پژوهش های علوم و فناوری چوب و جنگل
سال:1388 | دوره:16 | شماره:2 |تعداد مقالات:8

این پژوهش با هدف بررسی اثر پالایش بر ویژگی های مکانیکی و نوری کاغذ حاصل از بازیافت کاغذهای روزنامه انجام پذیرفت. کاغذهای روزنامه باطله از نمایندگی پخش روزنامه اطلاعات گرگان تهیه و بعد از تبدیل به تکه های حدود 5 سانتی متری در محفظه ای با مقدار مناسب آب مقطر مخلوط گردید. بعد از مدت 5 روز الیاف از یکدیگر جدا شده (نمونه شاهد) و درجه روانی آن اندازه گیری شد. خمیر کاغذ حاصل توسط پالایش گر  PFIو در دورهای 1000، 2000، 3000، 6000 و 9000 پالایش شد و بعد از اندازه گیری درجه روانی هر کدام از خمیرها، از آنها به صورت جداگانه کاغذهای دست ساز تهیه و ویژگی های آنها تعیین گردید. به منظور مقایسه ویژگی های نمونه شاهد با کاغذهای حاصل از خمیرهای پالایش شده از آزمون تجزیه واریانس استفاده شد. گروه بندی میانگین ها با کمک آزمون دانکن صورت پذیرفت و در نهایت برای تعیین بهترین تیمار از معادلات نرمال سازی استفاده شد. نتایج نشان داد که افزایش میزان پالایش، سبب افزایش مقاومت به ترکیدگی، مقاومت به کشش، مقاومت به تا شدن و درجه روشنی کاغذهای بازیافتی روزنامه باطله شد ولی ضخامت، مقاومت به پارگی و ماتی کاهش یافتند. با استفاده از معادلات نرمال سازی مشخص شد که کاغذ حاصل از تیمار با پالایش 9000 دور به لحاظ مجموع صفات، از مطلوبیت بیشتری برخوردار است.

در این پژوهش، به منظور بررسی امکان استفاده از درصد بالای الیاف لیگنوسلولزی در ساخت چندسازه های الیاف طبیعی - پلاستیک، باگاس با نسبت های متفاوت 40، 55 و 70 درصد با پلی پروپیلن مخلوط شد. همچنین برای سازگاری پلی پروپیلن با باگاس از سازگارکننده مالئیک انیدرید پلی پروپیلن به مقدار صفر، 4 و 6 درصد وزنی پلی پروپیلن استفاده شد. سپس خواص مکانیکی کششی توسط دستگاه اینسترون مدل 6025 اندازه گیری شد. نتایج نشان داد افزایش الیاف سبب بهبود مدول الاستیک کششی و کاهش تنش، کرنش و کارحد تناسب کششی شده است. همچنین افزایش سازگارکننده، تنش و مدول الاستیک کششی را افزایش و کار حد تناسب و کرنش را کاهش داد.

در این پژوهش مقدار تولید و هزینه ساعتی عملیات خاکی بولدوزر کوماتسو D60 در جاده های جنگلی درجه دو سری لولت واقع در حوزه آبخیز رودخانه تجن مورد بررسی قرار گرفت. ابتدا اجزای کار روزانه عملیات خاکی، شامل زمان  مفید و غیرمفید، تاخیرات فنی، اجرایی و شخصی طی 12 روز و در دامنه های موجود در دو شیب 30 تا 50 درصد و 50 تا 70 درصد زمان سنجی شد. مقدار تولید روزانه با برداشت پروفیل های عرضی مسیر پیش بر و نهایی در فواصل 20 متر و محاسبه حجم عملیات خاکی به دست آمد. هزینه ساعتی بولدوزر و سیستم به روش معمول برآورد شد. نتایج آزمون توکی نشان داد که بین طول مسیر احداث شده در شیب های 30 تا 50 درصد و 50 تا 70 درصد تفاوت معنی داری وجود نداشت. این موضوع در مورد حجم عملیات خاکی نیز صادق بود. اما با افزایش شیب دامنه، حجم ساعتی عملیات خاکی و حجم کار به ازای هر متر احداث مسیر افزایش پیدا کرد و در مقابل از میزان پیشرفت طولی کار کاسته شد. مقدار تولید عملیات خاکی بولدوزر طی زمان مفید انجام کار در شیب 30 تا 70 درصد، 144.92 مترمکعب در ساعت و 22.87 متر طول در ساعت بود. هزینه بولدوزر و سیستم به ترتیب 121890.7 و 286890.7 ریال در ساعت برآورد شد. در نهایت از تقسیم هزینه ساعتی سیستم بر مقدار تولید، هزینه تولید سیستم به دست آمد که در شیب 30 تا 70 درصد برای هر مترمکعب 1979.65 ریال و برای هر متر عملیات خاکی 12544.41 ریال بود.

به منظور بررسی زنده مانی و رشد نهال بلندمازو (Quercus castaneifolia C.A.Meyer.) در شرایط رقابت با گونه مهاجم تمشک Rubus fructicosus، پژوهشی در یک جنگل جلگه ای دخالت شده حوزه شهرستان نور انجام شد. برای انجام این آزمایش از طرح آزمایشی فاکتوریل در سه تکرار، نهال هایی با قطر یقه کوچک (3 میلی متر) و بزرگ (5 میلی متر) در عرصه هایی با پوشش کامل تمشک، پاک شده از پوشش تمشک (به شعاع 0.5 متر پیرامون نهال) و فاقد پوشش تمشک، کاشته شده و برای دو دوره رویش مورد مطالعه قرار گرفتند. نتایج نشان داد که در پایان دوره رویشی یک ساله و دو ساله میزان زنده مانی و رویش طولی در نهال های با قطر یقه بزرگ تر بیشتر از نهال های با قطر یقه کوچک تر بود. زنده مانی در دوره رویشی یک ساله در عرصه های با پوشش تمشک و در دوره دوساله در عرصه های با پوشش تمشک و نیز پاک شده از پوشش تمشک بیشترین بود. اگرچه در هر یک از دوره های یک ساله و نیز دوساله، رویش طولی در پوشش های متفاوت تمشک فرقی نکرد اما رویش قطری در عرصه پاک شده از تمشک از بیشترین مقدار برخوردار بود. نتایج سال دوم نشان داد که نهال های با قطر یقه بزرگ تر زنده مانی و رویش طولی بزرگ تری را ایجاد کردند. همچنین رویش قطری نهال ها در عرصه پاک شده توسط تمشک بیشترین بود. نتایج دو سال تحقیق، نشان داد که در عرصه های اشغال شده توسط تمشک، کاشت نهال بلندمازو با قطر یقه بزرگ تر و حذف تمشک در اطراف نهال شرایط مناسبی برای استقرار آتی آن تأمین خواهد کرد.

گونه بلوط (بلندمازو) از گونه های مهم صنعتی جنگل های شمال کشور می باشد که زادآوری طبیعی این گونه باارزش به دلیل وجود آفات و بیماری های متعدد از جمله قارچ ها، با مشکلات فراوانی مواجه است. به منظور جداسازی و شناسایی قارچ های همراه بذر بلندمازو در سال 1386 از جنگل آموزشی و پژوهشی شصت کلاته گرگان نمونه برداری صورت گرفت. بذرهای جمع آوری شده به دو قسمت بیرونی (پوسته) و درونی (اندوسپرم) تفکیک و با هیپوکلریت سدیم 0.5 درصد ضدعفونی سطحی گردید. هر قسمت (بیرونی و درونی) به صورت جداگانه در چهار تکرار روی محیط کشت غذایی سیب زمینی- دکستروز - آگار (PDA) کشت گردید (در هر تکرار 25 بذر). با استفاده از خالص سازی و خصوصیات اسپور، اندازه و رنگ آنها، قارچ های Aspergillus flavus، A. niger، Curvularia affinis، Trichoderma harzianum، Trichothecium roseum، Eurotium rubrum، Penicillium implicatum و Diplodia sp.  جداسازی و شناسایی شد. قارچ های E. rubrum، T. roseum،T. harzianum  و Diplodia sp. به ترتیب با 35 درصـد، 41 درصد، 7 درصد و 23 درصد فـراوانی فقـط در بـخش بیـرونی و قـارچ C. affinis با 39 درصـد فـراوانی فقـط در بخش درونی بذر مشاهـده شدند. قارچ های A. flavus،A. niger  و P. implicatum نیـز در هر دو بـخش مشـاهده شـدند. بیـشترین فراوانی قـارچ مربوط به قـارچ P. implicatum در بخش درونی با 74 درصد بود. نتایج پژوهش نشان داد که تنوع و فراوانی قارچ های بخش بیرونی بذر بیشتر از بخش درونی است. همچنین در طول چندین بار جداسازی، یک قارچ پوده رست همیشه روی سطح بذر بلندمازو یافت می شود. این اولین گزارش از قارچ های همراه بذر بلندمازو در ایران می باشد.

رویشگاه سرو خمره ای با وسعت 223 هکتار در 20 کیلومتری جنوب شهرستان فاضل آباد، در ارتفاع 820 تا 1680 متر از سطح دریا واقع شده است. مطالعه فلورستیک - فیزیونومیک منطقه به روش پیمایش زمینی نشان داد که در منطقه مورد مطالعه 65 خانواده، 147 جنس و 173 گونه گیاهی وجود دارد که از این میان 5 گونه بومی ایران می باشند. خانواده های Asteraceae (17 گونه)،Papilionaceae  و Rosaceae، هر کدام 13 گونه،Lamiaceae  (10 گونه)،Brassicaceae  (9 گونه)،Poaceae  (8 گونه)، Apiaceae،Boraginaceae  و Caryophyllaceae هر کدام با 6 گونه به همراه Scoropholariaceae با 4 گونه مهم ترین خانواده های گیاهی موجود در منطقه هستند که در مجموع 53.2 درصد از کل گونه ها را شامل می شوند. همی کریپتوفیت ها (37 درصد)، فانروفیت ها (24.8 درصد)، تروفیت ها (20.8 درصد) و کریپتوفیت ها (11 درصد) از مهم ترین گروه های ساختاری طیف زیستی منطقه به روش رانکایر بودند در حالی که در روش سوزوکی - آراکانه، همی کریپتوفیت های تک ساقه ای (31.2 درصد)، تروفیت ها (20.8 درصد) و درختان و درختچه های پهن برگ خزان کننده (19 درصد) و ژئوفیت های ریزوم دار (5.8 درصد) از مهم ترین اشکال زیستی محسوب می شوند. مطالعه کورولوژی منطقه بر اساس روش زهری نشان می دهد که گونه های متعلق به منطقه اروپا - سیبری (24.3 درصد)، ایرانی - تورانی (23.1 درصد)، پروانس هیرکانی (11.6 درصد) و ناحیه اروپا - سیبری و ایرانی - تورانی (8.7 درصد) از مهم ترین گروه های کورولوژیک موجود در منطقه بوده و سایر کوروتیپ ها از نظر اهمیت در مراتب بعدی قرار می گیرند.

یکی از مشکلات مهم بوم شناسان شناسایی بهترین شاخص ها جهت استفاده در تجزیه و تحلیل های کمی جنگل و پوشش های گیاهی می باشد. هدف از این تحقیق ارزیابی حساسیت شاخص های طیفی گیاهی نسبت به مشخصه حجم سرپا، جهت انتخاب بهترین شاخص طیفی گیاهی برای تهیه مدل حجم سرپا و مقایسه آن با مدل حاصل شده از روش رگرسیون بهترین زیر مجموعه می باشد. همچنین حساسیت این شاخص ها نسبت به یکدیگر با استفاده از تابع حساسیت نسبی ارزیابی شد. در این مطالعه 99 قطعه نمونه 0.36 هکتاری به ابعاد 60×60 متر به روش خوشه ای پیاده و اطلاعات قطر، نوع گونه و ارتفاع درختان شاهد و موقعیت مراکز قطعات نمونه برداشت شد. شاخص های طیفی گیاهی مورد تحقیق نیز از داده های سنجنده ETM+ ایجاد گردیدند. به منظور بررسی همبستگی بین مشخصه های طیفی و حجم، میانگین ارزش های رقومی (DN) قطعات نمونه برداشت شده زمینی، از 5 شاخص استخراج و در فرآیند مدل سازی به کار گرفته شدند. همچنین، جهت ارزیابی حساسیت شاخص ها از تابع حساسیت استفاده شد. نتایج حاصل از تحلیل حساسیت نشان داد که مجموعه شاخص های NDWI و Greenness  در کل محدوده حجم سرپا، به ترتیب دارای حساسیت بیشتری در مقایسه با شاخص های DVI،RAI  وGEMI  نسبت به حجم سرپا در منطقه مورد مطالعه می باشند. در نتیجه این دو شاخص جهت تهیه برآورد مدل حجم سرپا با استفاده داده های ماهواره ای مورد استفاده قرار گرفتند. با استفاده از روش بهترین زیر مجموعه دو شاخص DVI و NDWI به عنوان بهترین مجموعه شاخص ها در برآورد حجم سرپا معرفی شدند. نتایج حاصل از تحلیل رگرسیون نشان داد که که مجموعه شاخص های NDWI و Greenness با ضریب تبیین اصلاح شده 55.4 درصد نسبت به دو شاخص DVI و NDWI با ضریب تبیین اصلاح شده 43.5 درصد بهتر توانسته اند حجم سرپا را برآورد نمایند. این نکته بیان گر این مطلب است که شاخص های طیفی گیاهی انتخاب شده با استفاده از تابع حساسیت نسبت به روش رگرسیونی بهترین زیرمجموعه، بهتر توانسته اند حجم سرپا را برآورد نمایند که افزایش 12 درصدی ضریب تبیین اصلاح شده بیانگر همین مطلب می باشد. به طورکلی تابع حساسیت به دلیل بیان تغییرات در کل دامنه مشخصه های کمی، وابسته نبودن به واحد و شدت شاخص های طیفی گیاهی و انجام آزمون معنی دار بودن از تابع های مناسب برای ارزیابی حساسیت شاخص ها و انتخاب بهترین شاخص ها در تجزیه و تحلیل های کمی جنگل و پوشش های گیاهی بسیار مفید می باشد.