اکوفیزیولوژی گیاهان زراعی (علوم کشاورزی)
سال:1388 | دوره:3 | شماره:9 |تعداد مقالات:8

به منظور بررسی تنوع ژنتیکی اکوتیپ های یونجه و صفات موثر بر عملکرد علوفه، 49 اکوتیپ یونجه زراعی در آزمایشی در قالب طرح لاتیس مربع ساده 7x7 در دو تکرار در سال 1385 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی خسروشهر واقع در استان آذربایجان شرقی مورد بررسی قرار گرفتند. در این تحقیق صفات عملکرد علوفه تر، عملکرد علوفه خشک، تعداد روز تا 50% گل دهی، ارتفاع بوته، تعداد ساقه، تعداد گره، فاصله میان گره، سرعت رشد و نسبت برگ به ساقه مورد ارزیابی قرار گرفتند. تجزیه واریانس داده ها حاکی از اختلاف زیاد بین اکوتیپ ها برای اکثر صفات بود. بر اساس مقایسه میانگین صفات برترین اکوتیپ ها از لحاظ عملکرد و کیفیت علوفه شماره های 37 (فرانسه)، 13 (محلی تبریز)، 25 (گرگان)، 12 (سبزوار) و 46 (هریس) بود که می توانند برای تولید یک واریته سنتتیک جهت کشت در شرایط آبی مناسب باشند. در تجزیه کلاستر به روش WARD،49  اکوتیپ یونجه در 5 گروه متفاوت قرار گرفتند. اکوتیپ های گروه 5 از لحاظ عملکرد علوفه و گروه 2 از لحاظ کیفیت علوفه برتر بودند. در تجزیه به مولفه های اصلی نیز صفات مولفه اول موثر در گزینش اکوتیپ های پر محصول و مولفه دوم موثر در گزینش اکوتیپ هایی با کیفیت علوفه بالا می باشند.

به منظور ارزیابی پتانسیل زراعی خلر تحت شرایط دیم در مناطق خشک و نیمه خشک، تعداد 14 لاین انتخابی از مقایسه های مقدماتی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در طول سال های 1384 تا 1386 در ایستگاه تحقیقات دیم گچساران مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل از تجزیه واریانس مرکب نشان داد، اثر ژنوتیپ، سال و اثر متقابل ژنوتیپ × سال برای اکثر صفات مورد بررسی معنی دار بود. در سال سوم به دلیل کاهش بارندگی، لاین ها از لحاظ کلیه صفات مورد بررسی نسبت به دو سال دیگر کمترین مقادیر را داشتند. بر اساس میانگین سه سال، عملکرد علوفه سبز دامنه ای بین 13719 تا 21294 کیلوگرم در هکتار، عملکرد بیولوژیکی دامنه ای بین 4670 تا 6789 کیلوگرم در هکتار، عملکرد دانه دامنه ای بین 1257 تا 1616 کیلوگرم در هکتار، عملکرد کاه دامنه ای بین 3297 تا 5067 کیلوگرم در هکتار، وزن 100 دانه دامنه ای بین 9.2 تا 13 گرم و شاخص برداشت دامنه ای بین 23.9 تا 30.3% داشتند. در پایان این بررسی لاین Sel.736 از لحاظ عملکرد علوفه سبز و ماده خشک و لاین Sel.1307 از لحاظ عملکرد دانه بیشترین مقادیر را به خود اختصاص دادند.

به منظور مقایسه عملکرد هیبریدهای ذرت دانه ای و بررسی صفات موثر بر عملکرد دانه، آزمایشی با استفاده از 14 هیبرید ذرت دانه ای متوسط رس در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 4 تکرار انجام شد. صفات عملکرد دانه و اجزای ان و برخی صفات مرفولوژیک و فنولوژیک، مورد اندازه گیری و تجزیه و تحلیل قرارگرفتند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که هیبریدهای مورد مطالعه از نظر کلیه صفات اندازه گیری شده به جز قطر ساقه و مساحت برگ بلال دارای تفاوت معنی دار بودند. مقایسه میانگین هیبریدها نشان داد که حداکثر عملکرد، مربوط به هیبرید شماره 3 (ZP684) با 11870 کیلوگرم در هکتار و کمترین میزان ان مربوط به هیبرید شماره 12 (ZP599) با 5720 کیلوگرم در هکتار بود. همچنین نتایج نشان داد که صفت عملکرد دانه همبستگی مثبت و معنی دار با صفات مساحت برگ بلال و تعداد روز تا رسیدگی فیزیولوژیک دارد. نتایج تجزیه مسیر نشان داد که صفات تعداد روز تا رسیدگی فیزیولوژیک، مساحت برگ بلال و وزن هزار دانه اثر مستقیم مثبت و معنی دار بر عملکرد دانه داشتند که حاکی از افزایش عملکرد دانه با افزایش ارزش هر یک از صفات فوق می باشد. صفت درصد چوب بلال دارای اثر مستقیم و منفی با عملکرد دانه بود که بیانگر کاهش عملکرد دانه با افزایش مقدار این صفت می باشد. به طور کلی نتایج حاصل نشان داد که صفات تعداد روز تا رسیدگی فیزیولوژیک، مساحت برگ پرچم و وزن هزار دانه از عوامل مهم و تاثیرگذار بر عملکرد دانه بوده و می توان از صفات فوق جهت انتخاب هیبریدهای برتر از نظر عملکرد دانه سود جست.

به منظور بررسی تنوع ژنتیکی اکوتیپ های اسپرس از نظر صفات موثر بر عملکرد بذر، 36 اکوتیپ، شامل اکوتیپ های داخلی و خارجی در قالب طرح لاتیس مربع 6 6 در دو تکرار، مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس حاکی از وجود تنوع ژنتیکی بین اکوتیپ ها از نظر تعدادی از صفات بود. عملکرد بذر همبستگی مثبت و معنی داری با عملکرد بیولوژیک داشت. 64 درصد از تغییرات موجود در عملکرد بذر به وسیله رابطه خطی ارتفاع بوته، عملکرد بیولوژیک و وزن هزار دانه تبیین شد. با توجه به اثر مستقیم بالای عملکرد بیولوژیک بر عملکرد بذر و اثر غیر مستقیم زیاد ارتفاع بوته از طریق عملکرد بیولوژیک، می توان گفت که عملکرد بیولوژیک می تواند به عنوان شاخص مناسبی برای گزینش اکوتیپ های پرمحصول در برنامه های اصلاح نباتات مورد استفاده قرار گیرد.

به منظور مطالعه اثرات تنش خشکی انتهای فصل بر خصوصیات زراعی 20 ژنوتیپ جو دو آزمایش جداگانه در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در سال زراعی 87 – 1386 در منطقه طرق مشهد به اجرا درامد. هدف از این پژوهش یافتن ژنوتیپ های متحمل به شرایط تنش و بدون تنش بود. بنابراین یک آزمایش در شرایط تنش و دیگری در شرایط نرمال به اجرا درامد. نتایج نشان داد ژنوتیپ ها از نظر عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، وزن هزار دانه، تعداد سنبله در متر مربع، تعداد دانه در سنبله، طول دوره پرشدن دانه، شاخص برداشت و ارتفاع بوته در هر دو محیط تنش و بدون تنش تفاوت های معنی داری داشتند. تنش خشکی سبب کاهش معنی دار کلیه صفات زراعی شد. بیشترین میانگین عملکرد دانه در دو شرایط، از ژنوتیپ های شماره 20 و 8 به ترتیب با 6487 و 5393 کیلوگرم در هکتار به دست آمد. این در حالی است که کمترین عملکرد دانه از ژنوتیپ های شماره 14 و 4 به ترتیب با 2250 و 2661 کیلوگرم به دست آمد. روابط همبستگی بین صفات در دو محیط نشان داد در شرایط بدون تنش بیشترین همبستگی معنی دار عملکرد با وزن هزار دانه (r=0.55**) و در شرایط تنش این رابطه مثبت و معنی دار با شاخص برداشت ((r=0.27** بود. هم چنین، نتایج نشان داد که که سه شاخص تحمل به خشکیSTI ,GMP ,MP  بیشترین همبستگی مثبت و معنی دار را با عملکرد در شرایط تنش و بدون تنش داشتند. مقایسه مقادیر شاخص هایGMP ، MP و STI نشان داد، ژنوتیپ شماره 20 (M-82-14) به عنوان ژنوتیپ برتر در شرایط بدون تنش و تنش خشکی انتهای فصل می تواند معرفی شود. این ژنوتیپ از لاین های امید بخش در دست معرفی مناطق معتدل کشور بوده و با بیشترین عملکرد دانه در شرایط بدون تنش (7729 کیلوگرم در هکتار) و تنش (5245 کیلوگرم در هکتار)، کمترین درصد کاهش عملکرد را در بین سایر ژنوتیپ ها داشت. بر اساس این شاخص ها ضعیف ترین ژنوتیپ مورد بررسی، ژنوتیپ شماره 4 (فصیح) با کمترین مقادیر (2661) MP، (1920) GMP و(0.11) STI  بود.

با توجه به استفاده زنبورداران از منطقه کندوان به عنوان چراگاه ییلاقی، قسمت عمده شهد جمع آوری شده از گیاهان این منطقه به عسل قابل عرضه به بازار تبدیل می شود. این مطالعه به منظور شناسایی گیاهان دارویی مورد استفاده زنبور عسل که قسمت عمده عسل تولیدی این منطقه از شهد این گیاهان تامین می شود، انجام گرفت. با شناسایی گیاهان مورد استفاده زنبور عسل به خصوص گیاهان دارویی هر منطقه، می توان توصیه های لازم در خصوص زمان و مکان استقرار کلنی های زنبور عسل و استفاده از حداکثر پتانسیل چراگاه ها در جهت افزایش کمی و کیفی محصولات کندو ارایه داد. به همین منظور گیاهان مورد استفاده زنبور عسل در شعاع 3 کیلومتری زنبورستان ها مورد مطالعه و شناسایی قرار گرفت. نوع فعالیت زنبورعسل (جمع آوری شهد و گرده) یادداشت شد و جداسازی گیاهان دارویی منطقه با توجه به منابع علمی موجود و به کمک اهالی منطقه در طی دو سال صورت پذیرفت. از 256 گونه گیاهی موجود در کندوان، فعالیت زنبور عسل بر روی 98 گونه مربوط به 66 جنس و 22 تیره صورت می گیرد که از این تعداد 50 گونه جزو گیاهان دارویی موجود در منطقه می باشد. این گیاهان از تیره های مختلفی مانندLamiaceae  )7 گونه)، ) Rosaceae7 گونه)، Fabaceae (7 گونه)، Asteracea (6 گونه)، Apiaceae (3 گونه) هستند. تعداد 9 گونه از نظر شهد، 18 گونه از نظر گرده و 23 گونه از نظر جمع آوری شهد و گرده، مورد استفاده زنبور عسل قرار گرفتند.

امروزه در مدیریت تلفیقی افات انباری روش های نوین کنترل مانند کاربرد دی اکسیدکربن همراه با فسفین به دلیل سرعت عمل مطلوب و کاهش عوارض سوء جانبی مورد توجه قرار گرفته است، لذا برای بررسی میزان کارایی و قدرت نفوذ این دو گاز، روی مراحل مختلف زیستی شب پره هندی (یکی از افات مهم انباری کشور) تاثیر غلظت های مختلف فسفین، در اتمسفری با 50 درصد گاز دی اکسیدکربن مورد بررسی قرار گرفت. مراحل مختلف این حشره تحت شرایط آزمایشگاهی 1±27 درجه سلسیوس، رطوبت نسبی 5±70 درصد و دوره نوری 16:8 (روشنایی: تاریکی) پرورش داده شدند. سپس در سه عمق مختلف به فاصله 30 سانتی متر درون مخازن گالوانیزه قرار گرفته و پس از پر کردن مخازن با گندم، مقادیر مختلف فسفین به صورت فسفید امونیوم درون آن جای داده شده و درب مخازن کاملا محکم بسته شد. سپس مقدار 50 درصد حجم مخازن،گاز دی اکسیدکربن درون آن ها تزریق و بعد از سه روز میانگین LC50 آن ها برای مراحل مختلف حشره کامل، تخم، لارو و شفیره شب پره هندی به ترتیب 85.14، 171.75، 160.1 و 123.99 پی پی ام و در مخازن خالی برای همان مراحل به ترتیب 69.74، 151.90، 123.30 و 106.02 پی پی ام محاسبه گردید. هم چنین، با مقایسه میانگین تلفات حشرات در کف، وسط و سطح مخازن در سطح احتمال یک درصد تفاوت معنی داری بین آن ها مشاهده نشد. به عبارت دیگر فسفین به همراه 50 درصد گاز دی اکسیدکربن به طور یکنواخت در مخازن مورد بررسی پخش شده و قدرت نفود مطلوبی داشت.

هدف این تحقیق بررسی عوامل موثر بر پذیرش تکنولوژی توسط گندم کاران شهرستان اصفهان می باشد. این تحقیق ازنوع توصیفی - همبستگی است. اطلاعات مورد نیاز با استفاده از نمونه گیری تصادفی طبقه ای از گندم کاران شهرستان و تکمیل 381 پرسش نامه گردآوری شده است. روایی ابزار پژوهش از طریق اعضای هیات علمی گروه ترویج و آموزش کشاورزی در دانشگاه تربیت مدرس و متخصصان وکارشناسان سازمان جهاد کشاورزی استان اصفهان به دست آمد. آزمون مقدماتی و اعتبار پرسش نامه از طریق تکمیل 30 پرسش نامه به وسیله گندم کاران در یکی از روستاهای خارج از نمونه آماری به عمل آمد و ضریب اطمینان آلفای کرونباخ a=/87 محاسبه شد. نتایج حاصل از رگرسیون چند متغیره گام به گام نشان داد که متغیرهای سطح مکانیزاسیون، سطح زیرکشت گندم، سطح تحصیلات و سابقه کشت گندم، 59 درصد از تغییرات پذیرش تکنولوژی را پیش بینی می کند. هم چنین، نتایج حاصل از رگرسیون چند متغیره گام به گام نشان داد که متغیرهای منزلت اجتماعی، استفاده از کانال های ارتباطی و نگرش گندم کاران پیرامون مزارع نمایشی گندم 50.3 درصد از تغییرات پذیرش تکنولوژی را پیش بینی می کند. علاوه بر این بین میانگین های پذیرش تکنولوژی در رابطه با نظام زراعی، روش کشت گندم و نوع بذر مصرفی اختلاف معنی داری وجود داشت. در نهایت، نتایج حاصل از تحلیل عاملی نشان می دهد ویژگی های اجتماعی، زراعی و شخصی به عنوان سه عامل، 68.072 درصد از واریانس پذیرش تکنولوژی را تبیین می کند.