دانش گیاهپزشکی ایران
سال:1389 | دوره:41 | شماره:1 |تعداد مقالات:18

بید آرد، Ephestia kuehniella (Zeller)، و شب پره هندی، Plodia interpunctella (Hubner)، از آفات مهم فرآورده های انباری در اغلب کشورهای جهان می باشند. در سال های اخیر از Habrobracon hebetor (Say) به عنوان عامل کنترل بیولوژیک لاروهای شب پره های آفت در انبارهای بادام زمینی و فرآورده های بسته بندی شده غلات استفاده شده است. در تحقیق حاضر واکنش تابعی پارازیتویید H. hebetor به تراکم های مختلف لاروهای بید آرد و شب پره هندی (1، 2، 4، 8، 16 و 32 لارو به ازای هر ظرف) در شرایط آزمایشگاهی (دمای 25±1 درجه سلسیوس، رطوبت نسبی 65±5 درصد و دوره نوری 14 ساعت روشنایی و 10 ساعت تاریکی) مورد مطالعه قرار گرفت. هر کدام از تراکم های تعریف شده لاروهای بیدآرد و شب پره هندی در 20 تکرار در اختیار یک عدد ماده تازه ظاهر شده پارازیتویید قرار گرفتند. واکنش تابعی H. hebetor به لاروهای هر دو آفت بید آرد و شب پره هندی از نوع III تعیین شد. مقدار b و زمان دستیابی H. hebetor روی لاروهای بید آرد به ترتیب 0.0327h-1 و 1.0611 ساعت و روی لاروهای شب پره هندی به ترتیب 0.0296h-1 و 1.045 ساعت محاسبه شد. مقدار b در تراکم های مختلف لاروهای بید آرد به طور معنی داری بیشتر از مقدار b روی لاروهای شب پره هندی بود؛ در صورتیکه زمان دستیابی روی لاروهای بید آرد و شب پره هندی اختلاف معنی داری نداشت. این نتایج نشان می دهد که H. hebetor لاروهای بید آرد را در مقایسه با لاروهای شب پره هندی بیشتر مورد حمله قرار می دهد.

در این مطالعه مواد حامل مختلف برای فرمولاسیون پودری Pichia guilliermondii مورد بررسی و مقایسه قرار گرفت. سلول های مخمر پس از تکثیر در محیط کشت ملاس با مواد افزودنی مخلوط شده و سپس به پودر تالک، کائولین، سبوس گندم و سبوس برنج اضافه شد. پایداری فرمولاسیون ها در طی دوره شش ماهه مورد بررسی قرار گرفت. در پایان دوره شش ماهه، بیشترین جمعیت سلول زنده مخمر با تعداد 2.2×1010 سلول و کمترین جمعیت سلول زنده مخمر با تعداد 7.6×107 سلول به ترتیب در فرمولاسیون های سبوس گندم و فرمولاسیون کائولین مشاهده شد. فرمولاسیون های نگهداری شده در دمای چهار درجه سانتی گراد در مقایسه با فرمولاسیون های نگهداری شده در 24 درجه سانتی گراد از نظر زنده مانی (Shelf-life) ماندگارتر بود. در بررسی اثر فرمولاسیون در کنترل بیماری کپک آبی سیب در شرایط انبار نتایج رضایت بخشی حاصل شد. اگر چه بین سلول های تازه مخمر و فرمولاسیون های مخمر در میزان کنترل بیماری اختلاف معنی داری وجود داشت با این وجود فرمولاسیون ها از نظر کاهش مساحت لکه از سطح بالای کنترل کنندگی برخوردار بودند. استفاده از فرمولاسیون سبوس برنج بیشترین کاهش را در مساحت لکه ایجاد شده توسط بیمارگر موجب گردید. بین فرمولاسیون پودر تالک و سبوس گندم از نظر کاهش مساحت لکه اختلاف معنی داری مشاهده نشد. این دو فرمولاسیون از نظر سطح کنترل کنندگی نسبت به فرمولاسیون کائولین در سطح بالاتر و نسبت به فرمولاسیون سبوس برنج در سطح پایین تر قرار گرفت.

واکنش چهار رقم گوجه فرنگی مزرعه ای شامل Super Strain B، Super Chief،Mobil  و Royal و دو رقم گلخانه ای Polaris و  ES 1002 F1در برابر گونه Meloidogyne javanica مورد بررسی قرار گرفت. گیاه چه های گوجه فرنگی در مرحله پنج الی شش برگی، با دو غلظت 1000 و 2000 تخم و لارو نماتد به ازای هر کیلوگرم خاک گلدان، مایه زنی و تیمارهای شاهد نیز تنها آب دریافت کردند. آزمایش بر پایه طرح کاملا تصادفی و با ده تکرار انجام گرفت. شصت روز پس از مایه زنی، برخی صفات رشدی گیاه و صفات مربوط به تولیدمثل نماتد، اندازه گیری و جمعیت نهایی، فاکتور تولیدمثلی، شاخص های گره و کیسه تخم ارزیابی شدند. نتایج نهایی نشان داد که تمام ارقام مزرعه ای نسبت به نماتد گره ریشه حساس بودند، با این وجود، رقم مزرعه ای Super Chief بالاترین آلودگی را داشت. رقم گلخانه ایPolaris  به عنوان رقم نسبتا متحمل و رقم گلخانه ای ES 1002 F1 نیز که نسبت به سایر ارقام، آلودگی کم تری داشت به عنوان رقم نسبتا مقاوم ارزیابی گردید.

از اواخر فروردین سال 1385 تا شهریور سال 1386 باغات میوه مناطق مختلف شیراز مورد بازدید قرار گرفتند و از درختان سیب، به و گلابی دارای علایم سوختگی آتشی نمونه برداری شد. تعداد چهل و هفت جدایه باکتری با استفاده از محیط کشت های آگار غذایی از بافت های آلوده جدا و بر اساس آزمون های استاندارد باکتری شناسی به عنوان  Erwinia amylovoraتشخیص داده شدند. جدایه ها از نظر خصوصیات فنوتیپی، بیماری زایی، اندازه قطعاتDNA  تکثیر شده در حضور آغازگر اختصاصی A/B در واکنش زنجیره ای پلی مراز  (PCR)و تنوع نقوش حاصل از محصولات واکنش rep-PCR با سه آغازگر REP،ERIC  و  BOXمورد مقایسه قرار گرفتند. کلیه جدایه ها گرم منفی، اکسیداز منفی، کاتالاز مثبت و بی هوازی اختیاری بودند. روی محیط کشت آگار غذایی پرگنه های براق، گرد، محدب و کرم رنگ و روی محیط CCT پرگنه های آبی کم رنگ، براق با حاشیه مشخص ایجاد کردند. جدایه ها قادر به ایجاد واکنش فوق حساسیت در توتون، تولید لوان، ذوب ژلاتین، تولید استوئین و تولید مواد احیاکننده از ساکاروز بودند ولی هیچ یک از جدایه ها قادر به تولید رنگدانه فلورسنت روی محیط کشت YDC، هیدرولیز توئین، هیدرولیز ژلاتین، تولید لستیناز، رشد در 39 درجه سلسیوس و تولید اوره آز نبودند. اکثر جدایه ها در آزمون تصاعد گاز از گلوکز واکنش مثبت نشان دادند. در مایه زنی روی نهال های سیب، به و گلابی علایم خشکیدگی در برگ ها و سرعصایی شدن دم برگ ها پس از سه هفته ایجاد شد و در مایه زنی میوه های نارس گلابی لکه های قهوه ای تا سیاه در اطراف ناحیه مایه زنی شده ایجاد گردید. در آزمون PCR، تمام جدایه ها که بر اساس آزمون های باکتری شناسی و بیماری زایی به عنوان E. amylovora تشخیص داده شده بودند با جفت آغازگر اختصاصی A/B قطعه قابل انتظار 1000 جفت بازی را تولید کردند. در واکنش rep-PCR یازده جدایه نماینده که بر اساس آزمون های باکتری شناسی، بیماری زایی و واکنش زنجیره ای پلی مراز به عنوان  E. amylovoraتشخیص داده شده بودند قطعات متفاوتی از لحاظ اندازه تولید کردند. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل آماری داده ها نشان دهنده همگن بودن جدایه های این باکتری از میزبان های مختلف می باشد.

ویروس رگه ای توتون (Tobacco streak virus) متعلق به جنس ایلارویروس (Ilarvirus) بوده و به طیف وسیعی از گیاهان از جمله آفتابگردان  (Helianthus annus)که یکی از گیاهان دانه روغنی مهم در بسیاری از کشورها می باشد خسارت وارد می کند. در این تحقیق در سال 2008 دو جدایه آفتابگردان و یک جدایه باقلا به ترتیب جدا شده از مزارع ایران، هند و سودان، جمع آوری شد و برخی از خصوصیات مولکولی و بیولوژیکی آنها مورد مقایسه قرار گرفت. وزن مولکولی پروتئین پوششی سه جدایه با استفاده از روش SDS-PAGE، 30.9 کیلودالتون تعیین شد. آزمون وسترن بلات این نتایج را تایید کرد. در شرایط آزمایشگاهی ویروس قادر به آلوده سازی در برخی گیاهان بود. دامنه میزبانی و میزان علایم ایجاد شده توسط این سه جدایه متفاوت بود. با استفاده از آزمون TAS-ELISA و آنتی بادی مونوکلونال (AP-696 DSMZ) TSV هیچ تنوع سرولوژیکی مشاهده نشد. برای هر جدایه یک قطعه 747 نوکلئوتیدی با پرایمر اختصاصی ناحیه CP تکثیر شد. آنالیز توالی نوکلئوتیدی و اسید آمینه پروتئین پوششی این جدایه ها نشان داد که جدایه ایرانی و جدایه سودانی با هم در یک گروه قرار می گیرند و جدایه هندی با حدود %91 تشابه در گروه جداگانه ای قرار می گیرد.

کنه Tetranychus turkestani گونه ای پلی فاژ و آفت مهم بسیاری از محصولات زراعی است. طی آزمایشی توانایی تولید مثل این کنه، مدت زمان نشو و نما (تخم، مراحل رشدی پیش از بلوغ، کنه های بالغ)، مرگ و میر مراحل پیش از بلوغ و نرخ تولید مثل آن روی لوبیا (Kidney bean) در دماهای 20، 25 و 30 درجه سلسیوس، رطوبت نسبی 70±5 و دوره روشنایی 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی، در آزمایشگاه مطالعه شد. طول عمر کنه های ماده بالغ و مدت زمان نشو و نمای مراحل نابالغ (از تخم تا زمان ظهور کنه های بالغ) در دمای 30 درجه سلسیوس کمتر از دو دمای دیگر بود (6.74 و 5.8 روز به ترتیب در دمای 30oC) که با افزایش دما کاهش می یابند. بیشترین مرگ و میر در دمای 30 درجه سلسیوس و مربوط به مرحله استراحت اول (%5.32) و بیشترین تعداد تخم تولید شده به ازای هر فرد ماده مربوط به دمای 20 درجه سلسیوس بود (131.9). نرخ ذاتی افزایش جمعیت (rm) به ترتیب 0.18، 0.29 و 0.36 روز در دماهای 20، 25 و 30 درجه سلسیوس بود. بیشترین مقدار نرخ خالص تولید مثل (78.27) (R0) مربوط به دمای 25 درجه سلسیوس بود. طول مدت زمان یک نسل در دمای 20 درجه سلسیوس 23.99 روز، در دمای 25 درجه سلسیوس 14.96 روز و در دمای 30 درجه سلسیوس 9.33 روز بود.

(Spodoptera littoralis (Boisd.) (Lepidoptera: Noctuidae از آفات مهم گیاهان زراعی مانند پنبه، شبدر، یونجه، چغندر قند و سبزیجات به شمار می رود و لاروهای آن از 40 خانواده از گیاهان مهم اغلب اقتصادی تغذیه می کنند. جدول زندگی برگخوار مصری پنبه S. littoralis روی غذای مصنوعی در دمای 25±2 درجه سلسیوس، رطوبت نسبی 60±5 درصد و طول روشنایی 16 و تاریکی 8 ساعت مطالعه شد. داده های به دست آمده بر اساس جدول زندگی دو جنسی (نر و ماده)، مراحل رشدی - سنی و با در نظر گرفتن تغییرات رشدی افراد و جنسیت آنها تجزیه و تحلیل شدند. نرخ ذاتی افزایش جمعیت (rm)، نرخ متناهی افزایش جمعیت (l)، نرخ خالص تولیدمثل (R0)، نرخ ناخالص تولیدمثل (GRR) و متوسط مدت زمان یک نسل (T) برای S. littoralis پرورش یافته روی غذای مصنوعی به ترتیب 0.1145 روز -1، 1.1145 روز -1، 80.26 نتاج ماده، 190.4 تخم ماده و 40.44 روز به دست آمد. میانگین تخم ریزی S. littoralis 276.76±55.25 تخم به ازای هر ماده برآورد شد. نرخ ذاتی تولد  (b)نرخ ذاتی مرگ (d) برای پروانه S. littoralis به ترتیب 0.1219 و 0.0074 محاسبه شد. پارامترهای جدول زندگی بدست آمده در این پژوهش نشان داد که جیره مصنوعی به کار رفته در این بررسی برای پرورش این آفت در شرایط آزمایشگاهی مناسب است.

قارچ  Glomerella cingulataعامل بیماری آنتراکنوز درختان مرکبات در شمال و جنوب ایران است. 67 جدایه تک اسپور شده به دست آمده از درختان مرکبات استان مازندران برای این بررسی استفاده شد. تشخیص هموتال و هتروتال بودن قارچ در این آزمایش روی محیط اختصاصی YPSS انجام شد. برای تشخیص هموتال بودن، ابتدا جدایه ها به تنهایی روی این محیط کشت شدند و در نور متناوب و دمای 21oC به مدت 21-15 روز قرار گرفتند. ارزیابی ها نشان دادند که %8.8 جدایه ها در کشت منفرد تولید پریتسیوم کردند و هموتال می باشند و سایر جدایه ها در کشت های منفرد تولید پریتسیوم نکردند. در تلاقی بین جدایه ها تحت شرایط فوق، تنها برای 12 تلاقی پریتسیوم بارور تولید گردید و %25 از جدایه ها به عنوان هتروتال تشخیص داده شدند. پریتسیوم های حاصل گرد با گردن دراز و دیواره صاف بودند. آسک ها به صورت مجتمع داخل پریتسیوم ها قرار گرفته و هر آسک دارای هشت آسکوسپور تک سلولی بود. از بین 67 جدایه 41 جدایه برای شناسایی گروه های سازگاری رویشی مورد آزمایش قرار گرفتند. جدایه ها برای به دست آمدن جهش یافتگان nit روی محیط واجد کلرات پنج درصد کشت شدند. تشخیص فنوتیپ جهش یافتگان nit به کمک محیط های افتراقی واجد نیتروژن انجام شد. سه جهش یافته nit 1، nit 3 و nit M به ترتیب با فراوانی %66، %56 و %53 شناسایی شدند. برای گروه بندی جدایه ها، تلاقی جهش یافتگان nit جدایه های مختلف روی محیط MM انجام شد که ابتدا تلاقی های درون جدایه ای انجام شد تا جدایه های HSI حذف شوند که دو جدایه خود ناسازگار بودند. در آزمایش های سازگاری رویشی تمامی کشت ها و تلاقی ها در دمای 25oC و در تاریکی قرار گرفتند. در تلاقی جهش یافتگان  nitجدایه های مختلف، به جز سه تلاقی از کل، سایر تلاقی ها نتوانستند هتروکاریون تشکیل دهند. با بررسی ها دو گروه دو عضوی به دست آمد ولی سایر جدایه ها نتوانستند در تلاقی های بین جدایه ای هتروکاریون تشکیل دهند، اما با این حال نامگذاری شدند. جدایه هایی که در آزمایش باروری جنسی توانایی تشکیل پریتسیوم را داشتند (هموتال و هتروتال) با جدایه هایی که در بررسی گروه های سازگاری رویشی تشکیل هتروکاریون دادند، متفاوت بودند. در این آزمایش اکثر جدایه ها نتوانستند در تلاقی های بین جدایه ای هتروکاریون تشکیل دهند و به صورت تک عضوی باقی ماندند که بیانگر تنوع در بین جدایه ها می باشد. عامل ایجاد تنوع را می توان وجود چرخه جنسی و جهش دانست که در این تحقیق وجود باروری جنسی اثبات شد.

رفتار تولیدمثلی در بیشتر شب پره ها در یک دوره زمانی خاص از شبانه روز انجام می شود و در برخی از گونه ها این رفتارها نظیر رفتار فراخوانی، اختصاصی هستند. داشتن اطلاعات در زمینه ی رفتارهای تولیدمثلی پیش نیاز مطالعات اکولوژی شیمیایی می باشد. در این تحقیق، برخی از خصوصیات زیستی و رفتار فراخوانی حشرات کامل کرم گلوگاه انار Ectomyelois ceratoniae (Zeller), (Lep.: Pyralidae) برای سه جمعیت ساوه، کرمان و ارسنجان، در شرایط آزمایشگاهی (شرایط دمایی 29±1 درجه سانتی گراد، رطوبت نسبی 70±10 درصد و دوره نوری 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی)، مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که، میانگین طول دوره رشد و نمو جنینی در سه جمعیت، به ترتیب، 3.7، 3.19 و 3.6 روز و طول دوره رشد و نمو از تخم تا خروج حشرات کامل از مرحله شفیرگی، برای جنس ماده جمعیت های ساوه، کرمان و ارسنجان، به ترتیب، 39، 40.4 و 41.3 روز و برای جنس نر، 37.4، 38.5 و 40.2 روز بود. روند خروج حشرات کامل از شفیره، از آخرین ساعت مرحله روشنایی آغاز می شد و در اولین ساعت تاریکی، به اوج خود می رسید. نتایج رفتار فراخوانی حشرات ماده باکره در هر سه جمعیت، نشان داد که این حشرات از اولین شب ظهور، شروع به فراخوانی می کنند. درصد فراخوانی حشرات ماده صرف نظر از نوع جمعیت، در روزهای سوم و چهارم به اوج خود رسید و حداکثر فراخوانی، در آخرین ساعت تاریکی مشاهده شد. مدت زمان فراخوانی، در بین سه جمعیت، تفاوت معنی داری نداشت، اما زمان شروع، اتمام و تعداد دوره های فراخوانی (بوت) در جمعیت ارسنجان نسبت به دو جمعیت کرمان و ساوه، تفاوت معنی داری داشت. به طور کلی، در کرم گلوگاه انار، مدت زمان رشد و نمو برای دو جنس نر و ماده متفاوت، بلوغ جنسی کوتاه، و وجود تفاوت در صفات مرتبط با رفتار فراخوانی و ویژگی های زیستی، در جمعیت های جغرافیایی آن، با وجود یکسان بودن شرایط محیطی پرورش، و انجام آزمایش ها در شرایط مشابه، دارای پایه و اساس ژنتیکی و بر اثر انتخاب طبیعی بوده و از نسلی به نسل دیگر نیز منتقل می شوند. این تفاوت ها، بیانگر محدودیت جریان ژنی، بین این جمعیت ها ی کرم گلوگاه انار می باشد.

میزان حساسیت مراحل مختلف زیستی سفید بالک گلخانه و حشره کامل شته سبز هلو در برابر حشره کش پیریمیکارب با نام تجاری پریمور و روغن سیتووت به تنهایی و مخلوط با یکدیگر در شرایط گلخانه مورد بررسی قرار گرفت. روش زیست سنجی مورد استفاده برای حشرات کامل سفید بالک گلخانه روش لوله های شیشه ای (Glass vials) برای مراحل نابالغ (تخم، پورگی و شفیرگی) روش غوطه ورسازی برگ (Leaf dipping) بود و برای شته سبز هلو از روش محلول پاشی (Spraying) استفاده گردید. در مورد سفید بالک گلخانه LC50 پیریمیکارب برای حشره کامل 0.08، برای مرحله تخم 2.55 و برای مراحل پورگی و شفیرگی 0.98 گرم بر لیتر تعیین گردید. همچنین LC50 روغن برای حشره کامل 2.58، برای مرحله تخم 1.31 و برای مراحل پورگی و شفیرگی 0.25 میلی لیتر بر لیتر تعیین شد. در مورد شته سبز هلو مقدار LC50 پیریمیکارب برای حشرات کامل 0.04 گرم بر لیتر و برای روغن سیتووت 0.14 میلی لیتر بر لیتر برآورد گردید. برای بررسی اثر مخلوط پیریمیکارب و روغن سیتووت، LC25 هر کدام به تنهایی تعیین و با هم مخلوط گردید. مرگ و میر ناشی از مخلوط این دو ترکیب برای حشره کامل، تخم و مراحل پورگی و شفیرگی سفید بالک گلخانه به ترتیب 65.18، 65.55 و 66.85 درصد تعیین گردید. این مقدار برای حشره کامل شته سبز هلو 68.92 درصد برآورد شد. مرگ و میر ناشی از اختلاط روغن سیتووت با پیریمیکارب بیشتر از درصد تلفات ناشی از LC50 این حشره کش به تنهایی می باشد. بنابراین می توان نتیجه گرفت که روغن سیتووت روی پیریمیکارب خاصیت سینرژیستی دارد. با توجه به ارزان بودن روغن سیتووت نسبت به پیریمیکارب، سازگاری بیشتر با محیط زیست و همچنین اثر سینرژیستی آن بر پیریمیکارب، استفاده از مخلوط 0.339 میلی لیتر بر لیتر روغن سیتووت و 0.372 گرم بر لیتر پیریمیکارب، برای کنترل همزمان آفات مذکور در گلخانه قابل توصیه می باشد.

پوسیدگی ذغالی با عامل Macrophomina phaseolina یکی از بیمار یهای مهم اقتصادی می باشد که سبب کاهش عملکرد در گیاهان زراعی و باغی می شود. تعداد 33 جدایه از قارچ M. phaseolina بدست آمده از میزبان های متفاوت مانند سویا، خربزه، لوبیا، نخود، کاج، کوکب کوهی، کیوی، پنبه و کنجد جمع آوری شدند. شدت بیماریزایی جدایه ها روی بذور خربزه در شرایط آزمایشگاه ارزیابی شد. جهت بررسی تنوع ژنتیکی جدایه ها از نشانگرهای مولکولی RAPD و PCR-RFLP استفاده شد. تکثیر نواحی ITS با استفاده از آغازگرهای ITS5 و LR5 تنها یک قطعهDNA 1600  جفت بازی را تولید کرد. نتایج نشان داد که با کاربرد نشانگر های RAPD تنوع ژنتیکی بین جدایه ها وجود دارد. داده های RAPD بر اساس پنج آغازگر تصادفی در 16 جدایه، درجه بالایی از چندشکلی را در جدایه های مختلف نشان دادند. دندروگرام به روش UPGMA که با داده های RAPD رسم شد، نه گروه در سطح شباهت 70 درصد ایجاد کرد. جدایه های که از مناطق مشابه بودند تمایل به گروه های نزدیک را داشته که نشان دادند که از نظر ژنتیکی به هم مرتبط اند.

به منظور بررسی منبع اولیه آلوده کننده، تولید آپوتسیوم و نحوه زمستانگذرانی قارچ Monilinia laxa، عامل اصلی پوسیدگی قهوه ای گیلاس در استان گیلان این پژوهش در سال های 85-1384 انجام شد. تشکیل یا عدم تشکیل شکل جنسی قارچ عامل بیماری در شرایط طبیعی باغ، آزمایشگاه و کرت های آزمایشی در مزرعه بررسی گردید. میوه های گیلاس مومیایی شده و استرومایی شده در شرایط طبیعی باغ، کرت های آزمایشی و شرایط آزمایشگاهی آپوتسیوم تولید نکردند ولی پس از زمستان گذرانی میوه های مومیایی شده باقیمانده روی درخت، در سطح خود تولید اسپورودوکیوم های فراوان نمودند و کنیدیوم های حاصل از آن نیز دارای قدرت جوانه زنی بودند. گیلاس های مومیایی شده در سطح باغ پوسیده شده و در فصل زراعی بعد فقط هسته آنها باقی ماند و هیچگونه اسپورودوکیوم و آپوتسیوم در سطح آنها تشکیل نگردید. در بررسی سر شاخه ها و شانکر ها، طی بهار و ماههای اسفند 1384 و فروردین 1385 تولید کنیدیوم مشاهده نگردید. قارچ  Monilinia laxaتنها در یک مورد از روی سر شاخه هلو در شرایط طبیعی و یک مورد از روی جوانه گیلاس در شرایط آزمایشگاهی به دست آمد، بنابراین به نظر می رسد فرم غیر جنسی تشکیل شده روی میوه های مومیایی باقیمانده روی درخت از سال قبل، عامل اصلی زمستان گذرانی و انتشار این بیمارگر باشد. اگرچه امکان زمستان گذرانی قارچ در شانکر سرشاخه ها منتفی نیست.

سن سبز پسته، Fieber Acrosternum heegeri، یکی آفات مهم و کلیدی پسته در ایران می باشد. این آفت با تغذیه از میوه پسته و انتقال قارچ عامل بیماری ماسو  Nematospora coryli (Peglion)هر ساله خسارت قابل توجهی به محصول پسته وارد می کند. از آنجا که انجام هرگونه اقدام مدیریتی برای کنترل هرگونه آفتی مستلزم داشتن شناخت از ویژگی های زیستی و پارامتر های جدول زندگی آن آفت است، برای بررسی این ویژگی ها جمعیتی از این حشره از باغات پسته شهرستان رفسنجان جمع آوری شد و در آزمایشگاه بررسی گردید. پرورش حشرات در شرایط دمایی 25±1 درجه سانتی گراد، رطوبت 55±10 درصد و دوره نوری 16:8 (تاریکی: روشنایی) روی مغز تازه پسته انجام گرفت. نتایج این بررسی نشان داد که طول دوره جنینی و هر یک از مراحل پورگی یک و دو به ترتیب 11.05±0.51، 3.91±0.03 و 4.091±0.06 روز بود. طول دوره مراحل پورگی سه، چهار، پنج و طول عمر حشره کامل ماده به ترتیب 5.57±0.21، 5.08±0.17، 8.21±0.15 و 47.02±3.43 روز و طول دوره مراحل پورگی سه، چهار، پنج و طول عمر حشره کامل نر نیز به ترتیب 4.03±0.23، 5.03±0.23، 8.16±0.23 و 31.77±5.12 روز بدست آمد. آزمون t نشان داد که بین طول دوره پوره های سن سوم حشرات نر و ماده (P<0.01) و طول عمر حشرات کامل نر و ماده (P<0.01) اختلاف معنی دار وجود دارد. نرخ خالص تولیدمثل (R0) برابر با 7.87±1.75 ماده در هر نسل، نرخ ذاتی افزایش جمعیت (rm) برابر با 0.033±0.004 ماده به ازای هر ماده در روز، مدت زمان نسل (T) برابر با 63.43±1.77 روز، مدت زمان دو برابر شدن جمعیت (DT) برابر با 20.76±2.58 روز و نرخ متناهی افزایش جمعیت (l) برابر با 1.034±0.004 ماده به ازای هر ماده در روز بدست آمد.

در این تحقیق سمیت تدخینی اسانس روغنی رزماری روی جمعیت های مقاوم و حساس به آبامکتین کنه دو لکه ای Tetranychus urticae Koch در شرایط آزمایشگاهی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که سمیت تدخینی اسانس رزماری روی جمعیت حساس 3.06 برابر جمعیت مقاوم است. بنابراین مقاومت تقاطعی کمی بین آبامکتین و بخار اسانس رزماری در جمعیت مقاوم وجود دارد. همچنین در این تحقیق اثرات LC50 اسانس رزماری روی آنزیم های سم زدا در دوره های تیمار 24 و 48 ساعت روی هر دو جمعیت مورد بررسی قرار گرفت. اندازه گیری فعالیت استراز نشان داد که فعالیت آنزیم جمعیت مقاوم در دوره تیمار 24 ساعت کاهش نیافت اما در دوره تیمار 48 ساعت در مقایسه با دوره تیمار 24 ساعت و گروه کنترل به طور معنی داری کاهش یافت. در مورد جمعیت حساس، میزان فعالیت این آنزیم در تیمار 24 ساعت نسبت به شاهد کاهش معنی دار و این میزان در تیمار 48 ساعت در مقایسه با تیمار 24 ساعت به طور معنی داری افزایش نشان داد. نتایج تجزیه واریانس داده های مربوط به فعالیت آنزیم های گلوتاتیون اس - ترنسفراز نشان داد که فعالیت این آنزیم ها تحت تاثیر تیمار 24 و 48 ساعتی اسانس رزماری قرار نمی گیرد. در مورد میزان مونواکسیژنازهای جمعیت های حساس، بین تیمارها و شاهد اختلاف معنی داری مشاهده نشد، در حالی که میزان این آنزیم در جمعیت مقاوم، با گذشت زمان به طور معنی داری کاهش یافته است.

به منظور بررسی وضعیت باروری جنسی و تیپ آمیزشی گونه های Gibberella moniliformis و G. intermedia، عوامل پوسیدگی طوقه یا باکانه برنج و پوسیدگی خوشه و ساقه ذرت از گونه مرکب G. fujikuroi به کمک واکنش زنجیره ای پلیمراز، از 128 جدایه تک اسپور بدست آمده از مزارع برنج استان های گیلان و مازندران و مزارع ذرت استان های مختلف ایران شامل 16 جدایه G. moniliformis از برنج و 54 جدایه از ذرت، 28 جدایه G. intermedia از برنج و 30 جدایه از ذرت استفاده شد. از بین این جدایه ها 30 جدایه G. intermedia از ذرت، 12 جدایه از برنج و پنج جدایه G. moniliformis از برنج در مطالعه وضعیت باروری جنسی به کمک جدایه های آزمایشگر استاندارد روی محیط غذایی هویج آگار استفاده گردید. جهت تعیین تیپ آمیزشی و وضعیت باروری جدایه ها از روش multiplex PCR و دو جفت آغازگر اختصاصی به نام های GFmat1a،GFmat1b  و Gfmat2c،Gfmat2d  استفاده شد و وجود و فراوانی هر یک از ایدیومورف های تیپ آمیزشی در تمام جدایه ها ردیابی و تعیین گردید. از مجموع 68 جدایه G. moniliformis از برنج و ذرت، 47 جدایه (69 درصد) متعلق به MAT-1 و 21 جدایه (31 درصد) متعلق به MAT-2 بودند. از مجموع 53 جدایه G. intermedia از برنج و ذرت، 33 جدایه (62 درصد) متعلق به تیپ آمیزشی MAT-1 و 20 جدایه (38 درصد) متعلق به تیپ آمیزشی MAT-2 بودند. از 42 جدایه G. intermedia حاصل از برنج و ذرت که در تلاقی با جدایه های استاندارد استفاده گردیدند، 26 جدایه (62 درصد) دارای تیپ آمیزشی MAT-1 و 16 جدایه (38 درصد) دارای تیپ آمیزشی MAT-2 بودند. نتایج حاصل از تلاقی جدایه های مورد مطالعه با جدایه های استاندارد با نتایج حاصل از واکنش زنجیره ای پلیمراز مشابه بود. همچنین جدایه های مزرعه ای دارای تیپ آمیزشی مخالف (سازگار) با یکدیگر تلاقی داده شدند و پریتسیومی مشاهده نشد که نشان دهنده نربارور بودن جدایه ها می باشد. برای بروز نوترکیبی جنسی و تنوع ژنتیکی درون یک جمعیت وجود هر دو آلل از تیپ های آمیزشی مختلف با فراوانی مناسب و اینکه حداقل یکی از دو والد ماده بارور یا هرمافرودیت باشد، ضروری می باشد. در این تحقیق، هر دو تیپ آمیزشی در جمعیت هر دو گونه قارچ شناسایی شدند که البته فراوانی تیپ آمیزشی MAT-1 نسبتا بیشتر بود ولی با توجه به کم بودن افراد ماده بارور در جمعیت، بروز تنوع ژنتیکی در جمعیت قارچ های G. moniliformis و G. intermedia بدست آمده از برنج و ذرت می تواند از طریق مکانیسم های دیگر تغییرپذیری باشد.

کفشدوزک ها با فعالیت شکارگری خود نقش مهمی در کنترل طبیعی شته ها دارند. کفشدوزک Hippodamia variegata Goeze گونه ای با پراکنش جهانی است که در ایران نیز به وفور یافت می شود. یکی از معیارهایی که در بررسی کارایی شکارگران مورد استفاده قرار می گیرد، واکنش آنها به تغییر تراکم میزبان (واکنش تابعی) است. واکنش تابعی حشرات کامل نر و ماده این کفشدوزک در شرایط آزمایشگاهی (دما 23±1oC، رطوبت 70±10% و دوره نوری L:D 16:8) روی شته سیاه باقلا مورد بررسی قرار گرفت. برای گرفتن نتایج دقیق تر از شته های همسن استفاده شد. آزمایش درون پتری و روی برگ باقلا به مدت 24 ساعت و در 15 تا 20 تکرار انجام شد. بعد از 24 ساعت تعداد شته های خورده شده شمارش شد. نتایج نشان داد که واکنش تابعی حشرات کامل نر و ماده کفشدوزک H. variegata نسبت به تراکم های مختلف شته سیاه باقلا (حشرات کامل نر تراکم های 2، 4، 8، 16، 32، 45، 60 و حشرات کامل ماده تراکم های 2، 4، 8، 16، 40، 60، 80، 100) از نوع دوم می باشد. برای تعیین پارامترهای قدرت جستجو (a) و زمان دستیابی به میزبان (Th) از معادله راجرز استفاده شد. پارامتر های اشاره شده به ترتیب برای حشرات کامل نر 0.1589 و 1.1945 ساعت و برای حشرات کامل ماده 0.0926 و 0.4098 ساعت برآورد گردید. با استفاده از یک معادله ترکیبی واکنش های تابعی مورد مقایسه قرار گرفت و مشخص شد زمان دستیابی در دو جنس دارای تفاوت معنی دار می باشد. بر این اساس حشرات ماده و نر به ترتیب قادرند 58.6 و 20.1 شته را در هر روز از بین ببرند. بنابراین به نظر می رسد که نقش حشرات ماده این کفشدوزک در کنترل جمعیت شته سیاه باقلا بیش از دو برابر نرهاست.

در این بررسی توان آنتاگونیستی 194 جدایه باکتریایی گرم مثبت جداسازی شده از مزارع لوبیای استان مرکزی و 41 جدایه آنتاگونیست Bacillus subtilis متعلق به کلکسیون گروه پژوهشی کنترل بیولوژیکی بیماری های گیاهی دانشگاه تهران، بر اساس ناحیه بازدارندگی از رشد قارچ بیمارگر Fusarium solani f. sp. phaseoli در آزمون سه نقطه ای بررسی شد و در نهایت هشت جدایه برتر B. subtilis جهت آزمایش های گلخانه ای مقدماتی انتخاب شدند. نتایج نشان داد که جدایه آنتاگونیست B. subtilis M36 جدا شده از مزارع لوبیای استان مرکزی بیشترین اثر را در کاهش بیماری پوسیدگی فوزاریومی ریشه لوبیا داشت. پس از بررسی اثر 9 فرمولاسیون ساخته شده پودر تالک جدایه مذکور در شرایط گلخانه معلوم شد، فرمولاسیون تهیه شده در محیط کشت M1 به همراه چسباننده صمغ عربی با %68.42 کنترل، در کاهش بیماری بهترین اثر را داشت و حتی از دو قارچکش رورال تی اس و تریکومیکس اچ وی به ترتیب با %56.14 و %54.38 کنترل در کاهش پژمردگی ریشه لوبیا موثرتر بود. بررسی جمعیت جدایه آنتاگونیست مذکور به صورت فرمولاسیون های پودر تالک طی دوره نگهداری 150 روزه در دماهای 4 و 25 درجه سلسیوس کاهش نشان داد و شدت کاهش در 25 درجه سلسیوس بیشتر بود. ماندگاری فرمولاسیون تهیه شده در محیط کشت  M1با چسباننده صمغ عربی در دمای 4oC، طی دوره نگهداری از بقیه فرمولاسیون ها بیشتر بود. نوع محیط کشت بر جمعیت و بقا باکتری تاثیر قابل توجهی گذاشت و محیط کشت M1 بیشترین اثر را داشت.

با انجام نمونه برداری مزرعه ای طی سال های 1381 تا 1383 گونه های مختلف شته در مزارع کلزای استان خوزستان شناسایی و گونه غالب آن تعیین شد. بر اساس داده های جمع آوری شده تغییرات جمعیت شته های کلزا و دشمنان طبیعی آنها مورد بررسی قرار گرفت. همچنین بیولوژی گونه شته غالب در شرایط کنترل شده بررسی گردید. میانگین نمونه برداری ها طی دو سال زراعی نشان داد که شته های خردلLipaphis erysimi (Kalt.)، مومی کلم Brevicoryne brassicae (L.) و سبز هلو Myzus persicae (Sulzer.) به ترتیب با 66.71، 24.99 و 8.29 درصد شته های فعال در مزارع کلزای خوزستان را تشکیل می دهند. شاخص آلودگی به شته خردل در بهمن ماه حداقل (10.5-28.6) و در اسفند ماه با ایجاد شرایط مناسب محیطی (میانگین دما 17-17.6oC و رطوبت نسبی %50) شاخص آلودگی 1072-224 در اواسط اسفند تا نیمه اول فروردین، طی دو سال زراعی رسید. شاخص آلودگی طی سال زراعی 83-82 بیشتر از سال زراعی 82-81 بود. شته خردل در شرایط کنترل شده در مدت 7.65±1.12 روز یک نسل و هر شته ماده بکرزا 43.5±18.5 نوزاد تولید نمود. گونه غالب شکارچی های مزارع کلزای خوزستان به ترتیب کفشدوزک 7 نقطه ایCoccinella septempunctata L.  و مگس های گل Episyrphys balteatus F. بودند که طی ماه های آذر و دی در طبیعت ظاهر و در فروردین ماه به اوج خود رسیدند، دو گونه پارازیتوئید Aphidius ervi M. وDiaeretella rapae H.  به ترتیب با ترکیب جمعیتی 78.2 و 21.8 درصد در مزارع کلزا ظاهر شدند. این دو پارازیتوئید مجموعا طی سال های مورد مطالعه بین 1.76 تا 8 درصد شته ها را پارازیته کردند. دشمنان طبیعی فوق الذکر به علت محدودیت در تغذیه از میزبان، زاد و ولد و عدم انطباق با دوره زندگی شته ها، قدرت کافی برای کنترل جمعیت شته ها را ندارند.