پژوهش و سازندگی
سال:1384 | دوره:18 | شماره:4 (پی آیند 69) در امور دام و آبزیان |تعداد مقالات:19

طول روزهای باز به مقدار زیادی تحت تاثیر محیط بوده و افزایش میزان تولید تجمعی شیر در اوایل شیردهی باعث طولانی شدن روزهای باز می شود. تاثیر روزهای باز یکسان روی میزان تولید شیر در زایش های مختلف، متفاوت است. رابطه غیرخطی روزهای باز و میزان تولید تجمعی شیر وجود دارد. جهت کسب بیشترین تولید شیر در دومین دوره شیردهی، دوره خشکی 60 روزه پیشنهاد می شود. برای کسب بهترین پیش بینی نا اریب خطی ارزش ارثی صفت تولید شیر، تصحیح رکوردهای تولید شیر برای اثرات روزهای باز ضروری به نظر می رسد. در آمد منهای هزینه خوراک به ازای هر روز از فاصله زایش با افزایش روزهای باز کاهش می یابد.

پرورش اسب در ایران از قدمت هزاران ساله برخوردار است و نژادهای اسب ایرانی شهرت جهانی دارند. لازمه توسعه ذخایر ژنتیکی شناسایی تنوع ژنتیکی این موجودات است. در این تحقیق، تنوع ژنتیکی نمونه ای از جمعیت اسبچه خزر ایران واقع در مرکز تحقیقات خجیر استان تهران با استفاده از نشانگرهای RAPD مورد بررسی قرار گرفت. از این جمعیت به صورت تصادفی و انفرادی 30 نمونه خون تهیه شد و با استفاده از روش فنل- کلروفوم، DNA نمونه ها استخراج گردید. از 20 آغازگر RAPD مورد استفاده جهت تکثیر بخش هایی از ژنوم نمونه ها، 14 آغازگر چند شکلی مناسبی تولید کردند. از این آغازگرها مجموعا 151 نوار به دست آمد که چند شکلی آن ها در این جمعیت 55.63 درصد محاسبه شد. بیشترین نوارهای چند شکل توسط آغازگر OPB 18 و کمترین آن توسط آغازگر OPX 16 ایجاد گردید. دامنه ظهور نوارها از 240 تا 5500 جفت باز متغیر بود. شاخص تنوع ژنتیکی در این جمعیت به میزان 0.235 برآورد گردید، همچنین متوسط هتروزیگوتی و تعداد آلل های موثر در جمعیت به ترتیب 0.2161 و 1.372 محاسبه شد. با توجه به اینکه جمعیت مورد بررسی دارای تنوع ژنتیکی بالایی نیست و در طی زمان در اثر حوادث ناگهانی، ژن های زیادی از جمعیت حذف گردیده است، پیشنهاد می شود در راستای حفظ ذخایر ژنتیکی کشور، با کنترل تلاقی ها و افزایش اندازه موثر جمعیت از کاهش تنوع و افزایش هم خونی در این جمعیت منحصر به فرد و با ارزش جلوگیری به عمل آید.

دستیابی به مناسب ترین شدت دام گذاری که به عملکرد بهینه دام و پایداری اکوسیستم مرتعی منجر شود، از اصول اساسی در مدیریت مرتع به حساب می آید و به همین منظور بررسی اثرات شدت های چرای بز بومی یزدی در مراتع استپی استان یزد مورد توجه قرار گرفت. این پژوهش در قالب طرح آماری بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار و به مدت دو سال (1379-80) در ایستگاه تحقیقاتی مرتع نیر استان اجرا گردید. تیمارهای آزمایشی در هر بلوک شامل چهار شدت دام گذاری زیاد، متعادل، کم و شاهد بودند. هر ساله مصادف با زمان آمادگی مرتع چرای دام، در قطعات آزمایشی تخصیص یافته به تیمارهای آزمایشی، به شیوه تناوبی از بلوک اول آغاز و پس از چهار دوره چرای 45 روزه در محل بلوک سوم خاتمه یافت. در این مطالعه تغییرات وزن زنده دام، درصد زایش و میزان کرک و موی تولیدی به عنوان معیارهای عملکرد دام انتخاب شدند. میزان مواد غذایی مصرفی و مقایسه آن با مقدار احتیاجات غذایی پیشنهادی NRC (33) برای بز، از اهداف دیگر در این پژوهش بوده است. بر اساس نتایج این تحقیق شدت های دام گذاری مختلف در این دو سال تاثیر معنی داری بر وزن زنده دام، درصد زایش و میزان کرک و موی تولیدی نداشتند (p<0.05). با شدت چرای زیاد بهره گیری دام از مرتع به ازا واحد سطح بیشتر و کاربرد آن در دوره کوتاه مدت مطالعه شده اقتصادی تر می باشد. اما عملکرد بهینه دام همگام با پایداری اکوسیستم مرتعی در شدت چرای متعادل میسر می شود. کیفیت پایین علوفه در دسترس دام بر چگونگی مصرف آن ها تاثیر گذاشته و دام ضمن دارا بودن آزادی کامل تنها در حد جیره نگهداری از مرتع برداشت نموده است. به طوری کلی دام ها در این آزمایش دو ساله با دریافت مقدار پروتیین، فسفر و انرژی متابولیسمی کمتری نسبت به پیش بینی (33) NRC به حد جیره نگهداری رسیده اند.

25 بره هم زمان از بدو تولد تا تولید اسپرماتوزویید کامل، به طور ماهیانه 2 بره تا سن 120 روزگی، 3 بره 15 روز یک بار )تا سن 180 روزگی( مورد جراحی و برداشت بیضه قرار گرفتند. صفات مورد بررسی عبارتند از: وزن دام، حجم، طول و عرض بیضه تا زمان تولید اسپرماتوزویید. برای تعیین تولید اسپرماتوزویید، مقاطع تهیه شده از بیضه های جراحی شده و همچنین شیرابه اپیدیدیم به وسیله میکروسکوپ مورد مطالعه قرار گرفت. پس از مشاهده اسپرماتوزویید کامل، 6 بره برای تعیین کنترل کمی و کیفی منی مورد آزمایش قرار گرفتند. نتایج حاصل از مشاهدات میکروسکوپی و شیرابه اپیدیدیم نشان داد که در سن 165 روزگی بره های نر قادر به تولید اسپرماتوزویید کامل هستند. با تولید اسپرماتوزویید کامل و افزایش وزن، وزن و حجم بیضه به طور جهشی افزایش پیدا کرد که در این سن میانگین صفات وزن بره، وزن و حجم بیضه به ترتیب برابر 30 کیلوگرم، 157.57 گرم و 175.33 سانتی متر مکعب شد. بعد از این سن 165) روزگی( تراکم و فعالیت اسپرماتوزوییدها رو به تزاید داشت. پس از این سن، بره ها که تحت کنترل کمی و کیفی منی و رفتار جنسی قرار داشتند، تا سن 18 ماهگی از خود رغبت و میل جنسی زیاد نشان ندادند و منی از آن ها توسط مهبل مصنوعی به دست نیامد. از این سن به بعد رغبت و میل جنسی آن ها و منی که به دست آمد کاملا در حد طبیعی، به طوری که غلظت آن 2.4 میلیارد اسپرماتوزویید در میلی لیتر، بود که به نظر می رسد قابلیت باروری کامل را داشته باشد، این حالت در زمانی اتفاق افتاد که میانگین وزن بره ها در سن 18 ماهگی برابر 58 کیلوگرم بود. نتایج این آزمایش نشان می دهد که قابلیت بالای جنسی و تولید اسپرماتوزویید نرمال با وزن 58 کیلوگرم و سن 18 ماهگی بره های نر مهربان مطابقت داشته است.

در این بررسی از تعداد 137 برآورد صفات رشد از رکوردهای 126875 راس بره، مربوط به 13 نژاد از 35 گزارش منتشر شده طی سال های 1369 تا 1383 برای تعیین عوامل موثر بر تغییرات برآوردها و ارایه میانگین های مناسب استفاده شد. از روش میانگین حداقل مربعات وزنی با دو عامل نژاد و روش برآورد استفاده شد. میانگین حداقل مربعات وزنی عملکرد و وراثت پذیری مستقیم برای صفت وزن تولد برابر 4.3 کیلوگرم و 0.16، برای وزن شیرگیری برابر 23.7 کیلوگرم و 0.16، برای وزن 6 ماهگی معادل 31.4 کیلوگرم و 0.19، برای وزن 12 ماهگی برابر 39.2 کیلوگرم و 0.25 و برای افزایش وزن روزانه از تولد تا شیرگیری برابر 206 گرم و 0.12 بود. بخش قابل توجهی از تنوع در صفات رشد مربوط به اثرات مادری (وراثت پذیری مادری و نسبت واریانس محیطی دایمی مادری به واریانس فنوتیپی) بوده و با افزایش سن بره تاثیر آن کمتر شد. تاثیر نژاد بر تغییرات میانگین حداقل مربعات وزنی صفات و وراثت پذیری آن ها معنی دار بود (p<0.05). اثر روش برآورد وراثت پذیری فقط بر تغییرات وزن تولد و 12 ماهگی معنی دار بود (p<0.05). نتایج این مطالعه نشان می دهد که میانگین وزنی ضریب وراثت پذیری صفات رشد تا شیرگیری در حد کمتر از متوسط و برای صفات بعد از شیرگیری از متوسط به بالا است. در مواردی که برای ارزیابی ژنتیکی یک جمعیت برآوردی از ضریب وراثت پذیری در دسترس نباشد، می توان از میانگین حداقل مربعات وزنی ارایه شده در این بررسی استفاده نمود.

مطالعه حاضر از آذر سال 1378 تا آذر 1379 در مناطق مختلف صیادی استان سیستان و بلوچستان با بررسی 2526 نمونه شاه میگوی صخره ای (Panulirus homarus) انجام گرفته است. در این بررسی به صورت ماهانه از شاه میگوهای مناطق صیادی رمین، چابهار، پزم و میدانی توسط قفس های پلاستیکی آمریکایی با دهانه خروجی بسته نمونه برداری صورت گرفت. تغییرات طول کاراپاس و وزن بدن نرها، ماده ها و کل جمعیت در هر یک از مناطق به طور جداگانه بررسی و میانگین های طولی توسط آزمون توکی (HSD) مقایسه شدند. گروه های طولی در جمعیت شاه میگوهای هر یک از مناطق مذکور طبق روش باتاچاریا بر اساس فراوانی طولی مشخص گردید. میانگین طول کاراپاس (میلی متر) و وزن (گرم) جمعیت شاه میگوها به ترتیب در رمین 74.91 ±11.09 و 477.3 ± 184.11، چابهار 82.57± 10.07 و 425.63± 155.98، پزم 71.49± 15.33 و 384.69± 199.5 و در میدانی 85.54± 12.55 و 584.04± 215.53 به دست آمد. نتایج بررسی میانگین های طولی و وزنی نشان داد که این مقدار در هر دو جنس به ترتیب در مناطق پزم، رمین، چابهار و میدانی افزایش داشته است. ضمنا در کلیه مناطق طول کاراپاس و وزن نمونه های نر بیش از نمونه های ماده بوده است. تعداد گروه های طولی به ترتیب در رمین، چابهار، پزم، و میدانی، برابر با 3، 1، 2 و 2 به دست آمد. کمترین میانگین گروه های طولی به مقدار 3.9-4.9 سانتی متر (نمونه های جوان) در رمین و پزم مشاهده شدند. در مناطق مختلف، بخش عمده جمعیت را نمونه های با میانگین طول کاراپاس 6.4-8.2 سانتی متر تشکیل داده بودند. متناسب ترین توزیع گروه های طولی شاه میگوها در منطقه رمین مشاهده شد.

در این مطالعه تعداد 68 نمونه از انواع سوسیس های داخلی با درصد گوشت 40-90 به صورت تصادفی انتخاب شده و سپس با روش های استاندارد موجود در ایران فاکتورهای شیمیایی رطوبت، چربی، کربوهیدرات، پروتیین و خاکستر در آن ها تعیین گردیدند. میانگین فاکتورهای شیمیایی فوق الذکر پس از تعیین با حدود مجاز استاندارد در ایران مورد مقایسه قرار گرفتند. نتایج به دست آمده نشان داد که در سوسیس های با درصد گوشت 40-50 میانگین رطوبت 54.95 ±4.16، پروتیین 12.76± 2.38، چربی 20.66± 2.24، کربوهیدرات 9.91± 4.14 و خاکستر 2.93± 0.6 می باشد. این ارقام در مورد سوسیس های با درصد گوشت 51-60 در مورد رطوبت 57.32± 3.15، پروتیین 12.68 ±1.88، چربی 19.62 ±3.64، کربوهیدرات 6.64± 2.17 و خاکستر 2.98± 0.12 به دست آمد. در سوسیس های با درصد گوشت 61-90 میانگین رطوبت 58.52 ±5.62، پروتیین 13.99± 1.99، چربی 17.93± 5.71، کربوهیدرات 5.3 ±3.08 و خاکستر 2.85± 0.26 بود. آنالیز شیمیایی نمونه ها نشان داد که در سوسیس های با درصد گوشت 40-50، حدود 38.9 درصد نمونه ها حاوی رطوبت بالاتری در مقایسه با حدود استاندارد بودند ضمنا 50 درصد نمونه ها از نظر میزان کربوهیدرات در مقایسه با استاندارد موجود کربوهیدرات بالاتری داشتند. ضمنا 5.6 درصد نمونه ها دارای پروتیین بالاتری در مقایسه با حدود استاندارد بودند. در سوسیس های با درصد گوشت 51-60، 38.2 درصد نمونه ها رطوبت بالاتری در مقایسه با حدود مجاز داشتند و این ارقام در مورد چربی، کربوهیدرات و خاکستر به ترتیب 14.7، 61.8، 100 درصد بود. حدود 17.8 درصد نمونه ها نیز پروتیین بالاتری در مقایسه با حدود مجاز داشتند. در سوسیس های با درصد گوشت 61-90، 12.5 درصد نمونه های مورد مطالعه رطوبت بالاتر از حد مجاز داشتند و این در حالی است که 75 درصد نمونه ها چربی بالا، 50 درصد کربوهیدرات و 93.7 درصد نیز خاکستر بالاتری در مقایسه با حدود مجاز داشتند. به علاوه 56.2 درصد نمونه ها نیز پروتیین بالاتری در مقایسه با حدود مجاز تعیین شده بودند. به طور کلی نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که استانداردهای مربوط به تولید فرآوردهای گوشتی در ایران به طور کامل رعایت نمی گردد.

در این پژوهش اثر پدر، فصل زایش، سن مادر، جنس گوساله و نحوه زایش بر روی وزن تولد گوساله های هلشتاین مورد مطالعه قرار گرفت. داده های مورد استفاده، وزن تولد 1654 راس گوساله نر و ماده متولد شده در سال های 1374 تا 1379 در موسسه کشت و دام کنه بیست آستان قدس رضوی بودند. داده های آزمایشی با استفاده از نرم افزار JMP-4 به روش میانگین حداقل مربعات تجزیه شد. تجزیه داده ها یک بار با در نظر گرفتن فصل تولد و یک بار با در نظر گرفتن ماه تولد صورت گرفت. با توجه به مطالعه انجام شده نوع اسپرم مصرفی (اثر پدر) بر روی وزن تولد تاثیر داشت (p<0.0001). نتایج تحلیل ها با فصل تولد نشان داد که گوساله های متولد شده در زمستان )با متوسط 39.90± 0.55 کیلوگرم( سنگین تر از گوساله های متولد شده در بهار 38.31± 051) کیلوگرم( و پاییز 37.66± 0.54) کیلوگرم( و تابستان )با متوسط 36.08± 0.49 کیلوگرم( می باشند (p<0.0001). در مورد متغیر سن مادر، با افزایش سن تا پنجمین زایش، وزن تولد گوساله روند صعودی داشته و پس از آن تغییرات قابل ملاحظه ای نشان نمی دهد. روند افزایش وزن تولد تا زایش پنجم در تمام سال ها دیده می شود. اثر جنس معنی دار بوده و متوسط وزن تولد گوساله های نر 39.70± 0.48) کیلوگرم( بیش از گوساله های ماده 36.27± 0.44) کیلوگرم( برآورد شد (p<0.01). در خصوص متغیر نحوه تولد نیز نتایج نشان می دهد گوساله های تک قلو 42.23± 0.38) کیلوگرم( سنگین تر از گوساله های دوقلو 33.75± 0.61) کیلوگرم( می باشند. (p<0.0001). با توجه به این یافته ها چنین استنتاج می شود که عوامل یاد شده اثرات معنی داری بر وزن تولد گوساله گذاشته اند و اگر بتوان برای تصحیح اثر هر عامل ضریب مناسب و معتبری پیدا نمود. می توان وزن گوساله ها را به با یکدیگر مقایسه کرد و از آن در انتخاب بهترین تلیسه های جایگزین و یا گوساله های نر اصلاح نژادی بهره گرفت.

این تحقیق در آبان ماه سال 1382 در کارگاه تکثیر و پرورش آزاد ماهیان شهید باهنر کلاردشت شهر چالوس و با هدف افزایش مقاومت لاروهای قزل آلای رنگین کمان به استرس های محیطی از طریق تغذیه با آرتمیای غنی شده با اسیدهای چرب غیر اشباع بلند زنجیره، در 4 گروه مختلف و با 3 تکرار در هر تیمار به مدت 20 روز انجام پذیرفت. لاروهای تازه به تغذیه افتاده ماهی قزل آلا به صورت تصادفی از حوضچه های پرورش انتخاب شدند و با 4 تیمار غذایی که عبارت بودند از: غذای کنسانتره تجاری، ناپلیوس آرتمیای اینستار I، آرتمیای غنی شده، مخلوط آرتمیای غنی شده و غذای کنسانتره )هر کدام به میزان (%50 تغذیه شدند. در پایان آزمایش لاروهای تیمار سوم که از آرتمیای غنی شده تغذیه کرده بودند با 98.9± 1.9 درصد بازماندگی در شرایط استرس pH پایین و 66.5 ±3.7 درصد بازماندگی در شرایط استرس pH بالاتر از محیط پرورش، مقاوم ترین لاروها در برابر استرس حاصل از تغییر pH بودند (p<0.05). همچنین بیشترین میزان مقاومت در برابر استرس حاصل از تغییر دمای محیط در لاروهای تیمار سوم و چهارم با 77.8 درصد بازماندگی در دمای 24 درجه سانتی گراد مشاهده شد (p<0.05).

S.abortus ovis یکی از عوامل مهم سقط جنین گوسفند و بز در ایران است. به نظر می رسد که بررسی تفاوت های پادگنی در سویه های مختلف این سالمونلا بتواند به طراحی واکسن موثر در پیشگیری از بیماری کمک نماید. در این تحقیق تعداد 37 سویه S.abortus ovis مورد مطالعه قرار گرفتند و روش وسترن بلات برای بررسی پادگن های عمده باکتری در سویه های مختلف استفاده شد. پروتیین های 26، 15 تا 20 و کمتر از 9 کیلو دالتون واکنش موثرتری را با پادتن های سرمی داشتند. پادگن 26 کیلو دالتون در تمامی نمونه های ایران (ورامین و چهارمحال و بختیاری) و SS44 مشاهده شد. در مجموع در سویه های استان چهارمحال و بختیاری و SS44 حداقل پنج پروتیین ایمونوژن و در سویه های ورامین سه پروتیین ایمونوژن مشخص گردید. در بین سویه های مورد مطالعه پادگن های مشترک و غیرمشترکی وجود داشتند. حضور پادگن های متفاوت در بین سویه های مختلف باکتری می تواند رهیافت مناسبی در برسی های اپیدمیولوژیک باشد. در عین حال پادگن های مشترک و همچنین غیرمشترک در بین سویه های مناطق مختلف ایران را می توان در طراحی واکسن های مطلوب و موثر مورد استفاده قرار داد.

به منظور بستن ناودان مری ای در گوسفند بالغ برای درمان پارنترال بیماری های مختلف با استفاده از تزریق داخلی وریدی هورمون ADH و مقایسه آن با روش ها و موادی که قبلا در این زمینه مورد استفاده قرار می گرفت. آزمایش های مختلفی بر روی 5 راس گوسفند بالغ در چندین مرحله به مورد اجرا درآمد. و به وسیله روش غیر مستقیم (مشاهده مسیر عبور ماده حاجب و محلول رنگی از قسمت های مختلف معده)، بسته شدن ناودان و نتایج حاصله مورد بررسی قرار گرفت.رادیوگرافی ساده بر روی 5 راس گوسفندرادیوگرافی با ماده حاجب بدون استفاده از محرکرادیوگرافی با ماده حاجب پس از تزریق وریدی IU/Kg 0.5 لیزین وازوپرسین.رادیوگرافی با ماده حاجب پس از تزریق وریدی 1(IU/Kg) لیزین وازوپرسین.فیستول گذاری در شکمبه و شیردان و مشاهده خروج ماده رنگی از آن ها قبل و پس از تزریق وریدی هورمون.رادیوگرافی با ماده حاجب پس از خوراندن محلول سولفات مس.رادیوگرافی با ماده حاجب پس از تزریق داخل شریانی 1.5 میلی لیتر از محلول هیپرتونیک کلرورسدیم از طریق کانولی که در شریان کاروتید کار گذاشته شده بودرادیوگرافی با ماده حاجب پس از 48 ساعت محرومیت از آب (ایجاد تشنگی).در آزمایشات مراحل 3، 4، 5، 6، 7 حضور ماده حاجب در شکمبه و نگاری و خروج ماده رنگی از فیستول شکمبه نشانگر عدم بسته شدن ناودان می باشد. ولی ایجاد تشنگی تا حدودی باعث بسته شدن ناودان می گردد. با توجه به اثرات هورمون ADH بر بسته شدن ناودان مری ای در گاوها و بزها، علت عدم تاثیر آن بر ناودان گوسفند می تواند به علت تفاوت های فیزیولوژیکی بین ناودان گوسفند و گاو و بز از جمله عدم حساسیت ناودان گوسفند به هورمون و احتمالا فقدان گیرنده های خاص آن در ناودان گوسفند باشد. با این حال علت اساسی آن هنوز ناشناخته می باشد.

هدف از مطالعه حاضر مقایسه سه روش اندازه گیری کارایی فنی: تابع تولید مرزی قطعی (DFPF)، تحلیل فراگیر داده ها (DEA) و تحلیل مرزی تصادفی (SFA) می باشد. داده ها و اطلاعات لازم از 17 واحد کشتارگاه مرغ گوشتی استان تهران طی سال های 1378 الی 1380 جمع آوری گردیده و سپس با هر یک از روش های مزبور اقدام به محاسبه کارایی فنی واحدها گردید. نتایج حاصل از این مطالعه نشان می دهند که: الف) نتایج حاصل از روش های مختلف، اختلاف معنی داری با یکدیگر ندارند، به عبارت دیگر، ارزش مقادیر کارایی فنی محاسبه شده مستقل از روش های انتخاب شده برای محاسبه کارایی فنی واحدها می باشند. ب) همبستگی بین مقادیر کارایی فنی محاسبه شده بسیار بالا می باشد. بنابراین ترتیب واحدها به لحاظ مقدار کارایی فنی واحدها نیز مستقل از روش انتخابی برای اندازه گیری کارایی فنی آن ها می باشد. ج) آزمون تحلیل حساسیت واحدها در ارتباط با حذف مقادیر انتهایی نشان دادند که مقادیر کارایی فنی، قبل و بعد از حذف مشاهدات انتهایی اختلاف معنی داری با یکدیگر ندارند.

تعداد 561 نمونه خون وریدی از گاوداری های شیری صنعتی ارومیه با تعداد 161، 81، 136 و 183 نمونه به ترتیب در فصول پاییز، زمستان، بهار و تابستان سال های 1379-80 جهت تعیین (1 غلظت بتا هیدروکسی بوتیرات (BHBA) در سرم خون به روش اسپکتروفتومتری، (2 مقایسه و تاثیر فصل در میزان اجسام ستونی و 3 وضعیت کتوز بالینی و تحت بالینی در گاوهای شیری تهیه شدند. میانگین و انحراف معیار غلظت سرمی BHBA در فصول پاییز، زمستان، بهار و تابستان به ترتیب 0.80 ±0.05، 0.79± 0.08، 0.66± 0.04 و 0.52± 0.09 میلی مول در لیتر بوده است. نتایج اختلاف معنی داری را p<0.05) وdf = 3  (F=11/82, در فصول سال نشان می دهد. میانگین و انحراف معیار غلظت BHBA سرم در پاییز و زمستان اختلاف معنی داری را با تابستان و بهار نشان داده در صورتی که بین پاییز و زمستان اختلاف معنی دار نبوده است. همچنین میانگین و انحراف معیار غلظت BHBA سرم در تابستان با بهار متفاوت بوده است (p<0.01). اگر چنانچه غلظت BHBA سرم تا 0.2، 0.21-1.4، 1.41-3 و بالای 3 میلی مول در لیتر را به ترتیب (%64.35) 361، (%6.24) 138، (8.9) 55 و (%1.25) 7 خواهد بود. نتایج اختلاف معنی داری را بین پراکندگی فوق نشان می دهد p<0.05) و (X=4.32 ,df=3. موارد بالینی در زمستان با تابستان معنی دار (p<0.05) بوده و در بقیه فصول معنی دار نیست. موارد تحت بالینی در تابستان با تمامی فصول معنی دار (p<0.05) بوده است. موارد مشکوک به تحت بالینی در فصول سال نیز متفاوت بودند p<0.05) و (df=3, X=3.4,، لذا می توان نتیجه گرفت که براساس غلظت BHBA سرم، کتوز بالینی و تحت بالینی در گاوداری های صنعتی ارومیه مطرح بوده و از نظر پراکندگی فصلی موارد بالینی کتوز در زمستان و تحت بالینی در پاییز مهم می باشد. فصل تابستان از نظر کتوز اهمیت ندارد.

جهت این مطالعه از پوست 30 راس میش سالم و بالغ ماکویی در مناطق گردن، اندام قدامی، اندام خلفی و شکم در فصل پاییز نمونه برداری انجام گرفت. پس از انجام کلیه مراحل تهیه مقاطع و رنگ آمیزی، در مطالعه هیستولوژیکی مشخص شد لایه شاخی مربوط به اپی درم به صورت ورقه های مطبق، رشته ای و غیر یکنواخت بوده و کراتین آن از نوع سست می باشد. لایه پاپیلری درم از بافت همبند سست و لایه رتیکولری درم از بافت همبند متراکم نامنظم با رشته های نسبتا یکنواخت کلاژنی و الاستیکی تشکیل شده بود. فولیکول های موی اولیه و ثانویه در مراحل آناژن و کاتاژن بودند ولی نسبت کمتری از آن ها در مرحله تلوژن نیز قرار داشتند. پراکندگی غدد آپوکرین در قسمت های مختلف از شدت و ضعف برخوردار بوده که در ناحیه شکم دارای پراکندگی بیشتری بود. در هیستومورفومتری فولیکول های موی اولیه مشخص شد در بین هیچ کدام از مناطق مورد مطالعه اختلاف آماری معنی داری در میانگین پراکندگی آن ها در واحد سطح 1 mm2 پوست وجود ندارد. اختلاف میانگین پراکندگی فولیکول های موی ثانویه در واحد سطح 1 mm2 پوست در مناطق گردن- اندام قدامی، اندام خلفی- شکم، گردن- اندام خلفی، گردن- شکم، اندام قدامی- اندام خلفی و اندام خلفی- شکم بسیار معنی دار (p<0.001) بود. در تمامی مناطق اختلاف بسیار معنی داری (p<0.001) در میانگین پراکندگی فولیکول های موی اولیه و ثانویه وجود داشت و در همه موارد فولیکول های ثانویه نسبت به اولیه بیشتر بودند. نسبت فولیکول های ثانویه به فولیکول های اولیه در مناطق گردن، اندام قدامی، اندام خلفی و شکم به ترتیب 5.05± 0.8، 3.25± 0.43، 2.58± 0.21 و 2.81± 0.11 به دست آمد که بالاترین نسبت مربوط به پوست گردن و پایین ترین نسبت مربوط به پوست ناحیه اندام خلفی بود. میانگین پراکندگی ساقه های پشمی در فولیکول های مرکب در مناطق گردن، اندام فوقانی، اندام خلفی و شکم به ترتیب 3.1 ±0.2، 2.85± 0.1، 3.2± 0.01 و 2.95± 0.3 به دست آمد.

کیلکا ماهیان جزو ماهیان پلاژیک دریای خزر از زئوپلانکتون ها تغذیه می کنند. آن ها بیشترین فراوانی ماهیان را در دریای خزر دارند. سه گونه از آن ها شامل کیلکای آنچوی (Clupeonella engrauliformis svetovidov 1941)، چشم درشت (C.grimmi 1877 kessler) و معمولی (C.cultriventris 1904) در دریای خزر زیست می نمایند که هر سه گونه در سواحل و صید تجاری ایران وجود دارند. در صیدهای تجاری ایران کیلکا معمولی کمترین فراوانی را دارا بود. به طوری که فراوانی نسبی آن ها در سال 69-70 حدود %1.35، در سال های 1376 و 1377 به ترتیب 2.4 و 5.5% بود ولی در سال های بعد به بیش از %10 افزایش یافت. در این تحقیق شاخص های زیستی این ماهی قبل و بعد از هجوم شانه دار Mnemiopsis leidyi در سه منطقه صید (امیرآباد، بابلسر و انزلی) مورد بحث قرار گرفته است. تخم ریزی کیلکای معمولی در سال های 76-78 در ماه های فصل بهار انجام شد ولی در سال های 79 و 1380 تخم ریزی با کمی تاخیر از اردیبهشت با حجم زیاد آغاز شده و تا مرداد ماه ادامه داشته است. در نمونه ها ماهی ماده مرحله VI-II مشاهده نشد و ماده های مرحله v به ندرت دیده شدند. میانگین طول چنگالی این ماهی از 92.7 میلی متر در سال 76 به 81.5 میلی متر در سال 79 کاهش و به 88.3 میلی متر در سال 80 افزایش یافت و دامنه طولی نیز محدودتر شد. ماده های کیلکای معمولی کاملا غالب بودند. ساختار سنی دارای شش کلاس سنی 0+-5+) سال( بود. در سال های 76-78 ماهیان کلاس های سنی 0+-3+ بیش از %95 صید را تشکیل دادند. در سال 79 فراوانی کلاس های سنی 0+ و 1+ کاهش و کلاس های سنی 3+، 4+ و 5+ در مقایسه با سال های 76-78 افزایش داشتند. در سال 80 فراوانی ماهیان 0+ و 1+ به شدت کاهش یافت و بیش از %93.8 ماهیان را کلاس های سنی 2+-4+ تشکیل داد. شاخص های زیستی مانند دامنه طولی و سنی نشانگر تحت فشار بودن جمعیت کیلکای معمولی است ولی به دلیل گسترش محل های زیست آن ها در مقایسه با سال های قبل از ورود شانه دار، احتمالا باعث افزایش فراوانی نسبی آن ها در صید تجاری شده است.