یافته های نوین کشاورزی
سال:1389 | دوره:4 | شماره:4 (16) |تعداد مقالات:8

در این مطالعه تاثیر پرایمینگ بذر بر ویژگی های جوانه زنی تریتیکاله (لاین ET-82-8) در شرایط تنش شوری مورد بررسی قرار گرفت. تیمارها شامل آبگیری بذر با استفاده از آب مقطر و نیز کلرید سدیم و پلی اتیلن گلیگول 6000 در پتانسیل های اسمزی -1، -1.5 و -2 مگاپاسکال به مدت 6، 12 و 24 ساعت بود. بذور معمولی هم به عنوان شاهد در نظر گرفته شدند. پس از کشت بذور تیمار شده در ظروف پتری، تیمارهای شوری با اضافه نمودن آب شور شده با کلرید سدیم با پتانسیل های اسمزی -0.5، -1 و -1.5 مگاپاسکال در حرارت 20 درجه سانتی گراد اعمال گردید. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار اجرا گردید. نتایج نشان داد در شرایط بدون تنش شوری خیساندن بذر در آب مقطر به مدت 6 ساعت موجب افزایش معنی دار سرعت جوانه زنی، طول ریشه چه و ساقه چه و بنیه بذر در مقایسه با بذور بدون پیش تیمار گردید، در حالی که درصد جوانه زنی و وزن ریشه چه و ساقه چه تحت تاثیر قرار نگرفت. آبگیری بذور به مدت 24 ساعت اثر منفی بر تمام صفات مورد بررسی در شرایط بدون تنش و تنش شوری داشت. با افزایش تنش شوری تا 1- مگاپاسکال، بذرهای تیمار شده با آب مقطر به مدت 6 ساعت از سرعت و بنیه بذر بیشتری نسبت به بذرهای شاهد برخوردار بودند. در شرایط تنش شوری متوسط یا تیمار پتانسیل اسمزی 1- مگاپاسکال آماده سازی اسمزی بذور با کلرید سدیم و پلی اتیلن گلیکول 6000 در مقایسه با بذور آبگیری شده، منجر به افزایش معنی داری در طول و وزن ساقه چه گردید. تفاوت در طول ریشه چه بین تیمارهای آماده سازی بذر معنی دار نبود.

به منظور بررسی اثر تاریخ کاشت بر عملکرد دانه و روغن، اجزای عملکرد و برخی خصوصیات شش ژنوتیپ کلزا، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی، در سه تکرار در مزرعه چهارصد هکتاری موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج به مدت دو سال (86-84) انجام شد. عامل تاریخ کاشت در 3 سطح شامل 15 و 30 شهریورماه و 14 مهرماه و عامل رقم شامل ارقام Talayeh، SLM046، Okapi، Orient، Licord و Zarfam بودند. نتایج حاصل نشان داد اثر تاریخ کاشت بر تمام صفات به غیر از تعداد دانه در خورجین و اثر رقم نیز بر تمام صفات به جز ارتفاع بوته و عملکرد بیولوژیک معنی دار بود. اثر متقابل تاریخ کاشت و رقم بر تعداد دانه در خورجین و وزن هزار دانه معنی دار گردید. دو تاریخ کاشت اول از نظر عملکرد دانه و عملکرد روغن دانه، شاخص برداشت و عملکرد بیولوژیک نسبت به تاریخ کاشت سوم برتری داشتند. در بین اجزای عملکرد دانه نیز تعداد دانه در خورجین و تعداد خورجین در گیاه در تاریخ کاشت دوم و وزن هزار دانه در تاریخ کاشت اول بالاترین مقادیر را به خود اختصاص دادند. در بین ارقام تفاوت معنی داری از نظر عملکرد دانه وجود نداشت، اما اختلاف بین ارقام از نظر درصد روغن دانه منجر به ایجاد تفاوت معنی دار بین آنها از لحاظ عملکرد روغن دانه شد.

به منظور تعیین بهترین تراکم ذرت سیلویی جهت رقابت با علف های هرز و نیل به عملکرد اقتصادی قابل قبول، آزمایشی در سال زراعی 1388 به عنوان کشت دوم در مزرعه تحقیقاتی و پژوهش های علمی کاربردی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تاکستان انجام شد. این آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با دو عامل تراکم در 3 سطح (تراکم مرسوم، 25 و 50% بیشتر) و مدیریت علف های هرز در 5 سطح (دوبار وجین، عدم وجین، علف کش نیکوسولفورون در مرحله 2 تا 4 برگی ذرت، یک بار کولتیواتور در ارتفاع 20 سانتی متری، دو بار کولتیواتور در ارتفاع 35 سانتی متری ذرت) با 4 تکرار انجام شد. بر اساس نتایج، تراکم ذرت و مدیریت علف های هرز اثر معنی داری بر ارتفاع بوته، قطر بلال با پوست، تعداد ردیف در بلال، تعداد دانه در ردیف، تعداد دانه در بلال، عملکرد دانه و وزن هزار دانه نداشتند. در حالی که تراکم ذرت اثر معنی داری بر وزن تک بلال کامل، وزن بلال با پوست، وزن بلال خالص و عملکرد بیولوژیک و هر دو عامل اثر معنی داری بر قطر ساقه داشتند. تراکم مرسوم و عدم وجین بیشترین قطر ساقه، تعداد دانه در ردیف، تعداد دانه در بلال و تیمار 50% بیشتر از تراکم مرسوم بیشترین عملکرد بیولوژیک را به خود اختصاص دادند. تراکم ذرت اثر معنی داری بر تراکم و وزن خشک تاج خروس خوابیده 2 ماه پس از اعمال تیمارها داشت، در حالی که مدیریت علف های هرز اثر معنی داری در سطح 1% بر تراکم و وزن خشک علف های هرز در تمام مراحل نمونه برداری داشت. افزایش تراکم ذرت تا 50% بیشتر از حد مرسوم باعث کاهش تراکم و وزن خشک تاج خروس خوابیده در تمام مراحل نمونه برداری و بیشترین کاهش تراکم و وزن خشک سلمه تره در مرحله آخر نمونه برداری شد. بیشترین افت وزن خشک تاج خروس خوابیده و سلمه تره و بیشترین کاهش تراکم سلمه تره در تمام مراحل نمونه برداری و بیشترین کاهش تراکم تاج خروس خوابیده در مرحله آخر نمونه برداری در پاسخ به تیمارهای مدیریتی دوبار وجین، یک و دو بار کولتیواتور حاصل شد. در بین تیمارهای مدیریتی، یک و دوبار کولتیواتور، موفق ترین تیمارها در کنترل علف های هرز محسوب می شوند.

با هدف ارزیابی ژنوتیپ های کنجد به خشکی و شناسایی و معرفی ژنوتیپ های متحمل تر به تنش خشکی 24 ژنوتیپ داخلی و خارجی در سال زراعی 1387 در منطقه جیرفت مورد بررسی قرار گرفتند. ژنوتیپ ها در قالب دو آزمایش جداگانه با آبیاری طبیعی و تنش خشکی به ترتیب پس از 100 و 240 میلی متر تبخیر از تشتک کلاس A در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار کشت شدند. ارتفاع بوته، تعداد شاخه فرعی در بوته، تعداد کپسول در بوته و تعداد دانه در کپسول، وزن هزاردانه، عملکرد دانه و درصد روغن در هر ژنوتیپ تعیین شد. با استفاده از عملکرد دانه در آزمایش آبیاری طبیعی (Yp) و تنش خشکی (Ys) شاخص های کمی تحمل (TOL)، بهره وری متوسط (MP)، حساسیت به تنش خشکی (SSI)، میانگین هندسی بهره وری (GMP)، تحمل تنش خشکی(STI)  و میانگین هارمونیک (HM)، ضریب تغییرات آنها برآورد شد. نتایج نشان داد اختلاف معنی داری در صفات مورد اندازه گیری بین ژنوتیپ ها در دو شرایط آبیاری طبیعی و تنش خشکی وجود داشت و امکان گزینش ژنوتیپ های متحمل به خشکی بوجود آمد ژنوتیپ های JL-13، داراب 14 و TS-3 به واسطه عملکرد بیشتر دانه در شرایط آبیاری طبیعی و تنش خشکی و احراز جایگاه مناسب تر از لحاظ شاخص های تحمل تنش خشکی (STI)، میانگین بهره وری (MP)، میانگین هندسی بهره وری(GMP)  و میانگین هارمونیک (HM) به عنوان ژنوتیپ های متحمل شناسایی شدند. تحلیل همبستگی بین عملکرد در شرایط آبیاری طبیعی و تنش خشکی و شاخص های تحمل به خشکی نیز نشان داد که شاخص های MP، GMP، HM و STI مناسب ترین شاخص ها برای غربال ژنوتیپ های کنجد محسوب می شوند. با توجه به شاخص های فوق و عملکرد بالا در دو محیط آبیاری طبیعی و تنش خشکی، بهترین ژنوتیپ های متحمل به خشکی کنجد ژنوتیپ های JL-13، داراب 14 و TS-3 برای توسعه کشت در منطقه جیرفت و کهنوج تشخیص داده شدند.

به منظور ارزیابی تاثیر آرایش کاشت بر عملکرد و اجزای عملکرد ژنوتیپ های مختلف لوبیا گرمسیری آزمایشی در تابستان 1388 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد جیرفت اجرا شد، این آزمایش به صورت طرح کرت های خرد شده در قالب بلوک های کامل تصادفی در 4 تکرار انجام شد. آرایش های کاشت در سه سطح عبارت بودند از کشت یک ردیف روی پشته با فاصله بین بوته 10 سانتی متر، کشت دو ردیف روی پشته با فاصله بین بوته 20 سانتی متر و کشت سه ردیف روی پشته با فاصله بین بوته 30 سانتی متر به عنوان عامل اصلی و ژنوتیپ های لوبیا چشم بلبلی، لوبیا تپاری کرم رنگ و لوبیا تپاری سیاه رنگ به عنوان عامل فرعی در سه سطح مورد بررسی قرار گرفتند. صفات مورد مطالعه در این آزمایش عبارت بودند از عملکرد دانه و کاه، تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف، متوسط طول غلاف، ارتفاع بوته، وزن صد دانه، شاخص برداشت، تعداد دانه در بوته و عملکرد بیولوژیک. نتایج تجزیه واریانس نشان داد هیچ یک از صفات مذکور تحت تاثیر آرایش کاشت قرار نگرفت اما اثر متقابل این عامل و ژنوتیپ بر تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در بوته و شاخص برداشت اثر معنی داری داشت. حداکثر تعداد غلاف در بوته به تعداد 20.90 عدد در لوبیا تپار سیاه رنگ با آرایش کاشت سه ردیف روی پشته با فاصله 30 سانتی متر بین بوته ها حاصل شد. حداکثر تعداد دانه در بوته به تعداد 266.5 عدد و بالاترین درصد شاخص برداشت به میزان 46.55 مربوط به لوبیا تپاری سیاه رنگ با آرایش کاشت دو ردیف روی پشته با فاصله بین بوته 20 سانتی متر بود. تفاوت میان ژنوتیپ های مورد مطالعه از نظر تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف، متوسط طول غلاف، وزن صد دانه و تعداد دانه در بوته در سطح احتمال 1% معنی دار بود.

به منظور بررسی اثرات تاریخ کاشت، تراکم بوته و سطوح مختلف نیتروژن بر خصوصیات رشد و عملکرد گلرنگ بهاره رقم محلی اصفهان آزمایشی در سال زراعی 1389 در اراک اجرا شد. آزمایش به صورت فاکتوریل اسپیلت پلات در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در 4 تکرار اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل دو تاریخ کاشت 20 اردیبهشت ماه و 20 خرداد ماه به عنوان کشت تاخیری و سطوح مختلف نیتروژن شامل 46، 92 و 138 کیلوگرم در هکتار، نیتروژن از منبع اوره و تراکم های گیاهی 400 و 800 هزار بوته در هکتار بود. تیمار تاریخ کاشت 20 اردیبهشت ماه با تراکم 800 هزار بوته در هکتار و میزان 92 کیلوگرم نیتروژن در هکتار بهترین عملکرد اسانس به میزان 267.431 گرم در مترمربع را تولید کرد. همچنین کمترین میزان عملکرد مربوط به تیمار تاریخ کاشت 20 خرداد ماه، مصرف 46 کیلوگرم نیتروژن در هکتار و تراکم 800 هزار بوته در هکتار به میزان 163.54 گرم در مترمربع بود. همچنین بیشترین عملکرد دانه به میزان 3101 کیلوگرم در هکتار مربوط به تیمار تاریخ کاشت 20 اردیبهشت ماه و مصرف 138 کیلوگرم نیتروژن در هکتار و تراکم 800 هزار بوته در هکتار بود. نتایج حاصله نشان داد تاریخ کاشت 20 اردیبهشت ماه با بهره گیری بهتر از شرایط محیطی عملکرد بیشتری را تولید کرد. تاریخ کاشت 20 اردیبهشت نسبت به کشت تاخیری در اراک زمان مناسب تری برای کشت و تولید گلرنگ بهاره با عملکرد مطلوب می باشد. همچنین مصرف میزان مناسب نیتروژن تاثیر زیادی در افزایش عملکرد اسانس دارد.

به منظور ارزیابی عملکرد دانه، درصد پروتئین و درصد روغن رقم کلارک سویا در شرایط تنش خشکی و همچنین کارآیی نژادهای مختلف باکتری ریزوبیوم ژاپونیکوم، آزمایشی به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در دو سال زراعی 1382 و 1383، در ایستگاه تحقیقات کشاورزی بروجرد اجرا شد. تیمارهای آبیاری شامل سه سطح تنش خشکی، تنش ملایم (85% نیاز آبی گیاه)، تنش متوسط (70% نیاز آبی گیاه)، تنش سخت (55% نیاز آبی گیاه) و آبیاری مطلوب (شاهد) به عنوان عامل اصلی و سه نژاد باکتری ریزوبیوم ژاپونیکوم به نام های هلی نیترو، ریزوکینگ، نیتراژن و تیمار بدون تلقیح با باکتری (شاهد) به عنوان سطوح عامل فرعی، منظور گردیدند. تیمارهای آبیاری بر اساس نیاز آبی گیاه و تشتک تبخیر محاسبه و اجرا شد. در زمان کاشت تلقیح بذور با باکتری صورت گرفت. صفات مورد بررسی در این تحقیق شامل عملکرد دانه، درصد روغن دانه، عملکرد روغن دانه در واحد سطح، درصد پروتئین دانه و عملکرد پروتئین دانه در واحد سطح بودند. نتایج نشان داد که عملکرد دانه و درصد روغن و درصد پروتئین دانه در شرایط مطلوب آبیاری و تنش خشکی، معنی دار گردید. نژادهای مختلف باکتری ریزوبیوم ژاپونیکوم دارای عکس العمل متفاوتی بودند. در شرایط آبیاری مطلوب، نژاد هلی نیترو با تثبیت بیشتر نیتروژن، عملکرد دانه و درصد پروتئین بالاتر و درصد روغن کمتری را تولید نمود، اما با توجه به عملکرد دانه بیشتر، افزایش عملکرد روغن در مترمربع حاصل شد. با اعمال تنش خشکی به دلیل کاهش تثبیت نیتروژن، عملکرد دانه کاهش و درصد روغن افزایش یافت و با توجه به کاهش بیشتر عملکرد دانه، عملکرد روغن در واحد سطح، کاهش یافت. تحت شرایط تنش خشکی ملایم و متوسط نژاد ریزوکینگ از کارآیی بیشتری برخوردار بود، در تنش سخت به دلیل کاهش شدید تولید مواد فتوسنتزی گیاه و کاهش اکسیژن مورد نیاز تنفس گره های ریشه، تفاوت معنی داری در بین نژادهای باکتری مشاهده نشد. در مجموع با کاهش رطوبت مورد نیاز سویا در خاک، عملکرد دانه، عملکرد روغن و پروتئین دانه در مترمربع کاهش یافت که به دلیل کاهش نیتروژن موجود در گیاه و در نتیجه کاهش تولید مواد فتوسنتزی در گیاه بود.

به منظور مطالعه تاثیر فصل کاشت و تنش رطوبتی بر عملکرد و اجزای عملکرد ارقام بهاره کلزا این آزمایش به صورت فاکتوریل اسپلیت پلات در قالب بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زاراعی 1388-1387 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی قزوین انجام شد. آزمایش در دو فصل کاشت عنوان عامل اصلی، شامل فصل کاشت پاییزه (10/7/87) و فصل کاشت بهاره (10/12/87) و آبیاری در دو سطح شامل آبیاری معمول (شاهد) و قطع آبیاری از مرحله گل دهی به بعد و نیز ارقام کلزا شامل چهار رقم RGS003،Sarigol ،Hyola401 وOption500  بودند. محاسبه صفاتی طول خورجین اصلی و فرعی، تعداد دانه در خورجین اصلی و فرعی و عملکرد دانه معیار مقایسه ها قرار گرفت. اندازه گیری شاخص های رشد گیاهی نشان داد اثر ساده فصل کاشت و آبیاری بر طول خورجین اصلی و فرعی، تعداد دانه در خورجین اصلی و فرعی و عملکرد دانه معنی دار گردید. اثر متقابل فصل کاشت و آبیاری بر طول خورجین اصلی و فرعی، تعداد دانه در خورجین اصلی معنی دار نگردید. ولی بر تعداد دانه در خورجین فرعی و عملکرد دانه معنی دار گردید. در نتیجه با افزایش طول خورجین و تعداد دانه در خورجین اصلی و فرعی عملکرد دانه نیز افزایش یافت.