زیست شناسی ایران
سال:1387 | دوره:21 | شماره:5 |تعداد مقالات:23

این تحقیق بمنظور مطالعه اکولوژی جمعیت گونه اندمیک Ribes khorasanicum در منطقه هزار مسجد واقع در شمال خراسان صورت گرفت. بخشی از مطالعات شامل آزمایشات خاک، تعیین درصد وزن خشک اندامها، مطالعه تشریحی اندامها، تعیین پراکنش گیاه در استان، تعیین فرم زیستی و استراتژی تجدید حیات، فنولوژی، بررسی اثر عوامل محیطی بر روی خصوصیات گیاه، تعیین ارتفاع گیاه، فراوانی، قطر تاج پوشش، تعداد گلها و جوانه ها و شمارش پایه ها و ارزیابی سنی از افراد موجود در جمعیت در دو ایستگاه از منطقه مورد مطالعه می باشد (با توجه به پراکنش گیاه و وسعت آن از کوادرات و استراتژی انتخابی جهت نمونه برداری استفاده شد). نتایج نشان داد که Ribes khorasanicum گیاهی است درختچه ای و بدون خار به فرم زیستی فانروفیت (فانروفیت خزان کننه با جوانه های فلس دار) و جزء میکروفانروفیتها (با ارتفاع 2 تا 8 متر) می باشد. تکثیر در طبیعت عمدتا از طریق رویشی و به کمک جوانه های موجود در ریزوم است. این گیاه در خاکهای لومی خنثی تا کمی اسیدی حاوی مقدار زیادی مواد آلی کربن دار، رشد می کند. نیاز گیاه به نیتروژن و پتاسیم خاک بالا اما نیاز آن به فسفر اندک است. این گیاه سایه دوست بوده و در ارتفاعات بالای 2400 متری و در شیبهای شمالی دیده می شود. دمای بالا و تابش شدید نور خورشید برای گیاه قابل تحمل نیست. بیشترین درصد وزنی متعلق به ساقه های هوایی و کمترین آن مربوط به ریشه هاست. سیستم ریشه در این گیاه سطحی بوده و آبیاری قطره ای یا باران برای آن مناسب است. بررسیهای فنولوژیکی نشان داد که فصل رویش از اول بهار (نیمه فروردین به بعد) آغاز می شود. ظهور و پیدایش برگها از اواخر فروردین آغاز و تا اردیبهشت ماه ادامه می یابد. گلها در نیمه اردیبهشت ظاهر می شود و تا اواخر اردیبهشت تداوم می یابد (عمر گلها 20 روز). ظهور میوه نارس در خرداد آغاز و رسیدن میوه ها تا آخر تیر کامل می شود. پس از رسیدن میوه ها گیاه مرحله اوج فعالیت خود را سپری می نماید و ریزش برگها آغاز می شود. طی پاییز و زمستان گیاه وارد مرحله خفتگی می شود و فعالیت رویشی و زایشی از خود نشان نمی دهد. بطور کلی مطالعات اکولوژی جمعیت گیاه ضمن نشان دادن ویژگی های فردی با ارزش، حساس بودن جمعیت این گیاه را نسبت به انقراض در معرض وقوع آن، بدلیل برداشت بی رویه انسان، نشان می دهد که حفاظت آن از نظر بیولوژی اهمیت دارد.

منطقه مورد مطالعه در جبهه شمالی قله هزار مسجد قرار دارد که دارای مساحتی در حدود 6658 هکتار است. بدین منظور، به روش تصادفی - سیستماتیک، تعداد 720 اصله نهال ارس در چهار جهت (روبه شمال، جنوب، شرق و غرب)، و دو محل کاشت (زیر سایه انداز درخت و خارج آن) با سه تکرار و در هر تکرار 30 اصله کاشت گردید و در هر سال آمار برداری و ثبت اطلاعات از درصد زنده مانی و ارتفاع و در دو نوبت اواسط پاییز و اواسط بهار انجام گرفت. نتایج آنالیز داده ها نشان داد که درصد زنده مانی و ارتفاع نهال در زیر سایه انداز گونه پرستار و در جهت دامنه شمالی بیشتر است. در نهایت می توان نتیجه گرفت که کاشت نهالها در سایه انداز گونه های پیش آهنگ منطقه همانند شیر خشت و غیره ... می تواند در افزایش زنده مانی نهالهای کاشته شده و همچنین بهبود استقرار آنها در سالهای اولیه موثر باشد.

کادمیوم یک عنصر غیرضروری است که اثر منفی بر روی رشد و نمو گیاهان دارد. در این مطالعه اثر قارچ میکوریزای آربوسکولار Glomus intraradices بر برخی پارامترهای رشد و فیزیولوژی از قبیل وزن تر و خشک ریشه و ساقه، رنگیزه های فتوسنتزی، قند کل، پروتئین کل، پراکسیداسیون لیپیدها و تنش اکسیداتیو در گیاه گندم تحت سمیت کادمیوم مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش با استفاده از دو تیمار (میکوریزایی و غیرمیکوریزایی) و چهار غلظت کادمیوم (صفر، 250، 750، 2500 میکرومول کادمیوم) انجام شد. گیاهان تیمار شده با تغذیه از محلول غذایی هوگلند و محلول آزمایشی حاوی کادمیوم در یک اتاقک رشد با محدوده دمایی 23 تا 27 درجه سانتی گراد و دوره نوری 14:10 (روز: شب) و رطوبت نسبی 60 تا 70 درصد رشد کردند. برگ و ریشه گیاهان 60 روزه بررسی شد. مشاهده شد که قارچ میکوریزای آربوسکولار اثر معنی داری بر وزن تر و خشک ریشه و اندام هوایی داشته، بطوریکه حضور قارچ منجر به کاهش اثر منفی سمیت کادمیوم می شود. با افزایش غلظت کادمیوم نیز، طول ریشه کاهش می یابد، ولی کاهش چندانی در طول ساقه مشاهده نمی شود. در پاسخ به این تنش، کاهش طول ریشه در گیاهان همزیست کمتر از گیاهان غیرمیکوریزایی است. تعیین محتوای کلروفیل a و b نیز نشان داد که همراه با افزایش غلظت کادمیوم، میزان کلروفیل هم در گیاهان میکوریزایی و هم غیرمیکوریزایی کاهش می یابد. اما این کاهش در گیاهان میکوریزایی پایین تر از گیاهان غیرمیکوریزایی است. همراه با افزایش غلظت فلز، محتوای قند کل و پروتئین کل در ساقه ها و ریشه های گیاهان میکوریزایی افزایش می یابد. همچنین، مقدار مالون دی آلدهید در ریشه ها و اندام هوایی گیاهان میکوریزایی و غیرمیکوریزایی تحت سمیت کادمیوم بعنوان شاخصی از پراکسیداسیون لیپیدها افزایش نشان میدهد. فعالیت آنزیمهای سمیت زدا شامل گایاکول پراکسیداز (GUPX) و آسکوربات پراکسیداز (APX) گیاهان میکوریزایی و غیرمیکوریزایی نیز افزایش یافته، اما افزایش فعالیت این آنزیمها در گیاهان میکوریزایی بالاتر است. نهایتا معلوم شد که در نتیجه افزایش غلظت فلز، درصد آغشتگی میکوریزایی کاهش معنی داری پیدا می کند. بر طبق این نتایج، پیشنهاد می شود که قارچ میکوریزای آربوسکولار می تواند در تحمل سمیت کادمیوم به گیاه زراعی گندم کمک کند.

مطالعه فیتوپلانکتونهای دریاچه زاینده رود در چهار ایستگاه با نمونه برداری از سطح آب با تور پلانکتونی و عمق های 0.5 و 3 متر توسط دستگاه نمونه بردار Nansen و در سه تکرار انجام شد. نمونه ها با فرمالین 4 درصد تثبیت و پس از تغلیظ شناسایی شد. نمونه برداری از آبان ماه 1384 تا شهریور ماه 1385 بصورت فصلی صورت گرفت. بر اساس نتایج بدست آمده در مجموع 112 گونه و 53 جنس شناسایی شد که اعضای شاخه Bacillariphyta غالب بود. دیاتومه سنتریک Cyclotella Kutz. Meneghiniana گونه غالب در تمام دوره مطالعه بود. دما، pH، EC (هدایت الکتریکی)، اکسیژن محلول (DO)، COD، BOD و فاکتورهای شیمیایی مانند نیترات، فسفات و سولفات اندازه گیری شد. با توجه به آنالیزهای فیزیکوشیمیایی و ترکیب جمعیتی فیتوپلانکتونها و وجود بعضی از گونه های خاص، آب این دریاچه در زمره آبهای الیگو - مزوتروف است.

تنشهایی مانند شوری و کم آبی سبب کاهش رشد و عملکرد گیاهان می شود. در پاسخ به این گونه تنشها شکل ظاهری، الگوهای رشد و نموی، فعالیتهای فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی گیاهان تغییر می کند. پرتو ماوراء بنفش اثرات مرفولوژیکی و فیزیولوژیکی مهمی بر گیاهان دارد. در این پژوهش بمنظور بررسی اثر پرتو ماوراء بنفش (UV-C) بر برخی پارامترهای بیوشیمیایی دو رقم گندم (دز و داراب) تحت تنش شوری، ابتدا بذرهای خیس شده بمدت سه روز (هر روز 10 دقیقه) در معرض پرتوی فرا بنفش C قرار گرفت و پس از کشت گلدانی، گیاهان پس از سه هفته تحت تیمار شوری با نمک NaCl (ECهای 0، 5، 10، 15 دسی زیمنس/ متر) قرار گرفت. دو هفته پس از اعمال تیمار شوری مقدار کلروفیل a، b، کل، کاروتنوئید، فلانوئید، آنتوسیانین، و نشت یونی اندام هوایی مورد سنجش قرار گرفت. نتایج نشان داد اثر تیمار شوری بر محتوای کلروفیل a، b، کل، کاروتنوئید، آنتوسیانین، فلاونوئید و نشت یونی اثر معنی داری است، اثرات متقابل دو فاکتور UV و تنش شوری بر محتوای کلروفیل b، کاروتنوئید، آنتوسیانین، نشت یونی و فلاونوئیدها (طول موجهای 300 و 330 نانومتر) نیز معنی دار است. در مجموع اثر پیش تیمار UV در مقدار شوری متوسط (EC=10) باعث کاهش اثرات منفی شوری بر صفات می شود، اما در مقادیر شوری بالا، موثر نمی باشد.

جمعیتهای گندم بوئتیکوم (Triticum boeoticum) بعنوان عمومی ترین جمعیتهای گندم وحشی در ایران، بویژه از نظر تنوع زیستی بسیار ناشناخته اند. بمنظور مطالعه تنوع جمعیتهای مذکور از نشانگرهای فلوریستیکی، فیتوشیمیایی و مولکولی استفاده شد. هر سه نشانگر مورد استفاده، تقریبا بطور مشابه تنوع بالایی در این جمعیتها نشان داد. به بیان دقیق تر، گروه های جمعیتی معرفی شده با نشانگر فلوریستیکی توسط نشانگرهای فیتوشیمیایی و مولکولی نیز تایید گردید. این تایید به معنای آن است که گروهبندی فلوریستیکی در مواردی به تنهایی می تواند بعنوان یک روش کم هزینه و کارآمد برای بررسی تنوع جمعیتها به کار رود.

سالیسیلیک اسید یا اورتو هیدروکسی بنزوئیک اسید و ترکیبات مربوطه متعلق به یک گروه از فنولهای گیاهی می باشد که نقش اساسی در تنظیم فرایندهای مختلف مانند رشد، نمو گیاه، جذب یون، فتوسنتز و جوانه زنی ایفا می کند. در این تحقیق اثر سالیسیلیک اسید روی جوانه زنی، وزن تر و خشک اندام هوایی و ریشه، طول اندام هوایی و ریشه، سطح برگی، مقدار قند و پروتئین در گیاهان فلفل (Capsicum annuum L.) تحت تنش UV-A، UV-B و UV-C بررسی شد. بذرها ابتدا تحت تیمار با سالیسیلیک اسید 1.5 میلی مولار و بعد از گذشت 2 روز بمدت 1 ساعت تحت تیمار UV قرار گرفت و سپس درصد و سرعت جوانه زنی محاسبه شد. گیاهان مورد نظر را در گلدانهای حاوی ورمیکولیت کاشته و قبل از اعمال تیمار بمدت 5 هفته با محلول لانگ اشتون آبیاری شد. بعد از 5 هفته، محلول 1.5 میلی مولار سالیسیلیک اسید روی برگهای گیاه اسپری شد و بمدت دو هفته تحت تیمار پرتو فرابنفش قرار گرفت. نتایج نشان داد، در تیمار با سالیسیلیک اسید درصد جوانه زنی تحت تنش UV-A و UV-C بطور معنی داری افزایش می یابد در حالیکه سرعت جوانه زنی تحت تنش توام UV-C و سالیسیلیک اسید بطور معنی دار کاهش می یابد. سطح برگ کاهش یافته تحت تنش توام UV-B، UV-C و سالیسیلیک اسید افزایش یافت. وزن تر و خشک ریشه و اندام هوایی تحت تنش توام UV-A یا UV-B یا UV-C با سالیسیلیک اسید افزایش معنی داری نسبت به تیمار تنها با UV نشان می دهد. تیمارهای UV-A، UV-B و UV-C توام با سالیسیلیک اسید طول اندام هوایی را افزایش داد اما تنها UV-B و UV-C توام با سالیسیلیک اسید طول ریشه را افزایش می دهد. تحت تنش UV-A، UV-B و UV-C مقدار قند در تیمار با سالیسیلیک اسید افزایش معنی داری دارد. مقدار پروتئین نیز تحت تنش UV-A در تیمار با سالیسیلیک اسید افزایش معنی داری نشان می دهد. با بررسی مطالب فوق احتمالا می توان نتیجه گیری کرد که کاربرد سالیسیلیک اسید گیاه را در مقابل تابش پرتو فرابنفش حمایت می نماید.

بمنظور بررسی تاثیر برخی مواد رقیق کننده بر افزایش میزان حرکت اسپرم در فیل ماهی (Huso huso)، پنج تیمار با نسبت مختلف ماده رقیق کننده (اسپرم شاهد بدون ماده نگهدارنده (1:0، 1 به 1، 1 به 2، 1 به 3 و 1 به 4) و هر کدام با سه تکرار استفاده شد. اسپرم بهمراه مایع منی، پس از استحصال از ماهیان نر (پنج عدد در اسفند ماه (1384 مرکز تکثیر و پرورش ماهیان خاویاری شهید مرجانی، سریعا به آزمایشگاه مرکزی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان انتقال یافت. بمنظور افزایش طول دوره حرکت اسپرم از ترکیب ماده رقیق کننده (حاوی کلرید سدیم 1 گرم، کلرید پتاسیم 0.2 گرم، بی کربنات سدیم 0.5 گرم، کلرید کلسیم 0.5 گرم، سولفات منیزیم 0.05 گرم، فسفات سدیم مونو بیسیک 0.15 گرم، فسفات سدیم دی بیسیک 0.15 گرم، گلوکز 9 گرم و آب مقطر 1 لیتر) با نسبتهای مختلف استفاده شد. ثبت طول دوره حرکت اسپرم از طریق میکروسکوپ مجهز به دوربین و متصل به کامپیوتر انجام شد. نتایج بدست آمده نشان داد که میانگین طول دوره حرکت اسپرم در تیمارهای مختلف در روز دوم پس از اضافه کردن رقیق کننده ها دارای تفاوت معنی داری است (P<0.05). بطوریکه طول دوره حرکت اسپرم در تیمار دوم بطور معنی داری از گروه شاهد بیشتر و در تیمارهای سوم و چهارم بطور معنی داری از گروه شاهد کمتر بود (P<0.05) و در سایر تیمارها این تفاوت معنی دار نبود (P>0.05). نتایج این تحقیق نشان داد که استفاده از رقیق کننده منجر به افزایش مدت زمان حرکت اسپرم نسبت به تیمار شاهد می شود و نسبت 1 به 1 (تیمار 2) موجب افزایش طول نگهداری اسپرم فیل ماهی بمدت 1 ماه پس از اسپرم کشی در دمای 4 درجه سانتی گراد می شود.

مصرف سوء مواد مخدر سبب ایجاد تحمل و وابستگی اجباری مغزی به مواد مخدر و اختلالات شناختی و رفتاری گوناگون می شود. از آنجاییکه در مورد اثرات وابستگی به مورفین به یادگیری و حافظه فضایی و سازوکار آن تناقضاتی وجود دارد، در این مطالعه نقش نیتریک اسید (NO) در ناحیه CA3 هیپوکمپ بر یادگیری و حافظه فضایی موشهای سالم و وابسته به مورفین بررسی شد. حیوانات مورد مطالعه (موشهای صحرایی نر) پس از بیهوشی عمیق و کانول گذاری دو طرفه در ناحیه CA3 هیپوکمپ بوسیله دستگاه استروئوتاکس و طی هفت روز دوره بهبودی در دو گروه سالم و وابسته به مورفین قرار گرفت. حیوانات سالم به چهار دسته تقسیم و هر دسته بطور جداگانه بترتیب سرم فیزیولوژی (گروه شاهد)، L-Arginine با غلظت 3 mg/rat) و (63 و (71 mg/rat) L-Name و با حجم 1 میکرولیتر به صورت داخل مغزی دریافت کرد. حیوانات وابسته به مورفین به سه دسته تقسیم شد و هر دسته بطور جداگانه بترتیب 1 میکرولیتر از محلول سرم فیزیولوژی (گروه شاهد)، (63 mg/rat) L-Arginine و (71 mg/rat) L-Name دریافت کرد. دو گروه نیز بعنوان گروههای کنترل سالم و وابسته به مورفین بودند که فقط جراحی شدند. وابستگی به مورفین با تزریق روزانه و زیر پوستی مورفین بمدت 5 روز (روز اول 10 mg/kg و چهار روز بعد (20 mg/kg القا و در پنج روز بعدی که تست یادگیری و حافظه فضایی با ماز آبی موریس انجام شد، تزریق مورفین با دوز 20 mg/kg تداوم یافت تا وابستگی به مورفین همچنان وجود داشته باشد. نتایج نشان داد که L-Name (مهارگر NO سنتاز) میزان یادگیری و حافظه فضایی را در موشهای سالم کاهش داده است و L-Arginine (پیش ساز (NO با دوز 3mg/rat باعث بهبود یادگیری و حافظه فضایی شده است. وابستگی به مورفین باعث اختلال در روند حافظه فضایی شده اما بر روند یادگیری بی اثر بود. از طرفی L-Name و L-Arginine هر دو در موشهای وابسته به مورفین باعث کاهش یادگیری شدند ولی روی حافظه اثر نداشتند. بنابراین بنظر می رسد وابستگی به مورفین مانع از اثر NO بر بهبود یادگیری و حافظه فضایی درناحیه CA3 هیپوکامپ شده است.

ماهی سیم (Abramis brama orientalis) متعلق به خانواده کپور ماهیان است که در دریای خزر و حوزه آبریز آن زیست می کند. در طی چند دهه اخیر بنا به دلایل مختلف منجمله صید بی رویه، افزایش آلودگی و تخریب مناطق تخم ریزی نسل این ماهی در سواحل جنوبی دریای خزر (ایران) کاهش یافته است. بهمین دلیل طی سالیان گذشته شرکت سهامی شیلات ایران بر آن شد تا نسل این ماهی را از طریق تکثیر مصنوعی یک جفت مولد سیم نر و ماده صید شده از سواحل جنوبی دریای خزر و رهاسازی بچه ماهیان به رودخانه ها و تالابهای منتهی به دریای خزر بازسازی نماید. این فعالیت در طی چند دهه اخیر باعث کاهش تنوع ژنتیکی جمعیت ماهی سیم در سواحل ایران شد. بهمین دلیل تصمیم بر آن شد تا از طریق وارد کردن ماهی سیم از سواحل جمهوری آذربایجان تنوع جمعیتی ماهی سیم افزایش یابد. بنابراین در سال 1382، بررسی تنوع ژنتیکی ماهی سیم در تالاب انزلی، سواحل ایرانی دریای خزر و سواحل جمهوری آذربایجان ضروری بنظر رسید. برای این منظور از هر یک از مناطق سه گانه فوق تعداد 30 عدد ماهی سیم صید و به آزمایشگاه ژنتیک منتقل شدند. پس از استخراج DNA به روش فنل - کلروفرم جهت بررسی ژنتیک مولکولی از تکنیک PCR-RFLP روی قطعه ای از ژنوم میتوکندریابی بطول 3500bp شامل tRNA-leu، tRNA-glu، ND 5.6 و Cyt b استفاده شد. از بین 17 آنزیم مورد استفاده چهار آنزیم Dral، BCLI، HaeIII و BanII تنوع نشان دادند که در مجموع 6 هاپلوتیپ مشخص شد. بیشترین تنوع نوکلئوتیدی به میزان 0.58 درصد در نمونه های سواحل جمهوری آذربایجان با وجود تمام هاپلوتیپ وجود داشت. در حالیکه ماهیان سیم تالاب انزلی و سواحل ایرانی دریای خزر فاقد تنوع بودند. همچنین آنالیز آماری با استفاده از آزمون Monte Carlo با 10000 بار تکرار اختلاف معنی داری را بین ماهیان سیم سواحل جمهوری آذربایجان نشان داد (P<0.0001) در حالیکه اختلاف معنی داری بین ماهیان دو منطقه دیگر وجود ندارد (P>0.5).

بیماری موسکاردین سفید از جمله بیماریهای شایع در صنعت نوغانداری است که در صورت بروز آن مشکلات زیادی برای نوغانداران ایجاد می کند. از آنجا که در حال حاضر راهکارهای درمانی مناسبی برای این بیماری شناسایی نشده است، بهترین راه کاهش خسارات وارده، انتخاب نژادهای مقاوم نسبت به این بیماری می باشد؛ ضمن اینکه شناسایی و انتقال ژنهای مقاومت بمنظور به نژادی نژادهای کرم ابریشم هم ضروری است. بمنظور بررسی عملکرد دودمانهای تجاری کرم ابریشم تحت تنش آلودگی به قارچ عامل بیماری موسکاردین سفید، آزمایشی با استفاده از 9 دودمان عمده موجود در مرکز تحقیقات کرم ابریشم کشور در قالب طرح کاملا تصادفی مشتمل بر 5 تکرار برای هر تیمار طراحی و در مرکز فوق اجرا شد. طی انجام تحقیقات صفات اقتصادی شامل تعداد لارو و شفیره زنده، درصد ماندگاری شفیره ها، تعداد پیله های حاصل، درصد و تعداد پیله های خوب، متوسط، ضعیف و دوبل (دوشفیره ای)، وزن کل پیله تولیدی، وزن پیله منفرد، وزن قشر ابریشمی، درصد قشر ابریشمی و نیز پارامترهای طول دوران لاروی و زمان لازم برای پیله تنی کلیه لاروها ثبت و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که در این شرایط، لارو دودمانهای Y-2 و 103 بیشترین ماندگاری را دارند. این دو دودمان دارای بیشترین تعداد پیله خوب نیز بودند. هم چنین ماندگاری شفیره دودمانهای 109، 107، 31، و 103 بطور معنی داری بیشتر است (P<0.05). دودمان 31 نیز بطور معنی داری سنگین ترین پیله های خوب را دارد (P<0.05). ضمنا همین دودمان بطور معنی داری دارای بیشترین وزن قشر پیله خوب می باشد (P<0.05). درصد قشر ابریشمی دودمان 32 نیز بطور معنی داری بیشتر است (P<0.05). در نهایت دودمانهای 103 و 31 نیز بیشترین وزن پیله خوب را تولید می کنند.

سوسری آلمانی یکی از متداولترین گونه های آفت خانگی با توانایی تولید مثل بالا، و حامل بسیاری از عوامل بیماری زا و حساسیت زا در انسان می باشد. کنترل این حشره از لحاظ اقتصادی و بهداشت عمومی اهمیت زیادی دارد. در این تحقیق اثر تماسی پیری پروکسیفن (Pyriproxyfen)، بر ساختار بافتی اندامهای تناسلی داخلی سوسری آلمانی بررسی شد. تیمار حشرات تا آخرین سن پورگی و با غلظتهای مختلف پیری پروکسیفن 10 ppm)، 1، 0.1، 0.01 و (0.001 تا زمان رسیدن به مرحله بلوغ انجام شد. بمنظور بررسی توانایی باروری، هر یک از نمونه های تیمار شده با جنس مخالف تیمار نشده آمیزش داده شد. سپس، اندامهای تولید مثلی آنها جهت بررسی و مطالعات بافتی خارج شد. مطالعات مرفولوژیکی روی حشرات تیمار و سیستم تولید مثلی آنها و مقایسه با نمونه های شاهد نشان داد که پیری پروکسیفن در غلظتهای بالا، با ایجاد اختلالات شدید در رشد طبیعی اندامهای تناسلی در هر دو جنس، از پدیدار شدن اشکال بالغ جلوگیری نموده و در نتیجه منجر به عقیم شدن حشرات می گردد. مطالعات بافتی روی بیضه ها و تخمدانهای اشکال غیر بارور موجب تحلیل سلولهای دیواره اوسیت، اختلال در ویتلوژنز، تحلیل دیواره های بیضه، بی نظمی و اختلال در پدیده اسپرماتوزنز و کاهش تعداد اسپرماتوسیت و اسپرم شد.

ارزیابی پارامترهای اسپرمی در روشهای کمک باروری از جمله در تزریق درون سیتوپلاسمی اسپرم (ICSI) و لقاح آزمایشگاهی (IVF) از اهمیت بالایی برخوردار است. از جمله فاکتورهای دخیل در این روشها می توان به غلظت، تحرک و مورفولوژی اسپرم اشاره کرد. نشانگرهای متعددی جهت ارزیابی بلوغ اسپرم وجود دارد. از جمله تغییر وضعیت در ساختار غشا پلاسمایی اسپرم و تشکیل گیرنده جهت اتصال به اسید هیالورونیک (HA). بنابراین هدف از این تحقیق بررسی ارتباط بین قابلیت اتصال اسپرم به اسید هیالورونیک با پارامترهای اسپرمی در افراد نابارور ICSI می باشد. نمونه های منی از 36 بیمار نابارور مراجعه کننده به مرکز باروری و ناباروری اصفهان جهت ICSI جمع آوری شد. بخشی از نمونه ها جهت ارزیابی درصد اتصال اسپرم به HA و بخشی دیگر برای بررسی مورفولوژی (رنگ آمیزی پاپانیکولائو)، غلظت و تحرک اسپرم بر اساس WHO استفاده شد. محاسبه درصد اتصال اسپرم به HA با قرار دادن نمونه اسپرمی در مجاورت اسید هیالورونیک درون ظرفهای میکرواینجکشن انجام شد. درصد اسپرمهای متصل به HA با درصد اسپرمهای دارای مورفولوژی غیرطبیعی ارتباط معکوس معنی دار P=0.001) و (r=-0.524، با غلظت P=0.002) و (r=+0.499 و تحرک اسپرم P=0.015) و (r=+0.402 ارتباط مستقیم معنی دار می باشد. با توجه به نتایج بدست آمده از این مطالعه، ارزیابی قدرت اتصال اسپرم به HA می تواند بعنوان یک روش مناسب برای انتخاب بهترین اسپرم و در نتیجه بهبود نتایج ICSI مورد استفاده قرار گیرد.

سندرم داون یکی از شایع ترین ناهنجاریهای کروموزمی مرتبط با عقب ماندگی ذهنی است که با فراوانی 1.800 در میان متولدین زنده مشاهده می شود. منشا کروموزوم 21 اضافی در سندرم داون حدودا 93 درصد مادری و 7 درصد پدری است. یکی از ریسک فاکتورهای ژنتیکی مادری بروز تریزومی 21 در متولدین زنده نقص در متابولیسم فولات بعلت پلی مورفیسمهای موجود در ژن آنزیم های چرخه اسید فولیک است. در این بررسی، پلی مورفیسم CBS844ins68 ژن سیستاتیونین بتاسنتاز (CBS) از آنزیمهای کلیدی چرخه اسید فولیک در 93 مادر دارای فرزند مبتلا به سندرم داون و 116 مادر کنترل بررسی شد. DNA ژنومی به روش نمک از لوکوسیتهای خونی استخراج و سپس با PCR و با طراحی پرایمرهای اختصاصی تکثیر شد. جهش مورد مطالعه بصورت+/- (هتروزیگوت) با فرکانس معادل 8.6 درصد در گروه مادران گروه بیمار و 15.5 درصد در گروه مادران سالم کنترل مشاهده شد آنالیز آماری این اطلاعات بیانگر عدم وجود تفاوت معنی دار در میان دو گروه بیمار و کنترل (P=0.146) و عدم ارتباط آن با ریسک مادری سندرم داون در جمعیت ایرانی می باشد.

حذف ترکیبات آلی گوگردی بعلت نقش آنها در ایجاد آلودگی محیطی اهمیت زیادی دارد. در این تحقیق از پسابهای آلوده به فنل سویه ای از مخمر Trichosporon جداسازی شد که قادر به حذف فنل و حذف دی بنزوتیوفن (DBT)، بعنوان مدلی از ترکیبات حلقوی گوگردی است. برای بررسی خصوصیات رشدی این مخمر بر روی DBT بعنوان تنها منبع گوگرد از روش میکروتیتر پلیت استفاده شد. Trichosporon sp. طی 14 روز قادر به حذف 0.3 میلی مول DBT از محیط کشت پایه نمکی حاوی گلوکز و DBT می باشد. این واکنش بصورت کومتابولیسم با استفاده از سایر منابع کربنی و در حضور DBT بعنوان تنها منبع گوگرد انجام می گیرد. مخمر Trichosporon جداسازی شده در منابع کربنی مختلف شامل اتانول، گلیسیرول، گلوکز و سوکسینات همراه با DBT بعنوان تنها منبع گوگرد بهترین رشد را در محیطهای حاوی گلوکز و سوکسینات با روش میکروتیتر پلیت نشان داد. بیشترین میزان چسبندگی به سطح یا تشکیل بیوفیلم در محیط حاوی اتانول و بالاترین میزان تنفس در حضور DBT در محیط حاوی سوکسینات حاصل شد. در غلظتهای مختلف DBT بهترین رشد و فعالیت تنفسی در غلظت 0.3 میلی مول دیده شد. این مخمر در محدوده غلظت 0.1-4 میلی مول قادر به رشد بوده و تا 10 میلی مول را هم تحمل می کند. در غلظتهای مختلف 2-Hydroxybiphenyl که از محصولات دسولفوره DBT می باشد بهترین رشد و تنفس را در غلظت 0.1 میلی مول دارد. در غلظت 1.4 میلی مول سولفات بعنوان تنها منبع گوگرد معدنی، رشد و تنفس بیشتری نسبت به DBT بعنوان منبع گوگرد دیده شد. pH مناسب برای رشد ماکزیمم مخمر در حضور DBT 6.5 می باشد. مخمر جداسازی شده در حلالهای مختلف شامل استون، اتیل استات و دی متیل فورمامید و در حضور DBT بعنوان تنها منبع گوگرد رشد نکرد و تنها در حلال اتانول در حضور DBT قادر به رشد بود.

انتروتوکسینهای تولید شده توسط باکتری استافیلوکوکوس اورئوس (Staphylococcus aureus) جزء سموم تهوع آور بوده و یکی از عوامل ایجاد کننده مسمومیت غذایی در انسان و حیوان می باشد. این سموم بر اساس خصوصیات سرولوژیکی به بیش از پانزده تایپ (از SEA تا (SEQ تقسیم می شوند، البته تاکنون رابطه بین این سموم و مسمومیت غذایی در انسان بطور کامل شناخته نشده است. یکی از تایپ هایی که اخیرا مورد شناسایی قرار گرفته، انتروتوکسین تایپ Q می باشد که ژن کد کننده این سم بر روی جوایز ژنومیکی Sal (SaPI3) قرار دارد. جهت تعیین و شناسایی ژن کد کننده انتروتوکسین تایپ Q استافیلوکوکی، تعداد 95 سویه استافیلوکوکوس اورئوس از نمونه های کلینیکی جدا و با آزمایشهای بیوشیمیایی شناسایی شد. با طراحی پرایمرهای اختصاصی برای ژن نوکلئاز مقاوم به حرارت استافیلوکوکی (nuc) و ژن انتروتوکسین استافیلوکوکی تایپ Q (seq) و تکثیر آن با واکنش PCR شناسایی سویه های انتروتوکسوژنیک انجام شد. قطعات تکثیر یافته DNA برای ژن نوکلئاز استافیلوکوکی 397bp و برای ژن انتروتوکسین تایپ Q استافیلوکوکی 122bp بود که با هضم آنزیمی و تعیین توالی قطعات تکثیر شده مورد تایید قرار گرفت. از سویه های مورد مطالعه در این تحقیق، تنها هشت (8.4 درصد) سویه حاوی seq بود. این اولین گزارش در خصوص سم انتروتوکسین استافیلوکوکی Q در ایران است.

تولید آنزیم لیپاز خارج سلولی در سویه باکتری گرم منفی نمک دوست نسبی جدا شده از رودخانه پرشور گرمسار بررسی شد که موقتا بر اساس صفات فنوتیپی Salinivibrio sp. ZG13-2 شناسایی شده است. فعالیت و پایداری آنزیم آن نسبت به pH، دما و نمک توسط پیش ماده p.NPB (پارا نیترو فنیل بوتیرات) بررسی گردید. شرایط بهینه تولید آنزیم عبارت است از: pH 8، دمای 35oC سرعت همزنی 150 rpm، NaCl یک مولار و روغن زیتون 2 درصد. قندهای گلوکز، گالاکتوز، فروکتوز و نشاسته و الکل گلیسرول تولید آنزیم را القا نکرد. حداکثر فعالیت لیپاز در غلظت 1 مولار NaCl، pH 7.5، 50 درجه سانتی گراد و غلظت کلرید کلسیم 0.01 مولار مشاهده شد. این آنزیم در گستره pH 8-7.5 بمدت 4 ساعت پایدار ماند و تا دمای 80 درجه سانتی گراد بمدت 30 دقیقه 90 درصد فعالیت خود را حفظ کرد. غلظتهای مختلف نمکها تاثیری بر پایداری آنزیم نداشت.

همواره افزایش بیان پروتئینهای نوترکیب با استفاده از عناصر تنظیمی با نقش افزاینده مورد توجه محققان بوده است. در این راستا اینترونها می توانند بعنوان عاملی در جهت افزایش بیان ژن بکار گرفته شوند. ژن بتاگلوبین انسانی دارای دو اینترون بطولهای 130 و 850 جفت باز است که نقش کلیدی آنها در کیفیت و کمیت بیان ژن مربوطه نشان داده شده است. بررسی های نرم افزاری این اینترونها نیز نشان از وجود برخی عناصر کنترلی و افزاینده بیان در این اینترونها دارد که آنها را در بالا بردن بیان پروتئینهای نوترکیب کارآمد می سازد. بر این اساس با هدف تولید انبوه فاکتور 9 نوترکیب سازه ای مجهز به اینترونهای این ژن در وکتور بیانی pcDNA3 ساخته شد. در سازه نوترکیب ساخته شده اینترونهای 1 و 2 ژن بتاگلوبین بترتیب در حد واسط اگزونهای 2) و (1 و 3) و (2 cDNA ژن فاکتور 9 قرار گرفت. بمنظور بررسی اثر اینترونهای ژن بتاگلوبین با هدف مقایسه، سازه ای نوترکیب واجد cDNA ژن فاکتور 9 ساخته شد. پس از تایید صحت سازه های نوترکیب ساخته شده، سلولهای (Chinese Hamster Ovary cells) CHO با روش لیپوفکشن تحت ترانسفکشن با سازه های نوترکیب قرار گرفت. محیط کشت سلولهای ترانسفکت شده (پس از 48 و 72 ساعت) بمنظور آشکارسازی بیان پروتئین نوترکیب فاکتور 9 انسانی جمع آوری و با آزمایش یک مرحله ای انعقاد بر روی پلاسمای فاقد فاکتور 9 بررسی شد. نتایج بدست آمده در مقایسه با کنترلها (سلولهای ترانسفکت شده با pCDNA3 و سلولهای ترانسفکت نشده) نشان داد که فاکتور 9 توسط سلولهای ترانسفکت شده با سازه های نوترکیب بیان شده است. مقایسه میزان بیان دو گروه سلولهای ترانسفکت بیان شده با سازه های نوترکیب که بر اساس زمان انعقاد ناشی از محیط کشت سلولهای ترانسفکت شده بدست آمد، نشانگر افزایش بیان توسط سلولهای حاوی مولکولهای cDNA، فاکتور 9 مجهز به اینترونهای ژن بتاگلوبین است.