اکوبیولوژی تالاب (تالاب)
سال:1396 | دوره:9 | شماره:33 |تعداد مقالات:8

گل فشان گمیشان در 7 کیلومتری شهرستان گمیشان واقع شده است. نمونه برداری جهت انجام آزمایش در مرداد ماه سال 1392 از این گل فشان انجام گرفت. دمای گل در زمان نمونه برداری 1± 38 درجه سانتی گراد و pH 1± 8 بود. میزان شوری 34 گرم بر لیتر اندازه گیری شد. یون های سدیم و کلر بیشترین میزان و آهن کمترین میزان یون ها را در ترکیب گل به خود اختصاص داده بودند. از محیط کشت مناسب جهت جداسازی باکتری های نمک دوست نسبی و تحمل کننده نمک استفاده شد. تعداد سلول های به دست آمده درروش شمارش کلنی حدود 106× 3-1 سلول در هر میلی لیتر بود. 122 سویه خالص سازی شدند و از میان این تعداد، 42 سویه بر اساس صفات مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی اولیه انتخاب و با تکثیر و تعیین ترادف ژن S rRNA16 شناسایی شدند. جنس های Halomonas (20 درصد)، Arthrobacter (5 درصد)، Kocuria (5 درصد)، Thalassobacillus (5 درصد)، Marinobacter (20 درصد)، Paracoccus (5 درصد)، Roseovarius (5 درصد)، Jeotgalicoccus (5 درصد)، Bacillus (15 درصد)، Staphylococcus (15 درصد) جدا شدند. آنزیم های اکسیداز و کاتالاز در همه سویه ها بررسی شدند. 4/98 درصد سویه ها کاتالاز مثبت و 7/69 درصد اکسیداز مثبت بودند.

امروزه به دلیل رشد روز افزون جمعیت تغییر پوشش/کاربری نامتناسب اراضی یکی از مسائل اساسی جهانی است که دارای تبعات متعددی است. اثرات نسبی پوشش های مختلف روی کیفیت و کمیت آب های زیرزمینی هنوز به خوبی شناخته نشده است که بایستی با جزئیات بیشتر مورد بررسی قرار گیرد. هدف اصلی از این مطالعه، تاثیر تغییرات مختلف پوشش/کاربری اراضی بر کیفیت و کمیت آب زیرزمینی بوده است. دشت مهران با مساحت 317 کیلومتر مربع درجنوب غربی استان ایلام به عنوان منطقه مورد مطالعه انتخاب گردید. جهت تهیه نقشه پوشش/کاربری اراضی از تصاویر ماهوره لندست مربوط به سال های 2000 و 2015 استفاده گردید. به منظور بررسی این تغییرات با کیفیت آب زیرزمینی از آمار کیفی پارامتر های EC، TDS و TH در بازه زمانی 1394-1379 استفاده گردید. نتایج این مطالعه بیانگر این است که تغییرات پوشش/کاربری اراضی، بویژه افزایش اراضی مسکونی و کشاورزی آبی و دیم هر کدام به ترتیب به میزان 37، 740 و 612 هکتار، بخصوص در شمال غرب و غرب منطقه که دارای زمین های حاصلخیز و جمعیت بالایی می باشد با بهره برداری بیش از حد از آب های زیرزمینی، زمینه را برای کاهش کیفیت و کمیت سفره های آب زیرزمینی فراهم ساخته است. بطوری که میانگین کاهش تراز آب زیرزمینی بطور سالانه 80 سانتیمتر می باشد، که این افت با کاهش کیفیت در برخی پارامترها همراه بوده است.

در این تحقیق ساختمان و پویایی جمعیت ماکروبنتوزها در تالاب فوق شور لیپار واقع در 19 کیلومتری شرق چابهار در استان سیستان و بلوچستان موردبررسی قرار گرفت. لذا بدین منظور نمونه برداری از رسوب و عوامل محیطی نظیر دما، شوری، Do و اسیدیته به منظور بررسی جوامع بنتیک، دانه بندی، مواد آلی و سنجش عوامل محیطی در 5 ایستگاه از تالاب لیپار از آذر 1392 تا اردیبهشت 1393 صورت گرفت. میانگین تراکم جمعیت ماکروبنتوز در ایستگاه 3 با تعداد 1441 عدد در مترمربع دارای بیشترین تراکم ماکروبنتوز در 6 ماه نمونه برداری بوده و پس ازآن ایستگاه های 5، 4، 2 و 1 به ترتیب با مقادیر 1043، 580، 141 و 108 عدد در مترمربع بودند. جمعیت ماکروبنتوز با تعداد 1078 عدد در مترمربع در اردیبهشت ماه دارای بیشترین تراکم و سپس ماه های بهمن، اسفند، آذر، دی و فروردین به ترتیب با تعداد 717، 675، 541، 523 و 441 عدد در مترمربع در رتبه های بعدی ازنظر تراکم جمعیت ماکروبنتوز قرار دارند. از بین گروه های ماکروبنتوز فقط سه گروه شیرونومیده، فرامینیفرا و شکم پایان مشاهده گردیدند. در بین عوامل محیطی شوری با میانگین 90± 137 و دما با میانگین 5± 25 دارای نوسانات بالایی می باشند. ضریب همبستگی بین عوامل محیطی و تراکم ماکروبنتوزها تنها بین ذرات شن و ماکروبنتوز همبستگی معنی داری (01/0>P) نشان داد. به نظر می رسد مجموعه ای از شرایط محیطی استرس زا مانند شوری بالا، درجه حرارت بالا، وجود مواد آلی زیاد و ریز بودن ذرات در اکثر ایستگاه های موردمطالعه در تالاب لیپار موجب شده است تا این اکوسیستم یک اکوسیستم تحت استرس بوده و گروه های حساس به استرس های محیطی از محیط حذف شده و گروه های مقاوم به شرایط بد محیطی غالب گشته اند.

امروزه گردشگری به عنوان مهم ترین صنایع توسعه پایدار در هر جامعه ای به حساب می آید. مطالعات نشان داد که دلبستگی به مکان می تواند نقش عمده ای در تصورات ذهنی گردشگران داشته باشد که منجر به افزایش جذب گردشگران می شود. ازاین رو هدف از پژوهش حاضر بررسی ارتباط و تأثیرگذاری دلبستگی مکان بر تصورات ذهنی گردشگران تالاب میانکاله و ارتباط آن ها با عوامل دموگرافیک می باشد. روش تحقیق توصیفی-تحلیلی از نوع پیمایشی است و ابزار بکار برده پرسشنامه می باشد. جامعه ی آماری شامل کلیه ی گردشگران مراجعه کننده به منطقه تالاب میانکاله در سال 94 بوده است. حجم نمونه ی آماری بر اساس فرمول کوکران تعداد 378 نفر برآورد شد. از روش رگرسیون خطی برای بررسی ارتباط بین سه مولفه احساسی، عملکردی و معنایی از دلبستگی مکان و تصورات ذهنی استفاده شده است و همچنین آزمون T-Test و ANOVA برای بررسی میزان تفاوت ها بکار برده شده است. نتایج از آزمون همبستگی نشان داد که بین متغیرهای دلبستگی به مکان و متغیرهای تصورات ذهنی رابطه مستقیم و در حد متوسط به بالا وجود دارد، بدین معنی که با بالا رفتن دلبستگی به مکان، اثر متغیرهای تصورات ذهنی نیز به نسبت خوبی در بین گردشگران بالا خواهد رفت. علاوه بر این نتایج از آنالیز رگرسیون خطی نشان داد که از میان مؤلفه های دلبستگی به مکان ارتباط معنی داری بین دو مولفه احساسی و عملکردی با تصورات ذهنی دارد. مؤلفه احساسی اثر مثبت روی تصور ذهنی افراد از منطقه تالاب میانکاله گذاشته است. نتایج بیان می کند که گردشگران حس مثبتی به تالاب دارند آنجا را مکانی آرام می بینند که می توانند به آرامش برسند و دوست دارند مدت بیشتری در آن بمانند. مؤلفه های عملکردی تاثیر منفی بر تصورات ذهنی افراد داشت. در بررسی دلبستگی به مکان برحسب جنسیت و تاهل تفاوت معناداری یافت شد.

تحقیق حاضر در بهار 1392، به منظور آگاهی از وضیعت دریاچه شورمست نسبت به فلزات سنگین (سرب، مس و کادمیوم) انجام شد. نمونه های رسوبات سطحی، رسوبات عمقی، آب و گیاه آبزی آلاله آبی (Ranunculus fluitans) از 4 ایستگاه برداشت شدند. جهت استخراج فلزات از نمونه های موردمطالعه، از روش شیمیایی هضم مرطوب و تعیین غلظت فلزات سنگین به وسیله دستگاه جذب اتمی (AAS) استفاده شد. تجزیه تحلیل داده ها به کمک نرم افزار SPSS 19 و آنالیز واریانس یک طرفه (ANOVA) انجام گرفت. نتایج نشان داد که میانگین سطوح سرب، مس و کادمیوم در نمونه های رسوبات سطحی جمع آوری شده از ایستگاه های مختلف به ترتیب 3/117، 1/33 و 2/11 (قسمت در میلیون) برحسب وزن خشک، در رسوبات عمقی 8/30، 6/14 و 0/8 (قسمت در میلیون) برحسب وزن خشک، در گیاه آبزی آلاله آبی Ranunculus fluitans به ترتیب 2/60، 3/10 و 2/16 (قسمت در میلیون) برحسب وزن خشک و در نمونه های آب به ترتیب 01/1، 01/0 و 05/0 (قسمت در میلیون) می باشد. مقایسه آماری میزان فلزات سرب، مس و کادمیوم در رسوبات سطحی، رسوبات عمقی، گیاه آبزی و آب اختلاف آماری معناداری را نشان داد. در این تحقیق میانگین غلظت فلزات سنگین در رسوبات سطحی، حداکثر و در آب، حداقل می باشد. نتایج حاصله نشان داد که میزان فلزات سرب و کادمیوم نمونه های آب در مقایسه با استاندارد سازمان بهداشت جهانی و استاندارد سازمان حفاظت محیط زیست آمریکا بالاتر بوده است.

این تحقیق با هدف تعیین وضعیت میزان فلزات سنگین جیوه، آرسنیک، نیکل و کادمیوم در آب، رسوبات و چهار گونه گیاهان آبزی رودخانه کرخه انجام شد. نمونه برداری آب، رسوبات و 4 گونه گیاهان آبزی عدسک آبی (Lemna gibba)، گندمک آبی (Vallisneria spiralis)، ناز باتلاقی (Bacopa monnieri)، آلاله آبی (Ranunculus fluitans) از 3 ایستگاه در شمال، مرکز و جنوب رودخانه کرخه واقع در شمال استان خوزستان در فصل بهار انجام شد. نتایج فلزات سنگین در آب، رسوبات و برگ گیاهان آبزی با 30 تکرار به کمک نرم افزار SPSS18مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. سنجش فلزات سنگین مورد مطالعه به روش جذب اتمی و سیستم کوره گرافیتی و هیدرید با کمک دستگاه Perkin Elmer 4100 انجام شد. بالاترین میزان جیوه، کادمیوم، نیکل و آرسنیک در آب به ترتیب 59/0± 55/10، 27/0± 21/3، 22/0± 68/2 و 26/0± 88/2 میکروگرم در لیتر بود. پایین ترین میزان جیوه، کادمیوم، نیکل و آرسنیک در رسوبات به ترتیب 96/0± 22/20، 26/0± 03/5، 76/0± 57/6 و 38/0± 31/3 میکروگرم در کیلوگرم به دست آمد. بالاترین و پایین ترین میزان جیوه در دو گیاه آبزی آلاله آبی و گندمک آبی به ترتیب 056/0± 71/9 و012/0± 79/4 میکروگرم درکیلوگرم مشاهده شد. میزان کادمیوم، نیکل و آرسنیک در گیاه ناز باتلاقی بالاتر از سایر گیاهان آبزی به ترتیب 001/0± 22/0، 007/0± 33/1 و 004/0± 34/0 میکروگرم در کیلوگرم بود (05/0P<). پایین ترین میزان نیکل و آرسنیک به ترتیب 004/0± 16/0 و 002/0± 01/0میکروگرم در کیلوگرم در گیاه عدسک آبزی مشاهده شد. با توجه به نتایج گیاه آبزی ناز باتلاقی توانایی جذب و تجمع بالای فلزات سنگین جیوه و نیکل را داشت. میزان جیوه در آب رودخانه کرخه بالاتر از حد مجاز استاندارد ملی ایران و سازمان بهداشت جهانی بود، اما میزان کادمیوم، نیکل و آرسنیک در مقایسه با آستانه مجاز استاندارد ملی ایران و استانداردهای جهانی نظیر آژانس حفاظت محیط زیست آمریکا و سازمان بهداشت جهانی پایین تر بود.

شاخص اقلیم آسایش گردشگری"Tourism climate index" شاخصی است که به طور سیستماتیک تأثیر عناصر اقلیمی را بر گردشگری مشخص می نماید. برای استفاده از این شاخص به آمارهای ثبت شده درایستگاه های هواشناسی نیاز است. استفاده از این آمار برای تحلیل وضعیت شاخص اقلیم آسایش گردشگری در یک شهر یا منطقه محدود مناسب است اما تحلیل شاخص براساس ایستگاه ها به تنهایینمی تواند بیانگر وضعیت واقعی این شاخص گردشگری در یک منطقه باشد. به این منظور لازم است وضعیت در نقاط بدون آمار هم بررسی شده و مورد تجزیه وتحلیل قرار گیرد. نرم افزارهایGIS با توانایی میان یابی داده های نقطه ای به پهنه ای و میان یابی این امکان را فراهم می آورد تا بتوان بر اساس داده های نقطه ای برداشت شده در ایستگاه ها، شاخص اقلیم آسایش گردشگری را برای یک پهنه محاسبهنمود و آن را مورد تجزیه وتحلیل صحیح قرار دهند، تالاب پیرسلمان در استان همدان و شهر اسدآباد در ردیف تالاب های فصلی واقع است، این تالاب شبیه کاسه ای است که عمق متوسط آن یک و حداکثر دو متر می باشد، آب تالاب پیرسلمان از جوشش چشمه هایی که از کف تالاب می جوشند تأمین می گردد. وسعت آن در حدود 21 هکتار الی 15 هکتار است. تالاب پیر سلمان در حدوده 1920 متر از سطح دریا ارتفاع دارد. در این پژوهش با استفاده از شاخص اقلیم آسایش گردشگری و همچنین با استفاده از امکانات GISزمان های مساعد جهت حضور گردشگران در پیرسلمان مشخص شده است. داده های مورد استفاده در این پژوهش مربوط به میانگین هفت پارامتر اقلیمی در ایستگاه های سینوپتیک و کلیماتولوژی درون و اطراف استان همدان و تالاب پیرسلمان در سال 1389 بوده است. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد، شاخص اقلیم آسایش گردشگری تالاب نمایشه های خرداد و شهریور دارای شرایط ایده آل و رتبه ای بالا بوده که این شرایط نشان دهنده بهترین ماه های سال از لحاظ اقلیمی برای حضور گردشگر در تالاب می باشد، در ماه های اردیبهشت، تیر، مرداد و مهر این شاخص عالی بوده، در ماه فروردین بسیار خوب و در ماه های بهمن، اسفند و آبان شاخص اقلیم آسایش گردشگری تالاب دارای رتبه ای قابل قبول و ماه های دی و آذر شاخص اقلیم آسایش گردشگری در حد مرزی قرار دارد.

بخشی از رودخانه کارون در محدوده شهر اهواز است، این منطقه ازجمله عرصه هایی است که واجد پتانسیل های مناسب جهت توسعه کاربری گردشگری است. گردشگری یکی از بزرگ ترین و سریع ترین صنایع در حال رشد جهان است، صنعت گردشگری به عنوان صنعتی پویا با ویژگی های توسعه مدارانه خود نقش مهمی در اقتصاد کشورهای جهان ایفا می نماید. ارزیابی توان اکولوژیکی رودخانه ها در راستای کاربری گردشگری به عنوان ابزاری برای حصول به این هدف شناخته شده است. روش تحقیق توصیفی تحلیلی و پیمایشی بوده در این پژوهش سعی شده با استفاده از مدل AHP برای توسعه گردشگری منطقه مورد مطالعه ارائه گردد. در ابتدا مرز محدوده موردمطالعه بر روی نقشه توپوگرافی مشخص شد و متعاقبا نقش های طبقات ارتفاعی، شیب، جهت، بافت خاک، تراکم پوشش گیاهی، زمین شناسی و در همین راستا جهت تحلیل پرسشنامه ها به تعداد 35 نفر از کارشناسان گردشگری استان استفاده شد. وزن هریک از معیارها در اختیار کارشناسان جهت امتیازی قرار داده شد که پس از جمع آوری پرسشنامه ها وارد نرم افزار Expert choice آمده معیارها دارای اولویت جهت نقشه سازی مشخص شده پس ازآن نسبت به تلفیق نتایج GIS با AHP اقدام نموده و نقشه توان جهت کاربری گردشگری تعیین گردید. نتایج این مطالعه که در سال 93-94 انجام شد نشان می دهد که در حدود 93 درصد معادل 137858 هکتار از منطقه دارای توان بسیار مطلوب، برای توریسم گسترده 2 درصدمعادل 3453 هکتارا ز منطقه دارای توان مطلوب و 5 درصد معادل 7341 هکتار دارای توان نامطلوب و 82 درصد معادل 137379 هکتار از منطقه دارای توان بسیار مطلوب برای توریسم متمرکز 17 درصد معادل 27792 هکتار از منطقه دارای توان مطلوب و 1 معادل 2211 هکتار دارای توان نامطلوب است.