پژوهش در علوم زراعی
سال:1394 | دوره:7 | شماره:26 |تعداد مقالات:9

به منظور بررسی تاثیر افزایش تراکم گیاهی ذرت دانه ای بر توان رقابتی آن با جمعیت طبیعی علف های هرز در شرایط آب و هوایی خوزستان آزمایشی در سال 86 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین به صورت طرح بلوک کامل تصادفی با چهار تکرار اجرا شد. تیمارهای مورد مطالعه در این آزمایش شامل کشت خالص ذرت در سه تراکم گیاهی (40000، 70000 و 100000 بوته در هکتار) و تیمارهای تداخل علف های هرز تا مراحل فنولوژیکی 9 و 13 برگی ذرت در شش تیمار که در هر کدام از این تراکم گیاهی اعمال گردید. علاوه براین یک تیمار تداخل علف های هرز در سراسر فصل رشد با تراکم گیاهی 70000 بوته در هکتار (تراکم گیاهی معمول خوزستان) نیز بعنوان شاهد تداخل کامل علف های هرز در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد که میان تیمارهای کشت خالص و تداخل علف های هرز تا مراحل فنولوژیکی 9 و 13 برگی، و در طول فصل رشد در تراکم گیاهی 70000 بوته در هکتار از نظر عملکرد بیولوژیک، عملکرد دانه، شاخص برداشت، تعداد دانه در بلال، تعداد ردیف در بلال، تعداد دانه در ردیف و وزن هزار دانه تفاوت معنی داری وجود داشت، به گونه ای که با افزایش دوره تداخل علف های هرز، این صفات به شدت کاهش یافتند. همچنین در این مطالعه مشخص شد که با افزایش تراکم گیاهی ذرت، حضور علف های هرز را تا مرحله 9 برگی (40 روز پس از کاشت) با کاهش 6 تا 15درصدی در عملکرد تحمل می نماید.

به منظور بررسی اثر تراکم و پتاس مصرفی بر صفات کمی و کیفی آفتابگردان رقم هایسون آزمایش مزرعه ای به صورت اسپیلت پلات در قالب بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان مازندران (ایستگاه دشت ناز ساری) در سال 1388 اجرا گردید. در این آزمایش تراکم 55، 66، 83 و111هزار بوته آفتابگردان رقم هایسون به عنوان عامل اصلی و پتاسیم شامل سه سطح 0، 50 و 100 کیلوگرم در هکتار به عنوان عامل فرعی در نظر گرفته شد. اثر تراکم و پتاسیم بر میزان پروتئین دانه معنی دار نشد اما و بر قطر طبق، تعداد ردیف دانه، دانه های پر در طبق و عملکرد دانه معنی دار شد. نتایج آزمایش نشان داد که تراکم 83 هزار بوته در هکتار به همراه 100 کیلوگرم کود پتاسیم، بیشترین تاثیر را در افزایش تعداد ردیف دانه، تعداد دانه های پر در طبق و عملکرد دانه دارد. تراکم و پتاسیم اثر معنی داری در افزایش پروتئین دانه نداشته اند، اما بیشترین میزان روغن دانه در تراکم 83 هزار بوته در هکتار حاصل شد. این نتایج نشان می دهد افزایش تراکم در حد مطلوب موجب افزایش اجزاء عملکرد دانه در واحد سطح و در نتیجه افزایش عملکرد دانه می شود.

برخی صفات فنولوژیک، مرفولوژیک، عملکرد و اجزای عملکرد دانه ژنوتیپ های نخود با کشت پاییزه تحت شرایط دیم، طی آزمایشی در ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی اردبیل در سال زراعی 90-1389مورد مطالعه قرار گرفت. 15 ژنوتیپ مقاوم به سرما در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار مطالعه گردید. صفات تعداد روز تا گلدهی، غلاف بندی و رسیدگی، ارتفاع بوته، تعداد شاخه، تعداد غلاف پر و خالی، تعداد دانه در بوته، وزن صد دانه، عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت و همچنین عملکرد دانه تک بوته مورد مطالعه قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که صفات مورد مطالعه به استثناء تعداد غلاف خالی در بوته، به طور معنی داری تحت تاثیر تیمارهای آزمایش قرار گرفتند. ژنوتیپ های Flip98-138C*Sel99TER85074) *SEL99TH15039) و CA9783007*Sel99TER85534 به تریبت بیشترین و کمترین تعداد روز تا گلدهی را داشتند. بالاترین ارتفاع بوته متعلق به ژنوتیپ Flip 97-118 C بود و کمترین مقدار آن متعلق به ژنوتیپ Local varirty بود. همین ژنوتیپ بیشترین تعداد شاخه را داشت. ژنوتیپ CA9783007*Sel99TER85534 بیشترین تعداد غلاف پر و دانه در بوته را دارا بود، درحالی که کمترین تعداد دانه در بوته متعلق به ژنوتیپ Djam بود. بالاترین وزن صد دانه از ژنوتیپ های ILC4291*Flip98-129 C) *S 98008) و S99326*SEL99TH15042 به دست آمد. بالاترین عملکرد دانه تک بوته از ژنوتیپ CA9783007*Sel99TER85534 به دست آمد، همین ژنوتیپ بالاترین زیست توده تک بوته و شاخص برداشت را نیز داشت.همبستگی مثبت و معنی دار بین تعداد غلاف پر و دانه در بوته، وزن صد دانه، عملکرد زیست توده و شاخص برداشت با عملکرد دانه مشاهده شد.

به منظور تعیین اثرات آرایش کاشت و برگ زنی بر عملکرد و اجزای عملکرد ذرت آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی شهرستان خوی به اجرا درآمد. در این آزمایش آرایش کاشت در چهار سطح (20×75، 20×51، 14×75 و 17×60) به عنوان عامل اصلی و برگ زدایی در سه سطح (عدم قطع برگ، قطع برگ های یک سوم بالایی، قطع متناوب برگ ها) به عنوان عامل فرعی در نظر گرفته شد. طبق نتایج آزمایش آرایش کاشت تاثیر معنی داری بر تمامی صفات به جزء وزن هزار دانه و شاخص برداشت داشت. بیشترین عملکرد دانه از آرایش های کاشت (20×51و 17×60) و بیشترین وزن دانه در بلال با میانگین 2/222 گرم از آرایش کاشت 20×75 که دارای کم ترین ترکم کاشت (66000 بوته در هکتار) بود به دست آمد. بین دو آرایش کاشت20×51 و 17×60 در صفات مورد مطالعه اختلاف آماری معنی داری مشاهده نشد. بیشترین وزن هزار دانه با میانگین 6/301 گرم مربوط به تیمار عدم قطع برگ ها بود. البته بین تیمار عدم قطع برگ ها و قطع برگ های یک سوم بالایی پوشش گیاهی اختلاف معنی داری مشاهده نشد. اثر برهم کنش آرایش کاشت و قطع برگ ها بیشترین وزن هزاردانه با 319 گرم مربوط به آرایش کاشت 20×75 همراه با تیمار عدم قطع برگ ها و بیشترین عملکرد دانه نیز با 15000 کیلوگرم در هکتار مربوط به آرایش کاشت 20×51 همراه به تیمارهای عدم قطع برگ ها و قطع برگ های یک سوم بالای کانوپی بود.

به منظور بررسی تاثیر نیتروژن و بور بر عملکرد کمی و کیفی دو رقم تجاری چغندرقند، آزمایشی در حومه شهرستان خوی با عرض جغرافیایی 38 درجه 33دقیقه شمالی و طول جغرافیایی 45 درجه و 55 دقیقه شرقی به صورت اسپلیت اسپلیت پلات با سه عامل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه فاکتور در سه تکرار اجرا شد. فاکتور اول: رقم در دو سطح شامل رقم خارجی فلورس (a2) و رقم ایرانی 004 (a1) در کرت های اصلی، فاکتور دوم: نیتروژن در دو سطح شامل آزمون خاک (b1) و 1.5 برابر آزمون خاک (b2) در کرت های فرعی و فاکتور سوم: مصرف بور درسه سطح شامل عدم مصرف (c1)، محلول پاشی (c2) و مصرف خاکی (c3) در کرت های فرعی- فرعی در نظر گرفته شدند.نتایج نشان دادند که اثر رقم فقط بر طول ریشه معنی دار بود. به طوری که بیش ترین طول ریشه با 32.50 سانتی متر به رقم ایرانی (a1) تعلق داشت. اثر نیتروژن بر قطر ریشه، طول ریشه، وزن خشک ریشه و عملکرد ریشه معنی دار بود. بیشترین مقدار هر کدام از آنها به سطح 1.5 برابر آزمون خاک تعلق داشت. اثر بور نیز روی وزن خشک ریشه، عملکرد ریشه، عیار قند و میزان ملاس معنی دار بود. روش های مختلف مصرف بور نشان داد که حداکثر عملکرد در همه صفات با مصرف خاکی این عنصر حاصل شد.

به منظور تعیین ژنوتیپ های پرمحصول و پایدار، 24 لاین و رقم جو در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در سه سال و 6 منطقه مورد مطالعه و ارزیابی قرار گرفتند. مناطق اجرای آزمایش شامل مناطق سرد معتدل سرد دیم مراغه، کردستان، زنجان، ارومیه، سرارود و اردبیل بودند. پس از انجام آزمون یکنواختی واریانس اشتباهات آزمایشی، برای کل مناطق در سالهای مختلف تجزیه مرکب نهایی انجام شد. نتیجه تجزیه واریانس مرکب نشان داد که اثرات ساده سال، مکان و ژنوتیپ و اثرات متقابل سال× مکان، مکان× ژنوتیپ و اثر سه جانبه سال × مکان × ژنوتیپ بر عملکرد دانه از نظر آماری معنی دار بودند. بیشترین وکمترین عملکرد دانه در سه سال برای کل ژنوتیپ ها به ترتیب مربوط به ایستگاه سرارود (2893 کیلوگرم در هکتار) و ایستگاه اردبیل (1524 کیلوگرم در هکتار) بوده و لاین 22 با عملکرد دانه 2499 و لاین 12 با 2471 کیلوگرم در هکتار بیشترین عملکرد دانه را در بین ژنوتیپ های آزمایشی در سه سال و شش منطقه داشتند. نتایج حاصل از تجزیه پایداری به روش پارامتر چهار لین و بینز، ضریب تغییرات عملکرد دانه، واریانس محیطی و مدل رتبه بندی نشان داد که لاین 14 با پدیگری (Schuyler//Alpha/Durra/3/…) پایدارترین لاین بود. ژنوتیپ های شماره 11 و 12 دارای پایداری نسبی بودند.

بر اساس آمار، بیش از 95 درصد اراضی کشور در حال حاضر تحت پوشش سیستم آبیاری سطحی بوده و راندمان فعلی در این سیستم نیز کمتر از 35 درصد تخمین زده شده است، لذا نیاز به فهم دقیق از راندمان آبیاری در اراضی مورد آبیاری و ارائه راهکارها جهت افزایش آن یکی از اساسی ترین کارها در جهت مصرف بهینه آب کشاورزی که بیش از 70درصد آب قابل دسترس کشور را صرف می کند خواهد بود. برای این منظور مزرعه ای در محدوده روستای ملاجنود که به روش جویچه ای آبیاری می گردید انتخاب و در دو مرحله مورد ارزیابی قرار گرفت. آزمایشات بر اساس انجام آبیاری به ترتیب با دبی های ورودی 1.97 و 3.66 لیتر بر ثانیه با پارشال فلوم اندازه گیری شد. برای تعیین ضرایب معادله نفوذ از روش دو نقطه ای الیوت و واکر استفاده شد. رابطه بین آب مورد نیاز و توزیع واقعی رطوبت برای دو نمونه آبیاری نشانگر دو مورد پر آبیاری بود. نتایج نشان داد نسبت نفوذ عمقی 23.33 و 45.63 درصد و کفایت آبیاری در هر دو مورد برابر 100 درصد می باشد که حاکی از تلفات بالای آب و راندمان پائین آبیاری جویچه ای ولی تامین کامل نیاز آبی گیاه می باشد.

این آزمایش به منظور بررسی اثرات تراکم کاشت و محلول پاشی اوره روی عملکرد و درصد پروتئین گندم دوروم رقم آریا، در سال زراعی90-1389 در مزرعه ای واقع در 20 کیلو متری شمال شرقی شهرستان خوی به صورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با دو عامل و سه تکرار اجرا شد. تراکم کاشت به عنوان عامل اول در 3 سطح (300، 400 و 500 بوته در متر مربع) و محلول پاشی نیتروژن به عنوان عامل دوم در 4 سطح (شاهد، مرحله پنجه زنی، مرحله ساقه روی و مرحله گلدهی) در نظر گرفته شدند. نتایج نشان دادند که اثر تراکم کاشت بر ارتفاع بوته، تعداد سنبله در متر مربع، تعداد دانه در سنبله، وزن هزار دانه، طول سنبله، تعداد سنبلچه در سنبله، درصد پروتئین دانه، شاخص برداشت و عملکرد دانه معنی دار بود. بیشترین عملکرد دانه به میزان 6.9 تن در هکتار از تراکم 500 بوته در متر مربع و کمترین عملکرد دانه نیز به میزان 5.19 تن در هکتار از تراکم 300 بوته در متر مربع بدست آمد. اثر محلول پاشی اوره نیز روی صفات مذکور به غیر از وزن هزار دانه معنی دار بود. بیشترین عملکرد دانه به میزان 6.74 تن در هکتار با محلول پاشی اوره در مرحله پنجه زنی مشاهده شد که نسبت به شاهد عملکرد دانه حدود 10 درصد افزایش یافت. در این آزمایش بیشترین درصد پروتئین دانه از تراکم 300 بوته در متر مربع و محلول پاشی اوره در مرحله گلدهی حاصل شد.