مطالعات زبان و ترجمه (دانشکده ادبیات و علوم انسانی مشهد)
سال:1390 | دوره:44 | شماره:3 |تعداد مقالات:6

این مقاله می کوشد در قالب مقایسه به ارزیابی دو مجموعه آموزشی زبان انگلیسی از لحاظ تجربه یادگیری واسطه ای (MLE) بپردازد. این دو مجموعه شامل کتب اینترچنج (ویرایش سوم) است که عموما در موسسات آموزش زبان انگلیسی ایران استفاده می شود و کتب درسی آموزش زبان انگلیسی که از طرف وزارت آموزش و پرورش ایران برای تدریس در مقطع دبیرستان تالیف شده اند. در وهله اول، با بررسی مهارت ها، نقش ها و اهداف زبانی، به ارزیابی تمرینات و تکالیف منتخب برگرفته از این دو مجموعه بر اساس 12 ویژگی معیاری برگرفته از مدل MLE فیورستن پرداخته شده است. سپس، دو پرسشنامه به زبان فارسی در اختیار دبیران و زبان آموزان انگلیسی قرار گرفته تا میزان توجه آنان به ویژگی های واسطه ای پیشنهادی فیورستن مشخص شود. در این پرسشنامه ها سوالاتی راجع به عقاید و تاثرات آنان نسبت به هریک از ویژگی ها، مطرح شده است. در ادامه، از چندتن از دبیران و زبان آموزان مصاحبه به عمل آمده تا نظر آنان راجع به تکالیف برگزیده و دیدگاه کلی آنان نسبت به تمرین های موجود در هر دو کتاب مورد ارزیابی قرار گیرد. یافته های حاصل از پرسشنامه و مصاحبه با ارزیابی های صورت گرفته محقق از هر تمرین بر مبنای مدل MLE سازگار بود. در انتها، هر دو کتاب از لحاظ ویژگی های معیاری مطرح شده و با توجه به مصاحبه دبیران و زبان آموزان مورد مقایسه قرار گرفته اند.

امروزه مفهوم ترجمه و کارکرد آن در جامعه بسیار گسترده شده است و تربیت مترجمان توانا امری است که باید سنجیده و روشمند باشد. طراحی سرفصل برای دوره های تربیت مترجم، مبتنی بر مفهوم توانش ترجمانی و مولفه های آن در نزد طراحان است. مقاله حاضر به بررسی سرفصل درسی دوره کارشناسی تربیت مترجم در ایران و مفهوم توانش ترجمانی نهفته در پس آن می پردازد. بدین منظور ابتدا الگوی توانش ترجمانی برآمده از سرفصل ترسیم می شود و سپس با الگوی کلی (2005)، که نسبت به دیگر الگوها برای امر تربیت مترجم مناسب تر است، مقایسه می شود تا کاستی های آن برشمرده شود. الگوی توانش سرفصل متشکل از توانایی های ارتباطی، تطبیق/انتقال، فرهنگی/اجتماعی، موضوعی، و آموزشی/پژوهشی است. این توانایی ها، نه کاملا، اما تا اندازه ای با الگوی کلی هم پوشانی دارند. اما، از طرفی دیگر، برخی از توانایی های مهم برشمرده در الگوی کلی در سرفصل وجود ندارند که عبارت اند از: توانایی های حرفه ای و ابزاری، بینافردی، و نگرشی. بر این اساس، افزودن برخی درس ها و اعمال پاره ای تغییرات در سرفصل می تواند سبب بهینه سازی آن گردد.

این تحقیق به منظور بررسی علل نا کارآمدی آموزش زبان انگلیسی در مدارس عمومی و مقایسه آن با آموزشگاه های خصوصی انجام گرفته است. به منظور دست یافتن به اهداف تحقیق، پرسش نامه ای بین 270 نفر از دبیران زبان انگلیسی مقطع راهنمایی و متوسطه توزیع گردید. علاوه بر آن، روش تدریس 32 نفر از دبیران مدارس و 32 نفر از مدرسین آموزشگاه های خصوصی مورد مشاهده قرار گرفت. همچنین تعداد 32 مدرسه و آموزشگاه خصوصی از نظر داشتن استانداردهای موجود برای یادگیری زبان انگلیسی مورد بررسی قرار گرفتند. برای انتخاب حجم نمونه از روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای استفاده شده و روش تحقیق از نوع توصیفی-پیمایشی بوده و ابزار پژوهش، شامل دو پرسشنامه و یک چک لیست مشاهده کلاسی بوده است. پایایی پرسش نامه ها با استفاده از آلفای کرونباخ در مقطع راهنمایی، متوسطه و چک لیست به ترتیب برابر 0.91، 0.85 و 0.90 محاسبه گردیده است. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از آزمون t تک نمونه بیانگر آن است که  12عامل کلان شناسایی شده در آموزش زبان انگلیسی شامل: محتوای برنامه درسی، استفاده از تکنولوژی آموزشی، علاقه معلم، عوامل اجتماعی-فرهنگی، عوامل آموزشی، مشارکت دانش آموزان در بحث های گروهی، تعامل معلم- دانش آموز، آموزش تلفیقی مهارت های چهارگانه، ارزشیابی، مدیریت کلاسی، روش های تدریس و فعالیت های فوق برنامه به یک اندازه در ناکارآمدی زبان انگلیسی موثر نبودند. همچنین تجزیه و تحلیل آماری چک لیست مشاهده کلاسی با استفاده از t مستقل نشان داد که به جز میزان مهارت معلم در سایر مولفه ها بین دو موقعیت مدرسه و آموزشگاه خصوصی تفاوت معنی داری وجود دارد، و بالاخره اینکه آموزشگاه های خصوصی نسبت به مدارس عمومی از نظر داشتن استانداردهای لازم برای یادگیری زبان انگلیسی نزدیک تر هستند. نتایج این تحقیق می تواند الهام بخش مسوولین آموزش و پرورش باشد تا با انتقال تجربیات آموزشگاه های خصوصی به مدارس، باعث ایجاد تحول در آموزش زبان انگلیسی باشند.

مساله تعهد در ادبیات همواره توجه ادیبان بسیاری را برانگیخته و بازتاب های متفاوتی را در میان آنان به همراه داشته است. نوعی از تعهد که در ارتباط با مسائل اجتماعی مطرح و از آن به عنوان تعهد اجتماعی یاد می شود، از جایگاه ویژه ای در آثار برخی از نویسندگان برخوردار است. این نوع از تعهد، که مسئولیت نویسنده نسبت به مشکلات مردم و بیان آلام و آرزوهای آنان را در کانون توجه خویش قرارمی دهد، در بخشی از آثار ویکتور هوگو، نویسنده بزرگ قرن نوزدهم فرانسه نمود می یابد. این نویسنده در بسیاری از آثار منظوم و منثور خود به توصیف وضعیت زندگی مردم در جامعه می پردازد و از شرح مشکلات و دردهای آن غافل نمی شود. در پژوهش حاضر بر آن هستیم تا مقوله تعهد اجتماعی را در یکی از آثار بزرگ این نویسنده، یعنی افسانه قرون، بررسی کنیم؛ اثری که بخش عمده ای از آن به مردم و توصیف رنج ها و مرارت های آنان اختصاص یافته است.

با توجه به اهمیت مقوله سبک در مطالعات کمی و پیکره ای ترجمه، در این مقاله به بررسی دو نمونه از پارامترهای کمی سبک، یعنی نسبت واژگان متفاوت به تعداد کل واژگان و هنجار طول جمله پرداخته شده است. در سال های اخیر، در خصوص سبک ترجمه و سبک مترجم پژوهش هایی انجام شده، اما ارزیابی سبک مترجم کمتر مورد بررسی قرار گرفته است. هدف مقاله حاضر پرداختن به این موضوع است. به این منظور، دو کتاب پیامبرجبران خلیل جبران و غربزدگی جلال آل احمد انتخاب شده و ترجمه های آن مورد بررسی قرار گرفته است. فرض این تحقیق با توجه به جهانی های ترجمه مونا بیکر براین بوده است که نسبت واژگان متفاوت به تعدادکل واژگان در متن ترجمه شده از متن اصلی پایین تر است و همچنین میانگین طول جملات در ترجمه ها تغییر می کند. پس از بررسی سه ترجمه فارسی از پیامبر (الهی قمشه ای، دریابندری، موید شیرازی) و یک ترجمه از غربزدگی (پل اسپرکمن) و استفاده از آزمون کای دو، در مورد ترجمه های کتاب پیامبر به این نتیجه رسیدیم که اختلاف معناداری بین تنوع واژگان متن اصلی و ترجمه های آن وجود ندارد. اما در مورد ترجمه غربزدگی دو جهانی ترجمه اثبات می شود. به عبارت دیگر، نسبت واژگان متفاوت بر تعداد کل واژگان در ترجمه غربزدگی آل احمد کمتر است و در کل، نثر موجز و فشرده آل احمد به یک نثر ساده و قابل فهم در ترجمه تبدیل شده است. در مورد میانگین طول جملات در ترجمه های پیامبر به این نتیجه رسیدیم که میانگین طول جمله تغییر چشم انگیزی نداشته است، اما در ترجمه غربزدگی میانگین طول جملات زیادتر شده است.

این پژوهش با هدف بررسی ترجمه های یک مترجم وفادار به تنها یک نویسنده، انجام گرفته است. بدین منظور ترجمه های قاسم روبین از آثار مارگریت دوراس برای پاسخ به این سوال که چگونه وفاداری به یک نویسنده در ترجمه جبران می شود، انتخاب شدند. این تحقیقات بر اساس روش ترجمه شناختی آنتوان برمن در کتاب برای نقد ترجمه ها: ژان دان و سپس گرایش های معرفی شده در کتاب ترجمه و کلمه یا مهمانخانه ای در دوردست انجام گرفته است و سعی شده تنها هفت گرایش نخست مورد مطالعه و بررسی قرارگیرد. نقد و بررسی ترجمه ها نشان می دهد وفاداری به یک نویسنده لزوما بهتر شدن ترجمه ها را در پی نخواهد داشت؛ به خصوص درباره مترجمانی که به زبان مقصد پایبندی بیشتری دارند. بنابراین، این موضوع بیش از هرچیز به مترجم بستگی دارد؛ چرا که ترجمه، به ویژه ترجمه ادبی، مطالعات وسیع و متعددی به خصوص در حوزه ویژگی های سبکی نویسنده می طلبد و مترجمی که چنین مطالعاتی را نداشته باشد، مترجم توانایی نخواهد بود.