مطالعات سیاسی
سال:1396 | دوره:9 | شماره:36 |تعداد مقالات:9

اعتدال از جمله کانونی ترین مفاهیم تاریخ اندیشه و نظریه اجتماعی و سیاسی بوده است که هم در سنت فکری غرب و هم ایرانی، سابقه ای دیرینه دارد. سعدی نیز متأثر از همین سنت به ارث برده ایرانی، آن را در حکایات و روایات خویش وارد می کند و با اصرارهای مداوم بر میانه روی و اندرز به پرهیز از ستمگری را در آثار خویش مطرح می کند؛ بنابراین اعتدال و میانه روی در اندیشه سعدی دارای پایه ای اساسی است. این نوشتار بر آن است تا اعتدال در اندیشه و افکار سعدی را در گلستان و بوستان دریابد. از همین رو با محور قرار دادن مفهوم اعتدال به مثابه مفهومی که توأمان هم به قلمرو اجتماع و هم به قلمرو سیاست تعلق دارد، می توان به درکی از نسبت میان این دو حوزه در اندیشه سعدی دست یافت.

فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و پایان جنگ سرد، برای بسیاری از اندیشمندان روابط بین الملل و سیاستمداران نویدبخش ایجاد یک نظم جدید بین المللی در قالب نظام بین الملل پساجنگ سرد بود، چرا که در نظر اولیه سقوط یکی از دو ابرقدرت بین المللی، باعث کاهش درگیری ها در مناطق مختلف به عنوان زیرسیستم نظام بین الملل می شد. در گذار از ساختار دوقطبى ، آمریکایى ها خود را پیروز جنگ سرد دانسته و تلاش نمودند تا موقعیت خود را در نظام بین الملل تثبیت کنند. این امر به مفهوم تلاش دولتمر دان آمریکایى براى تثبیت هژمونی خود در نظام بین الملل پساجنگ سرد بود. اما هنگامی که ساختار قدرت در سیاست بین الملل تغییر مى یابد، در آن شرایط امکان و بستر همکاری ها و چالش های جدیدى به وجود آمده و الگوى روابط بین بازیگران خارج از ساختار سنتى تنظیم خواهد شد. در این راستا پس از پایان جنگ سرد شاهد چالش هایی در عرصه نظام بین الملل هستیم که بخشی از آن مرتبط با فروپاشی نظم مبتنی بر ساختار دوقطبی، و بخش دیگر نیز ناشی از شرایط جدید و نظام بین الملل پساجنگ سرد می باشد. در این مقاله سعی برآنست تا به این پرسش پاسخ داده شود که چالش های کنونی نظام بین الملل پساجنگ سرد(چالش های ساختاری، نهادی، ارزشی و رفاهی) چه نقشی در استمرار یا عدم استمرار هژمونی ایالات متحده آمریکا در این نظام دارد؟ در پاسخ به نظر می رسد که استمرار هژمونی ایالات متحده آمریکا در نظام بین الملل پساجنگ سرد، ارتباط مستقیمی با کاهش چالش های مذکور از طریق اجماع بین المللی پیرامون الگوی مطلوب از نظم بین المللی دارد.

افراد با ویژگی های ماکیاولیایی بالا همراه با بهره کشی های بین فردی از قبیل تملق و چاپلوسی، فاصله گیری عاطفی با دیگران که متأثر از فقدان اخلاق عرفی در آنان است مشخص می شوند. مروری بر ادبیات پژوهشی روشن می سازد که همبسته های بنیادی شخصیت در صفات شخصیت ماکیاولیایی کمتر مورد بررسی قرار گرفته است در این راستا، پژوهش حاضر با هدف تبیین صفات شخصیت ماکیاولیایی بر اساس الگوی سه و پنج عاملی شخصیت انجام گرفت. جامعه آماری تحقیق حاضر عبارت بود از دانشجویان دختر و پسر دانشگاه پیام نور تبریز و از بین آن ها نمونه ای به حجم 203 نفر و با در نظر گرفتن توزیع جمعیتی به روش نمونه گیری طبقه ای انتخاب و با ابزارهای پژوهش مورد آزمون قرار خواهند گرفت. آزمودنی ها به پرسشنامه های شخصیت ماکیاولیایی، فرم بلند شخصیت نئو و شخصیت آیزنک پاسخ دادند. داده ها با استفاده از روش تحلیل رگرسیون چند متغیری تحلیل شدند. براساس الگوی 3 عاملی، شخصیت ماکیاولیایی با روان آزرده گرایی و روان پریشی گرایی رابطه مثبت و با برون گرایی رابطه منفی دارد. بر اساس الگوی 5 عاملی، شخصیت ماکیاولیایی با عامل روان آزرده گرایی رابطه مثبت دارد و با برون گرایی، توافق جویی و با وجدان بودن رابطه منفی دارد. متغیرهای شخصیتی پیش بین های مناسبی برای صفات ماکیاولیایی محسوب می شوند. یافته ها در راستای نشانه شناسی شخصیت ماکیاولیایی تفسیر شدند.

نظام بین المللی که از قرن 16 جایگزین الگوی قدرت های منطقه ای شده است هرگز از ثبات و استمرار برخوردار نبوده و در طول تاریخ همیشه در معرض تغییر و دگرگونی بوده است که مهمترین تغییر آن در قرن بیستم صورت گرفته و به شکل های چند قطبی، دو قطبی و تک قطبی ظاهر شده است. فروپاشی شوروی، آغازی بود بر ادعای نظریه پردازان نظام تک قطبی که لیبرال سرمایه داری را پایان تاریخ لقب داده و تاکید می کردند جهان تازه ای که ایالات متحده ابرقدرت آن است، رقیبی نداشته و در دوران ضعف مارکسیسم و فروپاشی نماد سیاسی کمونیسم، تسلط گفتمانی لیبرال سرمایه داری، سلطه نظامی، فرهنگی، سیاسی، اقتصادی و اجتماعی کاخ سفید را گریزناپذیر خواهد کرد. این ادعا اگرچه برای دهه آخر قرن بیستم که ایالات متحده در آن از قدرت بی نظیری برخوردار بوده، می-تواند درست باشد اما با شروع قرن بیست و یکم که با حوادث مهم 11 سپتامبر آغاز گردید، بتدریج ماهیت همیشگی نظام بین الملل یعنی تغییر و دگرگونی نمایان شد و ثابت گردید که این الگو از نظام بین الملل نیز دائمی نبوده و الگوی دیگری که همان نظام چند قطبی است در حال شکل گرفتن است.

جمهوری خلق چین، پرجمعیت ترین کشور جهان، قطبی اثرگذار در شرق آسیا شمرده می شود که با پشت سر نهادن تنش ها و رقابت های دوران جنگ سرد، در جستجوی الگوی تازه ای در روابط خود با دیگر قدرت های جهانی به ویژه ایالات متحده ی آمریکا است. جهش و رشد اقتصادی چین در سال های گذشته بسیاری از نگاه ها را متوجه خود ساخته است. بسیاری آن را الگوی خود می شمارند و گروهی نیز این پیشرفت را موقتی می دانند. لازم به ذکر است، فروپاشی شوروی در عرصه ی بین الملل را می توان آغازی برای ظهور دوره ای جدید در روابط بین الملل دانست که در این زمان، جهان به سوی چند قطبی شدن در حرکت است. در این میان، آمریکا به عنوان هژمون جهان با چالش هایی که به دنبال فروپاشی شوروی و تغییر ساختار بین الملل، ایجاد می شود، رو به رو می گردد. در واقع، خلاء به وجود آمده، ناشی از فروپاشی شوروی عرصه ی بین الملل را با ساختار جدیدی آشنا کرد که در آن آمریکا خود را رویاروی رقیبان جدیدی، من جمله چین، دید. سؤال اصلی در پژوهش پیش رو از این قرار است، چگونه افزایش قدرت اقتصادی چین، جایگاه آمریکا در آسیا را به چالش می کشد؟ و فرضیه بدین شرح است، چین از طریق افزایش قدرت اقتصادی و با دسترسی به بازارها و منابع انرژی سعی در کاهش قدرت اقتصادی آمریکا و افول جایگاه جهانی آن کشور در آسیا را دارد. در رابطه با چارچوب نظری پژوهش، می توان اینگونه شرح داد که رابرت گیلپین معتقد است، هژمون پدیده ای جدید است که در قرن معاصر ما شاهد آن می باشیم و اگر اقتصاد آزاد جهانی بخواهد بقا داشته باشد، باید رهبر سرکرده یا هژمون قادر و مایل باشد که به سرعت در مقابل تهدیدهای سیستم واکنش نشان دهد.

این تحقیق با هدف مطالعه مشارکت سیاسی شهروندان در شهر گرگان اجرا شده است. چارچوب نظری آن بر پایه دیدگاه های لیپست، آلموند و وربا، اینگلهارت، نلسون و هانتینگتون و. . . تدوین شده است. به لحاظ روش شناسی، این تحقیق در زمره تحقیقات پیمایشی جای می گیرد که با استفاده از ابزار پرسشنامه محقق ساخته داده ها جمع آوری شده است. مشارکت سیاسی در تحقیق حاضر از دو بعد رفتار انتخاباتی و مشارکت فعال تشکیل شده و بعد از عملیاتی سازی مفاهیم و طراحی گویه ها مورد سؤال قرار گرفته است. جامعه آماری تحقیق شامل کلیه شهروندان شهرگرگان بوده که با استفاده از جدول مورگان 407 نفر به عنوان حجم نمونه تعیین و با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای نسبی نمونه ها انتخاب و مورد مطالعه قرار گرفته است. برای تأیید اعتبار متغیرهای تحقیق از روش اعتبار صوری استفاده شده است و پایایی ابزار با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ با (780/0) مورد تأیید واقع شده است. تحلیل توصیفی دادها نشان داده است، میانگین مشارکت سیاسی 82/2 از 5 بوده است که بیشتر از حد متوسط می باشد. نتایج حاصل از آزمون فرضیات نیز نشان داده است که مشارکت سیاسی بر حسب جنسیت و وضعیت تأهل پاسخگویان تغییر می پذیرد و بین تحصیلات و مشارکت سیاسی پاسخگویان نیز رابطه مثبت و معنی دار دیده شده است، اما رابطه متغیرهای سن و طبقه ذهنی با متغیر وابسته مورد تأیید قرار نگرفته است.

پژوهش حاضر در پی آن است که شاخص های هوش هیجانیِ مؤثر بر مشارکت سیاسی را بررسی نماید. چرا که نظام های سیاسی بر پایه اراده افراد استوار بوده و استمرار و اقتدار آن ها وابسته به مشارکت سیاسی و دخالت مردم می باشد. این مقاله یک پژوهش تحلیلی تبیینی از نوع طرح های همبستگی است و جامعه آماری پژوهش، دانشجویان دانشگاه پیام نور واحد تهران غرب بودند؛ که نمونه پژوهش شامل 394 نفر از دانشجویان لیسانس و فوق لیسانس این دانشگاه بوده و بر اساس روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند. نتایج پژوهش نشان داد که از مجموع نمره کلی هوش هیجانی و 15 زیر مقیاس آن، تعداد 3 زیر مقیاس شامل: حل مساله، تحمل فشار روانی و خوش بینی با متغیر مشارکت سیاسی همبستگی نسبتاً بالایی دارند. بر اساس یافته های پژوهش می توان نتیجه گرفت که هر چقدر توانایی حل مساله، تحمل فشار روانی و خوش بینی در افراد جامعه و خصوصاً در میان دانشجویان بیشتر باشد، به همان اندازه مشارکت آن ها در رویدادهای سیاسی تاثیرگذار در جامعه و از جمله شرکت در انتخابات به عنوان یکی از مولفه های مشارکت سیاسی بالاتر خواهد بود که البته توسعه این زیر مقیاس ها در جامعه، خود پیوند ناگسستنی با توسعه پارامترهای جامعه مدنی دارد.

این مقاله درصدد است به تأثیر راهبردهای دولت توسعه گرا و عوامل مؤثر بر پویایی اقتصاد سنگاپور بین سال های (2015-2000) بپردازد. سنگاپور یکی از بهترین نمونه های توسعه و رشد اقتصادی در بین کشورهای جنوب شرق آسیاست که بدون وجود منابع طبیعی و بهره گیری از مواهب خدادادی توانسته با مدیریت کلان و ثبات سیاست گذاری خود را در زمره کشورهای توسعه یافته جهان، به جهانیان معرفی کند. بر این اساس با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی و با استناد به آمار ارقام موجود در منابع مستند داخلی و خارجی به عوامل تأثیرگذار در پویایی اقتصاد سنگاپور بین سال های 2000 تا 2015 پرداخته شده است. بر اساس یافته های این پژوهش مهم ترین عوامل در پویایی اقتصاد سنگاپور از سال های 2000 تا 2015 عبارتند از: ثبات سیاست گذاری های کلان اقتصادی ملهم از بافت سیاسی، شرایط تجاری مناسب از جمله نیروی کار ارزان، تکثیر گفتمان اجتماعی توسعه در میان شهروندان، نیروی کار تحصیل کرده و مسلط به زبان انگلیسی و جذب نیروی کار خارجی متخصص، قوانین اجتماعی و زیست محیطی طرفدار تجارت، بنادر پررفت و آمد زیرساخت عالی حمل ونقل و ارتباطات، سیاست مالی باثبات، تورم اندک و مطلوب و سایت های مالی تشویق کننده.

مرزها به عنوان آخرین حد قلمرو یک دولت و کشور، معمولاً تحت تأثیر تحولات دو سوی مرز قرارمی گیرند. از این رو مرزها معمولاً خط مقدم تحولات و تغییرات ایجاد شده یا در حال تحول کشورهای مقابل هستند. کشور پاکستان همواره از اهمیت ژئوپلیتیکی و جایگاه استراتژیکی خاصی، چه در دوران جنگ سرد و چه پس از جنگ سرد نزد آمریکا برخوردار بوده است، از این رو مجاورت این کشور در کانون مناطق بحرانی ژئوپلیتیکی و ژئواستراتژیکی قرن بیست ویک و اثرات این همجواری بر کشورهای همسایه مورد مداقه است. و نیز از جمله کشورهایی است که جایگاه مهمی در موضوع اسلام سیاسی دارد. اهمیت این کشور در این موضوع از یک طرف، به دلیل نقش اسلام و گروه های اسلام گرا در تحولات سیاسی پاکستان و از سوی دیگر، به دلیل فراهم ساختن بستر مناسب برای شکل گیری و رشد تفکرات بنیادگرایی از نوع طالبانیسم در این کشور و صدور آن به کشورهای همسایه و عدم رابطه دوستانه متقابل میان حاکمیت کشور و بلوچ ها که سبب عدم شکل گیری و استمرار حس اعتماد به دولت مرکزی در ذهن آن ها شده است. سؤالی که در این جا مطرح است این است که بحران های داخلی پاکستان چگونه بر تحولات مرزی این کشور با جمهوری اسلامی ایران تأثیرگذار بوده است؟ هدف در این مقاله بررسی بحران های داخلی پاکستان و محرومیت استان سیستان و بلوچستان از نظر توسعه ملی می باشد و نیز تأثیری که این عوامل بر تحولات مرزی بین پاکستان و ایران دارند که در بررسی این اهداف از روش تحقیق تحلیلی – توصیفی استفاده شده است.