پژوهش های اعتقادی کلامی (علوم اسلامی)
سال:1391 | دوره:2 | شماره:8 |تعداد مقالات:7

تا کنون درباره تاریخچه ورود رثا امام حسین (ع) در شعر فارسی تحقیقات و پژوهش هایی صورت گرفته است؛ و در این تحقیقات قرن چهارم را نقطه آغازین ورود رثا امام حسین (ع) در شعر فارسی دانسته اند و ضمن اینکه علت روی آوردن شعرا به مدح و رثا اهلبیت را تشویق ها و فرمایشات خود اهل بیت علیهم السلام دانسته اند، علت تاخیر ورود رثا امام حسین (ع) در شعر فارسی را تا قرن چهارم؛ ایجاد خفقان توسط حکام ظالم زمان، از بین بردن شعر شیعیان فارسی زبان یا کوتاهی شعرای شیعی فارسی زبان ذکر کرده اند؛ که بر اساس مستندات تاریخی و تاریخ ادبیات فارسی در این مجال به نقد تک تک این نظریات و رد آنها پرداخته خواهد شد و ضمن تبیین علت اصلی نبود رثا فارسی امام حسین (ع) تا قرن چهارم، با استناد به مطالب تاریخی و نظرات بزرگان تاریخ ادبیات فارسی، علت حقیقی و منطقی تر اشتیاق شعرا برای سرودن معارف حسینی و اهل بیت علیهم السلام در دوره های متاخرتر بیان شده است.

امام در اصطلاح شیعه جانشین رسول خدا (ص) در همه امور دنیوی و اخروی می باشد؛ ایشان پس از پیامبر (ص) غیر از دریافت وحی تمام اختیارات پیامبر (ص) را دارد. از آن جایی که آخرین امام معصوم امام زمان (عج) در پس پرده غیبت است حال سوال این است که استمرار امامت در زمان غیبت چگونه است؟ و چه اختیاراتی متوجه او می باشد؟ در این مقاله به این نتیجه رسیده ایم که استمرار امامت در زمان غیبت توسط فقهای جامع الشرایط می باشد و در این باره کم تر مخالفتی شده است. اما درباره محدوده اختیارات فقها اقوالی مختلفی وجود دارد. این تحقیق مساله محور بوده و به روش تحلیلی پیش رفته و در جمع آوری اطلاعات از روش کتاب خانه ای و با ابزار فیش برداری سود جسته ایم.

امروزه نظام مندی و مدیریت پدیده ای نوین محسوب می گردد و نقش موثری در پیشرفت مادی و معنوی کشورها ایفا می کند به ویژه اگر این نظام مندی مدلی برگرفته شده از سنت و سیره پیامبر اکرم باشد؛ در این تحقیق جریان مدیریت نظام مند رسول اعظم به بحث و بررسی گذارده شده است.هدف کلی این پژوهش بررسی نقش مدل مدیریت نظام مند پیامبر اعظم و همچنین تعیین شاخص های نظام مندی در مقایسه با مدیریت نوین است از نظر روش تاریخی و کتابخانه ای است که پس از جمع آوری مطالب به تجزیه و تحلیل کیفی پرداخته و نتایج حاصل از این تحقیق نشان می دهد که مدیریت نظام مند پیامبر اعظم تاثیر مهمی در ایجاد جامعه متحد، عدالت محور، کار آمد، تحول پذیر، و نظم گرا داشته است.

نظریه وحدت وجود، بیانگر آن است که وجود، عین وحدت است ولی این وحدت از نوع وحدت عددی، نوعی و جنسی و ... نیست، وحدت و اتحاد موجودات به اعتبار وجود واحد مطلق است که حقیقت و باطن همه چیز است و به حقیقت غیر از وحدت هیچ نیست و وجود، یک حقیقت بیش نیست؛ همان حقیقت واحد فرد یگانه که با مراتب و درجات مختلف در جهان تجلی و ظهور می یابد. این مساله یکی از مهم ترین بن مایه افکار شیخ محمود شبستری در برجسته ترین اثرش، گلشن راز است.شبستری تلاش نموده تا مفاهیم را در طرحی نو معرفی نماید برای نمونه «اناالحق» را برای عارفی چون حلاج نامتعارف نمی داند حتی این امر در نگاه او برای مراتب آغازین خلقت نیز غیر عادی نیست:در آ در وادی ایمن که ناگاه           درختی گویدت «انی اناالله»روا باشد انا الحق از درختی         چرا نبود روا از نیک بختیاین مقاله توانسته است اندیشه های وحدت وجودی نهفته در تمامی پانزده یا هفده سوال پاسخ داده شده شیخ شبستر بیابد و معرفی می کند.

چیستی و حقیقت انسان و شناخت انسان آرمانی و کمال وی از مسائلی است که همواره ذهن بشر را به خود معطوف داشته است. مکاتب مختلف در تعریف انسان و تبیین مفهوم انسانیت، اختلاف نظر دارند و هرگروه با توجه به نوع نگرش خاص خود برداشت و تحلیل ویژه ای از آدمی دارند.مقاله حاضر به تبیین انسان آرمانی و چگونگی کمال وی در عرفان شرقی و هندویی و مقایسه آن با انسان شناسی عرفان اسلامی در متون عرفانی و اسلامی به روش کتابخانه ای و توصیف و تحلیل داده های مطالعاتی می پردازد. منظومه عرفانی- هندویی «بهگودگیتا» یا سرود ایزدی از زیباترین آثار معنوی هندوان به زبان سانسکریت است. چگونگی آفرینش انسان، ارتباط او با خداوند، مراتب انسان، انسان کامل و راه های نیل به کمال، رابطه جان و تن و اصل تناسخ در منظومه هنددویی بهگودگیتا از موضوعات مورد بحث و قابل تطبیق با اندیشه عارفان مسلمان در آثار منظوم و منثور است. شایان ذکر است که در مواردی نیز تعالیم و عناصر مغایر با بینش عارفان مسلمان در گیتا به چشم می خورد.

در مطالعات بین ادیانی شفاعت عقوبت و نجات یکی از موضوعات مشترک در کتاب های ادیان بزرگ الهی است. بدین معنی که مرتکبین گناه با عمل شفیع، از مجازات الهی بخشیده شوند. این موضوع در کتاب مقدس یهودیان به عنوان مثال در کتاب اشعیا (باب 53 فقره) 12، عهد جدید، رومیان (باب 5، فقره 15) و در قرآن مجید، سوره انبیا (آیه 28) اشاره شده است. شفاعت عقوبت در عهد عتیق به صفت رحمت خدا (اعداد، باب 14) و در قرآن مجید به صفات رحمانیت (زمر /53 و انبیا /107)، رحیم بودن (طه /109 و مریم /87) و غفاریت خداوند (زمر /53) نسبت داده شده است. اما تفسیر شفاعت، کیفیت تاثیر عمل شفیع ( مستقل یا وابسته) در مجازات، رابطه شفاعت با توحید افعالی، نقض اراده الهی، تجری گناهکار، عدل الهی و پیام های مربوط به این موضوع خوب تبیین نگردیده است. در تحقیق حاضر تفاسیر مختلف از موضوع و مسایل پیرامون آن از منظر ادیان تبیین شده است.

یکی از سنت های فراگیر الاهی مساله شفاعت می باشد که بر اساس قرآن و روایات، اصل شفاعت و واسطه بین خدا و خلق امری مسلم بوده و وجود انبیا و اولیا الهی، حلقه وصل مردم به سوی خدای سبحان بوده که به خاطر قرب و مقام و منزلتشان نه تنها در دنیا که در آخرت نیز، به اذن او به امداد و شفاعت انسانها اقدام می نمایند. و لذا اصل برخورداری انبیا و اولیا از مقام شفاعت در روز قیامت مورد وفاق همه مذاهب اسلامی بوده است؛ لکن محمد رشید رضا در تفسیر المنار به تبع ابن تیمیه و وهابیت، شفاعت طلبی از اولیا الهی را حرام و آن را عملی مشرکانه و به انکار اصل شفاعت در قرآن می پردازد. در مقابل، علامه طباطبائی در تفسیر المیزان با تعریض به نظرات وی به اثبات شفاعت ازدیدگاه قرآن و روایات می پردازد. مقاله حاضر ضمن بیان مفهوم، ماهیت شفاعت و گستره آن در نظام توحیدی به انعکاس آرا رشید رضا و علامه طباطبائی در تفسیر المنار و المیزان، درباره شفاعت پرداخته و در نهایت به نقد اجمالی و نتیجه گیری می پردازد.