دانش علف های هرز
سال:1397 | دوره:14 | شماره:1 |تعداد مقالات:10

به منظور بررسی تاثیر مقادیر و زمان های مختلف کاربرد علف کش نیکوسولفورون در کنترل قیاق در ذرت، آزمایشی مزرعه ای طی یک فصل رشد انجام شد. آزمایش بصورت کرت های خرد شده، در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی و در سه تکرار اجرا شد. پنج سطح علف کش (0، 40، 60، 80 و 100 گرم ماده موثره در هکتار معادل 0، 50، 75، 100 و 125 درصد غلظت توصیه شده) بعنوان کرت اصلی و سه زمان کاربرد علف کش (دو تا چهار برگی، چهار تا شش برگی و شش تا هشت برگی ذرت) بعنوان کرت فرعی در نظر گرفته شد. برای توصیف رابطه بین مقدار علف کش و زیست توده علف هرز در هر زمان کاربرد، از مدل استاندارد غلظت-پاسخ استفاده گردید. برآورد پارامترها نشان داد که با تاخیر در زمان سمپاشی، مقدار چهار پارامتر U (میزان زیست توده قیاق بدون کاربرد علف کش)، L(میزان زیست توده قیاق در مقادیر بالاتر از غلظت توصیه شده)، ED50(مقدار علف کش لازم جهت کاهش 50 درصدی زیست توده قیاق) و ED90 (مقدار علف کش لازم جهت کاهش 90 درصدی زیست توده قیاق) بصورت خطی افزایش یافت. جایگذاری پارامترهای مذکور با روابط خطی به عنوان زیر مدل در مدل غلظت-پاسخ، منجر به مدل تلفیقی شد که به کمک آن می توان از روی دو متغیر، غلظت علف کش، زمان مصرف علف کش و وزن خشک علف هرز را توصیف نمود. نتایج آزمایش نشان داد که بیشترین زیست توده (8/20478 کیلوگرم در هکتار) و عملکرد دانه ذرت (74/12108 کیلوگرم در هکتار) درمرحله اول کاربرد علف کش با مقدار 5/2 لیتر در هکتار (معادل 125 درصد غلظت توصیه شده) بدست آمد. هنگامی که سمپاشی تا مرحله 8-6 برگی ذرت به تعویق افتاد، میزان زیست توده نهایی ذرت در حداکثر غلظت علف کش، به 3/15625 کیلوگرم و عملکرد دانه به 7/8759 کیلوگرم در هکتار کاهش یافت. کاربرد علف کش در 4-2 برگی ذرت با غلظت کاهش یافته 75 درصد غلظت توصیه شده در هکتار توانست وزن خشک قیاق را از 9/144 به 2/41گرم در متر مربع کاهش دهد و از خسارت به ذرت جلوگیری نماید. نتایج مطالعه حاضر به افزایش کارایی غلظت علف کش برای کنترل قیاق در ذرت کمک خواهد کرد.

این آزمایش در سال زراعی 1395-1394 درکرج، به منظور بررسی تأثیر گیاهان پوششی در کنترل علف های هرز و استفاده از علف کش برای استقرار گیاهان پوششی به صورت کرت های خردشده در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. عامل اصلی، گیاهان پوششی شامل علف بره (Festuca ovina)، لرزانک قرمز (Festuca rubra)، علف-گندمی بیابانی (Agropyron desertorum)، علف پشمکی (Bromus tomentellus) و شاهد (بدون گیاه پوششی و آلوده به علف هرز) و عامل فرعی، علف کش برمایسیدام آ (EC 40) در چهار سطح صفر، 300، 450 و 600 گرم در هکتار بود. بر اساس نتایج به دست آمده، گیاهان پوششی علف پشمکی و علف بره به ترتیب با 8 و 5 کیلوگرم بر مترمربع، بیشترین وزن خشک را دارا بودند. همین گیاهان، بیشترین تاثیر کاهشی را بر تراکم علف های هرز (به ترتیب برابر 86% و 67%) و وزن خشک علف های هرز (به ترتیب برابر 81% و 71%) داشتند. اثر متقابل گیاه پوششی و علف کش روی وزن خشک علف های هرز معنی دار گردید. علف های هرز غالب در آزمایش شامل قدومه (Alyssum desertorum)، هفت بند (Polygonum aviculare) و خاکشیر ایرانی (Descurainia sophia) بودند که میانگین کاهش وزن خشک آنها در اثر اعمال تیمار نسبت به شاهد، به ترتیب 71%، 89% و 83% بود. بیشترین مقدار کاهش در وزن خشک علف های هرز غالب درگیاه پوششی علف پشمکی یادداشت شد. بیشترین کاهش تنوع علف های هرز بر اساس شاخص شانون وینر در بین تیمارهای گیاهان پوششی نسبت به شاهد (H=1. 5) در گیاهان پوششی علف پشمکی (6/0) و علف بره (73/0) مشاهده شد.

خرما یکی از محصولات راهبردی و مهم در دنیا می باشد. به منظور بررسی اثر گیاهان پوششی بر کنترل علف هرز مرغ (Cynodondactylon)، آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار و شش تیمار در طی سال های 1390و1391 انجام شد. تیمارها شامل کشت میان ردیفی یونجه (Medicago sativa) به میزان 35 کیلوگرم در هکتار، چنتری (Sesbania sesban) به میزان 50 کیلوگرم در هکتار، نخود کبوتری (Cajanus cajan) به میزان 50 کیلوگرم در هکتار، ماش (Vigna radiata) به میزان 50 کیلوگرم در هکتار، سورگوم (Sorghom bicolor) به میزان 20 کیلوگرم در هکتار و شاهد بودند. نتایج بدست آمده نشان داد که بیشترین زیست توده تولید شده مربوط به چنتری با 1937 گرم در متر مربع در سال اول و 2326 گرم در متر مربع در سال دوم وکمترین آن مربوط به ماش و نخود کبوتری به ترتیب با 7/159 و 8/22 گرم در متر مربع در سال اول و 7/101 و 7/50 گرم در متر مربع در سال دوم بود. کمترین زیست توده مرغ در هر دو سال، به تیمار چنتری و یونجه و پس از آن سورگوم تعلق داشت. همچنین درصد کنترل مرغ بوسیله چنتری، سورگوم، ماش، نخود کبوتری و یونجه در سال اول به ترتیب 97، 59، 7، 3 و 94 درصد و در سال دوم، به ترتیب 99، 74، 2، 10 و 95 درصد بود. در این بررسی، چنتری و یونجه، دارای بیشترین میانگین زیست توده در هر دو سال بودند و مشخص شد که گیاهان پوششی موثری برای کنترل مرغ می باشند.

به منظور بررسی واکنش توده های سیر به تداخل علف های هرز در منطقه زنجان، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب بلوک-های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 95-1394 اجرا شد که در آن، چهار توده سیر (همدان یک، همدان دو، همدان سه و طارم) و دو سطح تداخل علف های هرز (تداخل و عدم تداخل) مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل از تحقیق نشان داد که واکنش به تداخل علف های هرز، به طور معنی داری، تحت تاثیر نوع توده قرار گرفت. در رقابت با علف های هرز، اکثر صفات توده های همدان دو و همدان سه، کاهش قابل توجهی را نشان دادند. توده طارم، به دلیل توان رقابتی پایین، بیشترین کاهش در صفات مورد بررسی در شرایط تداخل را، نشان داد و کمترین عملکرد را در بین توده ها تولید کرد. بطور کلی، توده همدان یک با توجه به عملکرد بالا و کاهش اندک عملکرد در شرایط تداخل، برای کشت در مناطق سردسیر نظیر زنجان توصیه می شود.

تحمل گوشاب به غرقاب و بیشتر علف کش ها و نیز رشد دوباره پس از وجین دستی سبب شده است تا این علف هرز به عنوان یک گونه مهاجم در شالیزار مورد توجه قرار گیرد. به منظور ارائه راهکاری جهت مدیریت گوشاب، سه آزمایش اجرا گردید. در آزمایش اول، رقابت ارقام برنج هاشمی و گوهر با گوشاب در سطوح صفر، 50، 100 و 150 درصد از مقدار توصیه شده کود های NPK مطالعه شد. در آزمایش دوم، روند تکثیر و کلونی زایی گوشاب در سطوح کودی فوق و در آزمایش سوم، اثر عمق آب بر رشد علف هرز گوشاب بررسی شد. نتایج آزمایش اول نشان داد که گوشاب فاقد تأثیر معنی دار بر عملکرد رقم گوهر بود؛ امّا موجب کاهش 25-13 درصدی عملکرد رقم هاشمی گردید. کاهش عناصر غذایی به 50 و صفر درصد مقدار توصیه شده، منجر به کاهش شدید عملکرد هر دو رقم برنج در رقابت با گوشاب شد. مطابق نتایج آزمایش دوم، میزان گسترش کلونی گوشاب در تیمار کودی 50 درصد، دو برابر تیمار کودی 100 درصد بود. نتایج آزمایش سوم نشان داد که افزایش عمق غرقاب به هفت و 14 سانتی متر، سبب افزایش 359 و 342 درصدی اندام های هوایی درمقایسه با تیمار اشباع شد. به طور کلی مطابق نتایج این تحقیق، دلیل طغیان و خسارت گوشاب را می توان به ضعف تغذیه ای و غرقاب عمیق و طولانی مدت شالیزارها نسبت داد و در صورت مصرف بهینه ی کودها، زه کشی و نیز استفاده از ارقام مناسب، نیازی به صرف هزینه های زیاد جهت وجین دستی مکرّر گوشاب نیست و حضور علف هرز، موجب خسارت اقتصادی معنی دار به برنج نخواهد شد.

شرایط محیطی از جمله رطوبت خاک، تأثیر بسزایی بر کارایی علف کش ها دارد. به منظور ارزیابی اثر غلظت های علف کش اُتللو در شرایط مختلف رطوبت خاک بر علف هرز خردل وحشی و گندم، آزمایش گلخانه ای، به صورت کرت های خردشده بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در گلخانه تحقیقاتی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران انجام شد. سه سطح رطوبت خاک شامل ظرفیت مزرعه، 75% ظرفیت مزرعه و 50% ظرفیت مزرعه و غلظت های مختلف علف کش مزوسولفورون +یودوسولفورون+دیفلوفنیکان، شامل صفر، 33، 66، 99، 132 و 165 گرم ماده موثره در هکتار بودند. نتایج نشان داد که میزان غلظت لازم برای کاهش 50 درصد وزن خشک خردل وحشی در رطوبت ظرفیت مزرعه 57/71 گرم ماده موثره در هکتار بود در حالی که در رطوبت 75 % و 50% ظرفیت مزرعه، به ترتیب 69/88 و 21/116 گرم ماده موثره در هکتار بود. میزان غلظت لازم برای کاهش 50 درصد وزن خشک گندم در رطوبت ظرفیت مزرعه، 50/86 گرم ماده موثره در هکتار بود و در رطوبت 75 % و 50% ظرفیت مزرعه، این غلظت لازم به ترتیب به 5/102 و 95/73 گرم ماده موثره در هکتار رسید. نتایج نشان داد که در رطوبت 50 درصد ظرفیت مزرعه، غلظت های کمتر این علف کش نیز باعث اثرات سوء بر گندم خواهند شد.

یولاف وحشی زمستانه، به دلیل دارا بودن خواب در بذرهای خود، قادر است برای مدت های طولانی در خاک بماند. مطالعه اثر عوامل مختلف بر رفتار جوانه زنی بذر این علف هرز، منجر به تنظیم برنامه صحیح کنترل خواهد شد. به منظور بررسی نحوه ی پاسخ بذرهای یولاف وحشی زمستانه، دو آزمایش (شرایط نوری و تاریکی) بصورت فاکتوریل و در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل دما (3، 5، 10، 15 و دمای متناوب 10 درجه سانتی گراد در روز و 5 درجه سانتی گراد در شب)، وجود یا عدم وجود پوسته در بذر و جمعیت های یولاف وحشی (اهواز، شیراز و کردستان) بودند. نتایج حاکی از آن بود که درصد جوانه زنی بر اساس پوشش بذر، نسبت به دما تغییر می کند. در دمای متناوب و دماهای ثابت 3 و 5 درجه سانتی گراد، در بذر های پوشش دار هیچ یک از جمعیت های یولاف وحشی، جوانه زنی رخ نداد و جوانه زنی در بذرهای پوشش دار، تنها در دو دمای 10 و 15 درجه ی سانتی گراد مشاهده شد؛ به عبارتی، افزایش دما، سبب شروع جوانه زنی شد. در دمای متناوب، جمعیت یولاف وحشی شیراز، بیشترین درصد جوانه زنی (87 درصد) را داشت و جمعیت اهواز، به طولانی ترین زمان برای جوانه زنی 50 درصدی نیاز داشت. در تاریکی نیز همانند روشنایی، جوانه زنی در بذرهای پوشش دار در دماهای متناوب (دمای روز 10 و شب 5)، 3 و 5 درجه سانتی گراد در تاریکی مشاهده نشد. درصد جوانه زنی جمعیت های یولاف وحشی در حالت بدون پوشش، با جوانه زنی این جمعیت ها در حالت پوشش دار، تفاوت معنی داری را نشان داد که این امر نشان دهنده ی بازتاب عوامل محیطی بر پوسته و چگونگی رفتار جوانه زنی است. پیش بینی دقیق و درست از زمان جوانه زنی بذرها و سبز شدن آن ها بر پایه ی بازخورد شرایط محیطی را باید برای بکارگیری روش یا روش های کنترلی مؤثر در مدیریت تلفیقی علف های هرز، در نظر گرفت.

این آزمایش، به منظور ارزیابی اثر علف کش های پیشکاشت تریفلورالین (نام تجاری: ترفلان) 48 درصد ای سی، اتال فلورالین (نام تجاری: سونالان) 3/33 درصد ای سی، علف کش های پیش رویشی اگزادیازون (نام تجاری: رونستار) 25 درصد ای سی و 12 درصد اس ا، سیمازین (نام تجاری: پرینسب) 4 ال و پرومترین (نام تجاری: گزاگارد) 80 درصد پودر وتابل و علف کش پس رویشی لینورون (نام تجاری: آفالن) 50 درصد پودر وتابل و 45 درصد درصد اس ال، بر کنترل علف های هرز و عملکرد و اجزای عملکرد دانه و نیز، عملکرد و بازده اسانس زیره سبز، در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار به اجرا درآمد. پنج گونه علف هرز غالب شامل سلمه تره (Chenopodium album)، شاه تره (Fumaria officinalis)، هفت بند (Polygonum avicular)، جو موشی (Hordeum murinum) و گندم خودرو (Triticum aestivum) مورد شناسایی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که اختلاف معنی داری بین تیمارهای مختلف علف کش روی تراکم و وزن خشک هر گونه و کل علف های هرز وجود داشت. تمام علف کش های مورد بررسی، تراکم کل علف های هرز را به طور معنی داری نسبت به شاهد بدون کنترل علف هرز کاهش دادند. نقش تیمارها در کاهش تراکم علف های هرز به ترتیب عبارت بود از وجین> اتال فلورالین> اگزادیازون> تریفلورالین= لینورون= سیمازین> پرومترین. بیشترین و کمترین وزن خشک زیست توده علف های هرز به ترتیب مربوط به تیمار عدم کاربرد علف کش ها و تیمار شاهد وجین بود. در بین تیمارهای مختلف علف کش ها، اتال فلورالین و اگزادیازون، به ترتیب با 40/97 و 31/84 درصد نسبت به تیمار عدم کابرد علف کش، بیش ترین کاهش را در وزن خشک علف های هرز به خود اخصاص دادند. نتایج بیانگر اختلاف معنی داری میان تیمارهای مختلف علف کش، از لحاظ تأثیر بر تراکم، تعداد چتر در بوته، تعداد دانه در چتر، وزن هزار دانه، عملکرد دانه، عملکرد و بازده اسانس زیره سبز بود. بیشترین و کمترین عملکرد دانه و عملکرد اسانس زیره سبز، به ترتیب مربوط به تیمار شاهد وجین علف هرز و عدم وجین بود. مصرف اتال فلورالین بعد از تیمار وجین، از بیشترین عملکرد دانه و عملکرد اسانس برخوردار بود.

به منظور ارزیابی واکنش علف های هرز یکساله مزرعه لوبیا به برهمکنش غلظت های علف کش ایمازتاپیر و رطوبت خاک، آزمایشی به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. فاکتورهای آزمایشی شامل سه رژیم رطوبتی 60، 75 و 90 میلیمتر از تبخیر تجمعی (به ترتیب معادل 100، 80 و 60 درصد از نیاز آبی لوبیا) به عنوان کرت های اصلی و غلظت های علف کش ایمازتاپیر در پنج سطح صفر، 25، 50، 75 و 100 درصد غلظت توصیه شده، به عنوان کرت های فرعی در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد که برهمکنش غلظت های علف کش و رطوبت خاک، تأثیر معنی داری بر زیست توده کل علف های هرز دارد. تاج خروس و سلمه تره در شرایط رطوبت کم خاک، رشد بیشتری داشته و بالاترین میزان زیست توده علف های هرز (396. 81گرم در متر مربع)، از تیمار رژیم رطوبتی 60 درصد و شاهد بدون کنترل علف هرز بدست آمد. براساس مدل سه پارامتری غلظت-پاسخ، پارامتر ED50، در رژیم های رطوبتی100، 80 و 60 درصد، به ترتیب میزان 32. 45، 56. 59 و 73. 46 درصد از غلظت توصیه شده پیش بینی شد. بنا بر نتایج حاصل از این مطالعه، هر چه رطوبت خاک کمتر باشد، غلظت علف کش لازم برای کاهش 50 درصد از زیست توده علف های هرز افزایش خواهد یافت. بالاترین میزان عملکرد دانه، از رژیم رطوبتی 100 درصد، با میزان 4133 کیلوگرم در هکتار، از غلظت 100 درصد توصیه شده علف کش حاصل شد. بر اساس این نتایج، اگر رطوبت خاک مناسب باشد، کارایی علف کش در کنترل علف های هرز افزایش خواهد یافت و میزان عملکرد لوبیا نیز بیشتر می شود. نتایج این آزمایش می تواند در پیش بینی غلظت های مناسب علف کش در شرایط اقلیم متغیر ایران مناسب باشد.

به منظور بررسی کارایی علف کش ایزوکسافلوتل (SC480) بر کنترل علف های هرز مزارع نخود بهاره (Cicer arietinum) آزمایشی در استان های کرمانشاه، کردستان و لرستان در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در 4 تکرار اجرا شد. تیمارها شامل کاربرد پیش رویشی و پس رویشی علف کش ایزوکسافلوتل با مقادیر 2/0، 3/0 و 4/0 لیتر در هکتار، پایریدیت (EC60%) به میزان 2 لیتر در هکتار و شاهد وجین دستی علف های هرز بودند. درصد کاهش تراکم، وزن خشک علف های هرز و درصدگیاه سوزی نخود 30 روز پس از سم پاشی پس رویشی تعیین شد. بر طبق نتایج درکرمانشاه برترین تیمارها از نظر عملکرد دانه نخود متعلق به ایزوکسافلوتل پیش رویشی به میزان 2/0 و 3/0 لیتر در هکتار با 669 و 5/632 کیلوگرم درهکتار به ترتیب با 79 و 5/80 درصد کاهش تراکم علف های هرز بود. در کردستان ایزوکسافلوتل پیش رویشی به میزان 2/0 لیتر در هکتار با 80 درصد کاهش تراکم علف های هرز و 1118 کیلوگرم در هکتار عملکرد دانه مناسب ترین تیمار در نظر گرفته شد. در لرستان ایزوکسافلوتل پیش رویشی به میزان های 2/0 و 3/0 لیتر در هکتار به ترتیب 5/89 و 5/91 درصد تراکم علف های هرز را کاهش داده و بیشترین عملکرد دانه نیز متعلق به این دو تیمار به ترتیب با 742 و 5/812 کیلوگرم در هکتار بود. با توجه به نتایج علف کش ایزوکسافلوتل با کاربرد پیش رویشی به میزان 2/0 لیتر در هکتار از ماده تجاری برای کنترل علف های هرز نخود بهاره مناسب است.