پژوهش های علوم و فنون دریایی
سال:1388 | دوره:4 | شماره:4 |تعداد مقالات:10

آلودگی منابع آب به فلزات سنگین یکی از مسایل مهم زیست محیطی در سطح جهانی است. به دلیل بالا بودن سطح سمیت کادمیم و تمایل آن به تجمع دربافت های زنده، حذف آن اهمیت زیادی دارد. درباره حذف یا کاهش یون کادمیوم موجود در آب آلوده بوسیله نانوتیوپ چندلایه ای کربن (MWCNTs) مطالعات کمی انجام گرفته است. هدف از این تحقیق، تعیین میزان جذب کادمیوم در شرایط دمایی ثابت در بستر آلژینات کلسیم کروی شکل حاوی نانوتیوپ کربن چند جداره و کربن فعال (پودر) با حفره های نانو می باشد. تغییرات pH نشان داد که بالاترین مقدار جذب در pH=6 صورت می گیرد. زمان تعادل رسیدن جذب روی نانوتیوپ چند لایه کربنی در زمانهای مختلف مورد بررسی قرار گرفت. مطالعات بعدی روی مقدار جذب یون کادمیوم بر روی گویچه های آلژینات کلسیم حاوی کربن فعال و گویچه های نانو تیوپ کربنی صورت گرفت و نتایج با یکدیگر مقایسه گردید. افزایش وزنی کربن فعال و گویچه های نانو تیوپ کربنی بر روی جذب کادمیم مطالعه گردید. نتایج بدست آمده نشان داد که در شریط مساوی میزان جذب نانو تیوپ چند لایه کربن و کربن فعال بترتیب برابر 1.28 و 1.12 میلی مول بازای هر گرم جاذب بدست آمد که بیانگر جذب بالاتر نانو تیوپ چند لایه کربن می باشد.ظرفیت های جذب بدست آمده در مقایسه مقادیر گزارش شده بیشترین میزان جذب کادمیوم را نشان می دهد.

یکی از مهم ترین مسایل جوی که در سال های اخیر مورد توجه قرار گرفته است، مساله کارمایه های جوی و اندازه گیری مولفه های آن است. برای بررسی، دانشمندان آن را به دو دسته کارمایه جنبشی و نهفته تقسیم می کنند. قوی یا ضعیف بودن یک نظام چرخندی یا واچرخندی منوط به کارمایه جنبشی است که توسط آن نظام تولید می شود، این مقدار کارمایه جنبشی بخشی کوچک از کارمایه نهفته کل است که برای تبدیل شدن به کارمایه جنبشی در دسترس قرار می گیرد و کارمایه نهفته در دسترس نام دارد. در این تحقیق، کارمایه نهفته در دسترس برای دو نظام جوی به روش تجربی آ. اس. زورف (1972) محاسبه می شود. داده هایFnl  برای نظام های جوی برای هر 6 ساعت تهیه شده است. نظام جوی اول از 17 فوریه 2008 تا پایان 21 فوریه 2008 و نظام جوی دوم از 29 مارس تا 2 آوریل 2009 می باشد. کار جانبی انجام شده، محاسبه زاویه محور فضایی برای بررسی نوع نظام جوی می باشد. مشاهده می شود، کارمایه نهفته در دسترس در اوایل شکل گیری چرخند دارای بیش ترین مقدار (نظام جوی اول 14549kJ/m2 و نظام جوی دوم 6376kJ/m2) می باشد و بسته به جهت حرکت آن (به سمت عرض های بالاتر) سیر نزولی دارد و هم چنین زاویه محور فضایی نیز در ابتدای شکل گیری دارای بیش ترین مقدار (89.8) برای نظام جوی اول و 89.85 برای نظام جوی دوم) می باشد و در هنگام زوال چرخند به کم ترین مقدار می رسد.

این تحقیق از 15 شهریور ماه سال 1387 تا 15 مرداد ماه 1388 در رودخانه بابلرود (استان مازندران) بر روی ماهی سفید رودخانه ای (Leuciscus cephalus) انجام گرفت. نمونه برداری ها به صورت ماهانه و با استفاده از دستگاه الکتروشوکر صورت گرفت. در مجموع 441 عدد ماهی سفید رودخانه ای صید گردید. بیشترین تعداد ماهیان در مرحله 3 با فراوانی 20.02 درصد و کمترین تعداد آنها در مرحله 6 رسیدگی جنسی با فراوانی 8.55 درصد قرار داشتند. از لحاظ جنسیت بیشترین تعداد ماهیان نر در مرحله 3 رسیدگی جنسی با فراوانی 20.55 درصد و کمترین تعداد آنها در مرحله 6 رسیدگی جنسی با فراوانی 7.22 درصد جای گرفتند. در ماهیان ماده نیز بیشترین درصد آنها، در مرحله 3 رسیدگی جنسی با فراوانی 21.34 درصد و کمترین تعداد آنها در مرحله 7 رسیدگی با فراوانی 8.70 درصد بودند. میانگین قطر تخمک در ماهیان ماده از آبان ماه تا اردیبهشت ماه روند کاملا صعودی داشت و میانگین قطر آن در اردیبهشت ماه به 69.83±12.90 میکرون رسید.حداقل هم آوری مطلق 3005، حداکثر آن 13194 و میانگین آن 8038 عدد تخمک برآورد گردید. میانگین درصد شاخص رسیدگی جنسی  (GSI)برای ماهیان سفیدرودخانه ای نر 1.47±0.94 درصد و برای ماهیان سفیدرودخانه ای ماده 2.95±1.83 درصد بدست آمد. میانگین ضریب کیفیت یا ضریب چاقی یا Cf برای ماهیان نر 1.12±0.14 و برای ماهیان سفید رودخانه ای ماده 1.17±0.15 بدست آمد. با توجه به این بررسی زمان تخمریزی ماهی سفید رودخانه ای از اواسط اردیبهشت تا اواخر خرداد ماه است و نوع تخمریزی آنها به صورت یک مرحله ای است.

تعداد 90 نمونه از گوشت ماهیان صید شده از رودخانه بهشت آباد شامل کپور معمولی(Cyprinus carpio)  29 عدد، کاراس (Carassius auratus gibelio) 15 عدد، کولی (Alburnus alburnus) 27 عدد و سیاه ماهی آکولاتا (Capoeta aculeata) 19 عدد جمع آوری و پس از هضم نمونه ها به روش مرطوب، میزان فلزات سنگین سرب و کادمیم با استفاده از دستگاه اسپکترومتری جذب اتمی کوره اندازه گیری شد. صید ماهیان با استفاده از تور پرتابی در طی چهار فصل تابستان، پاییز و زمستان 1386 و بهار 1387صورت پذیرفت. نتایج بررسی نشان داد غلظت سرب و کادمیم در نمونه های کپور معمولی 181.6 و 91.03، در ماهی کاراس 191.07 و 88.13، کولی 145.7 و 70.85 و سیاه ماهی آکولاتا 117.92 و 60.68 میکروگرم در کیلوگرم است. میانگین کلی غلظت سرب و کادمیم در گوشت ماهیان مورد آزمون به ترتیب 159.02 و 78.09 میکروگرم در کیلوگرم بود ضمن اینکه میانگین غلظت کادمیم در نمونه های بررسی شده بیش از حداکثر مجاز اتحادیه اروپا بود. باقیمانده سرب و کادمیم به ترتیب در 10 درصد و 57.5 درصد از نمونه ها بیشتر از حداکثر میزان قابل قبول اتحادیه اروپا (50 میکروگرم در کیلوگرم) بود. بررسی آماری نشان داد اختلاف آماری معنی داری بین سطوح کادمیم و سرب در گوشت ماهیان مورد مطالعه با گونه ماهی وجود دارد (p<0.05). میزان غلظت بالای فلزات مذکور مخصوصا کادمیم در گوشت ماهیان رودخانه بهشت آباد را می توان به استفاده بی رویه از کودهای مورد مصرف در کشاورزی که در بسیاری موارد حاوی فلزات سنگین هستند و ورود پسآب آن به رودخانه نسبت داد.

در این تحقیق، تاثیر هورمون LHRH-A2 به تنهایی و همراه با آنتاگونیست دوپامین (پیموزاید) بر القای رسیدگی نهایی در ماهی گورامی سه خال مورد ارزیابی قرار گرفت. بدین منظور 80 قطعه ماهی ماده بالغ به وزن 2.5-3.5 گرم در 8 گروه تیماری مورد ارزیابی قرار گرفتند. ماهیان در گروه های مختلف تیماری تحت درمان با  LHRH-A2(دوزهای 2 و 8 میکروگرم در هر کیلو گرم وزن ماهی)، پیموزاید (دوز 50 میکروگرم در هر کیلو گرم وزن ماهی) و ترکیبی از LHRH-A2 و پیموزاید با دوزهای ذکر شده قرار گرفتند. 2 گروه به عنوان کنترل و 1 گروه به عنوان شاهد در نظر گرفته شد. کنترل های 1 و 2 به ترتیب دریافت کننده DMSO/PG به نسبت 1 به 9 و FIA/Saline به نسبت 1 به 1 بودند. 7 روز پس از انجام تزریقات، میانگین درصد شاخص گنادی و ساختار بافت شناسی تخمدان ماهیان تحت تیمار با گروه شاهد مقایسه گردید. بررسی نتایج حاصل از مقایسه میانگین درصد شاخص گنادی، اختلاف معنی داری را در تیمارهای دوم با درصد (4.477) GSI و پنجم با درصد (5.027) GSI که دریافت کننده دوز 8 میکروگرم LHRH-A2 به تنهایی و همراه با پیموزاید بودند، در مقایسه با گروه شاهد با درصد  (2.92) GSIنشان داد (P<0.05). این امر در بررسی مقاطع بافتی نیز مورد تایید قرار گرفت. نتایج بافتی، حاکی از تاثیرگذاری بیشتر تیمار پنجم بر تسریع رسیدگی نهایی در ماهی گورامی سه خال بود.

عوامل مختلفی بر رشد، درصد بقاء و کیفیت نوزادان فرشته ماهی (Pterophyllum scalare) تاثیر دارد. در این تحقیق، تاثیر دماهای مختلف ،بر میانگین وزن، طول و بقاء نوزادان فرشته ماهی مورد مطالعه قرار گرفت. نمونه ها در سه تیمار دمایی شامل 27، 29 و 31 درجه سانتی گراد و هر تیمار با سه تکرار قرار داده شدند. بدین ترتیب 9 دستگاه آکوآریوم به ابعاد 60×40×30 سانتی متر به این مطالعه، اختصاص داده شد. نوزادان با کرم خونی خشک پودر شده همرا با سیست پوسته زدایی شده آرتمیا، در یک دوره زمانی 30 روزه غذادهی شدند. طی این مدت سایر متغییرها شامل غذا،pH  و میزان اکسیژن محلول برای همه تیمارها، یکسان و مشابه بود.نتایج به دست آمده نشان داد، که دمای مناسب در رشد و بازماندگی نوزادان، تاثیر بسزایی دارد. تیمار دمایی 31 درجه سانتی گراد، نسبت به دو تیمار دمایی دیگر، بر میانگین وزن، طول و بقا نوزادان بیشترین تاثیر را داشت. میزان افزایش طول و درصد بقا نمونه های این تیمار اختلاف معنی داری را با نمونه های در دماهای 27، 29 درجه سانتی گراد و همچنین شاهد نشان داد (P<0.05) و تغییرات وزن در بین تیمارهای دمایی مختلف، تغییر ایجاد شده در دمای 27 درجه سانتی گراد با تیمارهای دمایی 29 و 31 درجه سانتی گراد معنی دار بوده (P<0.05)، در حالیکه اختلاف معنی داری، بین نتایج رشد دمای 29 درجه سانتی گراد با تیمار دمایی 31 درجه سانتی گراد مشاهده نگردید (P<0.05).

این تحقیق با هدف بررسی تاثیر آرتمیا ارومیانای غنی شده بر فاکتورهای هم آوری، درصد لقاح، درصد تفریخ، درصد بازماندگی لارو و فاصله بین تخم ریزی های متوالی و مدت زمان کل برای انجام هشت تخم ریزی، روی ماهی آنجل (Pterophyllum scalare) انجام شد. آزمایش با شش گروه غذایی شامل: غذای کنسانتره با 40 درصد پروتئین خام (گروه شاهد)؛ غذای کنسانتره+آرتمیای بالغ زنده؛ آرتمیای بالغ زنده؛ آرتمیای بالغ زنده غنی شده با اسید چرب غیر اشباع؛ آرتمیای بالغ زنده غنی شده با اسید چرب غیر اشباع و نیم گرم اسید اسکوربیک و در نهایت آرتمیای بالغ زنده غنی شده با اسید چرب غیر اشباع و یک گرم اسید اسکوربیک و هر تیمار با سه تکرار انجام شد. در این پژوهش 18 جفت مولد ماهی آنجل در مخازن شیشه ای با حجم 50 لیتر و در هر مخزن یک جفت ماهی نر و ماده، در دمای 28±1 درجه سانتی گراد،pH  بین 7.5 تا 8.3 و سختی کمتر از 170±10 میلی گرم در لیتر نگهداری شدند. مولدین چهار مرتبه در روز غذادهی شدند. بیشترین میزان هم آوری با میانگین 378 تخم، درصد لقاح به میزان 98.88، درصد تفریخ برابر 97.53 درصد در تیمار تغذیه شده با غذای آرتمیای زنده غنی شده با اسید چرب و بیشترین درصد بازماندگی لارو به میزان 93.34 در تیمار تغذیه شده با غذای آرتمیای زنده غنی شده با اسید چرب و 0.5 گرم اسید آسکوربیک (ویتامین C) مشاهده شد، که با تیمار شاهد اختلاف معنی داری نشان داد (P<0.05). کمترین مدت زمان برای انجام هشت تخم ریزی با 43 روز و کمترین فاصله بین تخم ریزی های متوالی با میانگین 5.99 روز نیز در تیمار تغذیه شده با غذای آرتمیا زنده غنی شده با اسید چرب و یک گرم ویتامین C مشاهده شد، که با تیمار شاهد و سایر تیمارها اختلاف معنی داری نشان داد (P<0.05). در نتیجه گیری کلی می توان بیان نمود که استفاده از غذای زنده نسبت به غذای کنسانتره سبب کاهش مدت زمان لازم برای انجام هشت تخم ریزی و افزایش هم آوری، درصد لقاح، درصد تفریخ و درصد بازماندگی لارو می شود. به علاوه غنی سازی آرتمیا این زمان را مجددا به صورت معنی داری کاهش می دهد. کاهش مدت زمان لازم برای تخم ریزی های متوالی اولا به لحاظ بهره وری زمانی و اقتصادی برای کارگاه های تکثیر و پرورش مفید است و ثانیا باعث استفاده بهینه از عمر مفید هر جفت مولد می شود.

منطقه جنگلی بوالحسن با مساحت 5725 هکتار در شمال شرقی شهرستان دزفول واقع شده است. این منطقه جزء جنگل های طبیعی و مناطق گردشگری در شهرستان دزفول می باشد. این منطقه از جمله عرصه هایی است که واجد پتانسیل های مناسب جهت توسعه کاربری گردشگری است. توریسم یکی از بزرگترین و سریعترین صنایع در حال رشد جهان است. در توسعه سریع صنعت توریسم، سریع ترین رشد در بخش اکوتوریسم بوده که بین 2.5 تا 7 درصد سریع تر از سایر بخش های توریسم توسعه یافته است. صنعت توریسم به عنوان صنعتی پویا با ویژگی های توسعه مدارانه خود نقش مهمی در اقتصاد کشورهای جهان ایفا می نماید. رشد این صنعت در هر کشور نیازمند استراتژی مناسب و برنامه مدیریتی موثر است. ارزیابی توان اکولوژیکی مناطق در راستای کاربری توریسم به عنوان ابزاری برای حصول به این هدف شناخته شده است. در این راستا و با توجه به ویژگی اکولوژیکی منطقه بوالحسن ارزیابی منطقه مورد مطالعه با استفاده از وزن دهی به معیارها با فرآیند تحلیل سلسله مراتبی در محیط نرم افزار Expert Choice به انجام رسید. در این تحقیق با کمک تحلیل سلسله مراتبی و سامانه اطلاعات جغرافیایی ارزشیابی معیارها صورت گرفته و با استفاده از این روش و انتقال داده ها وضعیت توان اکولوژیکی برروی نقشه نشان داده شده است. نتایج این مطالعه نشان می دهد که در حدود %74.18 معادل 4419 هکتار از منطقه دارای توان بسیار مطلوب برای توریسم گسترده، %18.21 معادل 1232 هکتار از منطقه دارای توان مطلوب و %7.7 معادل 84 هکتار دارای توان نامطلوب و %32.87 معادل 1881 هکتار از منطقه دارای توان بسیار مطلوب برای توریسم متمرکز، %15.6 معادل 882 هکتار از منطقه دارای توان مطلوب و %51.61 معادل 2970 هکتار دارای توان نامطلوب است.