زیست شناسی دریا (بیولوژی دریا)
سال:1388 | دوره:1 | شماره:2 |تعداد مقالات:10

این تحقیق در پژوهشکده میگوی کشور در بوشهر در سال 1385 انجام شد. 5 نوع جیره غذایی با شماره1، 2، 3، 4و 5 با 35، 30، 25، 20 و 40 درصد پروتئین و 3300 کالری انرژی در کیلوگرم ساخته شد. میگو های 2 گرمی به مدت 60 روز در شوری 40.45-ppt پرورش داده شدند. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد مطلوبترین میزان بهره برداری از پروتئین خالص  (NPU)مربوط به جیره شماره 1 بود که با جیره هایی 3، 4 و 5 اختلاف معنی داری داشت (P<0.5) و هر چه میزان پروتئین جیره کاهش می یافت میزان بهره برداری از پروتئین خالص افزایش می یافت. نسبت بازده پروتئین(PER)  در جیره های مختلف با افزایش پروتئین جیره کاهش می یافت. میزان بازده پروتئین در جیره شماره 1 بالاتر از سایر جیره ها بود و اختلاف معنی داری با جیره های شماره 3، 4 و 5 داشت (P>0.05). بالاترین نسبت بازده غذایی(FER)  مربوط به جیره شماره 5 بود که اختلاف معنی داری با سایر جیره ها داشت (P>0.05). همچنین ضریب تبدیل غذایی(FCR)  در جیره شماره 5 پایین تر از سایر جیره ها و برابر 1.40 بود که اختلاف معنی داری با سایر جیره ها داشت (P>0.05).

در این پژوهش، فراوانی و پراکنش دوکفه ای های خانواده Veneridae در سواحل استان خوزستان در منطقه هندیجان، از تیر ماه 1384 تا خرداد ماه 1385 انجام شد. نمونه برداری بصورت فصلی و با استفاده از نمونه بردارVanveen Grab  از 5 ایستگاه به فاصله 0.5 مایل از هم و در محدوده عمق 8 متری انجام شد. طبق این بررسی 5 گونه متعلق به این خانواده شناسایی گردید که عبارتند از: Circenita callipyga, Gafrarium pectinatum, Bassina calophylla, Paphia gallus, Paphia textile بیشترین فراوانی متعلق به گونه C.callipyga با فراوانی %88.69 و تراکم 8668 عدد در متر مربع بوده، و سایر گونه ها درصد کمی را به خود اختصاص دادند. افراد جوان %9.3 از جمعیت و تراکم 971 عدد در متر مربع را به خود اختصاص داده اند. همچنین در مقایسه همبستگی تراکم گونه ها با عوامل محیطی مانند دما و شوری تفاوت معنی دار آماری مشاهده نگردید (P>0.05) ولی همچون بسیاری از ماکروبنتوزهای دیگر فراوانی دوکفه ایهای این خانواده با دانه بندی رسوبات از نوع سیلت- ماسه ای (با سایز 63 تا 125 میکرومتر) همبستگی نشان می دهد. بررسی شاخصهای پراکنش در مورد این خانواده نشان دهنده پراکنش ضعیف آن در این ناحیه است.

استفاده از دیازینون جهت کنترل آفات نباتی در بسیاری از مزارع کشاورزی که در مجاورت منابع آب شیرین واقع شده اند بسیار رایج می باشد. از اینرو در این مطالعه به بررسی سمیت تحت کشنده این آفت کش ارگانوفسفره‏ به عنوان یک آلاینده بوم سازگان های آبی، بر روی تغییرات آسیب شناسی بافت بیضه و تخمدان ماهی های کپور معمولی‏، Cyprinus carpio‏، پرداخته شده است. در این آزمایش ماهی ها به مدت 30 روز در معرض غلظت تحت کشنده 60mg/L و 120 دیازینون قرار داده شدند. تاثیرات آسیب شناسی بافتی دیازینون بر روی بافت بیضه و تخمدان ماهی های کپور معمولی‏، Cyprinus carpio‏، نیز با میکروسکوپ نوری مورد بررسی قرار گرفت. در این بررسی، تاثیر منفی دیازینون بر روی بافت بیضه و تخمدان ماهی ها مشخص گردید. از بین رفتن لوله های اسپرم ساز، آتروفی سلول ها و نیز پیدایش واکوئل در بافت بیضه از مهمترین تغییرات مشاهده شده در ماهی های تحت تیمار سم بود. آترزی سلول های اووسیت و افزایش فاگوسیتوز سلول های دژنره شده در بافت تخمدان نیز در ماهی های تحت تیمار سم دیازینون، مشاهده گردید. این تغییرات هیستوپاتولوژیک با افزایش غلظت سم، بطور معنی داری افزایش یافت.

در این مطالعه چرخه تولید مثلی، شاخص رسیدگی جنسی و طول بلوغ ماهی مید (Liza klunzingeri) در سواحل استان خوزستان (منطقه بحرکان) در طول یکسال از فروردین تا اسفند 1384 بررسی شد. 1880 قطعه ماهی بیومتری گردید و از این تعداد ماهی 947 قطعه در آزمایشگاه مورد بررسی قرار گرفتند. میانگین طول برای ماهیان نر و ماده به ترتیب 17.97±1.15، 19.11±1.49 سانتی متر و میانگین وزن برای ماهیان نر و ماده به ترتیب 73.43±13.71 و 85.91±20.95 گرم بود. میانگین شاخص رسیدگی جنسی(GSI)  در نرها و ماده ها به ترتیب 0.96±1.39 و در مادها 3.25±3.26 محاسبه شد و بالاترین میزان شاخص رسیدگی جنسی برای هر دو جنس در آذر ماه و پایین ترین میزان شاخص رسیدگی جنسی برای ماده ها در اردیبهشت و در نرها، در  مرداد و شهریور مشاهده شد. طول بلوغ در این گونه برابر 14.5 سانتیمتر محاسبه شد. بر اساس الگوی تولید مثلی، تخم ریزی ماهی مید در  آذر و دی  تشخیص داده شد.

در این تحقیق گونه خالص اسپیرولینا از اندونزی به منظور کشت به ایران منتقل شد. پس از بررسی های میکروسکوپی با استفاده از کلید شناسایی طبق شکل ظاهری، قطر و طول سلول، و اندازه تریکومهای جلبک سلول در محیط مایع و نیمه جامد به عنوان Arthrospira platensis شناسایی شد. جلبک در محیط آزمایشگاه طی 40 روز کشت داده شد و هر 2روز یکبار تراکم سلولها محاسبه شد. ابتدا در ظروف 300ml و سپس در ظروف 1.5 لیتری در شرایط آزمایشگاهی کشت داده شد و سپس با هدف تولید نیمه انبوه در شرایط گلخانه ای به منظور کنترل دما و با استفاده از محیط کشت جردن و نور غیر مستقیم خورشید در وان های 100 لیتری اسپیرولینا تولید گردید. هر کدام از تیمارها 5 تکرار داشتند. بیشترین تراکم سلولی در ظروف 300 میلی لیتری در یک دوره 18 روزه با 2 میلی لیتر در لیتر محیط کشت کانوی، 20 میلی لیتر در لیتر بذر اسپیرولینا با تراکم اولیه  17500سلول در لیتر در شرایط نوری 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی با لامپ فلورسانت 40 واتی و 24 ساعت هوادهی توسط لام نئوبار حدود 127500 سلول در لیتر و در ظروف 1.5 لیتری با همین شرایط و دوره 29 روزه تراکم سلولی 400000 سلول در لیتر حاصل گردید. در وان های 100 لیتری کشت نیمه انبوه  هنگامی که تراکم سلولی و اندازه اسپیرولینا مناسب بود برداشت بصورت نیمه مداوم صورت گرفت و توده زنده آن خشک گردید و اسپیرولینای پودری تهیه شد.

این تحقیق در یک مزرعه به مساحت چهل هکتار در مجتمع پرورش ماهی آزادگان (بیست کیلومتری اهواز - آبادان) انجام گردید در این پروژه روش مرسوم (یک برداشت در سال) پرورش ماهیان گرمابی با روش جدید (دو برداشت در سال) که برنامه تولید به دو دوره کوتاه شامل کشت اول و دوم است، مقایسه گردید. در کشت اول 2400 ماهی در هکتار با ترکیب ماهی فیتوفاگ 1000 قطعه به وزن اولیه 92.30±2.77 گرم، ماهی کپور 1000 قطعه به وزن اولیه 10.47±2.64 گرم، ماهی آمور 200 قطعه به وزن اولیه 101.43±14.92 گرم و ماهی بیگهد 200 قطعه به وزن 107.17±14.26 گرم رهاسازی گردید. پس از پایان دوره پرورش130 روزه ماهیان کشت اول صید گردیده و بعد از آبگیری دوباره 2600 ماهی در هکتار با ترکیب ماهی فیتوفاگ 1000 قطعه به وزن اولیه 130.80±5.77 گرم، ماهی کپور 1200 قطعه به وزن 9.57±2.45 گرم، ماهی آمور 200 قطعه به وزن اولیه 118.93±12.95 گرم و ماهی بیگهد 200 قطعه به وزن اولیه 161.13±9.43 گرم رهاسازی گردید. پس از دوره 215 روزه کشت دوم صید گردید. به منظور مقایسه تولیدات و بازدهی روش دو برداشت در سال و روش مرسوم در مجتمع (یک کشت یا یک برداشت در سال) 3 استخر یک هکتاری و 3 استخر دو هکتاری به روش یک برداشت در سال (روش مرسوم) به عنوان شاهد و 3 استخر یک هکتاری و 3 استخر دو هکتاری به روش دو برداشت در سال (روش جدید) انجام شد. استخرهای شاهد (روش مرسوم یا روش یک کشت در سال) به میزان 2800 قطعه ماهی در واحد سطح با ترکیب 1200 قطعه ماهی فیتوفاگ به وزن اولیه 71.23±2.62 گرم، 1200 قطعه ماهی کپور 2±0.5 گرمی، 200 قطعه ماهی آمور 75.07±4.42 گرمی و 200 قطعه ماهی بیگهد 79.70±3.21 گرمی رهاسازی گردید و پس از دوره 332 روزه ماهیان روش یک کشت در سال صید گردید. پس از پایان برنامه تولید و برداشت محصول تجزیه و تحلیل نتایج نشان داد میانگین تولیدات یک هکتار روش دو برداشت در سال 7151 کیلوگرم و میانگین تولیدات یک هکتار روش مرسوم 6516 کیلوگرم می باشد. لذا روش دو برداشت در سال 9.7 درصد افزایش تولیدات در واحد سطح (هکتار) نسبت به روش مرسوم دارد که تجزیه و تحلیل میانگین میزان تولید در واحد سطح هر دو روش نشاندهنده اختلاف معنی دار (P<0.01) می باشد.

این مطالعه در سال 1386-87 در 5 ایستگاه تعیین شده در تالاب شادگان انجام شد. نمونه برداری ماهانه از 4 ایستگاه واقع در تالاب با استفاده از کوادرت با سطح مقطع 625cm2 و از ایستگاه گرگر واقع در رودخانه جراحی با گرب پترسون با سطح مقطع 125cm2 انجام شد. جهت اندازه گیری میزان مود آلی از روش فیزیکی سوختن در دمای 550oC در کوره الکتریکی و به منظور آنالیز دانه بندی رسوبات، از روش سری الک استفاده شد. در طول یکسال نمونه برداری جمعا 14 گروه از ماکروبنتوزها شناسایی و جداسازی شدند. در بین گروههای شناسایی شده بیشترین درصد فراوانی مربوط به خانواده شیرونومیده (لارو دوبالان) با %91 و پس از آن کرمهای کم تار (اولیگوکیت) با %4 بوده است. بررسی تغییرات فروانی ماکروبنتوزها نشان می دهد که بیشترین فراوانی متعلق به ایستگاه عطیش بوده و کمترین فراوانی را ایستگاه خروجی شادگان (ورودی خور دورق) داشته است. نتایج سنجش میزان کل مواد آلی و دانه بندی رسوبات نشان می دهد که در کلیه ایستگاه ها میزان سیلت – کلی بالاتر از %77.8 بوده و دامنه درصد مواد آلی رسوبات (3.34-18.17) بوده که بیشترین و کمترین مقدار آن به ترتیب در ایستگاه مالح و ایستگاه گرگر اندازه گیری شده است. مقایسه مقادیر میانگین فراوانی ماکروبنتوزها در مطالعه اخیر با مطالعه سال 1374-75 نشان می دهد که فراوانی ماکروبنتوزها در ایستگاه عطیش و رگبه در مطالعه اخیر (سال 1386-87) نسبت به سال 1374-75 افزایش چشمگیری داشته است که این افزایش ناشی از حضور فراوانی لارو شیرونومیده ها بوده که موجوداتی مقاوم به آلودگی و شرایط نامتعادل محیطی هستند. همچنین دامنه شاخص تنوع شانون در ایستگاه های مورد مطالعه (0.99-0.37) بوده است که نشان دهنده وضعیت ناپایدار و نامطلوب اکولوژیکی است.

در این مطالعه تغییرات فصلی رژیم غذایی ماهی گل خورک Periophthalmodon schlosseri در سواحل خورسماعیلی از انشعابات خور موسی بررسی شد. نمونه برداری به مدت یک سال از تابستان 87 تا بهار 88 با استفاده از ساچوک و همچنین به صورت دستی انجام شد. ماهیان پس از صید، زیست سنجی و کالبدگشایی شدهو محتویات روده آنها به منظور بررسی ترکیب غذای استفاده شده مورد بررسی قرار گرفت. نتایج بررسی محتویات روده 85 قطعه ماهی و بررسی شاخص وقوع (Occurrence Index)، نشان داد که خرچنگ گرد به فراوانی 80 درصد، غذای اصلی این ماهی را تشکیل می دهد، و غذاهای فرعی به فراوانی شامل صدف، حشره و میگو بود و هیچ آیتم غذای اتفاقی مشاهده نشد.