مدلسازی اقتصادی
سال:1389 | دوره:4 | شماره:1 (پیاپی 11) |تعداد مقالات:10

در این مقاله مکانیزم انتقال پولی در اقتصاد ایران در چارچوب کانال های اعتباری، نرخ ارز، قیمت دارایی ها و نرخ بهره با استفاده از الگوهای خودهمبسته برداری و داده های فصلی سال 1367 تا 1386 مطالعه شده است. نتایج مطالعه حاکی از آن است که اثر شوک پولی بر تولید به لحاظ آماری، معنادار نیست ولی واکنش تورم به شوک پولی تقریبا هم زمان و قابل ملاحظه می باشد. نتایج تجزیه واریانس تولید و سطح عمومی قیمت ها نیز موید نکته فوق است، به طوری که سهم اختلالات پایه پولی از نوسانات تولید و تورم به ترتیب معادل 5.7 و 72 درصد می باشد. متناظر با عدم اثرپذیری تولید از شوک پولی، کانال های انتقال نیز سهمی در انتقال شوک پولی به تولید نداشته اند، اما در انتقال آثار تورمی شوک پولی موثر هستند به نحوی که سهم کانال قیمت دارایی، نرخ بهره، نرخ ارز و اعتبار در افق 9 فصله به ترتیب معادل 35.7، 30.6، 19 و3.2  درصد است و در مجموع 88.5 درصد تغییر سطح عمومی قیمتها را توضیح می دهند.

سطح خشنودی به عنوان میزان رضایتمندی از زندگی متاثر از عوامل ژنتیکی، محیطی و ارادی است. هدف این مقاله ارزیابی متغیرهای محیطی و ارادی بر سطح خشنودی در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه با استفاده از روش تحلیل حدهای نهایی و متوسط داده های تلفیقی در مقاطع 99-1990 و 2008-2000 می باشد. نتایج نشان می دهد عوامل محیطی (درآمد سرانه بالا و تورم و بیکاری اندک) و مراقبت بهداشتی (مانند امید به زندگی بالا به عنوان برآیندی از عوامل محیطی و ارادی) از عوامل کلیدی در توضیح تفاوت معنادار سطح خشنودی در دو گروه یاد شده می باشند.

مقاله حاضر به بررسی تمایل به پرداخت (WTP) شهروندان پل سفیدی برای داشتن آب سالم، به روش ارزش گذاری مشروط دوگانه می پردازد. همچنین با به کارگیری یک الگوی لجیت، عوامل اقتصادی اجتماعی موثر بر تمایل به پرداخت مانند درآمد، سن، تعداد فرزندان کوچک در خانه و سطح تحصیلات مورد بررسی قرار گرفته است. داده های مورد نیاز از طریق یک مطالعه میدانی، تکمیل پرسشنامه و مصاحبه حضوری با 180 خانوار ساکن شهر پل سفید جمع آوری شده است. همچنین با توجه به 60 نمونه اولیه، در این مطالعه اثر حوزه نیز مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج نشان می دهد که 83 درصد از خانوارها، حاضر به پرداخت مبلغی برای بهبود کیفیت آب آشامیدنی شهر یاد شده هستند. به طور مشخص میانگین تمایل به پرداخت برای آب آشامیدنی سالم حدود 3292 تومان برای هر خانوار برآورد گردیده است. همچنین بر اساس این مطالعه، متغیرهایی مانند نگرانی از کیفیت آب آشامیدنی، سطح درآمد و سن اثر معناداری بر تمایل به پرداخت دارد. با توجه به این که میانگین تمایل به پرداخت برای بهبود آب آشامیدنی در نمونه اولیه 3200 تومان می باشد اثر حوزه وجود ندارد و به نظر می رسد تمایل به پرداخت دارای کمترین تورش ناشی از اثر حوزه می باشد.

با وجود درک عمومی یکسان از مفهوم تورم، در خصوص علل ایجاد کننده آن، بین اقتصاددانان هنوز اتفاق نظر وجود ندارد. در مقاله حاضر ارتباط بلند مدت بین تورم و عوامل موثر بر آن با تاکید بر اندازه دولت در اقتصاد ایران برای دوره زمانی 1353-1385 مورد آزمون قرار می گیرد. برای این منظور از روش هم انباشتگی خود توضیح برداری با وقفه گسترده برای تخمین مدل تحقیق استفاده شده است. نتایج حاصل از تخمین مدل نشان می دهد که شاخص قیمت کالاهای وارداتی، حجم نقدینگی، نرخ بهره حقیقی از متغیرهای اثر گذار بر نرخ تورم در اقتصاد ایران می باشند و رابطه منفی و معنی داری بین تورم و اندازه دولت در اقتصاد ایران وجود دارد . همچنین با توجه به نتیجه بدست آمده، دست یابی به نرخ تورم پایین تر از طریق اقدامات دولتی، افزایش هرچه بیشتر نقش های حمایتی و نظارتی دولت را می طلبد.

در حال حاضر ارتقای بهره وری بخش کشاورزی علاوه بر اینکه تحت تاثیر سرمایه گذاری تحقیق و توسعه در داخل است، بلکه تحت تاثیر سرمایه گذاری تحقیق و توسعه در کشورهای شرکای تجاری نیز قرار می گیرد. به جهت اهمیت این مساله در این پژوهش به بررسی و تحلیل ارتباط تحقیق و توسعه داخلی و خارجی با بهره وری کل عوامل تولید بخش کشاورزی ایران پرداخته شد. نتایج این مطالعه با استفاده از رهیافت وقفه چند جمله ای آلمون برای یک دوره زمانی سی ساله در بازه سالهای 1387-1358، نشان می دهد که اثر مخارج تحقیق و توسعه داخلی در بهره وری کشاورزی مثبت و معنی دار است. به طوری که میزان کشش بلند مدت تحقیق و توسعه کشاورزی داخلی بر بهره وری کل این بخش 0.15 برآورد شده است. علاوه بر آن ضریب کشش تحقیق و توسعه کشاورزی خارجی بر بهره وری کل کشاورزی ایران در حدود 0.74 تخمین زده شد. در نهایت با توجه به نتایج پژوهش توصیه می شود که سهم قابل توجهی از تولید ملی به هزینه های تحقیق و توسعه کشاورزی اختصاص یابد و بودجه تحقیقاتی بخش کشاورزی تا حد استاندارد های جهانی افزایش یابد.

هدف این مقاله ارزیابی اثر متغیرهای کلان اقتصادی بر بازدهی بورس اوراق بهادار تهران با استفاده از روش هم جمعی و داده های فصلی 1387-1377 می باشد. برآوردها با پنج شاخص برای بازدهی سهام (شاخص کل قیمت سهام، شاخص قیمت و بازده نقدی، شاخص بازده نقدی، شاخص قیمت صنعت و شاخص قیمت مالی) نشان می دهد که تولید ناخالص داخلی، حجم پول و حجم نقدینگی از متغیرهای اثرگذار کلیدی بر بازدهی سهام محسوب می شوند. سکه جانشین ضعیفی برای بازار سهام می باشد. اما نرخ ارز و مسکن بسته به شاخص منتخب برای بازار سهام، بر بازدهی بورس اوراق بهادار تهران اثرگذارند. همچنین اثر نرخ بهره حقیقی با وجود این که منفی است ولی پایدار نیست. همچنین شواهد نشان می دهد که انتخابات ادواری ریاست جمهوری به شدت بر بازدهی سهام تاثیر می گذارد.

در این مقاله اثر صادرات صنعتی بر رشد بخش صنعت کشور در دوره 1386-1338 مورد بررسی قرار گرفته است. بدین منظور با استفاده از روش تصحیح خطای برداری و انجام آزمون یوهانسن مشخص گردید که میان متغیرهای موجود در تحقیق دو رابطه بلندمدت وجود دارد. با تحمیل یک رابطه بلندمدت و برآورد ضرایب مشخص شد که رشد بخش صنعت علاوه بر تاثیر پذیرفتن از رشد عواملی همچون سرمایه و نیروی کار از رشد صادرات صنعتی نیز از دو طریق افزایش بهره وری در بخش هایی که به تولید به منظور صادرات می پردازند و همچنین از طریق اثرات جانبی صادرات بر بخش های غیر-صادراتی، تاثیر پذیرفته است.

مقاله حاضر با استفاده از روش اقتصادسنجی پانل دیتا به بررسی آثار درجه باز بودن تجاری و مالی بر وضعیت عملکردهای اقتصادی در هر دو بخش واقعی و مالی کشورهای عضو گروه دی هشت می پردازد. نتایج دلالت بر تایید تاثیرپذیری مثبت توسعه مالی و منفی رشد اقتصادی از درجه باز بودن تجاری و عدم تاثیرپذیری متغیرهای نامبرده از درجه باز بودن مالی دارد. بنابراین به نظر می رسد که افزایش تجارت در کشورهای یاد شده موجب افزایش سطح توسعه مالی و کاهش رشد اقتصادی آنها می شود. با این وجود از آنجا که تاثیر منفی درجه باز بودن تجاری بر رشد اقتصادی در مقایسه با تاثیر مثبت آن بر توسعه مالی ناچیز است، سیاست افزایش درجه باز بودن تجاری جهت بهبود عملکردهای اقتصادی در میان کشورهای مورد بررسی توصیه می شود.