تحقیق در عملیات در کاربردهای آن
سال:1390 | دوره:8 | شماره:4 (پیاپی 31) |تعداد مقالات:9

صنعت حمل و نقل ریلی در چند سال گذشته مورد توجه ویژه قرار گرفته و مقرر شده در برنامه پنجم توسعه کشور میانگین احداث خطوط جدید که در ده سال گذشته بطور متوسط 150 کیلومتر بوده است به 1000 کیلومتر در سال افزایش یابد. افزایش طول خطوط راه آهن کشور مستلزم افزایش تعداد ناوگان ریلی به سطحی متناسب با توسعه خطوط خواهد بود. به همین منظور لازم است از هم اکنون تدابیری برای تجهیز توان صنعتی در بخش ساخت ناوگان ریلی شامل لکوموتیو، واگن و تجهیزات ریلی اندیشیده شود. لذا طرح احداث یک شهرک صنعتی تخصصی تولید ناوگان و تجهیزات ریلی در وزارت صنایع مطرح و انتخاب محل مناسب برای این شهرک صنعتی در دستور کار قرار گرفته است. هدف این مقاله انتخاب مناسب ترین مکان برای احداث این شهرک صنعتی با استفاده از روشهای تصمیم گیری چندمعیاره فازی گروهی است. با توجه به لزوم نزدیکی شهرک صنعتی مورد نظر به شهرک های موجود و خطوط ریلی، احداث این شهرک در محدوده شهرک های صنعتی موجود در استان ها مورد بررسی قرار گرفته شده و معیارهای موثر در انتخاب مکان با بررسی ادبیات موضوع، در نظر گرفتن نیازمندی های طرح و نظرسنجی از کارشناسان صنعت ریلی تعیین شده است. با توجه به گروهی بودن روش حل، از تجربیات نخبگان صنعت ریلی برای انجام مقایسات زوجی استفاده شده و با در نظر گرفتن درجه اطمینان تصمیم گیرندگان تلفیق شده است. در مرحله بعدی، از یک روش ترکیبی پیشنهادی از روش های تحلیل سلسله مراتبی و تاپسس فازی گروهی برای حل مساله استفاده شده است. سپس نتیجه حاصل از مدل با وضعیت فعلی و طرح های آتی موردنظر برای احداث شهرک صنعتی تخصصی ریلی در کشور مقایسه و اعتبارسنجی شده است.

جمع آوری اطلاعات و داده های دقیق برای توصیف رفتار سیستم های واقعی کاری بسیار مشکل است. همچنین مدلسازی دقیق ریاضی، با افزایش پیچیدگی سیستم ها غیرممکن به نظر می رسد، از این رو محاسبات فازی پاسخی برای مسایل پیچیده امروز است. در این مقاله از مفاهیم فازی، برنامه ریزی شانس و روش شبیه سازی آنیلینگ به عنوان وسیله ای جهت تعیین ارزش خالص فعلی چند پروژه و در نهایت انتخاب اقتصادی ترین آن ها بهره گرفته شده است. هزینه های سرمایه گذاری و فرآیند مالی خالص سالیانه به صورت فازی بر اساس مقدار اعتبار در نظر گرفته شد. ابتدا تکنیک شبیه سازی فازی برای محاسبه مقدار تابع هدف و مقدار اعتبار متغیرهای فازی مورد استفاده قرار گرفت، سپس مدل با استفاده از شبیه سازی آنیلینگ حل و با نتایج حاصل از شبیه سازی فازی بر اساس الگوریتم ژنتیک و روش شاخه و حد مقایسه گردید. نتایج نشان دهنده این موضوع است؛ که الگوریتم ژنتیک در ابعاد کوچک در مقایسه با شبیه سازی آنیلینگ، دارای خطای کمتر و نتیجه بهتری است. همچنین مشخص گردید که در بین پارامترهای تاثیرگذار در الگوریتم SA، ضریب دمای نهایی«b» از اهمیت بیشتری برخوردار بوده و در صورتیکه به حد کافی کوچک اختیار گردد، الگوریتم می تواند در زمان بسیار مناسب به نتیجه قابل قبولی برسد.

در سال های اخیر با ورود تکنولوژی های جدید و اینترنت، رقابت موجود بین بانک ها افزایش چشمگیری داشته است. بانک های بزرگ و قدرتمند، اهداف پیش بینی شده خود را با جدیت پیگیری می کنند تا توان رقابتی خود را بالا ببرند. تجزیه و تحلیل کارایی شعب در بانکداری نوین، آزمونی برای مدیریت این بانک هاست. مدیریت بانک ها، در جستجوی دلایل ناکارایی شعب برای رفع آن ها هستند. این کار باعث می شود تا نتیجه رقابت خود با دیگران را مشاهده کنند. بانک اقتصاد نوین با شعار پیشرو بودن در بانکداری الکترونیکی، تلاش زیادی را در گسترش سطح فعالیت های بانکی خود در کشور انجام داده است و با هدفمند کردن فعالیت هر یک از شعب، تلاش زیادی برای تحقق شعارهای خود انجام داده است. محاسبه کارایی شعب بانک اقتصاد نوین در سال های 1386، 1387 موضوع این مقاله می باشد.این مقاله با ترکیبی از یک روش شبکه عصبی و تحلیل پوششی داده ها به عنوان دو روش ناپارامتریک برای ارزیابی کارایی شعب بانک استفاده کرده است. داده ها مربوط به 40 شعبه بانک در سال های 1386 و 1387 جمع آوری و میزان کارایی هر یک از شعب محاسبه گردیده است. در ادامه به تجزیه و تحلیل نتایج پرداخته و راهکارهایی در جهت بهبود کارایی شعب ارایه شده است.

استخراج قوانین انجمنی یا همان استخراج روابط ممکن مابین داده های یک پایگاه داده بزرگ، یکی از وظایف مهم و بسیار زمان بری در داده کاوی به شمار می آید. بدین منظور، الگوریتم های متنوعی پیشنهاد شده اند که از نظر سرعت اجرا و کیفیت جواب ها با هم متفاوت می باشند. در این مقاله سعی شده است با استفاده از الگوریتم تکاملی PSO چندهدفه یک روش سریع و با کیفیتی مناسب جهت استخراج این قوانین ارایه شود. این الگوریتم پیشنهادی روی یک مجموعه داده از نوع تراکنشی و با اندازه چهل هزار رکورد آزمایش شده است که نتایج حاصل حاکی از کارآمدی این روش پیشنهادی است.

سیستم رأی گیری ترجیحی یکی از انواع مسایل تصمیم گیری چندمعیاره است که در آن متخصصین گزینه ها را رتبه بندی می نمایند. انتخاب گزینه برتر در یک مساله تصمیم گیری گروهی موضوع بسیاری از مطالعات اخیر می باشد. روش های متعددی برای تجمیع آراء رأی دهندگان و رتبه بندی گزینه ها در یک سیستم رأی گیری ترجیحی وجود دارند. این روش ها امتیازاتی را برای هر گزینه به دست می آورند که بر اساس آن رتبه بندی صورت می گیرد. در سال های اخیر محققین تحقیق در عملیات از تحلیل پوششی داده ها به منظور رتبه بندی گزینه ها در حوزه مسایل تصمیم گیری چندمعیاره استفاده نموده اند. این مقاله ،به منظور معرفی یک روش ریاضی جدید برای انتخاب گزینه برتر در یک مساله تصمیم گیری گروهی، مفهوم تحلیل پوششی داده ها و مفاهیم فازی را به کار می گیرد. مثال ارائه شده در مقاله چگونگی مکانیزم عمل و مزیت الگوریتم پیشنهادی را بر مدل های مشابه نشان می دهد.

زیرواحدهای یک واحد تصمیم گیرنده که همان مراحل موجود آن واحد می باشند می توانند به صورت سری یا موازی به کار روند. این گونه مراحل موجود در واحدهای تصمیم گیرنده در اغلب مسایل حقیقی کاربردهای بسیاری دارند. در نطر نگرفتن این زیرواحدها و ارتباطات آن ها می تواند منجر به تنایج دور از واقعیت گردد. به منظور ارزیابی عملکرد یک واحد با زیر مجموعه های آن نسبت به گذشته و دیگران می توان از تکنیک های پیشرفت و پسرفت استفاده نمود که مهمترین تکنینک محاسبه پیشرفت و پسرفت یک واحد، شاخص بهره وری مالکوئیست می باشد. در این مقاله با در نظر گرفتن واحدهای تصمیم گیرنده که شامل چند زیرواحد که به صورت سری به هم متصل هستند رویکرد شاخص بهره وری مالکوئیست بسط داده است. همچنین کارایی هر یک از این زیرواحدها و کارایی تجمعی آن ها محاسبه و اندیس بهره وری مالمکوئیست برای هر زیرواحد و و اندیس بهره وری مالمکوئیست تجمعی معرفی می شوند.

شش سیگما یک متدولوژی داده محور است که باعث دستیابی به موفقیت در زمینه بهبود کیفیت و اجرای سریع و موثر در محیط خود می شود. از آنجایی که در سازمان ها معمولا منابع مورد نیاز برای اجرای پروژه های تعریف شده شش سیگما به مراتب بیش از منابع در دسترس است لذا انتخاب و اولویت بندی پروژه ها، به منظور بیشترین استفاده از منابع در دسترس نیاز به هدایت صحیح و آگاهانه دارد. تاکنون در زمینه مساله انتخاب پروژه های شش سیگما تحقیقات مختلفی انجام شده است اما در این روش ها فرض بر استقلال معیارهای تصمیم گیری بوده است که در دنیای واقعی می تواند همواره مصداق نداشته باشد. در این مقاله، یک مدل ترکیبی چندمعیاره تصمیم گیری برای زمانی که روابط یا وابستگی بین معیارها برقرار باشد ارایه شده است. در این روش از DEMATEL به منظور تعیین ساختار روابط بین معیارها استفاده شده است. از ANP نیز جهت شناسایی وزن هر یک از معیارها با توجه به وابستگی و بازخورد استفاده شده است. سپس روش بهینه سازی چندمعیاره حل سازشی VIKOR برای رتبه بندی پروژه های شش سیگما توصیه شده است.روش پیشنهادی می تواند به مدیران و کارشناسان در جهت بهبود روند انتخاب خود به خصوص زمانی که تعداد معیارها زیاد و بین آن ها همبستگی وجود دارد، کمک کند. در انتها نیز از داده های برگرفته از مطالعه موردی انجام شده در یک شرکت لجستیک ترکیه ای جهت آشکار کردن کارایی و نحوه استفاده روش پیشنهادی استفاده شده است.

در مقاله پاچکوا تخصیص مجدد مقید شده منابع، میان واحدهای مستقل یک واحد تجمعی با هدف بهینه کردن کل مصرف ورودی و تولید خروجی آن واحد، مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است. در این مقاله چند مدل تخصیص مجدد، مشابه مدل های ارایه شده در مقاله پاچکوا پیشنهاد می شود. با این تفاوت که این مدل ها می توانند نقطه تصویر هر یک از واحدهای مستقل مربوط به واحد تجمعی تحت بررسی را در هر منطقه، با حفظ پایداری مرزهای کارآ ارایه دهند و علاوه بر جریان بهینه ورودی، جریان بهینه خروجی را نیز در تخصیص مجدد نشان دهند. همچنین، کاربردی از مدل های پیشنهادی بر روی داده های بانک، انجام شده است.