زیست شناسی ایران
سال:1385 | دوره:19 | شماره:4 |تعداد مقالات:15

 Cr+3 یک عنصر کمیاب ضروری در تعادل رژیم غذایی انسان و جانوران است و بدلیل نقشی که در متابولیسم گلوکز و چربی دارد، کمبود آن موجب بروز علایم دیابت و بیماری های قلبی- عروقی می گردد. در راستای جلوگیری از عوارض نامطلوب استفاده از مکمل های شیمیایی Cr+3، استفاده از گیاهانی که Cr+3 را در بافت های خود جمع می کنند، می تواند روشی قابل تامل در تامین ورودی روزانه کروم باشد. به این منظور تاثیر غلظت های مختلف Cr+3 بر رشد و میزان برخی از عناصر معدنی در گیاه جعفری مورد بررسی قرار گرفت. گیاهچه های جعفری رشد کرده در محیط کشت هیدروپونیک (هوگلند) حاوی غلظت های مختلف Cr+3، (0.1، 0.25، 0.75، 1، 1.5، 2 و 3 میلی گرم در لیتر) رشد یافته بودند، پس از 5 هفته برداشت شد و پارامترهای رشد نظیر وزن خشک و طول ریشه و اندام هوایی، بیومس کل و نیز غلظت کلسیم، پتاسیم، سدیم، فسفر و کروم در این بافت ها مورد سنجش قرار گرفت. علاوه بر این میزان انباشت Cr+3 در ریشه و اندام هوایی اندازه گیری شد. نتایج نشان می دهد که تیمار Cr+3 موجب کاهش وزن خشک ریشه و اندام هوایی (جز در تیمار 0.1mg/l) می شود، بطوری که در ریشه در غلظتmg/l  3 و اندام هوایی در غلظت هایmg/l   3و 2 نسبت به گیاه شاهد معنی دار است. کاهش طول ریشه و اندام هوایی در غلظت هایmg/l  0.75 و بالاتر در مقایسه با گیاه شاهد، معنی دار می باشد. کاهش معنی دار بیومس کل در تیمارهایmg/lCr+3  3 و 2 روی می دهد. غلظت Ca+2، K+، +Na و P نیز در ریشه و اندام هوایی تحت تاثیر تیمار Cr+3 قرار می گیرد. افزایش غلظت Cr+3 در محیط کشت موجب کاهش میزان کلسیم، پتاسیم و سدیم و افزایش فسفر در ریشه و اندام هوایی شد که این کاهش برای کلسیم در تیمارهایmg/lCr+3  3 و 2، در مورد پتاسیم در غلظتmg/l  3 و برای سدیم تنها در ریشه و در تیمارmg/l  3 نسبت به گیاه شاهد معنی دار است. در حالیکه افزایش مقدار فسفر در ریشه و اندام هوایی در تیمارهایmg/l  0.75 و بالاتر نسبت به شاهد معنی دار می باشد. مقدار کروم در بافت ها نیز با افزایش غلظت این عنصر در محیط کشت، افزایش می یابد و تجمع آن در ریشه به مراتب بیشتر از اندام هوایی است.

گونه راش یکی از فراوان ترین و از نظر اقتصادی مهمترین جنس های درختان چوبی شمال ایران است. تنوع ایزوزیمی Fagus orientalis Lipsky  در 14 جمعیت راش ایرانی در طول گستره پراکنش این گونه درختی در منطقه هیرکانی بوسیله مطالعات آنزیمی بررسی شد. گوناگونی آنزیمی جمعیت های راش با استفاده از 5 لوکوس آنزیمی در 4 سیستم آنزیمی شامل فسفو گلوکز ایزومراز (PGI )، فسفو گلوکو موتاز (PGM )، شیکیمات دهیدروژناز (SKDH )، فسفو گلوکونات دهیدروژناز (6PGD) بوسیله الکتروفورز ژل نشاسته مطالعه گردید. از میان 19 آلل مشاهده شده، 12 آلل نادر (با فراوانی کمتر از 5%) در 5 لوکوس و 8 آلل مختص به محل (با حضور در کمتر از 5 جمعیت) ردیابی شدند و ملاحظه گردید که گرچه کلیه آلل های مختص به محل نادر هستند، ولی کلیه آلل های نادر مختص به محل نمی باشند. جمعیت های نکا در ارتفاع 900 متر از سطح دریا و خیرود در ارتفاع 2000 متر بیشترین تعداد آلل و جمعیت اسالم در ارتفاع 1900 متر از سطح دریا بیشترین تعداد آلل مختص به محل را دارا می باشند. هیچ آلل مختص به محل یا نادری در جمعیت گرگان در ارتفاع 2000 متر از سطح دریا  مشاهده نگردید. در این پژوهش با توجه به وجود اختلافات آب و هوایی مهم در جمعیت های انتخابی (از شرقی ترین تا غربی ترین و از بالاترین تا پایین ترین منطقه پراکنش راش در جنگل های راش) برخی شیب های جغرافیایی از گوناگونی آلل های غالب PGI-B/B و SKDH-A/B در میان جمعیت ها یافت گردید.

این تحقیق شامل مطالعه فلور و بررسی تنوع زیستی گیاهی اطراف دریاچه بزنگان واقع در شمال شرقی شهرستان مشهد است. این منطقه با ارتفاع متوسط 860 متر، وسعتی معادل 102 هکتار، بین طول جغرافیایی 29 o و '56 و عرض جغرافیایی 36 o و '18 قرار گرفته است. با توجه به شرایط زیست محیطی و تنوع اکولوژیکی و ترکیب پوشش گیاهی، منطقه از نظر فلورستیک و اکولوژیک مورد مطالعه قرار گرفت. بررسی به عمل آمده نشان داد که در منطقه مورد مطالعه 112 گونه گیاهی متعلق به 96 سرده(جنس) و 35 خانواده وجود دارد. از عمده ترین خانواده های گیاهی منطقه، کاسنی، (Compositae) غلات، (Gramineae)  شب بو (Cruciferae) و چتریان (Umbelliferae) را می توان نام برد. از نظر شکل زیستی 57 درصد گونه ها به تروفیت ها و 28 درصد به همی کریپتوفیت ها تعلق دارد. مطالعات کورولوژی نشان می دهد که بیش از 50 درصد گونه ها به منطقه رویشی ایران و توران و 30 درصد به ایران و توران اروپا سیبری تعلق دارد. در این بررسی شاخص های مختلف عددی تنوع از جمله، غنای گونه ای، یکنواختی و تنوع گونه ای در بخش های اطراف دریاچه محاسبه شد.

سالیسیلیک اسید یا اورتو هیدرکسی بنزوئیک اسید (SA) نقش اساسی در تنظیم فرایندهای فیزیولوژیکی مختلف مثل رشد، تکامل گیاه، جذب یون، فتوسنتز وجوانه زنی ایفا می کند. در این پژوهش به منظور بررسی نقش سالیسیلیک اسید در جوانه زنی محلول هایی با غلظت های 0.1، 1، 1.5، 2، 2.5 و 5 میلی مولار تهیه و از آب مقطر بعنوان شاهد استفاده شد. پیش تیمار با سالیسیلیک اسید نیز در غلظت های 0.5، 1، 1.5،  2و 5 میلی مول اعمال گردید. در ضمن تریتون X-100 .یک صدم درصد بعنوان روکنشگر در تمام گروه ها (شاهد وتیمارها ) مورد استفاده قرار گرفت. برای بررسی اثر خشکی از محلول هایی با پتانسیل آبی برابر باMPa ،-0.4 ،-0.6 ،0.9- و -1.1 که توسط پلی اتیلن گلیکول 6000 تهیه شده بود، استفاده گردید. تیمار اتیلن در شش سطحppm  ،10 ،30 ،50 ،70 و90 اعمال شد، سپس درصد جوانه زنی، میانگین جوانه زنی در روز، میانگین سرعت جوانه زنی و جمع جبری سرعت های لحظه ای محاسبه گردید. برای مشاهده اثر متقابل سالیسیلیک اسید بر خشکی، از تیمار سالیسیلیک اسید در چهار سطح (mM 0،1 ،1.5 و 2) و تنش خشکی در3 سطح (0 MPa،0.4- و 0.6-) استفاده شد و آزمایش ها در قالب طرح فاکتوریل انجام شد. بذرها پس از 2 روز تیمار با سالیسیلیک اسید بمدت 3 روز نیز  در پلی اتیلن گلیکول قرار گرفت. برای اثر متقابل اتیلن بر سالیسیلیک اسید و اتیلن بر تنش خشکی، تیمار سالیسیلیک اسید در4 سطح (0 mM، 1.5، 0، 1.5)، اتیلن در3 سطح (0 ppm،10  و50 ) و تنش خشکی در 3 سطح (0 MPa،0.4- و 0.6-)اعمال شد. نتایج نشان داد که درصد جوانه زنی در غلظت های بالاتر از 1 میلی مول سالیسیلیک اسید نسبت به شاهد در تیمار با سالیسیلیک اسید کاهش معنی داری دارد. اثر متقابل سالیسیلیک اسید بر اتیلن و خشکی بر اتیلن نیز معنی دار می باشد.

سرده(جنس) Secale L. متعلق به خانواده Poaceae و طایفه Triticeae است که اولین بار توسط لینه (1753) معرفی شد. این سرده (جنس) در حال حاضر بر اساس آخرین تحقیقات در دنیا دارای سه گونه، چهار زیرگونه و دو واریته است. دامنه انتشار این سرده از مدیترانه، اروپای شرقی تا آسیای مرکزی و جنوب آفریقا گزارش شده است. ایران یکی از کشورهای مرکز تنوع و تکامل این جنس محسوب می شود. در این تحقیق سعی شده است صفات ریخت شناسی موثر در آرایه شناسی (تاکسونومی) این سرده و تحلیل فنتیک آن مورد بررسی قرار گیرد. داده های حاصل از مشاهدات و اندازه گیری ها در این تحقیق با استفاده از آنالیز فاکتور (Factor Analysis) و آنالیز خوشه بندی (Cluster Analysis) تجزیه و تحلیل شد. نتایج حاکی از این است که نمی توان براحتی در مورد انتخاب بهترین صفت جهت جداسازی آرایه ها (تاکسون ها) تصمیم گرفت و این خود ناشی از یکنواختی صفات در جمعیت های مطالعه شده است بطوری که امکان جداسازی موثر گونه های سرده Secale بر پایه صفات ریخت شناختی کم است.

در این مطالعه میانکنش داروی ضد تومور دانومایسین با هیستون H1 در شرایط قدرت یونی مختلف با استفاده از روش طیف سنجی UV/Vis و طیف سنجی فلوئورسانس مورد بررسی قرار گرفت. نتایج بدست آمده نشان می دهد که دانومایسین میزان جذب هیستون H1 در 210 نانومتر را کاهش داده و میزان ملکول های پروتئین غیر طبیعی شده وابسته به غلظت دارو است. ضمنا با افزایش غلظت دارو در محیط میزان ثابت اتصال افزایش و انرژی آزاد غیر طبیعی شدن کاهش می یابد. افزایش قدرت یونی محیط اثرات دارو بر هیستون H1 را تشدید می نماید. میانکنش دارو با هیستون H1 طیف نشری فلوئورسانس H1 را کاهش داده و ایجاد هیپوکرومیسیتی می کند. افزایش نمک در محیط نیز شدت هیپوکرومیسیتی را افزایش می دهد. نتایج پیشنهاد می نماید که در اتصال دارو به کروماتین هیستون H1 نیز بعنوان هدف دارو می تواند در نظر گرفته شود.

روش های متعددی جهت مطالعه میکروارگانیسم ها در یک مدل آزمایشگاهی با تقلید شرایط طبیعی وجود دارد. یکی از این روش ها سیستم تثبیت در ژل است در این سیستم میکروب ها به دلایل ناشناخته در مکان های خاصی رشد متراکم می نماید که به شکل باریکه متراکم رشد بروز می کند و نوار رشد نامیده می شود. سیستم تثبیت ژل دارای دو فاز جامد و نیمه جامد می باشد که از محیط پی وای اس (PYS Medium) ساخته شده است با این تفاوت که در فاز جامد گلوکز و 1.5 درصد آگار و در فاز نیمه جامد 0.75 درصد آگار و تعداد مشخصی باکتری وجود دارد. هلیکوباکتر پیلوری، لاکتوباسیلوس پلنتارم و لاکتوباسیلوس کازئی- کازئی در این سیستم، و با غلظت 2 درصد تا 10 درصد  گلوکز، در فاز نیمه جامد با غلظت های مختلف آگار، شرایط مختلف جوی ، اندازه های مختلف فاز نیمه جامد و با تعداد بیش از 105×3 باکتری تلقیح شده به محیط، نوار رشد ایجاد کردند. معمولا هلیکوباکتر پیلوری 3 نوار رشد و لاکتوباسیلوس ها 2  نوار رشد در مدت گرما گذاری ایجاد نمودند. هر سه باکتری قادر به ایجاد نوار رشد در فاز نیمه جامد هستند. نوارهای رشد تشکیل شده بستگی به غلظت گلوکز، شرایط مختلف جوی، اندازه فاز نیمه جامد و تعداد باکتری تلقیح شده دارد اما تحت تاثیر غلظت آگار نمی باشد. لذا پیشنهاد می شود که بهترین شرایط برای بررسی اثر هر ماده ای در رشد و یا ایجاد نوار رشد از سیستم تثبیت در ژل محیطی با خصوصیات زیر باشد: 1) 2 درصد گلوکز در فاز جامد 2) شرایط هوازی گرما گذاری 3) 0.75 درصد آگار در فاز نیمه جامد 4) فاز جامدی با ارتفاع 50 میلی متر 5) بیش از 105×3 باکتری تلقیح شده در هر میلی لیتر محیط کشت.

بهینه سازی بیان لوسیفراز جهش یافته و طبیعی، تخلیص، و خاموش شدگی فلورسانس آنها در حضور غلظت های مختلف FMN مورد بررسی قرار گرفت. لوسیفراز باکتری ها دارای دو زیرواحد آلفا و بتا می باشد. خصوصیات کاتالیتیکی آنزیم لوسیفراز باکتریایی بوسیله زیرواحد آلفا دیکته، و نشر نور در باکتری ها (با طول موج 490 nm) در حضور سوبستراهای FMNH2، آلدئید و اکسیژن مولکولی توسط آنزیم لوسیفراز کاتالیز می شود. لوسیفراز باکتری ها را، بر پایه سرعت کاهش لومینسانس در یک بار سنجش با روش استاندارد، به دو گروه، لوسیفراز با سرعت کاهش کند و لوسیفراز با سرعت کاهش سریع طبقه بندی می کنند. مطالعات انجام شده بروش جهش زایی اتفاقی بر روی زیرواحد آلفا در باکتری  Xenorhabdus luminescence (با سرعت کاهش کند لومینسانس) نشان داد، که اگر در جهش یافته گلوتامات 175 بوسیله گلایسین جایگزین شود، سرعت کاهش لومینسانس آن نسبت به لوسیفراز طبیعی سریعتر می گردد. در این مطالعه ضمن بهینه سازی بیان و تخلیص آنزیم طبیعی و جهش یافته مشخص شد یکی از دلایل اصلی تفاوت کاهش لومینسانس بین لوسیفراز جهش یافته و لوسیفراز طبیعی، کاهش قدرت اتصال FMN به آنزیم، در لوسیفراز جهش یافته است.

کلبسیلا پنومونیه و باسیلوس اسیدوپلولیتیکوس و چند باکتری دیگر قادرند آنزیم پلولاناز را تولید کنند. آنزیم پلولاناز آنزیمی است که بطور اختصاصی بر روی بیوپلی مر پلولان اثر می کند، لذا این روش قابل اعتمادترین روش در شناسایی این پلیمر است. در این تحقیق از عمل آنزیم پلولاناز باکتری کلبسیلاپنومونیه در تشخیص و اندازه گیری کمی مقدار پلولان استفاده گردید. در این بررسی ابتدا کلبسیلا پنومونیه در محیط نوترینت آگـار فـعال و در محـیط حـاوی پلولان (سوبســترای اختصاصی آنزیم) بصورت کـشت مقدمـاتی بمدت24 ساعت کشـت داده شد. سپس 2 میلی لیتر از کشت مقدماتی فوق را به 18 میلی لیتر از همان محیط کشت اضافه و در دمای37 درجه سانتی گراد و هوادهی 120 دور در دقیقه انکوباتور قرار گرفت. فعا لیت آنزیمی این سویه با فاصله زمانی پنج ساعت اندازه گیری شد، و بیشترین فعالیت آنزیمی بعد از 10 ساعت دیده شد. فعالیت آنزیمی پلولاناز تولید شده برحسب مقدار گرم بر لیتر مالتوتریوز آزاد شده است، که بعد از ده ساعت32.43  گرم قند بر لیتر می باشد. فعالیت آنزیمی این سویه بر روی پلولان خالص در pH و دمای مختلف مطالعه گردید،pH ، 5 و دمای 40 درجه سانتی گراد شرایط بهینه برای فعالیت این آنزیم است.

گردو یکی از گونه های بومی غرب ایران است. کنه ها و حشرات متعددی، سبب تغییر شکل برگ های آنها می شود. در این مطالعه سه گونه کنه اریوفید شامل کنه گال زگیلی گردو، (Eriophyes tristriatus (Nalepa ، کنه گال نمدی برگ گردو، E. erineus Nalepa و کنه گال کیسه ای برگ گردو، E. brachytarsus Keifer جمع آوری و شناسایی شد. در بین آنها E. tristriatus گونه غالب منطقه است. در حال حاضر خسارت آنها اقتصادی نمی باشد ولی تغییر شکل برگ توسط آنها بویژه گال زگیلی برگ بسیار قابل توجه می باشد. این کنه ها دشمنان طبیعی متعددی دارند و گونه های Typhloderomus (Amblyseius) ketanehi (Dose)، Kuzinellus kuzini (Wainestein)، Paraseiueus jirofticus Daneshvar، Tydeus caryae Khanjani &Ueckermann، Anystis baccarum (L)، سن شکارگر Orius minutum L.، لارو مگس شکارگر(Felt) Feltiella acarivora، لارو و بالغ کفشدوزک Stethorus gilvifrons (M) ، پوره و بالغین تریپس های شکارگر Taeniothrips inconesquens Uzel. و Thrips albapilosus Uzel. شکارگر کنه های اریوفید گردو می باشند که در بین آنها کنه های شکارگر فیتوزئید و T. caryae گونه های غالب منطقه می باشند و میزان کارآیی فیتوزئیدها 14 درصد و حداکثر راندمان را در اواخر شهریور دارند.

نقش گیرنده های D2 دوپامینی در رفتارهای تغذیه ای پستانداران بخوبی مشخص شده است اما در این رابطه اطلاعات ناچیزی در مورد پرندگان وجود دارد. مطالعه اخیر نقش احتمالی این گیرنده ها را در میزان اخذ آب ، غذا و میزان رشد جوجه ها در کبوتران بررسی می کند. این تحقیق در سه مرحله صورت گرفت در مرحله نخست 8 پرنده نر و 8 پرنده ماده (350-420g) در دو آزمایش مستقل در یک طرح مربع لاتین 4×4 تکراری که در آن دوزها و پرندگان فاکتورهای بلوک کننده بودند در قفس های باز و انفرادی با شرایط هوایی مناسب (درجه حرارت 70 تا 80 درجه فارنهایت و سیکل نوری 12 ساعت روشنایی- تاریکی) نگهداری شد. در هر آزمایش مقادیر صفر ، 10 ، 20 و mg/kg  40سولپیراید بعنوان آنتاگونیست D2  بصورت زیر جلدی یک روز در میان تزریق گردید در نتیجه هر پرنده هر دوز را در طی یک دوره 7 روزه دریافت کرد. میزان اخذ غذا و آب یک ، دو ، سه و بیست و چهار ساعت پس از تزریق محاسبه شد و نتایج زیر بدست آمد. سولپیراید با دوز 40mg/kg پس از 24 ساعت باعث افزایش معنی دار اخذ غذا در ماده ها و افزایش معنی دار اخذ آب در نرها گردید. در مرحله دوم 40 کبوتر ماده به پنج گروه تقسیم شدند گروه اول شاهد (حلال)، گروه های دوم تا چهارم دوزهای0 mg/kg ،1 و2 بروموکریپتین و گروه پنجم (بدون تزریق). در این مرحله بروموکریپتین بطور معنی داری باعث کاهش مصرف غذا گردید. در مرحله سوم به کبوتران نر و ماده اجازه داده شد که با هم باشند تا جفت گیری و تخم گذاری کنند، از روز بیرون آمدن جوجه ها از تخم تا روز هفتم به والدین سولپیراید 40 kg/mg تزریق شد و وزن جوجه ها اندازه گیری با گروه بدون تزریقی مقایسه گردید و مشخص شد که میزان افزایش وزن جوجه ها در گروهی که والدین سولپیراید دریافت کردند بطور معنی داری بالا رفته است (p<0.05). یافته های بالا نشان دهد که گیرنده های دوپامینیD2  در کبوتران نیز مانند موش صحرایی در تنظیم کنترل تغذیه نقش دارد و احتمالا به دلیل افزایش اشتها و ترشحات چینه دان باعث افزایش رشد جوجه ها می گردد.

در مطالعه حاضر اثرات نیتروفورانها یی از جمله نیتروفورانتوئین، نیتروفورازون و فورازولیدون برروی اندام های تولید مثلی نر و باروری در رت های نژاد آلبینو مورد بررسی قرار گرفت. رت های نر بالغ با تزریق داخل صفاقی نیتروفوران های مورد نظر بمدت 50 روز با دوزkg/ mg  10 بمدت 50 روز تیمار شدند، و جهت سنجش میزان باروری برای جفتگیری بارت های ماده تیمار نشده هم جوار گردیدند. سپس وزن بدن، وزن بیضه و اپیدیدیم سنجش هورمونی، و وضعیت باروری مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج بدست آمده  نشان داد  که نیتروفوران های مورد آزمایش بر وزن بدن، باروری، تعداد زاده ها هم چنین وزن بیضه ها و اپیدیدم در رت های نر تاثیری ندارد، اما باعث کاهش معنی دار میزان هورمون تستوسترون در گروه های تیمارشده با نیتروفورازون و فورازولیدون می شود، به عبارتی قرار گرفتن کوتاه مدت در معرض دوز ﭘایین چنین نیتروفوران هایی، قبل از جفتگیری، بر باروری موثر نبوده و فقط به تغییر سطوح هورمونی منجر می گردد.

هدف از این مطالعه بررسی تغییرات ساختاری گلبول های قرمز خون در ماهیان دیپلوئید و تریپلوئید قزل آلای رنگین کمان (Oncorhynchus mykiss) بود. قزل آلای تریپلوئید با استفاده از شوک گرمایی 26.5oC بمدت 20 دقیقه و پس از گذشت 20 دقیقه از لقاح تخمک ها بدست آمد. روی ماهیان دیپلوئید هیچگونه شوکی اعمال نشد. بچه ماهیان دیپلوئید و تریپلوئید حاصل تحت شرایط کاملا مساوی، از لحاظ تغذیه و محیط قرار گرفتند. تعیین میزان پلوئیدی با شمارش تعداد هستک سلول های آبشش (NOR) و اندازه گیری ابعاد گلبول های قرمز انجام شد. میزان تریپلوئیدی در ماهیان تحت تیمار شوک گرمایی 80.86 درصد است. در این بررسی مشخص شد که درصد گلبول های قرمز با هسته تقسیم شده در ماهیان تریپلوئید (13.52%) بطور معنی داری (P<0.01) بالاتر از مقدار آن در ماهیان دیپلوئید(1.06 درصد) است. همچنین در ماهیان تریپلوئید تعدادی (0.75 درصد) گلبول قرمز دمبلی شکل مشاهده گردید که در هیچیک از ماهیان دیپلوئید این حالت مشاهده نشد. بنظر می رسد افزایش تقسیم هسته گلبول های قرمز، یک خصوصیت بارز در ماهیان تریپلوئید قزل آلای رنگین کمان است.