زیست شناسی دریا (بیولوژی دریا)
سال:1390 | دوره:3 | شماره:12 |تعداد مقالات:11

مطالعه حاضر در سال 1389 به منظور درک صحیح از ترکیب گونه های خرچنگ مورد صید در آب های زیر جزر و مدی دریای عمان انجام گردید. بدین منظور با استفاده از یک شناور صید صنعتی ترالر کلاس فردوس، از تنگه هرمز تا منطقه دریایی میدانی با در نظر گرفتن 56 ایستگاه دریایی از عمق 9 تا 87 متر نمونه برداری شد. در این مطالعه 13 گونه خرچنگ از 8 جنس متعلق به 7 خانواده شناسایی گردید. بیشترین فراوانی با 56 درصد به خانواده Portunidae با اهمیت تجاری زیاد و کمترین فراوانی نسبی با 2 درصد به خانواده های Galenidae و Parthenopidae با اهمیت تجاری کم، تعلق داشت.

در این مطالعه اثر فلزات سنگین کبالت و نیکل بر LC50 و پروتئین Artemia urmiana در سال 1389 مورد بررسی قرار گرفت. ناپلیوس ها به مدت 6 روز در غلظت های مورد نظر پرورش یافتند. برای غذا دهی از جلبک کلرلا و مخمر استفاده شد. درجه حرارت در طول پرورش 28-20 درجه سانتی گراد، شوری 28 قسمت در هزار و نور دهی 12:12 (تاریکی: روشنایی) بود. پس از 6 روز آرتمیاها برای سنجش پروتئین برداشته شدند. مقادیر پروتئین در مجاورت غلظت های مختلف کبالت و نیکل اختلاف معنی داری را نشان دادند (P£0.05). بیشترین میزان پروتئین در مجاورت کبالت متعلق به غلظت 41 میلی گرم در لیتر و برابر با 3.13 درصد و در مجاورت نیکل در غلظت 167 میلی گرم در لیتر و برابر با 14.90 درصد بود. میزان LC5024h آرتمیا در مجاورت فلز کبالت 403.7 میلی گرم در لیتر و در مجاورت فلز نیکل 384 میلی گرم در لیتر محاسبه شد.

این مطالعه به منظور بررسی تاثیر برخی پارامترهای محیطی بر پراکنش مرجان ها در زیستگاه های مصنوعی احداث شده در سواحل بحرکان واقع در شمال شرقی خلیج فارس انجام شد. نمونه های مرجانی به صورت فصلی از بهار تا زمستان 1388 از 4 ایستگاه به طور تصادفی و با استفاده از کوادرات 0.25×0.25 متر، از طریق غواصی جمع آوری شدند. اندازه گیری بیوماس بر اساس وزن تر گونه های مختلف مرجان نرم نشان داد که مرجان ها در زیستگاه های مصنوعی به غالب بودند. فاکتورهای فیزیکی و شیمیایی آب از قبیل دما، شوری، کدورت، میزان اکسیژن محلول و pH در فصول مختلف اندازه گیری شد و ارتباط آنها با میزان بیوماس تر مرجان ها مورد بررسی قرار گرفت. در طول دوره نمونه برداری بیوماس کل مرجان ها در ایستگاه ها و فصول مختلف اختلاف معنی داری را نشان نداد (P<0.05). همچنین نتایج مشخص کرد که از میان این فاکتورهای فیزیکی و شیمیایی تنها میان شوری آب و میزان بیوماس تر مرجان ها همبستگی معنی داری وجود داد (R2=0.82). pH نیز کمترین میزان همبستگی (R2=0.21) را با میزان بیوماس مرجان ها نشان داد.

تحقیق حاضر به مدت یک سال بر روی فیل ماهیان 4 تا 5 ساله پرورشی از تابستان 1384 تا بهار 1385 در استخرهای ایستگاه تحقیقات شیلات بافق صورت گرفت. پس از خونگیری از ساقه دمی ماهیان و جداسازی سرم توسط سانتریفوژ و نگهداری در دمای 4- درجه سانتی گراد، آنالیز گلوکز توسط روش آنزیماتیک و دستگاه اتوآنالایزر، آنالیز کلسیم و منیزیم با روش اسپکتروفتومتری و آنالیز سدیم و پتاسیم با دستگاه فلم فتومتر و هورمون های کورتیزول، تستوسترون، پروژسترون و استرادیول به روش RIA و با استفاده از دستگاه گاماکانتر در آزمایشگاه مرکزی یزد صورت گرفت. نتایج نشان داد که برخی از فاکتورهای بیوشیمیایی خون با یکدیگر ارتباط معنی داری دارند (P<0.5)، به طوری که شامل گلوکز با کلسیم، سدیم با پتاسیم، سدیم با منیزیم، پتاسیم با کلسیم و پتاسیم با منیزیم دارای رابطه مستقیم بوده است. از بین هورمون های جنسی تنها بین تستوسترون و استرادیول خون ارتباط معنی دار به صورت مستقیم مشاهده شد. نتایج نشان داد که کورتیزول با گلوکز، سدیم و پتاسیم دارای ارتباط معنی داری می باشد که تمامی این ارتباطات مستقیم بوده و با افزایش گلوکز، سدیم و پتاسیم خون، میزان کورتیزول افزایش می یابد. کورتیزول با همه هورمون های جنسی ارتباط معکوس داشته و با افزایش مقادیر هورمون های جنسی، کورتیزول کاهش می یابد. رابطه کورتیزول با سایر پارامترها قوی تر بوده و علیرغم عدم معنی داری با هورمون های جنسی، این ارتباط معکوس است. ارتباط استرادیول با تستوسترون و کلسیم نیز مشابه گزارشات دیگر در این زمینه می باشد.

این تحقیق در راستای برنامه های راهبردی ملی شیلات و محیط زیست کشور و به منظور دستیابی به هدف کلی طبقه بندی و کدبندی ناحیه ساحلی از دیدگاه اکولوژیک بر اساس معیارهایCoastal and Marine Ecological Classification Standard (CMECS) در سال 1389 انجام گرفته است. با استفاده از مطالعات کتابخانه ای، بررسی های میدانی و تجزیه و تحلیل تصاویر ماهواره ای و نقشه های پوشش مکانی و بر اساس دو گروه از لایه های اطلاعاتی شامل اجزای ژئومورفولوژی سطح و اجزای پوششی زیستی انجام و در نهایت زیستگاه ها کدبندی شدند. نتایج حاصل از بررسی های انجام گرفته مشخص نمود که تنوع زیستگاهی منطقه مورد مطالعه (مازندران) محدود به چهار گروه زیستگاه های ساحلی، شنی - ماسه ای به عنوان گروه غالب و زیستگاه های مصبی (رودخانه های دائمی و فصلی)، تالابی - نیزاری و جنگلی می باشد. تاثیرپذیری از تغییرات محیطی (فصل) برای دو دوره نوسانات زمانی بهار - تابستان و پاییز - زمستان از یکدیگر متمایز و قابل تفکیک می باشند.

تحقیق حاضر در زمستان 89 و تابستان 1390 به منظور تعیین میزان غلظت فلزات سنگین سرب، کادمیوم و نیکل در بافت کبد و عضله ماهی قباد (Scomberomorus guttatus) در خلیج فارس و محدوده بندرعباس انجام گرفت. 20 قطعه ماهی قباد از نقطه نظر آلودگی به فلزات سنگین مورد بررسی قرار گرفتند. برای استخراج فلزات از بافت کبد و عضله از روش هضم شیمیایی ماکروویو دایجست استفاده و آنالیز فلزات توسط دستگاه جذب اتمی VARIAN مدل AA 100 صورت پذیرفت. میانگین غلظت فلزات سرب، کادمیوم و نیکل در کبد به ترتیب 0.04652±0.03897، 0.3536±0.03552 و 0.5010±0.06972 و در عضله به ترتیب 0.2934±0.02661، 0.0375±0.00319 و 0.2667±0.04930 بر حسب میکروگرم بر وزن خشک بدست آمد. بر اساس آزمون کروسکال - والیس غلظت فلزات سنگین (سرب، کادمیوم و نیکل) بین بافت های کبد و عضله تفاوت معنی دار نشان داد (P<0.05).

این تحقیق به منظور بررسی غلظت کادمیوم و سرب در بافت های عضله و کبد کوسه چانه سفید (Carcharhinus dussumieri) و کوسه چاک لب (Rhizoprion odonacutus) در سواحل بندرعباس در زمستان 1389 انجام گردید. غلظت کادمیوم و سرب با دستگاه جذب اتمی مدل Perkin Elmer 800 تعیین شد. میانگین (±SD) غلظت کادمیوم و سرب در بافت عضله کوسه چانه سفید به ترتیب <0.02 و 0.13±0.02 و کوسه چاک لب به ترتیب <0.02 و 0.09±0.01 میکروگرم بر گرم وزن تر بدست آمد، در حالی که میانگین غلظت کادمیوم و سرب در بافت کبد کوسه چانه سفید به ترتیب 0.09±0.01 و 0.40±0.03 و کوسه چاک لب به ترتیب 0.06±0.01 و 0.32±0.04 میکروگرم بر گرم وزن تر بود. بین غلظت کادمیوم در بافت کبد و غلظت سرب در بافت های عضله و کبد کوسه چانه سفید با کوسه چاک لب اختلاف معنی داری بدست آمد (P<0.05). غلظت کادمیوم در بافت کبد و میزان سرب در بافت های عضله و کبد هر دو گونه با متغیرهای زیستی طول چنگالی و وزن همبستگی معنی دار و مثبتی حاصل شد (P<0.05). نتایج نشان داد تجمع فلزات سنگین به نوع عنصر، بافت، گونه و فعالیت های متابولیسمی بدن بستگی دارد. در این مطالعه، میانگین غلظت کادمیوم و سرب در بافت کبد کوسه چانه سفید و کوسه چاک لب بیشتر از حداقل استانداردهای ارائه شده توسط اتحادیه اروپا و کمیسیون مشترک WHO/FAO بدست آمد.

در این مطالعه تراکم و پراکنش سیانوباکتری های بخش جنوبی دریای خزر با توجه به تغییرات فصول در دو فصل تابستان و پاییز 1388 در محدوده تنکابن تا امیرآباد مورد بررسی قرار گرفت. طی این تحقیق از اعماق 5، 10، 20، 50 و 100 متری ایستگاه های تنکابن، نوشهر، بابلسر و امیرآباد نمونه برداری به وسیله روتنر انجام شد. نمونه ها با فرمالین 2.5 درصد تثبیت و جهت بررسی های کمی و کیفی به آزمایشگاه انتقال یافتند. نتایج بدست آمده از این تحقیق نشان داد از مجموع 10 گونه سیانوباکتری شناسایی شده در این منطقه گونه های غالب تمام ایستگاه ها و اکثر اعماق را .Oscillatoria sp و  Lingbya sp.تشکیل می دهند. Oscillatoria sp با 56 درصد در فصل تابستان و 54 درصد در فصل پاییز و  Lingbya sp.با 43 درصد در فصل تابستان و 40 درصد سیانوباکتری ها در فصل پاییز را شامل می شود. با توجه به بالا بودن دما در فصل تابستان فراوانی این دو گونه غالب 19 برابر فصل پاییز می باشد.