تولیدات گیاهی
سال:1391 | دوره:35 | شماره:4 |تعداد مقالات:11

این آزمایش در سال زراعی 1386-1385 به منظور ارزیابی فلورسانس کلروفیل و برخی خصوصیات فیزیولوژیک ارقام بهاره کلزا تحت تنش شوریدر گلخانه تحقیقاتی دانشگاه یاسوج به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با 3 تکرار اجرا گردید. عامل اول شامل چهار سطح شوری 1.92 (شاهد)، 9.87، 19.6 و 21.94 دسی زیمنس بر متر (حاصل از کلرید سدیم و کلریدکلسیم با نسبت مولی 20 به 1 در محلول هوگلند) و عامل دوم هشت رقم کلزای بهاره شامل (Hyola 330، PP-401-15E، RGSoo، Oftion 500، Hyola 60، Hyola 401،PP-308-8 وPP-401-16 ) بودند. پارامتر های فلورسانس کلروفیل (حداکثر عملکرد کوآنتومی فتوسیستم دو (Fv/Fm)، عملکرد کوآنتومی فتوسیستم دو (FPSII)، خاموشی فتوشیمیایی(qp) محتوی کلروفیل و ﻣﺆلفه خاموشی غیر فتوشیمیایی (qN))، محتوای پرولین، عملکرد دانه و روغن اندازه گیری شدند. نتایج نشان داد رقم Hyola 60 که از نظر صفاتFPSII ، Fv/Fm )در مرحله رویشی و زایشی)، خاموشی فتوشیمیایی، کلروفیلa ، کلروفیل b، مجموع کلروفیل a و b، ماده خشک کل، عملکرد دانه و عملکرد روغن در سطوح بالای شوری نسبت به سایر ارقام میانگین بالاتری داشت به عنوان رقم متحمل به شوری و رقم PP-401-15E که در سطوح بالای شوری، پایین ترین رتبه در تمام صفات مورد بررسی بجز ﻣﺆلفه خاموشی غیر فتوشیمیایی را به خود اختصاص داده بود، به عنوان رقم حساس به شوری ارزیابی شد.

به منظور بررسی سازگاری برخی از ارقام تجارتی زیتون آزمایشی با 14 رقم زیتون در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در کلکسیون ایستگاه تحقیقات زیتون دالاهو از سال 1383 تا 1387 روی درختانی که در سال 1379 کاشته شده بودند به اجرا درآمد. در این راستا صفات مختلفی از قبیل صفات رویشی و زایشی در درختان ارقام مورد مطالعه اندازه گیری شد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد، ارقام مختلف تفاوت معنی داری از لحاظ رشد رویشی از قبیل ارتفاع، رشد عرضی و سطح مقطع تنه داشتند به طوری که ارقاممیشن، روغنیو سویلانا دارای رشد بیشتر و ارقام آمفی سیس، آربکین و ابوسطل نسبت به بقیه رشد کمتری داشتند. اندازه گیری صفات زایشی تفاوت معنی دار را در بین ارقام نشان داد. وزن میوه در ارقام آمیگدالولیا، کنسروالیا و ابوسطل بیشتر از بقیه ارقام بود، به طوری که به ترتیب 6.5، 6 و 5.9 گرم متوسط وزن میوه در آنها بود. ارقام کرونائیکی و آربکین وزن میوه کمتری در مقایسه با دیگر ارقام داشتند. درصد گوشت میوه در ارقام کنسروالیا و آمیگدالولیابیشتر از بقیه ارقام بود.نسبت گوشت به هسته ارقام کنسروالیا، مانزانیلا و سویلانا در مقایسه با ارقام دیگر بالاتر بود. ارقام آمیگدالولیا، روغنی، آمفی سیس و زرد به ترتیب با 21.34، 18.35، 16.69 و 15.91 درصد روغن در ماده تر بیشترین درصد روغن را داشتند. میزان عملکرد در ارقام کنسروالیا و سویلانا و پایداری تولید میوه آنها در مقایسه با دیگر ارقام بالاتر بود. لذا به طور کلی ارقام کنسروالیا و سویلانا برای تولید میوه کنسروی برای منطقه مناسب هستند و از لحاظ تولید روغن رقم مناسبی مشخص نشد.

به منظور تعیین تاریخ کاشت بهینه گندم در شهرستان ممسنی، آزمایشی در سال زراعی 1386-1385 به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با دو عامل رقم و تاریخ کاشت در چهار تکرار اجرا گردید. عامل رقم در سه سطح شامل رقم های فلات، شیراز و چمران و عامل تاریخ کاشت نیز شامل سه سطح 20 آبان، 15 آذر و 10 دی ماه بود. نتایج نشان داد که تاثیر تاریخ کاشت و رقم بر عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت معنی دار گردید. بیشترین عملکرد دانه در تاریخ کاشت 15 آذرماه به میزان 6168.33 کیلوگرم در هکتار به دست آمد که نسبت به تاریخ کاشت 20 آبان، 24 درصد و نسبت به تاریخ کاشت 10 دی ماه، 35 درصد برتری داشت. در تاریخ کاشت 15 آذرماه، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت به ترتیب با 13604.95 کیلوگرم در هکتار و 45.33 درصد نسبت به دو تاریخ کاشت دیگر به طور معنی داری بیشتر بود. از سوی دیگر، هر سه جزء عملکرد دانه در تاریخ کاشت 15 آذر بیشتر از دو تاریخ کاشت دیگر بود. عملکرد دانه رقم شیراز با 5407.92 کیلوگرم در هکتار به طور معنی داری بیشتر از دو رقم دیگر بود. عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت و نیز تعداد دانه در سنبله و تعداد سنبله بارور در متر مربع در رقم شیراز نسبت به دو رقم دیگر، بیشتر بود. اثر متقابل تاریخ کاشت و رقم بر عملکرد دانه معنی دار شد. مناسب ترین زمان کاشت برای رقم های فلات و چمران، 15 آذرماه و برای رقم شیراز، 20 آبان تا 15 آذر بود. در تاریخ کاشت 10 دی ماه، عملکرد هر سه رقم به شدت کاهش یافت. در مجموع کشت زود هنگام و دیر هنگام هر دو باعث کاهش عملکرد دانه گردید.

به منظور بررسی تاثیر تاریخ کاشت بر عملکرد کمی و کیفی سیب زمینی آزمایشی در قصر شیرین در سال زراعی 1387-1386 انجام شد. این پژوهش در چهار تاریخ کاشت مختلف دهم دیماه، اول بهمن ماه، بیستم بهمن ماه و دهم اسفند ماه برروی سه رقم کنکورد، مورن و مارفونا با استفاده از آزمایش آماری اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار بلوک انجام شد که در آن ارقام به عنوان فاکتور اصلی و تاریخ کاشت به عنوان فاکتور فرعی در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد بوته رشد کرده تحت تاثیر رقم و زمان کاشت معنی دار نشد. وزن غده رقم مورن دارای تفاوت معنی دار در مقایسه با دو رقم دیگر بود و وزن غده در تاریخ کاشت دهم اسفند در مقایسه با سایر تاریخ های کاشت کاهش معنی دار نشان داد. صفت عملکرد در بین ارقام و زمان های کاشت در سطح 1% معنی دار بود به طوری که به ترتیب رقم مورن، مارفونا و کنکورد دارای عملکرد 15.49،10.7 و 9.8 تن در هکتار بودند. زمان کاشت دوم با میانگین عملکرد 13.35 تن در هکتار و زمان کاشت چهارم با میانگین عملکرد 8.85 تن در هکتار به ترتیب دارای بیشترین و کمترین میزان عملکرد بودند. درصد ماده خشک غده در رقم کنکورد بطور معنی دار بیشتر از دیگر ارقام بود و درصد ماده خشک غده تولیدی از کاشت اول تا کاشت چهارم کاهش معنی دار نشان داد. درصد چربی و نشاسته تحت تاثیر رقم و زمان کاشت دارای تفاوت معنی دار بود در حالی که درصد فیبر تنها تحت تاثیر تاریخ کاشت معنی دار گردید. بطور کلی نتایج نشان داد رقم مورن برای منطقه قصر شیرین برتر از ارقام دیگر بود و زمان کاشت از دهم دی ماه تا بیستم بهمن مناسب منطقه است.

به منظور بررسی تاثیر مواد تنظیم کننده رشد بر عملکرد و اجزای عملکرد ذرت تحت تنش رطوبتی، آزمایشی در سال زراعی 89-88 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه بوعلی سینا همدان به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا گردید. فاکتور اصلی شامل سه دور آبیاری (7، 11 و 15 روز) و فاکتور فرعی مصرف مواد ضد تعرق شامل سالیسیلیک اسید، پاکلوبوترازول و بدون مصرف ماده ضد تعرق بود. نتایج نشان داد استفاده از سالیسیلیک اسید در دورهای آبیاری 7، 11 و 15 روزه به ترتیب عملکرد دانه را به میزان 13.69، 19.24 و 22.93 درصد، میانگین وزن دانه را به میزان 10.24، 13.63، 16.79 درصد و عملکرد بیولوژیک را به میزان 13.36، 16.24، 18.84 درصد نسبت به تیمار بدون مصرف ماده ضد تعرق افزایش داده است. تیمار سالیسیلیک اسید از نظر اثر بر تعداد دانه در ردیف و تعداد دانه در بلال افزایش معنی داری نسبت به تیمار بدون مصرف ماده مذکور داشت. مصرف پاکلوبوترازول در دور آبیاری 7 روزه باعث کاهش معنی دار عملکرد دانه و میانگین وزن دانه به ترتیب به میزان 8.61 و 8.65 درصد نسبت به تیمار بدون مصرف پاکلوبوترازول شد. ولی در دور آبیاری 11 روزه مصرف پاکلوبوترازول باعث افزایش معنی دار عملکرد دانه و میانگین وزن دانه به میزان 14.92 و 9.41 درصد نسبت به تیمار بدون مصرف ماده مذکور در همان دور آبیاری گردید. در دور آبیاری 15 روزه اثر مصرف پاکلوبوترازول در کاهش اثرات خشکی بیشتر نمایان شد به طوری که افزایش معنی دار عملکرد دانه و میانگین وزن دانه به میزان 17.81 و 12.96 درصد نسبت به تیمار بدون مصرف ماده مذکور به دنبال داشت. نتایج این آزمایش حاکی از آن است که سالیسیلیک اسیدو پاکلوبوترازول در شرایط تنش خشکی متوسط و شدید می توانند در کاهش اثرات خشکی موثر باشند. این اثر بخشی در دور آبیاری 15 روز بیش تر از دور آبیاری 11 روز نمایان شد.

گل ابری از گیاهان زینتی است که به عنوان گیاه فصلی درحاشیه کاری مورد استفاده قرار میگیرد. به منظور مطالعه صفات آناتومیکی،مورفولوژیکی و تسریع گلدهی این گیاه، آنها در غلظت های شاهد (350)، 700، 1050، و 1400 میکرو لیتر بر لیتر دی اکسید کربن قرارگرفتند. یک طرح آزمایشی کاملا تصادفی با سه تکرار برای انجام این آزمایش در نظر گرفته شد و 14 صفت مختلف مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج نشان داد، غلظت های بالای دی اکسید کربن تقریبا کلیه صفات مورد مطالعه را تحت تاثیر قرار دادند. به طوری که میانگین قطر ساقه نسبت به شاهد حدود 50 % افزایش یافت و میانگین ارتفاع را نسبت به میانگین شاهد به حدود 2 برابر رساند و میانگین میزان کلروفیل در غلظت 1050 میکرو لیتر برلیتر نسبت به میانگین شاهد 41.7 % افزایش یافت. همچنین غلظت های بالای دی اکسید کربن سبب افزایش تراکم روزنه، اندازه روزنه، عرض روزنه، شاخص روزنه، تراکم سلول های اپیدرمی و عرض سلول های محافظ گردید. غلظت 700 میکرو لیتر بر لیتر دی اکسید کربن سبب تسریع گلدهی به مدت 15 روز نسبت به گیاهان شاهد گردید.

به منظور بررسی اثر سطوح مختلف نیتروژن و تراکم بوته بر عملکرد و اجزای عملکرد شنبلیله در کشت دوم، آزمایشی مزرعه ای در سال زراعی 88-87 پس از برداشت برنج در منطقه گیلان (شهرستان شفت) به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرارانجام شد. کود نیتروژنه در چهار سطح (شاهد، 25، 50 و 75 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار) به عنوان عامل اصلی و تراکم بوته شامل ( 60، 80، 100 و 120 بوته در متر مربع) به عنوان عامل فرعی در نظر گرفته شدند. نتایج حاصل از این آزمایش نشان داد که اثر کود نیتروژن بر تعداد غلاف در شاخه، تعداد غلاف در گیاه، عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک معنی دار بود. اثر تیمار تراکم بوته بر عملکرد بیولوژیک نیز معنی دار بود. بیشترین عملکرد دانه به میزان 1468 کیلوگرم در هکتار از 75 کیلوگرم نیتروژن در هکتار حاصل شد. عملکرد دانه با عملکرد بیولوژیک همبستگی مثبت و معنی داری داشت. حداکثر عملکرد بیولوژیک با کاربرد 75 کیلوگرم نیتروژن در هکتار و همچنین تراکم 120 بوته در متر مربع بدست آمد. با توجه به نتایج به دست آمده در این پژوهش و قرابت زیاد تیمار 75 کیلوگرم نیتروزن و تراکم 120 بوته در متر مربع با تیمار 50 کیلوگرم نیتروژن و 100 بوته در متر مربع در تجزیه خوشه ای، کاربرد تیمار اخیر به دلیل ملاحظات اقتصادی و زیست محیطی با مصرف کود و بذر کمتر توصیه می گردد.

در این پژوهش ریزازدیادی نرگس گونه Narcissus tazetta با کمک ریزنمونه های دوفلسی سوخ با استفاده از غلظت های 0، 0.5، 1 و 2 میلی گرم در لیتر بنزیل آدنین و پس از آن غلظت های 0، 0.5، 1 و 2 میلی گرم در لیتر ایندول استیک اسید به همراه 2 میلی گرم در لیتر بنزیل آدنین در مرکز تحقیقات کشاورزی و صنایع طبیعی همدان بررسی شد. در زمان های 4 و 6 هفته پس از کشت صفات طول برگ و تعداد سوخچه مورد ارزیابی قرار گرفتند. از گیاهچه های رشد یافته در شرایط درون شیشه ای جهت القای پلی پلوئیدی با کلشی سین استفاده شد. گیاهچه ها با کلشی سین در چهار غلظت (0.00، 0.05 ،0.10 و 0.20 درصد) به مدت 24 و 48 ساعت تیمار شدند و درصد زنده مانی گیاهچه ها بررسی شد. پس از رشد کافی گیاهچه های زنده مانده، سطح پلوئیدی آنها با روش های شمارش کروموزوم نوک ریشه به روش استواورسین و فلوسایتومتری نمونه های برگی مورد ارزیابی قرار گرفت. اثر کلشی سین بر صفت زنده مانی گیاهچه در سطح احتمال یک درصد معنی دار شد اما زمان تیمار آن و اثر متقابل غلظت کلشی سین و زمان تیمار معنی دار نشد. کاربرد کلشی سین باعث کاهش معنی دار زنده مانی گیاهچه ها گردید. بین غلظت های 0.05، 0.10 و 0.20 درصد کلشی سین اختلاف معنی داری در صفت زنده مانی گیاهچه ها مشاهده نشد. در نهایت از تعداد 72 گیاهچه تیمار شده با کلشی سین تعداد 32 گیاهچه زنده ماندند. نتایج ارزیابی های سطح پلوئیدی وجود سلول هایی را با دو سطح پلوئیدی دیپلوئید با تعداد 20 کروموزوم و تتراپلوئید با تعداد 40 کروموزوم را نشان دادند. همچنین نتایج حاصل از فلوسایتومتری، نتایج حاصل از شمارش کروموزوم نمونه های نوک ریشه را تایید کرد. از گیاهچه های زنده مانده تعداد 16 گیاهچه با سطح پلوئیدی دیپلوئید و تعداد 16 گیاهچه با سطح پلوئیدی میکسوپلوئید ارزیابی شدند. بالاترین میزان میکسوپلوئیدی در تیمار 0.10% کلشی سین و مدت تیمار 24 ساعت به دست آمد. هیچ گیاهی با سطح پلوئیدی تتراپلوئید خالص پس از چندین واکشت مشاهده نشد.

در تحقیق حاضر اثر آلودگی هوا بر روی غلظت پرولین، کربوهیدرات های محلول و صفات تشریحی–ریخت شناسی دو گونه علفی پنیرک گل ریز و جو هرزدر سال 1388 مورد بررسی قرار گرفت. منطقه کارخانه صنایع فولاد اهواز به عنوان منطقه آلوده و منطقه شوش به عنوان منطقه پاک انتخاب و گیاهان مورد نظر از این دو منطقه به صورت تصادفی جمع آوری شدند. در مطالعه فاکتورهای ریخت شناختی در پنیرک گل ریز 27 صفت و در جو هرز 21 صفت مورد بررسی قرار گرفت. در این مطالعه شاخص مقاومت به آلودگی هوا نیز در گونه های نامبرده شده به طور کمی محاسبه شد. نتایج این تحقیق نشان داد که آلودگی هوا باعث افزایش غلظت پرولین و کربوهیدرات محلول در دو گیاه پنیرک گل ریز و جو هرز شد. در بررسی های تشریحی تغییرات بارز در بافت اپیدرم و بافت کلانشیم مشاهده شد که همه این تغییرات در جهت افزایش مقاومت در گیاه می باشد. این تغییرات در پنیرک گل ریز بیشتر از جو هرز مشهود بود. همچنین نتایج بدست آمده از فاکتورهای ریخت شناسی نشان داد که پنیرک گل ریز نسبت به جو هرز بهتر توانسته با محیط جدید خود سازش حاصل کند. نتایج به دست آمده از شاخص مقاومت تایید کننده این مطلب است که شدت مقاومت به آلودگی هوا در پنیرک گل ریز بیشتر از جو هرز است.

هدف از این پژوهش ارزیابی خصوصیات فیزیکی و بیوشیمیایی میوه های درختان گزینش شده انبه بود. بیست و شش ژنوتیپ از منطقه میناب در استان هرمزگان مورد مطالعه قرار گرفتند. طرح آزمایش به صورت بلوک کامل تصادفی با 26 تیمار و چهار تکرار بود. خصوصیات کمی و کیفی میوه شامل عرض، طول و وزن میوه و هسته، درصد گوشت، مواد جامد محلول، اسیدیته قابل تیتراسیون ویتامین ث و قند کل اندازه گیری شدند. مقایسه میانگین ها بر اساس آزمون دانکن انجام شد و تجزیه کلاستر انجام گردید. نتایج نشان دادند ژنوتیپ های مورد مطالعه در منطقه میناب تفاوت معنی داری از نظر خصوصیات کمی میوه داشتند. هم چنین از نظر مواد جامد محلول، اسیدیته قابل تیتراسیون، ویتامین ث و قند کل، تنوع زیادی در ژنوتیپ های مورد مطالعه وجود داشت. علاوه برخصوصیات میوه و هسته مانند وزن و اندازه، تنوع در خصوصیات بیوشیمیایی میوه ها نشان داد این ژنوتیپ ها را می توان در برنامه های بهنژادی انبه مورد استفاده قرار داد.