پژوهش های علوم و فنون دریایی
سال:1388 | دوره:4 | شماره:3 |تعداد مقالات:9

به منظور تاثیر پربیوتیک اینولین بر عملکرد رشد، تغذیه و زنده مانی ماهی قزل آلای رنگین کمان (Oncorhynchus mykiss) آزمایش تغذیه ای با سه سطح اینولین 1، 2 و 3 درصد که با سطوح سلولز موجود در جیره شاهد جایگزین شده بودند در سه تکرار انجام شد. بچه ماهیان با میانگین وزنی 0.6±15.58 گرم به مدت 8 هفته با جیره های آزمایشی تغذیه شدند. نتایج نشان داد که در تیمارهای آزمایشی، سطوح مختلف پربیوتیک اینولین روی برخی شاخص های رشد نظیر وزن نهایی، نرخ رشد ویژه، ضریب رشد حرارتی و تولید خالص ماهی تاثیر مثبت و معنی دار نداشتند؛ به طوری که در سطح 3 درصد اینولین در جیره غذایی مقادیر فاکتورهای مذکور در مقایسه با سایر تیمارها کاهش یافت. در مقادیر ضریب تبدیل غذایی، کارآیی تغذیه، شاخص وضعیت و نسبت کارایی پروتئین تفاوت معنی داری مشاهده نگردید. در انتهای دوره پرورش تفاوت معنی داری در نرخ زنده مانی نیز مشاهده نگردید. نتایج این مطالعه نشان داد سطوح متفاوت پربیوتیک اینولین قابلیت تاثیر گذاری بالایی بر افزایش عملکرد رشد، تغذیه و زنده مانی در ماهی قزل آلا ندارند.

این تحقیق به منظور بررسی تغییرات مواد مغذی نیترات، فسفات و برخی عوامل فیزیکی و شیمیایی (pH، دما و شوری) از فروردین تا شهریورماه سال 1387 بصورت ماهانه انجام شد. نمونه برداری از سواحل جنوب شرقی دریای مازندران در هفت ترانسکت شامل 56 ایستگاه در سطح و عمق های 5 و 10 متر صورت پذیرفت. در این بررسی، دما 4.72±26.91 درجه سانتی گراد، شوری 2.33± 12.13قسمت در هزار، 8.69±0.079 ph، نیترات 0.016±0.061 و فسفات 0.011±0.017 میلی گرم در لیتر بدست آمد. حداقل و حداکثر میزان نیترات 0.021 تا 0.131 و میانگین فسفات 0.001 تا 0.096 میلی گرم در لیتر بود. این مقادیر در مقایسه با سواحل جنوب غربی دریای خزر بالاتر بود. غلظت نیترات در مناطق بررسی شده، دارای اختلاف معنی داری بود (P<0.05)، اما غلظت فسفات در کلیه ترانسکت ها اختلاف معنی داری نداشت (P>0.05). در بررسی غلظت نیترات، فسفات و دیگر پارامترها در ستون آب در اعماق کمتر از 10 متر، اختلاف معنی داری در هیچ کدام از مناطق وجود نداشت (P>0.05). میزان نیترات و فسفات در مقایسه با سال های قبل روندی افزایشی نشان می دهد.

این تحقیق با هدف تجزیه و تحلیل ریسک های زیست محیطی منطقه حفاظت شده حله بوشهر با استفاده از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) به انجام رسیده است. منطقه حفاظت شده حله با وسعت معادل48940.82  هکتار در مختصات جغرافیایی (24’’، ´38، (50o تا (23”،´56،(50o  طول شرقی و (24”، ´03، 29o) تا (50”، ´16، (29o عرض شمالی واقع است. در این تحقیق ابتدا جهت شناسایی ریسک های موجود در منطقه از روش دلفی استفاده شد. همچنین با توجه به بازدیدهای میدانی، مصاحبه با بومیان منطقه و در نهایت مطالعه اطلاعات پایه مربوط به منطقه، تعدادی ریسک به عوامل و فاکتورهای که توسط روش دلفی شناسایی شده بودند، اضافه شد. در نهایت 26 عامل ریسک در دو گروه حوادث طبیعی و ریسک های محیط زیستی، مشخص گردید. در مرحله بعد جهت تجزیه و تحلیل و اولویت بندی ریسک های شناسایی شده از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) استفاده شد. در این بررسی عوامل ریسک با استفاده از سه شاخص شدت اثر، احتمال وقوع و حساسیت محیط پذیرنده ارزیابی شدند. با احداث سد رییسعلی دلواری در بالادست منطقه حفاظت شده حله تقریبا 232300 متر مکعب از آب شیرین تالاب حله قطع گردیده و تنها، آب رودخانه دالکی که شور هم می باشد به تالاب می ریزد. این امر موجب تهدید تالاب، جانوران و گیاهان وابسته به تالاب می گردد. بنابراین آبگیری سد رییسعلی دلواری با وزن 0.116 در اولویت اول قرار می گیرد. بقیه عوامل ریسک در اولویت دوم تا بیست و ششم جای گرفتند. از جمله راهکارهای کنترلی که جهت کنترل ریسک ها پیشنهاد شده شامل متوقف کردن پمپاژ آب از تالاب و رعایت طول فصل شکار، تعداد و نوع مجاز شکار می باشد.

مطالعه حاضر با هدف مشخص کردن سطح برخی فاکتورهای سرمی ماهیان مولد بمنظور دستیابی به اطلاعات جدید در زمینه تغییرات فیزیولوژیک ناشی از تولید مثل و تاثیر فعالیتهای تولید مثلی بر شاخص های سرمی انجام پذیرفت. در این مطالعه مجموعا 42 عدد ماهی شامل 24 عدد مولد ماده و 18 عدد نر که بطور تصادفی انتخاب شده بود مورد بررسی قرار گرفتند. نمونه های خون از ماهیان مولد مرکز تکثیر و پرورش دشت آزادگان و در فاصله کوتاهی پیش از عملیات تخم گیری و پس از بیهوشی با عصاره گل میخک اخذ شد. پس از جدا کردن سرم، جهت اندازه گیری فاکتورهای سرمی به آزمایشگاه ارسال گردید. بررسی آزمایشگاهی نشان داد که میانگین کلی میزان کلسترول، گلوکز، کورتیزول، سدیم، پتاسیم، ازت اوره خون، ایمنوگلوبولین M در 42 ماهی مذکور به ترتیب 63.00 ±247.07، 50.14±17.85، 12.24±40.91، .93±5.07، 7.80±139.09، 68%±2.57، 0.66±1.46، 47.62±62.8 میلی گرم در دسی لیتر بود. رابطه سطح فاکتورهای سرمی با جنس و همچنین با تغییر شاخص های بیومتری ماهی نیز مورد بررسی قرار گرفت. نتایج بدست آمده نشان دهنده اختلاف معنی دار میزان ایمنوگلبولین M در دو جنس نر و ماده است (P<0.05). ولی سایر پارامترها اختلاف معنی داری در دو جنس نر و ماده ندارند (P<0.05). در مورد فاکتورهای پتاسیم، پروتئین تام و ایمنوگلبولین M نیز اختلاف معنی داری در ماهیان با اوزان و طول مختلف مشاهده می شود (P<0.05).

تحقیق حاضر برای بررسی پساب تاسیسات نفتی بهرگان در سال 1387 انجام شده است. بهرگان یکی از مناطق نفتی ایران، در سواحل استان بوشهر و در طول جغرافیایی شرقی 50o17’ و عرض جغرافیایی شمالی 29o50’ واقع شده است. از منطقه بهرگان روزانه 235,000 بشکه نفت صادر می شود. از این رو نفوذ هیدروکربن های نفتی به آب دریاچه از طریق حمل نقل و چه از طریق فاضلاب سایت بهرگان که مستقیما به دریا ریخته می شود اجتناب ناپذیر است. برای بررسی اثرات پساب این تاسیسات، میزان کل هیدروکربن های نفتی (TPH) در آب و رسوب محیط اطراف بهرگان اندازه گیری شده است. بدین منظور 13 ایستگاه در پهنه دریایی و ساحلی اطراف اسکله سنگی انتخاب شد. 3 نمونه نیز مستقیما از آب لوله فاضلاب و جریان کانال آب خروجی از سایت تهیه گردید. بر اساس روش MOOPAM1999 کل هیدروکربن های نفتی از نمونه های آب و رسوب استخراج گردید و در نهایت با استفاده از دستگاه FT-IR مقدار (TPH) در هر نمونه از آب و رسوب اندازه گیری شد. برای تحلیل اطلاعات و مقادیر بدست آمده نیز از نرم افزار SPSS استفاده شد. با بررسی داده ها مشخص شد میزان (TPH) وارد شده به محیط از طریق فاضلاب تاسیسات بیش ازحد مجاز تعیین شده توسط سازمان حفاظت محیط زیست می باشد و همبستگی مثبت و بالا بین میزان TPH در آب و در رسوب ایستگاهها وجود دارد.

در تحقیق حاضر بررسی درصد و شدت آلودگی انگی ماهیان غالب رودخانه نکا برای اولین بار گزارش می گردد. در این بررسی تعداد 200 عدد ماهی در زمستان 1387 و بهار و تابستان 1388 در 2 ایستگاه مختلف توسط تور پرتابی صید شدند که شامل ماهی سفید رودخانه ای(Leuciscus cephalus) (96 عدد و سیاه ماهی104) (Capoeta capoeta gracilis) عدد) بودند. ماهیان به صورت زنده به آزمایشگاه دانشگاه آزاد اسلامی قائم شهر منتقل شدند و قبل از بررسی، نمونه ها با روش قطع نخاع کشته، توزین و اندازه گیری طولی می شدند. یک گونه انگل تک یاخته ای ایکتیوفتیریوس مولتی فیلیئیس (Ichthyophthirius multifiliis) از آبشش هر دو ماهی سفید رودخانه ای سیاه ماهی جدا شد. انگل های پریاخته شامل: انگل های منوژن، گونه داکتیلوژیروس (Dactylgyrus sp.) و گونه دیپلوزئون (Diplozoon sp.) از آبشش؛ گونه ژیروداکتیلوس (Gyrodactylus sp.) از پوست و نماتود رافید آسکاریس آکوس (Raphidascaris acus) از روده ماهیان یاد شده جدا گردید. در این پژوهش 39.58 درصد از ماهیان سفید رودخانه ای و 45.19 درصد از سیاه ماهی ها به انگل های تک یاخته و پریاخته آلوده بودند که بیشترین درصد و شدت آلودگی به انگل گونه داکتیلوژیروس (Dactylogyrus sp.) اختصاص دارد.طبق بررسی های کتابخانه ای، انگل گونه دیپلوزئون  (Diplozoon sp.)برای اولین بار از ماهی سفید رودخانه ای در ایران گزارش می گردد.

از شهریور 1387 تا مرداد 1388، با نمونه برداری به صورت ماهانه در مجموع 281 نمونه سس ماهی کورا Barbus lacerta از رودخانه کسلیان مازندران به وسیله دستگاه الکتروشوکر صید و سپس مورد مطالعه واقع شدند. در این مطالعه 26 صفت ریخت سنجی و 10 صفت شمارشی مورد بررسی قرار گرفت. طبق نتایج بدست آمده میانگین ضریب تغییرات صفات ریخت سنجی سس ماهیان در فصول پاییز، زمستان، بهار و تابستان به ترتیب 19.38، 21.20، 22.61 و 26.02 درصد و در صفات شمارشی به ترتیب 6.16، 6.24،6.67  و 7.27 درصد می باشد. صفات ریخت سنجی قبل از تجزیه و تحلیل به جهت کاهش خطای حاصل از رشد آلومتریک استاندارد شدند. در مورد صفات ریخت سنجی 8 فاکتور که نشان دهنده 77.69 درصد تنوع صفات، در مورد صفات شمارشی 2 فاکتور که نشان دهنده 70.89 درصد تنوع صفات بین این چهار فصل بود جدا گردید. در نتایج بدست آمده با کمک روش تجزیه به مولفه های اصلی PCA (Principal Components Analysis) جدایی بین فصول دیده نشد و دارای همپوشانی به نسبت بالایی بودند. همچنین در صفات ریخت سنجی و شمارشی در 4 صفت اختلاف معنی داری دیده نشد (P>0.05) و در 26 صفت دیگر اختلاف معنی دار دیده شد .(P≤0.05) بین طول و وزن ماهیان در همه فصول همبستگی شدیدی برقرار می باشد (پاییز (r2=0.982) زمستان (r2=0.990)، بهار (r2=0.979) و تابستان r2=0.991))) ضریب رگرسیون (b) بدست آمده از رابطه طول – وزن و همچنین نتایج حاصل از تعیین الگوی رشد با کاربرد روش پائولی نشان داد که الگوی رشد سس ماهیان در فصول پاییز و بهار آلومتریک منفی، زمستان ایزومتریک مثبت و تابستان آلومتریک مثبت می باشد.

اثر آلومینیوم با غلظت های 0، 100، 200، 300، 400، 500 و 1000 میکرومولار بر روی فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدان، نیترات ردوکتاز، محتوای اسمولیت ها و برون ریزش آمونیوم بر روی جلبک Dunaliella salina Teodoresco مورد بررسی قرار گرفت. اثر آلومینیوم بر فعالیت پراکسیدازی، نیترات ردوکتازی، برون ریزش آمونیوم و محتوای گلیسین بتائین معنی دار نبود اما این غنصر باعث کاهش فعالیت کاتالازی، سوپر اکسید دیسموتازی (در غلظت  300میکرومولار) و افزایش فعالیت اسکوربات پراکسیدازی شد. همچنین آلومینیوم باعث کاهش محتوای پرولین در این جلبک شد. بنابراین می توان نتیجه گرفت که جلبک Dunaliella salina Teodoresco از طریق افزایش فعالیت آسکوربات پراکسیدازی قادر به تحمل تنش فلز آلومینیوم می باشد.