مدیریت صنعتی دانشگاه آزاد اسلامی
سال:1392 | دوره:8 | شماره:25 |تعداد مقالات:11

به طور سنتی، مدل های ارزیابی و انتخاب تامین کننده مبتنی بر داده های اصلی با تاکید کمتر بر روی داده های ترتیبی بوده اند. اما با استفاده گسترده از فلسفه های تولید، مانند تولید بهنگام، تاکید بیشتری بر لحاظ کردن همزمان داده های اصلی و ترتیبی در فرآیند انتخاب تامین کننده می شود. کاربرد تحلیل پوششی داده ها (DEA) برای مسایل ارزیابی و انتخاب تامین کننده مبتنی بر انعطاف پذیری کامل وزن ها است. با این حال، مشکل مجاز دانستن انعطاف پذیری کامل وزن ها آن است که مقادیر وزن به دست آمده با حل برنامه DEA نامقید غالبا با نظرات قبلی یا اطلاعات موجود اضافی در تعارض است. هدف این مقاله پیشنهاد مدل های DEA بازه ای با ناحیه اطمینان برای ارزیابی و انتخاب بهترین تامین کننده در حضور محدودیت های وزنی و داده های نادقیق است. این مقاله رویکرد جدیدی مبتنی بر «DEA با مرزهای کارآ و ناکارآ» را برای ارزیابی و انتخاب بهترین تامین کننده در حضور محدودیت های وزنی و داده های نادقیق پیشنهاد می کند. در این رویکرد، همزمان کارآیی های خوشبینانه و بدبینانه هر تامین کننده در نظر گرفته می شوند. وقتی که قیود ناحیه اطمینان به مدل های خوشبینانه DEA بازه ای اضافه می شوند، نمرات بازه کارآیی محاسبه شده بدتر می شوند، و یک تامین کننده که قبلا به عنوان کارآی خوشبینانه تعیین شده بود، ممکن است غیرکارآی خوشبینانه شناخته شود. وقتی که قیود ناحیه اطمینان به مدل های بدبینانه DEA بازه ای اضافه می شوند، نمرات بازه کارآیی محاسبه شده بهبود می یابند، و یک تامین کننده که قبلا به عنوان ناکارآی بدبینانه شناسایی می شد، ممکن است غیرناکارآی بدبینانه شناخته شود. در مقایسه با DEA سنتی، رویکرد DEA با مرزهای کارآ و ناکارآ می تواند بهترین تامین کننده را به درستی و به آسانی شناسایی کند. یک مثال عددی کاربرد رویکرد پیشنهادی را نشان می دهد.

تحلیل پوششی داده ها ابزاری برای محاسبه کارایی در واحدهای تصمیم گیری از جمله زنجیره تامین است. از آنجا که اخیرا مدل تحلیل پوششی دو مرحله ای تمرکز بیشتری روی فرآیندهای زنجیره تامین در دو سطح داشته است، بدین منظور ضرورت ارزیابی زنجیره تامین در سطوح بالاتر برای دستیابی به کارایی دقیق تر محسوس است. در این مقاله مدل وانگ (2010) را در سه سطح جهت ارزیابی یک زنجیره تامین، گسترش داده ایم تا اهمیت یکپارچگی در کل زنجیره تامین را نشان دهیم. در این مدل، تحلیل پوششی داده های دو مرحله ای کو و هوانگ (2010) با فرض بازده به مقیاس متغیر و کارایی مدل چن (2009) با در نظر گرفتن اهمیت نسبی وزن ها در هر مرحله به طور مجزا لحاظ شده است. مدل ارائه شده در یک مثال عددی اجرا گردیده و نتایج در قالب جداولی تحلیل گردیده است.

امروزه با توجه به افزایش رقابت در بازارهای جهانی، کاهش چرخه عمر محصولات، خدمات و نیازهای روزافزون و متغیر مشتریان، سازمان ها باید سطح عملکرد خود را تا حد جهانی ارتقاء دهند. این امر محیط های کسب و کاری را با چالش های گوناگونی از قبیل گسترده تر شدن تعاملات درون و برون سازمانی با ضرورت نظارت مستمر بر پیشرفت کارها و حجم فزاینده اطلاعات مواجه ساخته است. بر این اساس ضرورت دارد تا ابزاری فراهم شود که با بهره جویی از آن در غلبه بر موانع فوق الذکر بتوان به عوامل کلیدی و استانداردهای عملکرد در سطح جهانی دست یافت. اتوماسیون اداری به عنوان یکی از این ابزارها، شامل تمام سیستم های الکترونیکی است که انواع ارتباطات داخلی و خارجی سازمان را برقرار و تسهیل می کند. هدف از این مقاله بررسی تاثیر این فناوری در رفع موانع سازمانی فوق جهت ارتقاء عملکرد به سطح جهانی می باشد که با بررسی سازمان های ایرانی استفاده کننده از این فناوری انجام شده است و در قالب بررسی صحت شش فرضیه آماری مطرح می گردد. نتایج حاصل از این تحقیق که بر مبنای بهره گیری از روش تحقیق توصیفی-پیمایشی و با استفاده از تکنیک های آماری تحلیل عاملی تاییدی بر روی پاسخ های اخذ شده از 100 پرسشنامه از خبرگان سازمان های بهره برداری کننده از این فناوری در ایران انجام شده است، موید آن است که بکارگیری اتوماسیون اداری در این سازمان ها بر بهبود کیفیت، کاهش دوباره کاری، کاهش زمان انتطار و در نهایت بهبود عملکرد در سطح کلاس جهانی موثر بوده و بر انعطاف پذیری و قیمت قابل رقابت تاثیری ندارد.

با توجه به آغاز به کار بورس برق و انرژی در سال 1391، ارائه مشاوره های جانبی به سرمایه گذاران یکی از اولویت های توسعه و پیشرفت این بورس تازه تاسیس، می باشد. پیش بینی ورشکستگی بنگاه های اقتصادی، نه تنها به سرمایه گذاران در اولویت دهی و جلوگیری از دست رفتن اصل و فرع سرمایه کمک می کند، بلکه تاثیر بسزایی در نحوه اعتباردهی و در نتیجه جلوگیری از نابودی بنگاه اقتصادی خواهد داشت. در این مقاله، مساله پیش بینی ورشکستگی بنگاه های اقتصادی مرتبط با حوزه برق و انرژی، در محیط شرکت های ایران، بررسی می گردد. برای این منظور از اطلاعات 200 سال-شرکت، از بین شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، در سال های 1380 تا 1388، استفاده شده است. در کلیه مطالعات تعداد شرکت های ورشکسته و غیر ورشکسته مساوی در نظر گرفته شده و شرکت های ورشکسته بر مبنای ماده 141 قانون تجارت انتخاب شده اند. به منظور ایجاد یک رابطه پیشنهادی برای پیش بینی ورشکستگی مالی شرکت های مرتبط با حوزه برق و انرژی، از یک الگوریتم هوشمند مبتنی بر اتوماتای یادگیر استفاده شده است. مطابق نتایج ارائه شده، دقت مدل پیشنهادی برای داده های آموزش حدود 91% و بر روی داده های آزمون تقریبا 88% می باشد. با توجه آنالیز حساسیت های انجام شده، می توان نتیجه گرفت که مدل پیشنهادی نیازهای فنی و اقتصادی مساله را ارضاء نموده و می تواند به عنوان ابزاری برای پیش بینی ورشکستگی شرکت ها مورد استفاده قرار گیرد.

انتخاب صحیح پروژه یکی از فاکتورهای موفقیت مالی برای شرکت ها و سازمان هاست، شرکت های زیادی با مساله انتخاب یک پروژه از بین تعدادی پروژه روبه رو می شوند. این شرکت ها در انتخابشان باید به موارد متعددی همچون ریسک، محدودیت منابع، محدودیت زمان، سودزایی مورد انتظار از پروژه و غیره توجه کنند. اهمیت این موضوع سبب پیدایش مدل های متعددی جهت انتخاب پروژه ها گردیده است. هر یک از این مدل ها به جنبه های خاصی از مساله توجه می کنند بنابراین لزوم ارائه مدلی جهت ادغام اهداف احساس می شود. هدف این پژوهش ارائه رویکردی ترکیبی جهت انتخاب پروژه است. این رویکرد تلاش می کند جنبه های اقتصادی، سودزایی و محدودیت های پیش رو برای انجام پروژه را در نظر بگیرد. سه روش دلفی، رتبه بندی دینامیک و برنامه ریزی آرمانی گام های تشکیل دهنده مدل هستند. در قسمت اول مدل، جهت محاسبه دو پارامتر احتمال موفقیت فنی و اهمیت استراتژیک هر پروژه، روش دلفی مورد استفاده قرار گرفته است. در گام دوم، وزن های بدست آمده در گام اول به همراه اطلاعات اقتصادی پروژه ها به عنوان ورودی های رتبه بندی دینامیک به کار گرفته شده اند. در پایان این گام به هر پروژه وزنی اقتصادی داده می شود که این وزن ها در گام سوم به عنوان ضرائب تابع هدف آرمانی استفاده می شوند. در این گام برنامه ریزی آرمانی جهت در نظر گرفتن محدودیت ها به کار می رود. به کمک این مدل، سرمایه گذار به راحتی می تواند با در نظر گرفتن جنبه های اقتصادی، سودزایی و محدودیت های موجود بهترین گزینه را انتخاب کند. در انتها رویکرد ترکیبی مذکور برای روشن شدن مدل جهت انتخاب بین دو پروژه سرمایه گذاری A و B مورد استفاده قرار گرفته است. برای حل مدل آرمانی نرم افزار winQSB استفاده شده است.

بررسی تحولات بازار نیروی کار در سطح استانهای کشور نشان می دهد که استان یزد یکی از استانهایی است که دارای بیشترین افزایش نرخ بیکاری در سالهای اخیر بوده است. به طوری که نرخ بیکاری این استان از 5.2% در سال 1375 به 9.4% در سال 1389 افزایش یافته است. در همین راستا در پژوهش حاضر تلاش شده است تا با طراحی مدل توسعه اشتغال استان یزد عوامل عمده موثر بر توسعه اشتغال شناسایی شده و با لحاظ نمودن ارتباطات متقابل آنها، وضعیت آینده اشتغال استان با توجه به شرایط مختلف جمعیت شناختی و محیطی پیش بینی گردد. اجرای مدل فوق بر مبنای اصول سیستم های پویا موجب ارائه سناریوهای متعددی در توسعه اشتغال می گردد که می تواند تصمیم گیرندگان کلان را در اتخاذ سیاست های مناسب یاری دهد. مدل مذکور بر اساس روش های پویایی شناسی سیستم ها طراحی شده است. به این منظور از نرم افزار VensimPLE اقدام به شبیه سازی توسعه اشتغال استان یزد با در نظر گرفتن اقتصاد بخش دولتی و خصوصی شده است. بازه زمانی 30 ساله از 1385 الی 1415 برای اجرا و سنجش روایی مدل مورد استفاده قرار گرفته است. در پایان پس از تشریح وضعیت متصور برای آینده اشتغال استان با ارائه نتایج حاصل از اجرای مدل، پیشنهادهایی برای اتخاذ سیاست های مناسب در بهره گیری از فرصت های پیش رو افزایش توان مدیریت در مواجه با تهدید های آتی ارائه شده است.

امروزه مدیریت دارایی های فیزیکی یکی از شاخه های مهم دانش و فناوری به شمار می رود. کاهش خرابی های اتفاقی و تعمیرات ناخواسته یکی از مهم ترین اهداف استفاده کنندگان از تجهیزات و ماشین آلات پیشرفته می باشد. در این میان تعمیرات مبتنی بر پایش وضعیت به عنوان راهکاری چاره ساز در مهار مشکلات فنی، اقتصادی و مدیریت راهبردی ماشین آلات و تجهیزات به کار برده می شود.در این تحقیق ضمن تشریح مبانی پایش وضعیت (CM) و استانداردهای موجود در این زمینه، روند تاثیرگذاری شاخص های موثر پایش وضعیت بر افزایش «قابلیت دسترسی تجهیزات» در سطح شرکت سهامی ذوب آهن اصفهان مورد بررسی قرارگرفته است و با استفاده از روش ترکیبی AHP-QFD، استراتژی های پایش وضعیت به منظور افزایش قابلیت دسترسی تجهیزات اولویت بندی شود. بدین صورت که اطلاعات مربوط به ماتریس خانه کیفیت را از طریق توزیع پرسشنامه طیف لیکرت بین مدیران و متخصصان بخش نگهداری و تعمیرات شرکت سهامی ذوب آهن اصفهان جمع آوری شد. یافته ها نشان دهنده آن است که استراتژی های تحلیل فرکانس و کل سطح ارتعاش با وزن 0.2810 و استراتژی کلیدهای مغناطیسی و فیلترها با وزن 0.1026 به ترتیب بیشترین تاثیر را در افزایش قابلیت دسترسی تجهیزات دارند.

رویکرد خوشه های صنعتی، یکی از رویکردهای موفق در زمینه توسعه منطقه ای است که با فراخوانی همجواری های کالبدی، اجتماعی-فرهنگی، اقتصادی و نهادی فضای پیرامون، ارتقاء ظرفیت های یادگیری در محیط شهری و منطقه ای را موجب می شود. هدف مقاله حاضر، سنجش چگونگی رابطه میان خوشه ای شدن صنعتی و ارتقاء ظرفیت های یادگیری، در صنایع مبلمان و چاپ و نشر کلان شهر قم است. روش تحقیق در مقاله حاضر پیمایشی و رویکرد حاکم بر آن کاربردی بوده و حجم نمونه تحقیق بر اساس جدول «حداقل اندازه نمونه برای جامعه آماری» (94 بنگاه در صنعت مبلمان و 90 بنگاه در صنعت چاپ و نشر) و روش نمونه گیری احتمالی طبقه بندی شده تعیین شده و روایی ظاهری، روایی محتوایی و پایایی سازه های آزمون به ترتیب با استفاده از نظر کارشناسان، آزمون کرویت بارتلت و KMO و آزمون آلفای کرونباخ مورد تائید قرار گرفته است. ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامه 10 سوالی ظرفیت های یادگیری و پرسشنامه 36 سوالی برای شاخص های خوشه صنعتی می باشد. داده ها از طریق تحلیل همبستگی پیرسون تحلیل شد. یافته ها نشان داد که در خوشه صنعتی چاپ و نشر، همجواری های اجتماعی-فرهنگی و اقتصادی و در خوشه صنعتی مبلمان، تنها همجواری اجتماعی- فرهنگی با و خصوصیات عمومی بنگاه های هر دو صنعت (سطح تحصیلات مدیر/مالک بنگاه، تعداد شاغلین، قدمت بنگاه و متوسط میزان فروش سالانه بنگاه) با ارتقاء ظرفیت های یادگیری رابطه معنادار دارند. علاوه بر این به نظر می رسد که همجواری های نهادی، کالبدی، و اقتصادی در صنعت مبلمان و همجواری های کالبدی و نهادی در صنایع چاپ و نشر در ارتقاء ظرفیت های یادگیری خوشه های صنعتی فوق نقش ضعیفی دارند. توصیه تحقیق این است که برای موفقیت بیشتر این خوشه ها و ارتقاء ظرفیت های یادگیری و در نهایت تحریک توسعه منطقه ای نیاز است تا همجواری های نهادی، کالبدی، اقتصادی و فرهنگی اجتماعی این صنایع تقویت گردد.

شناسایی روش های مناسب برای تصمیم گیری، یکی از دغدغه های مهم مدیران فناوری اطلاعات در سازمان ها می باشد. آنچه به ضرورت این امر دامن می زند، عدم قطعیت، ابهام و تعدد گزینه های تصمیم گیری در حوزه فناوری اطلاعات است. روش فرآیند تجزیه و تحلیل سلسله مراتبی فازی (FAHP) می تواند ابزار خوبی برای کمک به مدیران فناوری اطلاعات در زمینه تصمیم گیری باشد. در این تحقیق بمنظور بررسی کارایی مدل FAHP، دو تصمیم مدیریت فناوری اطلاعات شامل ارزیابی شاخص های قابلیت های تکنولوژی اطلاعات (IT) و ابعاد کیفیت داده ها بررسی و نتایج آن ارائه شده است. در این تحقیق با توجه به بررسی نظرات خبرگان، مولفه ها و شاخص های هر تصمیم بررسی و وزن دهی شده اند. بر اساس نتایج حاصل شده روش AHP فازی قابلیت کاربرد در زمینه تصمیم گیری را دارا بوده و ابزاری مناسب محسوب می شود. هم چنین با توجه به مدل AHP فازی معیارهای منابع انسانی و اصل بودن داده ها به ترتیب مهمترین بعد قابلیت فناوری اطلاعات و مهمترین بعد کیفیت داده ها محسوب می شوند.  

با توجه به روند روبه گسترش استفاده از رویکرد برون سپاری در سازمانها، شرکت گاز استان چهارمحال و بختیاری نیز همگام با تحولات برون سپاری مطرح شده در ایران اکثر پروژه های سرمایه ای خود را به صورت انعقاد پیمان، به مرحله اجرا می گذارد. اما نظر به اینکه تصدی گری بخشی از خدمات بهره برداری هنوز به عهده خود شرکت بوده و برنامه ریزی جهت برون سپاری طی سالهای آتی در دستور کار قرار گرفته است، به منظور استفاده صحیح از رویکرد برون سپاری و بهبود اجرای پروژه های شرکت، ارزیابی صحیح ریسک ها پیش از برون سپاری در این سازمان ضروری به نظر می رسد. لذا هدف از انجام این پژوهش ارائه چارچوب مناسبی جهت شناسایی ریسک های برون سپاری پروژه های شرکت و الویت بندی آنها با استفاده از تکنیک FMEA است. بدین منظور با بررسی مطالعات انجام شده ریسک های عمده و فاکتورهای موثر بر آنها شناسایی و با توجه به شاخص های کیفیت، هزینه و تحویل به موقع دسته بندی شدند. سپس با بهره گیری از تکنیک FMEA و بر اساس درجه الویت ریسک حاصل از شدت، میزان وقوع و احتمال کشف اقدام به کمی نمودن و الویت بندی فاکتورهای شناسایی شده و ارائه اقدامات اصلاحی در جهت کنترل و کاهش ریسک ها گردید. در این پژوهش نظرسنجی با استفاده از پرسشنامه و مصاحبه با هفت نفر از مدیران رده بالای شرکت که با مساله مورد بررسی به طور مستقیم در ارتباطند، انجام شد. بر اساس نتایج بدست آمده عیوب ساختاری، عیوب عملکردی و تاخیر در شروع و اجرای پروژه اهمیت بیشتری در برون سپاری پروژه ها دارند و فاکتورهای نوسانات موجود در تبادلات پولی، عدم اطمینان به تغییرات تکنولوژی و نیازهای مشتری، فقدان تجربه، مهارت و دانش در زمینه برون سپاری و کمبود مهارت های مورد نیاز برای اجرای پروژه ها در سطح بالا بوده و نیازمند اعمال کنترل های مدیریتی بالاتری می باشند.

موسسات آموزش عالی اعم از خصوصی و دولتی از مهم ترین موسسات آموزشی یک کشور محسوب می شوند. در این رابطه کیفیت محصولات (خروجی های دانشگاه) بسیار مورد توجه است، توجه دانشگاه ها به چنین مقوله هایی باعث گردیده است تا عملیات آن ها همانند صنایع تولیدی، تجاری محور و سود محور گردد. این رویکرد بر این عقیده استوار است که صنایع تولیدی که تحت نظام های کارآیی مدیریت، فعالیت می کنند، محصولاتی به مراتب با کیفت تری تولید خواهند کرد. چنین مدلی برای پیاده سازی در محیط دانشگاهی وجود ندارد. بنابراین، مقاله حاضر در صدد ارائه مدلی برای تحقق این هدف است. ضرایب فنی و مقادیر ثابت مورد استفاده در این مدل همگی بر حسب اطلاعات به دست آمده از تجزیه و تحلیل ریاضی دانشگاه تنظیم شده است. مدل پیشنهادی از نوع برنامه ریزی آرمانی لکسیکوگرافیک عدد صحیح است و شامل36 متغیر تصمیم است که به دو مقوله متغیرهای منابع دانشگاه (15 عدد) و متغیرهای فرآورده های دانشگاه (21 عدد) تقسیم شده اند. در این مدل تعداد آرمان ها 49، محدودیت های سخت 7 و متغیرهای عدد صحیح 20 عدد می باشد. مقایسه بین جواب های مدل و فعالیت های فعلی در پایان تحقیق نشان دهنده آن است که کمیت بسیاری از منابع و فرآورده های موجود در دانشگاه پایین تر از حد بهینه بوده به استثناء تعداد کارکنان آموزشی و پژوهشی ( s 9)، تعداد دانشجویان شبانه کارشناسی (p 1) و دکترای تخصصی ( p 9) که در سطح بهینه می باشد.