دانش علف های هرز
سال:1392 | دوره:9 | شماره:1 |تعداد مقالات:8

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

به منظور بررسی الگوی رویش توده های مختلف علف هرز جودره (Hordeum spontanum Koch) در گندم، شش توده جودره جمع آوری شده از مناطق مختلف ایران در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 90-1389 در مزرعه پژوهشی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران واقع در کرج کشت شدند. جمیعت های جودره شامل توده های تهیه شده از فارس، خوزستان، خراسان رضوی، کرمانشاه، تهران و قزوین بودند. رابطه رویش تجمعی گیاهچه های جودره با زمان دمایی با استفاده از مدل سیگموئیدی سه پارامتری توصیف شد. تخمین پارامترهای تابع برازش یافته برای هر توده نشانگر تفاوت الگوی رویش توده ها بود. توده ها هم از لحاظ زمان آغاز رویش و هم شیب افزایش جمیعت گیاهچه ها به ازای دریافت GDD (درجه روزهای رشد) و هم از نظر بازه زمانی متفاوت بودند. رویش گیاهچه توده کرمانشاه در متوسط GDD پایین تری (68 درجه روز رشد) آغاز شد و این گیاهچه ها زودتر از سایر توده ها در مزرعه ظاهر شدند. توده خراسان دو هفته دیرتر از توده کرمانشاه (هفته هشتم) با دریافت GDD حدود 76.6 درجه روز رشد در مزرعه ظاهر شد. توده های تهران و قزوین اگرچه از لحاظ زمان رویش و مقدار GDD دریافتی با سایر توده ها اختلاف نشان دادند اما نسبت به هم از لحاظ زمان رویش و مقدار GDD لازم برای رویش، هیچ اختلافی نداشتند. توده فارس بعد از توده های تهران و قزوین با گذشت حدود 9.4 هفته بعد از کاشت با دریافت GDD حدود 83.4 درجه روز رشد، رویش خود را شروع کرد. رویش توده خوزستان حدود 10.2 هفته پس از کاشت با دریافت بالاترین مقدار GDD نسبت به توده های دیگر (88.3 درجه روز رشد)، دیرتر اتفاق افتاد. پیش بینی الگوی رویش علف هرز، امکان اتخاذ زمان مناسب کنترل علف های هرز را فراهم می کند.

هدف از این تحقیق کمی سازی پاسخ سرعت جوانه زنی علف هرز اویارسلام بذری (.Cyperus difformis L) به دما، برآورد دماهای کاردینال و زمان حرارتی مورد نیاز برای درصدهای مختلف جوانه زنی بود. چهار مدل رگرسیونی غیرخطی] دندان مانند، دوتکه ای، بتا (4 پارامتره و 5 پارامتره) [در هفت دمای ثابت (از 15 تا 45 با فواصل 5 درجه سانتی گراد) برای توصیف پاسخ دمایی سرعت جوانه زنی اویارسلام بذری مورد ارزیابی قرار گرفت. شاخص های مختلف آماری (ریشه میانگین مربعات خطا (RMSE) و شاخص آکائیک (AICc)) برای مقایسه مدل ها به کار رفت. پارامترهای برآورد شده با استفاده از مدل دندان مانند از اطمینان بیشتری نسبت به سایر مدل ها برخوردار بود (RMSE=0.0009, AICc=-380.8). دماهای پایه، بهینه زیرین، بهینه زبرین و بیشینه اویارسلام بذری به ترتیب 14.73، 34.34، 38.54 و 45.01 درجه سانتی گراد برآورد شد. بر اساس مدل دندان مانند زمان حرارتی مورد نیاز برای 50 و 95 درصد جوانه زنی به ترتیب معادل 43.50 و 65.01 درجه- روز بود. دماهای کاردینال به مدل های مورد ارزیابی بستگی داشت. به طور کلی مدل دندان مانند نسبت به سایر مدل ها برآورد بهتری از دماهای کاردینال اویارسلام بذری داشت.

به منظور بررسی وضعیت مزارع گندم مشکوک به مقاومت به علف کش های بازدارنده استیل کوآنزیم آ کربوکسیلاز و استولاکتات سینتاز در کشور، در سال 1389 تعداد 30 مزرعه از استان خوزستان و 54 مزرعه از استان کرمانشاه مطالعه شد. در این بررسی بذور یولاف وحشی (.Avena ludoviciana Durieu) مشکوک به مقاومت از این مزارع جمع آوری و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی مورد آزمایش قرار گرفت و برخی اطلاعات مهم مدیریتی مزارع جمع آوری و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که در استان خوزستان حدود 66 درصد توده ها نسبت به علف کش کلودینافوپ پروپارژیل، حدود 14 درصد توده ها نسبت به علف کش مزوسولفورون+ یدوسولفورون و حدود 11 درصد توده ها نیز نسبت به هر دو علف کش مقاوم بودند. در این استان، در 66 درصد از مزارع استفاده از علف کش های با محل عمل متفاوت (توالی رعایت شده بود، ولی در 80 درصد مزارع مورد مطالعه، تناوب زراعی که از مهمترین توصیه ها برای کاهش جمعیت علف های هرز مقاوم به علف کش است، رعایت نشده بود. در استان کرمانشاه وضعیت تناوب زراعی در مزارع بهتر بود و 75 درصد مزارع مورد مطالعه از تناوب زراعی قابل قبولی برخوردار بودند. در این استان، در 77 درصد از مزارع علف کش کلودینافوپ پروپارژیل و در تقریبا 45 درصد از مزارع علف کش تری بنورون متیل مصرف شده بود. به طور کلی، به نظر می رسد علی رغم توصیه های خوبی که در خصوص مدیریت مقاومت به علف کش ها در مزارع گندم شده است، کشاورزان به آن توجه زیادی نداشته اند و و به نظر می رسد، در صورتی که این وضعیت ادامه یابد، مقاومت به علف کش در چند گونه علف هرز باریک برگ پایداری زراعی و اقتصادی تولید گندم در برخی از استان های ایران را تهدید خواهد کرد.

به منظور ارزیابی سیستم کشت بستر بذر زودهنگام تحت تاثیر میزان کود نیتروژن وتراکم ذرت در مدیریت علف های هرز، آزمایشی در سال 1389 در مزرعه تحقیقاتی پردیس کشاورزی دانشگاه تهران به صورت اسپلیت فاکتوریل بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. کرت های اصلی شامل نحوه تهیه بستر بذر در دو سطح (بستر بذر زودهنگام و بستر بذر معمول) و کرت های فرعی شامل کود نیتروژن در چهار سطح (0، 270، 325 و380 کیلوگرم در هکتار) و تراکم ذرت در 3 سطح (80، 70 و90 هزار بوته در هکتار) بود. بر اساس نتایج این آزمایش، بیشترین زیست توده علف هرز در ترکیب تیماری تراکم 70 بوته در متر مربع و سطح کودی 325 کیلوگرم در هکتار و در سیستم بذر معمولی ثبت شد. بستر بذر زودهنگام در همین سطوح توانست زیست توده علف هرز را به میزان 90.6 درصد کاهش دهد و این نشان از کارا بودن این سیستم در مدیریت علف های هرز می باشد. تاثیر تیمارهای آزمایش بر زیست توده ذرت، سطح برگ، وزن هزار دانه، عملکرد دانه، زیست توده علف هرز و همبستگی بین صفات دارای اثرات معنی داری بود. بستر بذر زودهنگام نسبت به بستر بذر معمولی باعث افزایش صفات مربوط به عملکرد ذرت شد، به طوری که در تیمار 380 کیلوگرم کود و 90 هزار بوته در هکتار در سیستم کشت بستر بذر زودهنگام، زیست توده ذرت دارای بیشترین مقدار بود. بیشترین عملکرد دانه در بستر بذر زودهنگام از تیمار کودی 380 کیلوگرم در هکتار به دست آمد که نسبت به تیمار مشابه در سیستم بستر بذر معمولی، به میزان 121 درصد عملکرد دانه را افزایش داد. با توجه به نتایج به دست آمده می توان سیستم بستر بذر زودهنگام را به عنوان یک ابزار مفید، برای مدیریت بهتر علف های هرز ذرت، در تلفیق با سایر روش ها به کار گرفت.

به منظور بررسی تاثیر مداخله علف های هرز بر عملکرد و اجزاء عملکرد لوبیا (.Phaseolus vulgaris L)، آزمایشی به صورت طرح کرت های خرد شده در قالب بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در ایستگاه ملی تحقیقات لوبیا در خمین طی سال های 1378 و 1379 اجرا شد. کرت های اصلی شامل آلودگی طبیعی به علف های هرز و کنترل کامل علف های هرز در تمام فصل رشدی لوبیا و کرت های فرعی شامل هشت رقم/لاین لوبیا شامل دهقان، دانشکده، ناز، گلی، تلاش، صدری، محلی خمین و COS16 بود. مقایسه میانگین صفات نشان داد که تداخل علف های هرز عملکرد، تعداد دانه در بوته، تعداد دانه در غلاف و تعداد غلاف در بوته را به ترتیب 45%، 39%، 5% و 36% کاهش داد. رقم گلی و تلاش با بیشترین شاخص تحمل رقابت به علف های ارقام برتر شناخته شد. بررسی ضرایب همبستگی نشان دهنده همبستگی منفی و بسیار معنی دار وزن خشک علف های هرز با عملکرد و اجزاء عملکرد ارقام لوبیا بود.

کاربرد مداوم علف کش های بازدارنده استیل کوآنزیم آ کربوکسیلاز برای کنترل علف های هرز باریک برگ های مشکل ساز در مزارع گندم کشور منجر به بروز مقاومت در 5 گونه از علف های هرز باریک برگ شده است. اخیرا بیوتیپ هایی از علف هرز یولاف وحشی مقاوم به علف کش کلودینافوپ پروپارژیل، ستوکسیدیم و پینوکسادن مورد شناسایی قرار گرفته که دارای شاخص مقاومتی بین 1.31 تا بیش از 50.63 در برابر بازدازنده های ACCase بودند. در این آزمایش اساس ملکولی مقاومت در بیوتیپ های مقاوم مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور از روش های CAPS و dCAPS برای شناسایی جهش های احتمالی که در نقاط 1781، 2041، 2078 و 2088 ژن کدکننده آنزیم ACCase رخ داده و باعث مقاومت یولاف وحشی به علف کش های بازدارنده استیل کو آنزیم آ کربوکسیلاز شده اند، استفاده شد. نتایج نشان داد که علت مقاومت در 50 درصد بیوتیپ (شامل بیوتیپ های M4، S2، S3، S4 و ES1) جهش در موقعیت 1781، در 10 درصد بیوتیپ ها (شامل بیوتیپ M2) جهش در موقعیت 2041 و در 10 درصد بیوتیپ ها (شامل بیوتیپ M4) جهش در دو جایگاه 1781 و 2078 کربوکسیل ترانسفراز آنزیم استیل کوآنزیم آ کربوکسیلاز بود. در مجموع 70 درصد بیوتیپ های مقاوم حداقل در یکی از نقاط 1781، 2041، 2078 جهش داشتند و در هیچ یک از بیوتیپ های مورد مطالعه جهش در موقعیت 2088 مشاهده نشد. در سایر بیوتیپ های مقاوم، احتمالا جهش در نقطه دیگری از ژن کدکننده آنزیم ACCase رخ داده و یا مکانیزم مقاومت آنها مبتنی بر غیر هدف می باشد.

به منظور بررسی تاثیر مزوسولفورون+ یدوسولفورون و کلودینافوپ –پروپارژیل و اختلاط آنها بصورت خالص و با استفاده از مویان های سیتووت و فریگیت سه آزمایش گلخانه ای واکنش به مقدار علف کش برای کنترل علف هرز یولاف وحشی در قالب طرح کامل تصادفی با چهار تکرار برای هر آزمایش به اجرا درآمد. تیمارها شامل مزسولفورون+ یدوسولفورون در مقادیر 0، 2.4، 6، 12، 18 و 24 گرم ماده موثره در هکتار، کلودینافوپ در مقادیر 0، 6.4، 16، 32، 48 و 64 گرم ماده موثره در هکتار، برای 6 نسبت اختلاط بصورت 100:0، 75:25، 50:50، 25:75، 10:90 و0:100 بصورت خالص و بهمراه مویان های سیتووت و فریگیت با نسبت ثابت حجمی 2% بودند. کارایی اختلاط علف کش های مورد بررسی با استفاده از مویان های سیتووت و فریگیت برای کنترل یولاف وحشی افزایش پیدا کرد. اختلاط این دو علف کش با همدیگر بصورت خالص (بدون مویان) از مدل CA تبعیت کرده و دارای اثر افزایشی بود، درصورتیکه اختلاط آنها به همراه مویان های سیتووت و فریگیت از مدل هولت پیروی کرده و دارای بر همکنش سینرژیست (هم افزایی) در کنترل یولاف وحشی داشت. اختلاط این دو علف کش بصورت خالص، تاثیر کمتری در کنترل علف هرز یولاف وحشی در مقایسه با اختلاط آنها به همراه مویان های سیتووت و فریگیت داشت. اختلاط مزسولفورون+ یدوسولفورون وکلودینافوپ–پروپارژیل به همراه مویان سیتووت بیشترین تاثیر را در کنترل یولاف وحشی داشته، بطوری که بیشترین و کمترین اثر هم افزایی به ترتیب مربوط به اختلاط دو علف کش با مویان سیتووت و فریگیت بود.