جنگل و فرآورده های چوب
سال:1391 | دوره:65 | شماره:2 |تعداد مقالات:12

هدف این مطالعه شناسایی ترکیب گیاهی بانک بذر دایمی خاک و مقایسه آن با پوشش گیاهی رو زمینی در جنگل حفاظت شده خیبوس به عنوان یکی از بهترین و بکرترین رویشگاه های شمشاد (Buxus hyrcana Pojark.) در جنگل های هیر کانی بود. بدین منظور تعداد 64 رولوه 400 متر مربعی با تاکید بر اصل توده معرف، در سطح منطقه پیاده شدند. نمونه برداری از بانک بذر خاک نیز در داخل هر رولوه، با استفاده از یک قاب 20×20 سانتی متر مربعی تا عمق 10 سانتی متر در 2 تکرار انجام شد. در مطالعه بانک بذر خاک، تعداد 52 گونه گیاهی با متوسط 3880 عدد بذر در متر مربع شمارش گردید. گونه هایPteris cretica L. ، Hypericum androsaemum،Rubus hyrcanus Woron. ، Carex sylvatica L.،Athyrium flix- femina (L.) Roth، Atropa belladonna L.  به همراه گونه درختی Diospyrus lotus L. به ترتیب با تراکم بذر 3132، 213، 154، 125.4، 98.5، 34.4 و 17 در متر مربع بالاترین اندازه بانک بذر دایمی خاک منطقه را به خود اختصاص می دهند. گونه های علفی با اختصاص دادن بیش از 64 درصد ترکیب گیاهی بانک بذر خاک فرم رویشی غالب بانک بذر خاک منطقه می باشند. مقایسه ترکیب گیاهی بانک بذر خاک با پوشش گیاهی رو زمینی نیز نشان داد درجه تشابه گونه ای بانک بذر خاک با پوشش گیاهی رو زمینی در سطح پایینی قرار دارد. به طور کلی نتیجه گیری می شود که بانک بذر دایمی خاک منطقه همانند سایر نواحی مشابه نمی تواند منبع قابل اتکایی در بازسازی و تجدید حیات ترکیب کنونی پوشش گیاهی روزمینی باشد.

از میان مهمترین ابزار مدیریت منابع، باید از سیستم اطلاعات جغرافیایی و نقش آن در شبیه سازی جنگل نام برد که در تهیه طرح جنگلداری، بهره برداری پایدار از جنگل و برنامه ریزی آینده بر اساس آمار به دست آمده از جنگل، کاربرد فراوان دارد. هدف این پژوهش، شبیه سازی مکانی درختان در جنگل می باشد تا بتوان با در دست داشتن نمونه ای از یک جنگل ناهمسال روش های مختلف آماری و انواع فعالیت های مدیریتی را پیش از اجرا در عرصه مورد آزمون قرار داد و روش ها و فعالیت های بهینه را انتخاب نمود. منطقه مورد مطالعه بخش گرازبن جنگل آموزشی و پژوهشی خیرود به وسعت 1001 هکتار می باشد که در 10 کیلومتری شرق نوشهر قرار دارد. آماربرداری به روش سیستماتیک- تصادفی در عرصه انجام گرفت. سپس با استفاده از نتایج آماربرداری صد در صد در محیط ArcGIS، درختان در محدوده پارسل های این بخش به شکل تصادفی پراکنده و جنگل شبیه سازی شد. در این مرحله اقدام به آماربرداری همانند آماربرداری انجام شده روی زمین در جنگل شبیه سازی شده گردید. نتایج حاصل از آن با نتایج حاصل از آماربرداری از عرصه مقایسه شد که از لحاظ آماری تفاوت معنی داری در هیچ یک از 30 تکرار جنگل شبیه سازی شده مشاهده نشد. جنگل شبیه سازی شده ابزار مفیدی در تهیه طرح های جنگلداری می باشد و امکان بررسی و مقایسه روش های مختلف آماربرداری جنگل، شکل و ابعاد قطعه نمونه و شبکه آماربرداری را امکان پذیر می سازد.

فرایند جوهرزدایی کاغذ باطله به روش شناورسازی یک فناوری غالب جهانی برای حذف جوهر از کاغذ باطله و استفاده مجدد از الیاف است. در این مطالعه جوهرزدایی از مخلوطی از کاغذ باطله مکانیکی و شیمیایی(Mixed Office Waste) ، کاغذ روزنامه چاپ رنگی (Old Newsprint) و کاغذ مجله باطله (Old Magazine) به نسبت 30:30:40 درصد وزنی، به روش شناورسازی انجام شد. عوامل متغیر شامل مصرف پراکسید هیدروژن (H2O2) و هیدروکسید سدیم (NaOH) به ترتیب در پنج و دو سطح انتخاب شده و هدف، یافتن بهترین کارآیی نسبت این دو ماده در مرحله جوهرزدایی بود. به منظور بررسی و مقایسه خمیر کاغذهای جوهرزدایی شده، روشنی، زردی و تعداد لکه کاغذهای دست ساز اندازه گیری گردید. سپس، رتبه بندی تیمارها از طریق ارزش گذاری ویژگی های اندازه گیری شده انجام شد. نتایج نشان دادند که افزایش پراکسید هیدروژن تا حدی باعث افزایش روشنی می شود اما پس از آن افزایش این ماده نه تنها باعث افزایش روشنی نمی شود، بلکه کاهش آن را نیز در پی دارد. به نظر می رسد که این پدیده به واسطه اثر منفی استفاده بیشتر از هیدروکسید سدیم و محدودیت واکنش پراکسید هیدروژن روی ساختار لیگنین باشد. استفاده از نسبت مناسب پراکسیدهیدروژن به هیدروکسیدسدیم تاثیر قابل ملاحظه ای در کارایی عملیات جوهرزدایی دارد به نحوی که با استفاده از قلیای کمتر می توان کارآیی بیشتری را به دست آورد. این تحقیق نشان داد که افزایش میزان مواد شیمیایی مورد استفاده الزاما باعث افزایش کارآیی عملیات جوهرزدایی نمی گردد، بلکه انتخاب نسبت مناسب مواد شیمیایی تاثیر زیادتری دارد.

هدف از این تحقیق بررسی اثر نانو لوله های کربنی تک جداره روی ویژگی های فیزیکی و مکانیکی چندسازه الیاف چوب- پلی اتیلن سبک می باشد. نانو لوله های کربنی تک جداره با نسبت های 1، 2 و 3 درصد پس از پراکنده شدن در محلول استون با الیاف چوب و پلی اتیلن سبک در دو حالت حضور و عدم حضور سازگارکننده پلی اتیلن پیوند شده با انیدرید مالئیک (0 و 3 درصد)، بوسیله دستگاه مخلوط کن داخلی آمیخته شده و سپس با استفاده از روش پرس گرم به صفحات چوب- پلاستیک تبدیل شدند. نتایج این پژوهش نشان داد که استفاده از نانو لوله های کربنی تک جداره به همراه سازگارکننده موجب بهبود ویژگی های فیزیکی و مکانیکی چندسازه چوب- پلاستیک می گردد. در شرایط عدم حضور و حضور 3% سازگارکننده، چندسازه دارای 3 درصد نانو لوله های کربنی کمترین میزان جذب آب و واکشیدگی ضخامت و بیشترین میزان مدول الاستیسیته و مقاومت خمشی را نشان داد. ریزنگار SEM نشان داد که با اضافه شدن سازگارکننده، پراکنش الیاف و نانو لوله کربنی در ماده زمینه بهبود یافت. بیشترین مقاومت به ضربه در چندسازه دارای 3% سازگارکننده و 2% نانولوله کربنی مشاهده شد. با توجه به ریزنگار SEM، با افزایش نانو لوله کربنی تا 3 درصد، این ذرات نانو در ماده زمینه تجمع یافته و موجب توسعه نقاط تمرکز تنش و شکست می شوند.

ارزیابی غیر مخرب کیفیت چوب درختان سرپا در گونه های تند رشد دست کاشت نظیر صنوبر نقش مهمی در مدیریت بهینه تولید چوب با خواص دلخواه و کیفیت مورد نظر دارد. هدف از این پژوهش استفاده از روش غیر مخرب موج تنشی برای ارزیابی درختان صنوبر گونه Populus deltoides و مطالعه اثر کشت تلفیقی و فاصله کاشت بر خواص چوب تولید شده، بود. بدین منظور سرعت موج تنشی در چهار تیمارکشت تلفیقی صنوبر با گندم و با فواصل کاشت 4×3، 6.66×3، 8×3، 10×3 متر و تیمار صنوبرخالص با فاصله کاشت 4×3 و در جهت شعاعی و طولی درختان اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که در فواصل کشت مساوی (4×3)، سرعت موج تنشی در محور طولی و شعاعی در تیمار صنوبر خالص به طور معنی داری بیشتر از تیمار کشت تلفیقی می باشد. همچنین نتایج نشان داد با افزایش فاصله کاشت صنوبردر کشت تلفیقی سرعت موج تنشی در محور طولی و شعاعی بطور معنی داری افزایش می یابد. رابطه رگرسیونی ضعیفی بین سرعت موج تنشی در جهت شعاعی و طولی درخت با قطر درختان صنوبر مورد مطالعه بدست آمد.

هدف از اجرای طرح های سازگاری درختان غیر بومی، تعیین نتایج و معرفی گونه های غیر بومی مناسب جهت استفاده در برنامه های جنگلکاری است. این طرح پژوهشی در جنگل های مرطوب پایین بند نکا (کوهسارکنده) و در قالب بلوک های کاملا تصادفی با 3 تکرار و 8 تیمار از گونه های سوزنی برگ مهم جهان شامل کاج تدا (Pinus taeda L.)، کاج رادیاتا (Pinus radiata D. Don.)، کاج بروسیا (Pinus brutia Ten.)، کاج سیاه (Pinus nigra Arn. ssp. austriaca)، کاج دریایی (Pinus pinaster Ait.)، کاج کاشفی (Pinus longifolia Sarg.)، کریپتومریای ژاپن (Cryptomeria japonica D. Don.) و سدر هیمالیا (Cedrus deodara D. Don.) از سال 1371 انجام گرفت. نتایج کمی و کیفی طرح پس از 18 سال نشان داد گونه های کاج تدا (با مبدا پیلمبرا، مبدا اصلی بذر آمریکا) و بروسیا (با مبدا پاسند، مبدا اصلی بذر ترکیه) از بهترین وضعیت برخوردار بوده و گونه های سدروس دئودارا و کریپتومریای ژاپن را نیز می توان به عنوان گونه های امیدوارکننده معرفی نمود.

دانستن مقاومت و رفتار اتصال دهنده ها در چندسازه های الیاف لیگنوسلولزی - ترموپلاستیک ها در شرایط مختلف سرویس از جمله شرایط خشک و مرطوب از اهمیت خاصی برخوردار است. در این پژوهش قدرت نگهداری اتصال دهنده ها شامل میخ و پیچ عمود بر سطح چندسازه آرد ساقه برنج- پلی اتیلن سنگین (HDPE) در مرحله خشک و 4 مرحله رطوبت دهی متناوب مورد بررسی قرار گرفت. تخته های چندسازه با چگالی اسمی 1g/cm3 و با نسبت های وزنی 45، 60 و 75 درصد آرد ساخته شدند که در برخی از آنها از پلی پروپیلن اصلاح شده با مالئیک انیدرید (MAPP) به نسبت وزنی 2% به عنوان سازگارکننده استفاده گردید. اندازه گیری ها با استفاده از دستگاه مکانیکی و به صورت آزمون انفصالی (کششی) انجام شد. نتایج نشان دادند که به طور کلی، افزایش درصد وزنی آرد ساقه برنج سبب کاهش قدرت نگهداری میخ و پیچ می شود. همچنین مشخص شد، طی مراحل رطوبت دهی، قدرت نگهداری میخ در سطح 45% آرد کاهش و در سطوح 60 و 75% به جهت افزایش احتمالی درگیر شدن بدنه میخ در داخل چندسازه مرطوب، تا حدودی افزایش می یابد. در ارتباط با پیچ، قدرت نگهداری در سطح 45% و 60% آرد، پس از کاهش در مرحله اول رطوبت دهی، طی مراحل بعدی تقریبا ثابت می ماند، اما در سطح 75% تقریبا روند نزولی دارد. نتایج همچنین نشان دادند که مشابه سایر خواص مقاومتی این نوع چندسازه ها، سازگارکننده اثر تقریبا مثبتی بر قدرت نگهداری اتصال دهنده ها دارد.

در این تحقیق اثر افزودن پرکننده معدنی(دولومیت) بر روی خواص مکانیکی چندسازه های حاصل از آرد چوب راش و پلیمر پلی اتیلن به روش پرس گرم مورد بررسی قرار گرفت. همچنین به منظور بررسی اثر جفت کننده در بهبود اتصال بین فاز پرکننده سلولزی و ماده زمینه، از پلی اتیلن جفت شده با انیدرید مالئیک (MAPE) در دو سطح (1% و 3%) استفاده شد. پس از ساخت تخته در شرایط آزمایشگاهی و تهیه نمونه های آزمونی، ویژگی های کاربردی تخته شامل خمش استاتیک، کشش، ضربه و سختی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل نشان دادند که با افزایش ماده معدنی دولومیت، خواص مکانیکی به جز سختی چند سازه، کاهش می یابند. به طور کلی افزودن MAPE به ترکیبات چندسازه، باعث بهبود خواص مکانیکی تخته های مورد مطالعه گردید.

در این تحقیق امکان استفاده از نانو سیلیکای تیمار شده به عنوان فیلر تخته لایه مورد بررسی قرار گرفته است. پس از ساخت تخته لایه با استفاده از لایه های چوبی گونه ممرز در شرایط آزمایشگاهی، ویژگی های فیزیکی و مکانیکی تخته های حاصل مورد ارزیابی قرار گرفت. عوامل متغیر این بررسی نوع سیلان (وینیل تری متوکسی سیلان و g آمینو پروپیل تری اتوکسی سیلان)، مقدار نانو سیلیکا (1%و 2%) و مقدار عامل جفت کننده سیلان (1% و 2%) بودند. تجزیه تحلیل نتایج نشان داد که کمترین مقدار جذب آب و واکشیدگی ضخامت مربوط به تخته هایی می باشد که در ساخت آنها از 1 درصد نانو سیلیکای تیمار شده با 2% وینیل تری متوکسی سیلان استفاده شده بود و تخته هایی که در ساخت آنها از 1 درصد نانو سیلیکای تیمار شده با -g%1 آمینو پروپیل تری اتوکسی سیلان استفاده شده دارای بهترین مقاومت خمشی و مدول الاستیسیته بودند. مقاومت برشی تخته های حاوی 2% نانو سیلیکای تیمار شده با 1% وینیل تری متوکسی سیلان نیز بهتر از سایر تیمارها بود. به طور کلی نتایج این بررسی نشان می دهند که استفاده از نانو سیلیکای تیمار شده با عوامل جفت کننده سیلان به عنوان فیلر چسب اوره- فرمالدهید در بهبود ویژگی های تخته لایه موثر می باشد.

این مطالعه به برآورد ازش تفرجی پارک جنگلی نور و اندازه گیری میزان تمایل به پرداخت بازدیدکنندگان برای منافع تفریحی این پارک با استفاده از روش ارزشگذاری مشروط و پرسشنامه انتخاب دو بخشی دو بعدی می پردازد. بدین منظور تعداد 353 پرسشنامه در داخل پارک تکمیل شده است. برای بررسی تاثیر متغیرهای توضیحی از قبیل سن و درآمد بر میزان تمایل به پرداخت افراد، از مدل Logit استفاده شد و پارامترهای این مدل با استفاده از روش حداکثر راستنمایی برآورد شدند. نتایج نشان داده است که 80.2 درصد بازدیدکنندگان، حاضرند جهت استفاده تفریحی از پارک جنگلی نور مبلغی پرداخت نمایند. متوسط تمایل به پرداخت بازدیدکنندگان برای ارزش تفریحی این پارک 4054 ریال به ازای هر بازدید و ارزش تفریحی سالانه پارک برای هر هکتار 1112392 ریال برآورد شد. نتایج بیانگر این است که پارک های جنگلی از ارزش تفریحی بالایی برخوردار هستند که این نکته می تواند برنامه ریزان و مدیران اجرایی، اجتماعی و اقتصادی را در برنامه ریزی حفاظت و بهره برداری پایدار منابع طبیعی یاری دهد.