اکوفیزیولوژی گیاهان زراعی (علوم کشاورزی)
سال:1389 | دوره:4 | شماره:14 |تعداد مقالات:8

به منظور بررسی اثر تنش خشکی بر عملکرد و اجزای عملکرد ارقام سویا، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملا تصادفی با 4 تکرار در سال 1384 در گلخانه دانشکده کشاورزی دانشگاه شهرکرد اجرا شد. عوامل آزمایشی شامل: سه رقم سویا به نام های HutcheSon، Brim و Stonewall و سطوح تنش خشکی شامل: شاهد، 50 و 25 درصد آب قابل استفاده ( S1و (S2 بودند. تیمار تنش خشکی، عملکرد دانه در ساقه اصلی را کاهش نداد، ولی عملکرد دانه در ساقه های فرعی را به شدت کاهش داد. بیشترین مقادیر عملکرد دانه در ساقه اصلی و سهم عملکرد دانه ساقه اصلی در عملکرد کل دانه به ترتیب برای تیمارهای 6.53) S2 گرم و 65.23 درصد)، 6.21) S1گرم و 44.23 درصد) و شاهد (5.98 گرم و 36.04 درصد) به دست آمد. بیشترین مقادیر عملکرد دانه در ساقه های فرعی و سهم عملکرد دانه ساقه های فرعی در عملکرد کل دانه به ترتیب برای تیمارهای شاهد ( 10.61گرم و 63.95 درصد)، 7.83) S1 گرم و 55.76 درصد) و S2 ( 3.48گرم و 34.76 درصد) به دست آمد. تعداد دانه در ساقه های فرعی همبستگی معنی داری (p<0.01) با عملکرد دانه در ساقه های فرعی، عملکرد کل دانه، طول و تعداد ساقه های فرعی نشان داد.

به منظور بررسی اثر دوره های مختلف تداخل علف های هرز بر شاخص سطح برگ، عملکرد و اجزای عملکرد هیبریدهای ذرت دانه ای آزمایشی در سال زراعی 1386 در ایستگاه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز به صورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار به اجرا درآمد. تیمارهای آزمایشی شامل دوره های تداخل علف های هرز در 5 سطح (تداخل تا مراحل 2-4 برگی، 4-6 برگی، 6-8 برگی، تداخل در تمام فصل علف هرز و شاهد عاری از علف هرز) و هیبریدهای ذرت در سه سطح (504، 604 و 704) بودند. نتایج نشان داد که صفات عملکرد بیولوژیک، شاخص سطح برگ و تعداد دانه در هر ردیف بلال تحت تاثیر تیمارهای تداخل علف های هرز و هیبریدهای ذرت قرار می گیرند. در حالی که عملکرد دانه و شاخص برداشت تحت تاثیر هیبریدهای ذرت قرار گرفت، ولی از تیمارهای تداخل علف های هرز متاثر نشد. عملکرد بیولوژیک و شاخص سطح برگ در تیمارهای تداخل تمام فصل نسبت به شاهد عاری از علف هرز به ترتیب 25% و 48% کاهش نشان داد. در این مطالعه، هیبرید 504 با 5.8 تن در هکتار عملکرد دانه، 11.6 تن در هکتار عملکرد بیولوژیک و 49% شاخص برداشت نسبت به هیبریدهای 704 و 604 برتری نشان داد.

به منظور ارزیابی واکنش لاین های اینبرد نوترکیب گندم نان در شرایط کم آبی، آزمایشی با هشت لاین اینبرد نوترکیب به همراه دو والد (روشن و سوپرهد) به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار با سه سطح آبیاری (80، 120 و 160 میلی متر تبخیر از تشتک کلاس (A در سال 1388 در ایستگاه کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز اجرا شد. نتایج حاصل از تجزیه واریانس، بیانگر تفاوت معنی دار بین لاین های مورد مطالعه از نظر کلیه صفات مورد مطالعه در سطح احتمال 1% بود. بین سطوح مختلف آبیاری تفاوت معنی دار برای عملکرد دانه و وزن هزار دانه مشاهده شد. اثر متقابل تنش × لاین از نظر شاخص برداشت و تعداد پنجه بارور و نابارور در سطح احتمال 5% معنی دار بود. بیشترین عملکرد دانه به رقم روشن تعلق داشت. در تجزیه به عامل ها، سه عامل اول 86.95درصد تغییرات کل را تبیین کردند و فاکتور های اول و دوم تحت عنوان فاکتور های رشد و عملکرد دانه نام گذاری شدند. تجزیه خوشه ای بر اساس کلیه صفات به روش WARD، لاین ها را به دو گروه منتسب کرد و این گروه بندی توسط تجزیه تابع تشخیص تایید گردید.

به منظور گروه بندی و دست یابی به ژنوتیپ های برتر در 30 لاین گندم بهاره در سال 1388 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با مورد ارزیابی قرار گرفت. صفات مورد مطالعه شامل: عملکرد، اجزای عملکرد دانه، شاخص برداشت، طول پدانکل، طول ریشک، تعداد برگ، ارتفاع بوته، سطح برگ پرچم و ماقبل پرچم، تعداد روز تا مرحله آبستنی، تعداد روز تا سنبله دهی، تعداد روز تا گلدهی و تعداد روز تا برداشت بود. تجزیه واریانس صفات نشان داد که بین ژنوتیپ های مورد مطالعه از نظر اکثر صفات، اختلاف معنی داری در سطح احتمال 1% وجود داشت که بیانگر وجود اختلاف ژنتیکی قابل توجهی بین لاین های مورد مطالعه از نظر صفات مورد ارزیابی می باشد. با تجزیه خوشه ای بر اساس تمامی صفات و بر مبنای داده های استاندارد شده به روش Ward، لاین ها در سه خوشه گروه بندی شدند. هشت لاین خوشه سوم از لحاظ عملکرد دانه، تعداد دانه در سنبله، تعداد سنبله در متر مربع، طول سنبله، طول پدانکل، ارتفاع بوته و سطح برگ پرچم برتر بودند. با انجام تجزیه بر عامل ها، پنج عامل 78.99% تغییرات کل را تبیین کردند، که در این میان عامل اول با توجیه 35% از تغییرات به عنوان عامل موثر بر عملکرد دانه نام گذاری شد. ژنوتیپ N-75-5 با عملکرد 289.5 گرم بر مترمربع پرمحصول ترین در میان ژنوتیپ های مورد مطالعه محسوب می شود.

تنش سرما از عوامل محیطی محدود کننده کشت گندم به ویژه گندم دوروم در مناطق سردسیر و کوهستانی است. به منظور بررسی تحمل به سرمای اول فصل در 36 لاین گندم دوروم آزمایشی به صورت کاشت زودتر از موعد در نیمه دوم اسفند ماه سال 1386 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز اجرا شد. طرح آزمایشی مورد استفاده لاتیس ساده بود. نتایج حاصل از تجزیه واریانس داده ها نشان داد که لاین های مورد بررسی از نظر کلیه صفات مورد مطالعه مانند درصد بقا، عملکرد و اجزای آن واکنش متفاوتی داشتند که حاکی از وجود تنوع ژنتیکی بین لاین های مورد مطالعه می باشد. به طوری که لاین های شماره 30، 5، 16، 27، 31 و 35 از درصد بقا بیشتری نسبت به سایر لاین ها برخوردار بودند که بیانگر تحمل بیشتر این لاین ها نسبت به سرمای اول فصل بود. مقایسه میانگین صفات نشان داد که لاین شماره 35 و لاین های 31، 16 و 5 از نظر صفات درصد بقا و صفات دارای جهت همسو با آن مانند ارتفاع بوته و تعداد سنبله بارور در بوته و همچنین عملکرد دانه و اجزای آن (تعداد سنبله بارور در بوته و وزن هزاردانه) نسبت به سایر لاین ها به ترتیب برتر و حایز شرایط اپتیمم بودند. بنابراین می توان گفت که لاین های فوق وضعیت بهتری از نظر تحمل به سرمای اول فصل در مقایسه با سایر لاین ها داشتند. در ضمن لاین شماره 35 ضمن تحمل به سرمای اول فصل از عملکرد و اجزای عملکرد بیشتری نیز برخوردار بود که بیانگر ویژگی های خوب این لاین می باشد. تجزیه خوشه ای لاین های مورد مطالعه را به سه گروه تقسیم نمود که لاین های گروه سوم درصد بقا، ارتفاع بوته، تعداد سنبله بارور، عملکرد بیولوژیک و عملکرد دانه بالاتری نسبت به میانگین کل داشتند.

هدف کلی این تحقیق که از نوع کاربردی و به روش پیمایشی و از نوع توصیفی همبستگی، علی– ارتباطی (استنباطی) است، بررسی اثر بخشی خدمات مشاوره ای کشاورزی کارشناسان ناظر طرح گندم به کشاورزان تحت پوشش از ابعاد افزایش دانش فنی، مهارت حرفه ای و نگرش آنها نسبت به کارشناسان ناظر طرح بود. ابزار پژوهش، پرسش نامه ای ساختارمند حاوی سوالات بسته پاسخ بود که روایی و پایایی آن تایید گردید. مقدار ضریب آلفای کرونباخ که نشان دهنده اعتبار پرسش نامه است، 0.75 به دست آمد. جامعه آماری تحقیق شامل کلیه کشاورزان تحت پوشش طرح گندم آبی استان آذربایجان غربی بود ( (N=6293که از این میان، تعداد 362 نفر به روش نمونه گیری طبقه ای و خوشه ای به عنوان نمونه آماری با استفاده از جدول کرجسی و مورگان انتخاب شدند. نتایج به دست آمده نشان می دهد که خدمات مشاوره ای کشاورزی کارشناسان ناظر در بعد افزایش دانش فنی و مهارت حرفه ای کشاورزان موثر بوده است. همچنین، یافته ها نشان می دهد که کشاورزان تحت پوشش خدمات مشاوره ای دارای نگرش نسبتا مساعدی نسبت به کارشناسان ناظر هستند.

استان آذربایجان شرقی با دارا بودن 26 هکتار سطح زیرکشت گلخانه ای و 127 بهره بردار رتبه نخست را در شمال غرب کشور دارا می باشد. هدف این مطالعه، تخمین کارایی فنی گلخانه های خیار در استان آذربایجان شرقی از طریق تخمین تابع تولید مرزی قطعی و تصادفی به ترتیب به روش حداقل مربعات اصلاح شده (COLS) و حداکثر راست نمایی (ML) است. بدین منظور از داده های 40 نمونه از گلخانه های تولید خیار استان، در سال 1387 استفاده شده است. ابتدا تابع تولید ترانسلوگ با داده های مقطعی تخمین زده شد و در محاسبه کارایی فنی گلخانه ها به کار رفت. نتایج نشان داد که میانگین کارایی فنی ناشی از روش های مرزی قطعی و تصادفی به ترتیب 57 و 93 درصد می باشد که بیانگر آن است که 36 درصد عدم کارایی واحدها ناشی از عوامل تصادفی است. در ادامه عوامل اثرگذار بر عدم کارایی فنی از قبیل نوع کشت و تجربه مدیر مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج بیانگر آن است که متغیرهای نوع کشت و تجربه مدیر به ترتیب اثر مثبت و منفی معنی داری روی عدم کارایی مدیریتی گلخانه ها دارند.

رشد اقتصادی هر چند تنها معیار توسعه اقتصادی نمی باشد ولی اهمیت آن همواره بیش از سایر شاخص های توسعه بوده است. بخش کشاورزی از محورهای اصلی رشد و توسعه پایدار اقتصادی بوده و به عنوان تولید کننده محصولات راهبردی (استراتژیک) و تامین کننده مواد غذایی مورد نیاز جمعیت رو به رشد جامعه، تاثیر به سزایی در بسیاری از مسایل اقتصادی، سیاسی و اجتماعی کشور دارد. در این راستا، تحقیق حاضر به بررسی رابطه علی بین رشد اقتصادی و رشد بخش کشاورزی در ایران می پردازد. بدین منظور، از روش علیت گرانجر بهره گرفته شده و در این خصوص ایستایی متغیرهای مورد نظر از طریق آزمون دیکی – فولر تعمیم یافته مورد سنجش قرار گرفت. نتایج نشان داد که یک رابطه دو سویه بین رشد اقتصادی و رشد بخش کشاورزی کشور در یک دوره بلندمدت وجود دارد.