوری که با توجه به نتایج بدست آمده می توان نتیجه گرفت با حضور هر سه فرم نیتروژن معادل محیط B5 استاندارد تعداد کل جنین های رویشی تشکیل شده افزایش یافت و حضور نیترات و کازئین هیدرولیزات در غیاب آمونیوم جنین های رویشی را به سمت تکامل سوق داد. همچنین محتوای کلروفیل مواد گیاهی موجود در محیط کشت و pH محیط کشت تحت تاثیر انواع نیتروژن قرار می گیرد.

سابقه و هدف: سیر بعد از پیاز دومین و پرمصرف ترین گیاه از جنس آلیوم است که از اهمیت غذایی و دارویی بالایی برخوردار است. استان همدان یکی از مناطق مهم تولید سیر در ایران است. یکی از راههای حذف عوامل بیماریزای ویروسی استفاده از کشت مریستم و تولید سیرچه در شرایط درون شیشه ای می باشد. روش های آماری چندمتغیره به طور همزمان ژنوتیپ ها را از نظر چندین خصوصیت مورد ارزیابی قرار می دهند و به طور گسترده در ارزیابی تنوع ژنتیکی استفاده می شوند. هدف از پژوهش حاضر عبارت است از: استفاده از روش های چند متغیره آماری جهت ارزیابی و گروه بندی اولیه کلون های سیر استان همدان بر اساس صفات ریزازدیادی و تولید سیرچه از طریق کشت مریستم و شناسایی مقدماتی موثرترین صفات موثر در تولید سیرچه می باشد.مواد و روش ها: در این آزمایش از 10 کلون بومی سیر استان همدان به عنوان مواد گیاهی استفاده گردید. پس از جدا نمودن پوسته های سیر و شستشوی کامل حبه های سیر، از اتانول 70 درصد به مدت ده دقیقه و سپس محلول هیپوکلرید سدیم دو درصد به مدت سی دقیقه به منظور سترون سازی حبه ها استفاده گردید. پس از سترون سازی، مریستم ها در شرایط استریل در زیر بینی کولار جدا شده و در محیط کشت MS حاوی 5 میکرو مولار NAA و 10 میکرو مولار BA کشت گردیدند. سپس نمونه های کشت شده به اتاقک رشد با دمای 25oC و فتوپریود 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی انتقال یافتند. آزمایش کشت مریستم در10 کلون سیردر قالب طرح کاملا تصادفی با 3 تکرار در سال 1394 انجام گردید. پس از 38 روز صفات ریزازدیادی و تولید سیرچه در کلونهای مختلف اندازه گیری گردید. در نهایت از روش های آماری چندمتغیره در گروهبندی کلون ها و شناسایی مهم ترین صفات موثر بر عملکرد تولید سیرچه در شرایط درون شیشه ای استفاده گردید.یافته ها: در تجزیه به مولفه های اصلی، سه مولفه اول در مجموع 71 درصد از تغییرات داده ها را توجیه نمودند که طبق این نتایج، صفات کرویت سیرچه، وزن ریشه، تعداد برگ، میانگین طول برگ ها، تعداد سیرچه و طول بلندترین برگ به عنوان معیارهایی مناسب در انتخاب کلون ها، تاثیر قابل توجهی در واریانس دو مولفه مهم اول داشتند. نتایج رگرسیون گام به گام بیانگر این بود که مهم ترین صفات تاثیرگذار بر عملکرد (تعداد سیرچه) به ترتیب شامل تعداد برگ، کرویت و شکل سیرچه و میانگین طول برگ ها بودند که در مجموع 77.88 درصد از تغییرات را توجیه نمودند. بر اساس نتایج تجزیه علیت، صفت تعداد برگ بیشترین تاثیر مثبت (1.286) و صفت میانگین طول برگ بیشترین تاثیر منفی غیرمستقیم (0.50-) را ( از طریق کاهش تعداد برگ ) بر عملکرد (تعداد سیرچه) داشتند که با توجه به ماهیت هر اثر، می توان از این صفات در انتخاب کلون های پر محصول استفاده کرد.نتیجه گیری: با استفاده از نتایج این تحقیق، می توان کلون های سیر را با استفاده از صفات مورفولوژیکی موثر مثل میانگین طول برگ، تعداد برگ، طول بلندترین برگ، وزن تر گیاه، وزن برگ، وزن سیرچه و وزن ریشه در کنار سایر صفات دیگر، شناسایی و در برنامه-های به نزادی و تولید سیرچه در شرایط درون شیشه ای مورد استفاده قرار داد.

 سابقه و هدف: جوانه زنی سریع گیاهان حاشیه ای از جمله گل های آهار (Zennia elegans)، میخک (Dianthus caryophyllus)، کوکب کوهی (Rudbeckia hirta)، مینای چمنی (Bellis perennis)، همیشه بهار (Calandula officinalis)،  گازانیا (Gazania splendens) باعث تسریع در ایجاد فضای سبز می شود. پرایمینگ یکی از تیمارهای افزایش دهنده قدرت جوانه زنی بذرها می باشد. طی پرایمینگ، بذرها مقداری آب جذب کرده به طوری که مراحل اولیه جوانه زنی بذر انجام می شود، اما ریشه چه خارج نمی شود. تیمار پرایمینگ باعث یکنواختی سبز شدن و کوتاه کردن زمان کاشت تا سبز شدن و حفاظت بذرها از عوامل زنده و غیرزنده در مرحله بحرانی استقرار گیاهچه می شود. ترکیبات شیمیایی که به درون رویان نفوذ و فعالیت متابولیکی را تحریک می کنند، اغلب در القای جوانه زنی موثرند. از آن جایی که آماده سازی سریع گیاهان فصلی در موفقیت احداث فضای سبز اهمیت زیادی دارد. بنابراین، هدف از این پژوهش، بررسی اثر پرایمینگ بذر بر شاخص های جوانه زنی چندگیاه زینتی می باشد. مواد و روش ها: به منظور بررسی اثر پرایمینگ بذر بر شاخص های جوانه زنی بذر گل های همیشه بهار، میخک، آهار، مینای چمنی، گازانیا و کوکب کوهی آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی و سه تکرار انجام گردید. تیمارهای پرایمینگ 1 درصد و آب مقطر بود که بر شش گیاه مزبور اعمال شد. صفات مورد NaCl، شامل شاهد، 50 میلی گرم در لیتر جیبرلین ارزیابی شامل درصد جوانه زنی، ارزش جوانه زنی بذور، سرعت جوانه زنی، میانگین درصد جوانه زنی روزانه و حداکثر جوانه زنی روزانه بود.یافته ها: نتایج نشان داد میخک، آهار و مینای چمنی بیشترین درصد جوانه زنی را به خود اختصاص داده اند و کمترین جوانه زنی مربوط به گازانیا بوده است. از تیمارهای آزمایشی، پرایمینگ با آب بیشترین میانگین جوانه زنی و حداکثر درصد جوانه زنی را داشته و در اثرات دوجانبه تیمارهای "مینای چمنی × بدون پرایمینگ" بر درصد جوانه زنی، میانگین جوانه زنی روزانه، ارزش جوانه زنی، تعداد جوانه زنی در روز و حداکثر درصد جوانه زنی بذرها و همچنین "مینای چمنی × پرایمینگ با NaCl 1 درصد" نیز بر درصد جوانه زنی و میانگین جوانه زنی بذرها بیشترین تاثیر را داشته اند.نتیجه گیری: براساس نتایج این آزمایش واکنش بذر گونه های مختلف گیاهی به انواع تیمارهای پرایمینگ یکسان نبوده است ولی به طور کلی پدیده پرایمینگ موجب بهبود شاخص های جوانه زنی بذرها می شود. در این پژوهش تیمار پرایمینگ با آب حداکثر جوانه زنی را داشته است، از آن جا که این روش از پرایمینگ، ساده، ارزان و نیاز به مواد شیمیایی ندارد می توان این روش را به تولید کنندگان توصیه نمود.

سابقه و هدف: دماهای کاردینال یکی از ورودی های اصلی بسیاری از مدل های شبیه سازی رشد و نمو گیاهان زراعی هستند و در پیش بینی زمان تا وقوع یک دوره خاص فنولوژیکی دارای اهمیت هستند. مدل های ریاضی متعددی برای توصیف الگوی جوانه زنی در واکنش به دما ارئه شده است. برخی از این مدل ها برای پیش بینی دماهای کاردینال از واکنش جوانه زنی تجمعی به سطوح مختلف دما و تعدادی دیگر از رابطه بین دما و سرعت جوانه زنی برای تخمین دماهای کاردینال استفاده می کنند. بنابراین بررسی واکنش جوانه زنی و سبزشدن بذر دو گیاه داروئی قیچ و شاهدانه نسبت به دما و شناخت دماهای کاردینال در جهت ایجاد مدل های پیش بینی جوانه زنی و سبزشدن، انتخاب تاریخ مناسب کاشت، گزینش گونه ها و ژنوتیپ ها برای تحمل به دماهای پایین یا بالا و تعیین نواحی جغرافیایی که در آن جا گونه ها یا ژنوتیپ ها بتوانند با موفقیت جوانه بزنند و استقرار یابند، مفید است. بنابراین پژوهش حاضر بنا به چنین ضروریاتی و این که تاکنون پژوهش در خصوص تعیین دماهای کاردینال دو گیاه شاهدانه و قیچ انجام نشده بود، به اجرا درآمد.مواد و روش ها: این پژوهش در آزمایشگاه تحقیقات بذر دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد مهاباد در قالب طرح کاملا تصادفی با 4 تکرار در 12 سطح دمائی (3، 5، 7، 10، 15، 20، 25، 30، 35، 40، 45 و 50 درجه سانتی گراد) برای شاهدانه (.Cannabis sativa L) و 8 سطح دمائی برای قیچ (.Zygophyllum eurypterum L) (5، 7، 10، 15، 20، 25، 30 و 35 درجه سانتی گراد) به اجرا درآمد. برای محاسبه درصد و سرعت جوانه زنی از برنامه Germin (25) استفاده شد. به منظور توصیف) دما و سرعت جوانه زنی و برآورد دماهای کاردینال از مدل رگرسیون غیرخطی تابع دوتکه ای استفاده گردید که پس از برازش این مدل، دماهای کاردینال جوانه زنی شاهدانه و قیچ محاسبه شدند.یافته ها: نتایج نشان داد که تاثیر دما بر هر دو مولفه درصد و سرعت جوانه زنی بذر هر دو گیاه معنی دار (P<0.01) بود. گیاه قیچ کم ترین درصد نهائی جوانه زنی در دمای 7 و پایین تر از آن و دماهای بالای 30 درجه سانتی گراد به دست آمد و به همین ترتیب - بالاترین درصد نهائی جوانه زنی در این گیاه در دمای 15-20 درجه سانتی گراد مشاهده شد. مشابه با تاثیر دما بر درصد جوانه زنی، کم ترین سرعت جوانه زنی در دمای 7 و پایین تر از آن و دماهای بالای 30 درجه سانتی گراد اتفاق افتاد. در گیاه شاهدانه نیز به طور مشابه با قیچ بیشینه درصد جوانه زنی در دمای 15-20 درجه سانتی گراد به دست آمد و هم چنان که قابل انتظار بود بیش ترین سرعت جوانه زنی نیز در همین دماها مشاهده شد. کمی سازی واکنش جوانه زنی بذر قیچ به سطوح مختلف با استفاده از تابع دو تکه ای نیز نشان داد مدل به خوبی قادر به برآورد دماهای کاردینال بذور دو گیاه است. به این ترتیب که در گیاه قیچ دمای پایه، مطلوب و بیشینه برابر 7.20، 21.07 و 30.00 درجه سانتی گراد برآورد گردید ضمن آن که بیشینه سرعت جوانه زنی نیز 0.007 بر ساعت بود. در گیاه شاهدانه نیز دمای پایه 4.74 درجه سانتی گراد، دمای مطلوب 23.98 درجه سانتی گراد و دمای بیشینه 45.95 درجه سانتی گراد به دست آمد.نتیجه گیری: به طورکلی نتایج نشان داد که در هر دو گیاه قیچ و شاهدانه با افزایش دما تا محدوده 15-20 درجه سانتی گراد سرعت و درصد جوانه زنی افزایش سریعی پیدا می کند اما با افزایش دما تا 30 درجه سانتی گراد زوال بذور گیاه قیچ باعث عدم جوانه زنی بذور شده اما در بذور شاهدانه این کاهش تا دمای 50 درجه سانتی گراد ادامه دارد و در نهایت به صفر می رسد. در ضمن مدل دو تکه ای می تواند به طور قابل قبولی دماهای کاردینال جوانه زنی بذور این دو گیاه را برآورد کند

سابقه و هدف:گیاهان دارویی بسیار زیادی وجود دارند که به صورت خودرو در دشت ها و دامنه کوه ها و زیستگاه های خاص خود یافت می شوند. از آنجا که این گیاهان در جهان جهت تغذیه و درمان بیماری ها مورد استفاده قرار می گیرند از اهمیت خاصی برخوردار می باشند، لذا تحقیق بر روی گونه های بومی کشور، مورد توجه محققان و پژوهشگران این رشته قرار گرفته است. هندوانه ابوجهل با نام علمی (Citrullus colocynthis L.) از خانواده کدوئیان، گیاهی علفی، چند ساله، ساقه خوابیده یا بالا رونده و پوشیده از تار است. این گیاه به فور در جنوب ایران بخصوص استان سیستان و بلوچستان رشد می کند.مواد و روش ها: این تحقیق در قالب طرح آشیانه ای (Nested) بصورت کاملا تصادفی با چهار تکرار اجراء گردید. میوه گیاه، از 8 منطقه رویشی آن در 4 شهرستان (ایرانشهر، نیکشهر، سرباز و زابل) در مرحله رسیدگی جمع آوری شد. مهم ترین شرایط رویشگاهی مناطق (از قبیل ارتفاع، طول و عرض جغرافیایی) ثبت گردید. از نمونه های جمع آوری شده ویژگی های فیزیولوژیکی بذر (درصد روغن، درصد خاکستر، عناصر Ca, Fe, N, P, K, Mg, Zn، پروتئین و کربوهیدرات) اندازه گیری شد. عصاره اتانولی و بوتانولی میوه تهیه و توسط دستگاه های GC و GC/MS تجزیه شیمیایی شدند. داده های بدست آمده توسط آزمون مقایسه ای دانکن در سطح پنج درصد مقایسه شدند.یافته ها: نتایج نشان داد که شرایط رویشگاهی باعث اختلاف معنی دار در میزان درصد خاکستر بذر، عناصر Ca, N, K, Zn و کربوهیدرات محلول بذر در سطح یک درصد می شود. بطوریکه بیشترین میزان خاکستر و کربوهیدرات بذر در شهرستان زابل، بیشترین میزان عناصر Ca, K و Zn در شهرستان ایرانشهر وجود داشت. نتایج نشان داد که میزان درصد روغن، پروتئین و فسفر بذر بین شهرستان ها و مناطق داخل شهرستان ها اختلاف معنی دار نداشت. همچنین نتایج نشان داده که عنصر آهن موجود در بذر این گیاه بین شهرستان ها در سطح پنج درصد و مناطق در سطح یک درصد اختلاف معنی دار بود، بیشترین مقدار در شهرستان های ایرانشهر و زابل مشاهده شد. همچنین عنصر منیزیم بذر در شهرستان ها اختلاف معنی دار داشته و مناطق در شهرستان ها اختلاف معنی دار مشاهده نشد. نتایج حاصل از (GC) عصاره اتانولی میوه گیاه نشان داد که کوکوربیتاسین هایA, B, C, L, E, D و دو ترکیب کولوسنتین و کولوسنتئین در میوه با مقادیر مختلف وجود داشت که شرایط رویشگاهی باعث اختلاف معنی دار در سطح یک درصد شد. کوکوربیتاسین E مهم ترین نوع کوکوربیتاسین در این گیاه می باشد که شهرستان نیکشهر بیشترین میزان را نشان داد. نتایج حاصل از GC/MS عصاره بوتانولی میوه این گیاه ترکیباتی مانند الکل ها، کتون ها، ترکیبات ایوکسی و هیدروکربن ها را شناسایی نمود. که این ترکیبات جزء ترکیبات بیولوژیکی فعال هستند، خصوصیات این ترکیب احتمالا کمک به استفاده های طب سنتی می باشد.نتیجه گیری: تفاوت در ویژگی های فیزیولوژیکی بذر و ترکیبات شیمیایی میوه این گیاه بین شهرستان ها و مناطق داخل شهرستان ها می تواند ناشی از تفاوت ویژگی های اکولوژیک مناطق مانند دما، رطوبت، ارتفاع از سطح دریا، نوع خاک و همچنین عناصر غذایی بر یکدیگر اثر گذاشته در واقع هر یک از شهرستان های و مناطق مورد مطالعه یک سطح ارتفاع مشخصی وجود داشت که ضمن فراهم سازی شرایط رشد مناسب، بر ویژگی های فیزیولوژیکی بذر و ترکیبات شیمیایی میوه این گیاه تاثیر می گذارد و نیاز به مطالعه بیشتر در این استان و دیگر مناطق با آب و هوایی متفاوت را دارد، هندوانه ابوجهل جزء آن دسته از گیاهان دارویی مهم می باشد که می تواند در شرایط آب و هوایی گرم و خشک و خاک فقیر رشد کند و این استان شرایط لازم را دارا می باشد.