پژوهش های به زراعی(تنش های محیطی در علوم گیاهی)
سال:1391 | دوره:4 | شماره:4 |تعداد مقالات:8

مدیریت شیمیایی شمعدانی برگ بریده (Geranium dissectum L.) در گلخانه و مزرعه کلزای در تناوب با برنج طی سال های 90-1389 مورد بررسی قرار گرفت. در گلخانه، دو آزمایش به صورت طرح کاملا تصادفی با 10 تکرار اجرا شد. آزمایش اول شامل علفکش های کلزا: ترایفلورالین، کلوپیرالید، متازاکلر + کوین مراک، دیمتاکلر + نپروپامید + کلومازون، دیمتاکلر و شاهد بدون سمپاشی و آزمایش دوم شامل علفکش های گندم: توفوردی + ام ث پ آ، تری بنوران متیل، مکوپروپ + دیکلوپروپ پی + ام ث پ آ، بروماکسینیل + ام ث پ آ، یدوسولفورون + مزوسولفورون، سولفوسولفوران + مت سولفوران و شاهد بدون سمپاشی بودند. تیمارهای مطلوب علف کش های کلزا در گلخانه، در مزرعه در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 4 تکرار و 7 تیمار ارزیابی مجدد شدند. نتایج نشان داد که می توان از علفکش متازاکلر + کوین مراک به میزان 2.5 لیتر در هکتار به صورت پیش رویشی استفاده نمود. در صورت شیوع این علف هرز در مزارع گندم، می توان از علف کش های توفوردی + ام ث پ آ، مکوپروپ + دیکلوپروپ پی + ام ث پ آ، بروماکسینیل + ام ث پ آ و سولفوسولفوران + مت سولفوران استفاده نمود.

عملکرد یک ژنوتیپ ممکن است از مکانی به مکان دیگر و یا از سالی به سال دیگر تغییر یابد، بنابراین مطالعه اثر متقابل ژنوتیپ در محیط اهمیت می یابد. در این تحقیق به منظور مطالعه سازگاری و پایداری، 19 ژنوتیپ جو در مقایسه با شاهد، آزمایشات سراسری با استفاده از طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار، در 7 ایستگاه و به مدت دو سال زراعی مورد بررسی قرار گرفتند. روش های گوناگون تجزیه پایداری برای مطالعه اثر متقابل ژنوتیپ در محیط بکار گرفته شد که شامل:1- روش های مبتنی بر رگرسیون مانند روش ابرهارت و راسل یا روش فاینلی و ویلکینسون؛2- روش های مبتنی بر واریانس مانند روش پلیستاد یا روش اکووالانس ریک؛3- روش های ناپارامتری مانند میانگین یا ضریب تغییرات رتبه، که تجزیه های پایداری به کار گرفته شده، نتایج نسبتا متفاوتی را در ارتباط با وضعیت سازگاری و پایداری ژنوتیپ های مورد بررسی نشان داد. با این وجود در اکثر موارد نتایج به دست آمده از روش های مختلف ضمن تایید یکدیگر، قادر به شناسایی پایدارترین ژنوتیپ و ضعیف ترین آن ها از حیث پایداری بودند. در مجموع لاین شماره 17 با توجه به معیارهای پایداری مورد استفاده در اغلب روش ها، پایداری مطلوب تری را نشان داد و بعنوان ژنوتیپ برتر از حیث پرمحصولی و پایداری عملکرد شناسایی گردید و برای برنامه های به زراعی و آزمایش های تحقیقی تطبیقی در شرایط زارعین پیشنهاد گردید.

به منظور بررسی واکنش زراعی و فیزیولوژیکی پنبه به نوع کود نیتروژنه مصرفی و مقادیر مختلف کود روی در شرایط تنش شور آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در 3 تکرار در مزرعه آستان قدس رضوی بردسکن در سال زراعی 1391-1390 اجرا شد. فاکتورهای مورد بررسی نوع منبع کود نیتروژنه (سولفات آمونیوم، نیترات آمونیوم و اوره) و مقادیر مختلف کود روی از منبع سولفات روی (0، 20، 40 و 60 کیلوگرم در هکتار) بود. نتایج نشان داد که ارتفاع، شاخص کلروفیل، درصد نیتروژن، مقدار کلر و سدیم در برگ تحت تاثیر نوع کود مصرفی قرار گرفت در حالیکه عملکرد وش تحت تاثیر نوع کود مصرفی قرار نگرفت. از نظر شاخص های مورد بررسی مصرف نیتروژن از منبع نیترات آمونیوم نسبت به سایر منابع مناسب تر بود. افزایش مصرف کود روی سبب افزایش کلیه شاخص های مورد بررسی شد، اگر چه اختلاف آماری معنی داری بین مصرف 40 و 60 کیلوگرم در هکتار وجود نداشت. در مجموع نتایج نشان داد که در شرایط تنش شوری، استفاده از کود روی سبب کاهش اثرات تنش گردید و استفاده از 40 کیلوگرم در هکتار روی از منبع سولفات روی و نیتروژن از منبع نیترات آمونیم سبب بهبود شاخص های فیزیولوژیکی گردید.

به منظور بررسی اثر اسید سالیسیلیک و سوپر جاذب بر عملکرد و اجزای عملکرد نخود دیم رقم هاشم، آزمایشی در سال 90-1389 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. عامل های آزمایشی شامل اسید سالیسیلیک در چهار سطح شاهد و محلول پاشی با غلظت های 0.4، 0.8 و 1.2 میلی مول و سوپر جاذب در سه سطح 0، 9 و 18 کیلوگرم در هکتار از نوع پلی اکریل آمید بودند. نتایج نشان داد که اثر اسید سالیسیلیک و سوپر جاذب و اثر متقابل آن ها بر صفات تعداد غلاف در بوته، وزن دانه در بوته، عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک معنی دار بود. با محلول پاشی 1.2 میلی مول اسید سالیسیلیک عملکرد دانه نسبت به شاهد 25 درصد افزایش نشان داد. بیشترین تعداد غلاف در بوته (40.73)، وزن دانه در بوته (10.33 گرم)، تعداد شاخه اصلی در بوته (1.11)، عملکرد دانه (459 کیلوگرم در هکتار) و عملکرد بیولوژیک (793.6 کیلوگرم در هکتار) از اثر متقابل 18 کیلوگرم در هکتار سوپر جاذب و محلول پاشی با غلظت 0.4 میلی مولار اسید سالیسیلیک حاصل شد. نتایج نشان داد که با استفاده از اسید سالیسلیک و سوپر جاذب در شرایط خشکی می توان به عملکرد قابل قبول دست یافت.

به منظور بررسی تاثیر محلول پاشی متانول و تنش خشکی بر روی برخی صفات فیزیولوژیکی گیاه سویا رقم ویلیامز، آزمایشی بصورت کرت های خردشده در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در 4 تکرار در اردیبهشت سال 1389 در مزرعه پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج واقع در ماهدشت کرج به اجرا در آمد. عامل آبیاری در سه سطح (آبیاری پس از 40% تخلیه رطوبتی قابل دسترس، آبیاری پس از 60% تخلیه رطوبتی قابل دسترس و آبیاری پس از 70% تخلیه رطوبتی قابل دسترس) و عامل محلول پاشی متانول در 4 سطح (بدون محلول پاشی، 14، 21 و 28 درصد حجمی متانول) بود که به هر کدام از سطوح 2 گرم در لیتر گلیسین اضافه گردید. محلول پاشی 3 بار طی فصل رشد گیاه و با فواصل 14 روزه روی گیاهان انجام پذیرفت و صفات، عملکرد دانه، محتوای نسبی آب سلول، هدایت الکتریکی (EC) و محتوای کلروفیل برگ سویا مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس اختلاف معنی داری را بین سطوح آبیاری، سطوح محلول پاشی متانول و اثرات متقابل نشان داد، به طوریکه تیمار T1M3 با 2890.5 کیلوگرم در هکتار بیشترین و تیمار T3M1با 1384.5 کیلوگرم در هکتار کمترین عملکرد دانه را داشت.

به منظور ارزیابی محلول پاشی مقادیر مختلف عنصر بور روی عملکرد و اجزای عملکرد ارقام پاییزه کلزا در منطقه شهرری، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در سال 1390 اجرا گردید که در آن محلول پاشی عنصر بور در سه سطح صفر، 1.5 و 3 در هزار و رقم در سه سطح SLM046, Modena و Licord در نظر گرفته شد. نتایج تحقیق نشان داد، از نظر عملکرد دانه بین ارقام مختلف تفاوت معنی داری در سطح یک درصد وجود داشت به صورتی که رقم Licord با 3882.08 کیلوگرم در هکتار بیشترین و رقم SLM046 با 3187.25 کیلوگرم در هکتار کمترین میزان متوسط عملکرد دانه را تولید نمود، ضمن این که بیشترین و کمترین میزان اجزای عملکرد نیز در ارقام ذکر شده مشاهده گردید. اثر مقادیر محلول پاشی بور روی عملکرد دانه در سطح یک درصد معنی دار گردید. در این شرایط محلول پاشی بور به میزان 1.5 در هزار با 3764.92 کیلوگرم در هکتار و محلول پاشی 3 در هزار با 3684.50 کیلوگرم در هکتار، ضمن قرار گرفتن در یک گروه آماری بیشترین و عدم محلول پاشی با 3318.25 کیلوگرم در هکتار کمترین میزان عملکرد دانه را تولید نمود. اثر متقابل محلول پاشی بور و رقم بر عملکرد دانه، تعداد خورجین در بوته، تعداد دانه در خورجین و وزن هزار دانه در سطح پنج درصد معنی دار گردید، در این شرایط محلول پاشی 1.5 در هزار بور در رقم Licord با 4096.25 کیلوگرم در هکتار بیشترین و عدم محلول پاشی در رقم SLM046 با 2980.25 کیلوگرم در هکتار کمترین میزان عملکرد دانه را تولید نمود. بنابراین به نظر می رسد، رقم Licord در تمامی سطوح محلول پاشی از مناسب ترین وضعیت برخوردار بوده است.

آزمایشی در مرکز دشت ناز ساری در سال زراعی 1389 جهت بررسی تاریخ و الگوی کاشت و تراکم گیاهی در ذرت سیلویی سینگل کراس 540 بعد از برداشت برنج انجام گردید. آزمایش بصورت کرت های دو بار خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار اجرا شد. سه سطح تاریخ کاشت (25 مرداد، 4 و 14 شهریور) به عنوان عامل اصلی و دو الگوی کاشت شامل یک ردیفه خطی و دو ردیفه زیگزاکی به عنوان عامل فرعی و سه تراکم کاشت (105، 90، 75 هزار بوته در هکتار) به عنوان عامل فرعی فرعی در نظر گرفته شدند. تاخیر در کاشت تا 14 شهریور موجب کاهش طول بلال (9.5 درصد)، قطر بلال (33.3 درصد)، وزن بلال (42.2 درصد) و در نتیجه نزول عملکرد علوفه تر در واحد سطح (13 درصد) گردید. کمترین نسبت وزن تر بلال به کل و بیشترین نسبت وزن تر برگ ها به کل برای تاریخ کاشت 14 شهریور حاصل شد. طول، قطر و وزن بلال و نسبت وزن تر بلال به کل برای کشت دو ردیفه زیگزاکی بیشتر از کشت یک دریفه خطی بود، همچنین عملکرد علوفه تر در کشت دو ردیفه زیگزاکی (40155.4 کیلوگرم در هکتار) 9.9 درصد بیشتر از یک ردیفه خطی گردید. عملکرد علوفه تر برای تراکم 105 هزار بوته در هکتار (40637.3 کیلوگرم در هکتار) حداکثر بود و با کاهش تراکم گیاهی تا 75 هزار بوته این میزان 13.5 درصد کمتر شد، زیرا طول بلال (10.2 درصد) و قطر بلال (11.1 درصد) نیز روند کاهشی داشتند. بیشترین عملکرد علوفه تر تحت اثر متقابل تاریخ × تراکم کاشت به ترتیب برای تاریخ کاشت 25 مرداد با تراکم 105 و 90 هزار بوته در هکتار بدست آمد. لذا تراکم 105 هزار بوته در هکتار در 25 مرداد با کشت دو ردیفه زیگزاکی برای ذرت سیلویی در کشت های تاخیری تابستانه بعد از برداشت برنج توصیه می گردد.

به منظور مطالعه اثر کودهای بیولوژیک و ورمی کمپوست بر روی برخی صفات کمی و کیفی گیاه دارویی دارویی گشنیز ((Coriandrumativum، آزمایشی در سال 1391 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی، پردیس شیراز اجرا شد. تیمارها شامل شاهد، کود کمپوست زباله شهری، کود زیستی فسفاته بارور-2، کود زیستی نیتروکسین (ازتوباکتر، آزوسپریلیوم)، ترکیب کود زیستی بارور-2 و نیتروکسین، کود زیستی بارور-2 و ورمی کمپوست، ترکیب ورمی کمپوست و نیتروکسین و ترکیب نیتروکسین، ورمی کمپوست و کود زیستی بارور-2 در نظر گرفته شدند. این آزمایش به صورت طرح بلوک کامل تصادفی و در سه تکرار به اجرا در آمد و در آن صفات مرتبط با وزن خشک گیاه، تعداد شاخه گیاه، قطر گل، میزان کلروفیل، میزان یون فسفرونیتروژن، میزان اسانس و محتوای نسبی آب اندازه گیری گیری شدند. نتایج بیشترین تاثیرگذاری ترکیب ورمی کمپوست + بارور-2 بر وزن خشک گیاه، تعداد شاخه گیاه، قطر گل و میزان اسانس را نشان داد. ترکیب ورمی کمپوست + بارور-2+ نیتروکسین و تیمار بارور-2 بیشترین تاثیرگذاری را بر میزان فسفر و تیمار نیتروکسین بیشترین میزان نیتروژن در گیاه را نشان داد و ترکیب کمپوست و نیتروکسین باعث افزایش محتوای نسبی آب گردید.