حسابداری مالی
سال:1390 | دوره:3 | شماره:9 |تعداد مقالات:10

در این پژوهش رابطه بین تصمیمات ساختار سرمایه با ساختار مالکیت و نظام راهبری شرکت برای شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران مورد بررسی قرار گرفته است. هدف این پژوهش تعیین رابطه میان سه نسبت مالی به عنوان معیارهای ساختار سرمایه با سازوکارهای نظام راهبری و ساختار مالکیت شرکت ها می باشد. در فرضیه اصلی رابطه تصمیمات ساختار سرمایه شرکت با ساختار مالکیت و نظام راهبری شرکتی آزمون می شود. برای تجزیه و تحلیل داده ها، سه مدل رگرسیون تدوین و مورد استفاده قرار گرفت. جامعه آماری، شرکت های تولیدی پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی دوره زمانی 1388-1381 است. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل داده ها بیانگر تایید هر فرضیه مورد بررسی و در نهایت فرضیه اصلی مورد بررسی با استفاده از داده های ترکیبی می باشد. به بیان دیگر رابطه معنی دار بین تصمیمات ساختار سرمایه شرکت با ساختار مالکیت و نظام راهبری شرکتی وجود دارد.

تصمیم گیری در مورد ساختار سرمایه، یکی از مشکل ترین و چالش برانگیزترین مسایل پیش روی شرکت ها بوده، اما در عین حال حیاتی ترین تصمیم در مورد ادامه بقای آنها است. در این پژوهش تاثیر انتخاب ساختار سرمایه بر روی عملکرد شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، از طریق تجزیه و تحلیل داده های 76 شرکت برای دوره زمانی 1383-1387 بررسی شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد که بین نسبت بدهی های کوتاه مدت به کل دارایی ها و نسبت کل بدهی ها به کل دارایی ها با نرخ بازده دارایی ها رابطه منفی و معنی داری وجود دارد اما، بین ساختار سرمایه (نسبت بدهی های کوتاه مدت به کل دارایی ها، نسبت بدهی های کوتاه مدت به کل دارایی ها و نسبت کل بدهی ها به کل دارایی ها) و عملکرد شرکت (بازده حقوق صاحبان سهام و حاشیه سود ناخالص) رابطه معنی داری وجود ندارد. به بیان دیگر، در شرایط عادی انتخاب ساختار سرمایه تاثیر اندکی یا هیچ تاثیری بر روی عملکرد شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران ندارد.

موجودی های نقدی، بخش قابل توجهی از دارایی های شرکت ها را به خود اختصاص می دهند. در پژوهش های قبلی متغیرهای متعددی همچون بحران مالی، فرصت های رشد، اندازه شرکت، ساختار سررسید بدهی ها، ارتباط با موسسات مالی، هزینه فرصت سرمایه سرمایه گذاری شده در دارایی های نقدی، اهرم شرکت، سایر دارائی های نقدی، ظرفیت تولید جریان های نقدی، درصد تقسیم سود، نسبت سرمایه گذاری در دارایی های ثابت، تعداد سال هایی که شرکت به عملیات خود ادامه داده است، عضویت در گروه تجاری و کیفیت اقلام تعهدی به عنوان عوامل تعیین کننده سطح نگهداشت وجه نقد شرکت ها معرفی شده اند. لذا هدف اصلی این مقاله بررسی رابطه عوامل فوق به عنوان متغیرهای مستقل و سطح نگهداشت وجه نقد به عنوان متغیر وابسته، در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می باشد. در راستای این هدف، اطلاعات 10 ساله (1378-1387) صد و بیست و نه شرکت، مورد مطالعه قرار گرفت. برای آزمون فرضیه ها از رگرسیون چند متغیره با استفاده از داده های ترکیبی استفاده شده است. نتایج پژوهش بیانگر آنست که متغیرهای مستقل به کار گرفته شده در مدل پژوهش، تقریبا 86 درصد از تغییرات در سطح نگهداشت وجه نقد شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران را توضیح می دهند.

مقوله شفافیت گزارشگری مالی و اهمیتی که در سال های اخیر نمود بیشتری پیدا کرده است، به دنبال وقایع ناگوار و بحران های بوجود آمده در بورس های جهان و به ویژه سپتامبر سیاه 1997 و سپس حادثه یازدهم سپتامبر 2000، افشای ماجرای ورلدکام، انرون، زیراکس و سپس پارمالات در سطح جهان و سقوط شاخص های بورس تهران در سال 1383 باعث گردید موضوع شفافیت صورت های مالی به عنوان یک پدیده مورد لزوم و ضرورت بازار سهام سهم اهمیتی بیشتری را بخود اختصاص دهد.در این مطالعه با تاکید بر موضوع شفافیت گزارشگری مالی، به بررسی ارتباط آن با گزارشگری مالیاتی پرداخته شده است. جامعه آماری پژوهش استان تهران و در پنچ گروه شامل اعضای هیات علمی دانشگاه، حسابرسان مستقل (حسابدار رسمی)، کارشناسان مالی بورس (به نمایندگی بورس اوراق بهادار تهران)، ممیزین مالیاتی (به نمایندگی سازمان امور مالیاتی استان تهران) و مدیران مالی (به نمایندگی تهیه کنندگان صور ت های مالی) می باشد. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها و بررسی تاثیر گزارشگری مالیاتی بر شفافیت گزارشگری مالی در هر یک از گروه های ذکر شده از مدل آماری همبستگی و برای تفاوت بین هر جفت از همبستگی مربوط به گروه های فوق از مدل z فیشر استفاده شده است. نتایج پژوهش بیانگر وجود یک رابطه مثبت بین گزارشگری مالیاتی و شفافیت گزارشگری مالی بوده است، به طوری که در صورت تهیه گزارشگری مالیاتی به ضمیمه گزارشگری مالی، شفافیت گزارشگری مالی تا حدود زیادی تامین خواهد شد.

این پژوهش به بررسی ارتباط بین سود و اجزای آن با بازده سهام با تاکید بر کیفیت سود شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می پردازد. به منظور بررسی این موضوع، نمونه ای متشکل از 230 شرکت از شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران بوده برای دوره زمانی 7 ساله بین 1381 تا 1387 انتخاب شده است. نتایج بر اساس روش ترکیبی حاکی از آن است که اجزای سود هر دو دارای محتوای اطلاعاتی هستند اما جزء نقدی سود نسبت به جزء تعهدی آن محتوای اطلاعاتی بیشتری است. این پژوهش همچنین نشان می دهد که محتوای اطلاعاتی سود از جریان نقدی بیشتر است اما زمانی که سود دارای کیفیت بالایی باشد بین محتوای اطلاعاتی آنها تفاوت معناداری وجود ندارد. نتایج دیگر این پژوهش این است که محتوای اطلاعاتی سود و جریان نقدی در شرکت هایی که کیفیت سود بالایی دارند بیشتر از شرکت هایی است که کیفیت سود پایینی دارند. همچنین نتایج این پژوهش نشان می دهد که شرکت های با کیفیت سود بالا بازده مثبت و شرکت های با کیفیت سود پایین بارده منفی کسب می کنند به طوری که شرکت هایی که بیشترین کیفیت سود را دارند توانستند در دوره مورد بررسی،17% بیشتر از شرکت هایی که کمترین کیفیت سود را دارند بازده کسب کنند.

این مطالعه می کوشد تا شواهد مهمی در مورد تاثیر ویژگی های شرکت بر شاخص های حاکمیت شرکتی پذیرفته شده در شرکت های بورس اوراق بهادار تهران ارائه نماید. از این رو تعداد 60 شرکت در طی دوره زمانی 1383- 1387 مورد بررسی قرار گرفتند. در این پژوهش شاخص های حاکمیت شرکتی عبارت بودند از 1- شاخص شفافیت اطلاعات 2- شاخص تمرکز مالکیت. برای ارزیابی شاخص شفافیت اطلاعات از اقلام تعهدی غیر عادی و برای ارزیابی شاخص تمرکز مالکیت از تمرکز مالکیت (درصد سهام در اختیار اولین نفر سهامدار عمده) استفاده شد. و برای بیان ویژگی های شرکت از متغیرهای فرصت های سرمایه گذاری، فرصت های رشد، ریسک مالی، اندازه شرکت و سهامداران نهادی به عنوان متغیر کنترل استفاده گردید که با اجرای الگوی رگرسیون خطی چند متغیره به صورت داده های تابلویی اقدام به ارئه الگوی مناسب نمودیم. یافته های پژوهش نشان می دهد تاثیر فرصت های سرمایه گذاری، اندازه شرکت بر اقلام تعهدی غیر عادی جاری به عنوان شاخص شفافیت اطلاعات معنادار است. و همچنین تاثیر سهامداران نهادی، فرصت های رشد و تمرکز مالکیت تاخیری بر تمرکز مالکیت جاری به عنوان شاخص تمرکز مالکیت معنادار است.

سود حسابداری همواره یکی از پر استفاده ترین و البته بحث برانگیزترین موضوعات بازار سرمایه بوده است. وجود زمینه های مناسب برای دستکاری سود از جمله نارسائی های موجود در فرآیند برآوردها و پیش بینی ها و امکان استفاده از روش های متعدد حسابداری باعث شده است که منتقدان این اتهام را بر سیستم حسابداری وارد آورند که به جای محتوای اقتصادی رویدادها، محتوای حسابداری آنها را ثبت می نماید و سود واقعی یک بنگاه از سود گزارش شده در صورت های مالی متفاوت است بنابراین تحلیل گران مالی و سرمایه گذاران هنگام استفاده از سود حسابداری باید علاوه بر کمیت سود، به کیفیت آن نیز توجه کنند. در این پژوهش سعی شده است سود حسابداری شرکت ها را از لحاظ کیفیت بررسی و سپس به این موضوع پرداخته شود که آیا بازار سرمایه ایران اساسا متوجه کیفیت یا عدم کیفیت سود می شود یا خیر. معیارهای کیفیت سود که در این پژوهش مورد استفاده قرار گرفته است نسبت وجوه نقد حاصل از عملیات به سود عملیاتی و نیز اقلام تعهدی می باشد که با استفاده از مدل رگرسیون رابطه هر کدام با بازده غیر عادی سهام برای دو دوره کوتاه مدت و بلندمدت آزمون شد. بررسی فرضیه های پژوهش نشان می دهد که بین نسبت وجوه نقد عملیاتی به سود عملیاتی و بازده غیر عادی سهام رابطه وجود ندارد. همچنین بین اقلام تعهدی و بازده غیر عادی سهام در کوتاه مدت رابطه ای دیده نشد اما در بلندمدت یک رابطه معکوس وجود دارد.

بر اساس مبانی گزارشگری مالی بیان شده است که گزارش های مالی که در صورت های مالی خلاصه شده اند دربرگیرنده اطلاعات مفیدی برای پیش بینی جریانات نقدی آتی و ریسک مربوط به آن است. طبق مدل قیمت گذاری دارایی های سرمایه ای، ریسک سیستماتیک تغییرات نسبی بازده هر سهم نسبت به بازده بازار و در نتیجه ریسک مربوط به جریانات نقدی آتی را نشان می دهد. هدف اصلی این پژوهش نیز بررسی میزان سودمندی بعضی از اطلاعات حسابداری در فرآیند پیش بینی ریسک سیستماتیک است. به این منظور نمونه ای متشکل از 410 سال- شرکت از شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران که اطلاعات مورد نیاز آنها طی دوره زمانی 87-1378 در دسترس بود، انتخاب گردید. به منظور آزمون فرضیه های پژوهش از تکنیک های آماری همبستگی و رگرسیون چند متغیره استفاده شد. نتایج پژوهش نشان می دهد که بین شش متغیر حسابداری با ریسک سیستماتیک طی دوره زمانی 1378 تا 1387 رابطه معنی دار وجود دارد. علاوه بر این، نتایج حاصل از مدل رگرسیون چند متغیره نهایی، پیش بینی شده با استفاده روش حذف پسرو، نشان می دهد که از بین شش متغیر پیش بینی کننده، چهار متغیر باقیمانده در آخرین گام نسبت به سایر متغیرهای پژوهش در پیش بینی ریسک سیستماتیک دارای محتوای افزاینده اطلاعاتی است.