زراعت و اصلاح نباتات ایران
سال:1387 | دوره:4 | شماره:2 |تعداد مقالات:9

این آزمایش به منظور بررسی، اثرات تراکم های مختلف بر عملکرد و اجزاء عملکرد دو رقم آفتابگردان روغنی طی تابستان 1384، در ایستگاه تحقیقات کشاورزی شهرستان خوی اجرا گردید. تحقیق به صورت طرح کرتهای یکبار خرد شده در قالب بلوک های کامل تصادفی که در آن ارقام به عنوان فاکتور اصلی و تراکم های مختلف به عنوان فاکتور فرعی در چهار تکرار در نظر گرفته شدند. دو رقم آفتابگردان روغنی (Master و CMS 26×R103) در 4 تراکم 48، 57، 71 و 95 هزار بوته در هکتار از نظر عملکرد و اجزاء عملکرد و برخی خصوصیات گیاهی با هم مقایسه شدند. نتایج نشان داد که Master به دلیل برخورداری از بعضی صفات مطلوب گیاهی از جمله قطر بیشتر طبق، تعداد دانه در طبق، وزن هزار دانه، عملکرد روغن، درصد روغن و شاخص برداشت نسبت به رقم CMS، برتر بود. متوسط عملکرد دانه ارقام Master و CMS به ترتیب 4291 و 3991 کیلوگرم در هکتار بود. ارقام مورد بررسی فقط از نظر عملکرد دانه و عملکرد روغن در سطح 5% دارای اختلاف معنی دار بودند، ولی صفات مذکور تحت تاثیر تراکم گیاهی قرار گرفتند. تراکم بر عملکرد دانه، ارتفاع بوته، قطر ساقه و عملکرد روغن اختلاف معنی داری در سطح احتمال 5% داشتند. همچنین اثر تراکم بر روی قطر طبق و شاخص برداشت در سطح احتمال 1% معنی دار بود. علیرغم اینکه با افزایش تراکم بوته بر میزان روغن دانه اضافه گردید، و عملکرد روغن در سطح احتمال 5% معنی دار بود ولی در این آزمایش درصد روغن تحت تاثیر رقم و تراکم معنی دار نبود. میانگین کل درصد روغن در رقم CMS 41.6 و در رقم Master 43.3 درصد بدست آمد. با توجه به نتایج حاصله کاشت رقم Master با تراکمی حدود 95 هزار بوته در هکتار در منطقه خوی توصیه می گردد.

برآورد تنوع ژنتیکی، ترکیب پذیری و هتروزیس لاین های ذرت برای اهداف اصلاحی اهمیت زیادی دارد و می تواند به تعیین استراتژی های اصلاحی کمک کند. به منظور برآورد ترکیب پذیری لاین های ذرت ایرانی 14 لاین اینبرد ذرت به صورت دای آلل یک طرفه با یکدیگر تلاقی داده شدند. والدین و هیبریدهای حاصل که در مجموع 105 ژنوتیپ مختلف بودند در سال زراعی 1386 در مزرعه موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار ارزیابی شدند. تجزیه واریانس تفاوت معنی داری بین ژنوتیپ ها برای کلیه صفات مورد بررسی در سطح احتمال یک درصد نشان داد. بنابراین داده ها به روش 2 و مدل 1 گریفینگ تجزیه و تحلیل گردید. بیشترین متوسط هتروزیس مربوط به صفات تعداد دانه در ردیف، عملکرد دانه و طول بلال بود. نسبت واریانس افزایشی به غالبیت نشان داد که در کنترل صفات تعداد ردیف دانه در بلال، وزن صد دانه، درصد چوب بلال و درصد رطوبت دانه نقش اثر افزایشی ژن ها بیشتر از اثر غیرافزایشی می باشد ولی برای صفات عملکرد دانه، ارتفاع بوته، ارتفاع بلال، قطر میانی بلال، تعداد دانه در ردیف بلال و تعداد دانه در بلال نقش اثرات غیرافزایشی بیشتر از اثر افزایشی و برای طول بلال و وزن دانه در بلال نقش اثرات افزایشی و غیرافزایشی ژن ها تقریبا یکسان می باشد. در بین والدین، لاین های K3615.2 و K166B به ترتیب با 9.07 و 9.06 تن در هکتار بیشترین عملکرد دانه را داشتند. در بین هیبریدها نیز تلاقی های K18 × K3653.2، K18 × K166B و K3615.2 × K3653.2 به ترتیب با داشتن 13.40، 13.23 و 12.65 تن در هکتار بیشترین عملکرد دانه را داشتند. بهترین ترکیب شونده های عمومی برای عملکرد دانه لاین های K166B، K3615.2 و K3653.2 بودند. بیشترین میزان ترکیب پذیری خصوصی و هتروزیس نسبت به میانگین والدین برای عملکرد دانه مربوط به دورگ های K18 × K3653.2 و A679 × K3544.1 بود.

در کشور ما معمولا در زراعت سویا از کودهای نیتروژنه استفاده می شود که ادامه این روند، مخالف با اصول کشاورزی پایدار می باشد. از یک طرف هزینه های بالای استفاده از کودهای نیتروژنه و از طرف دیگر اثرات نامطلوب این کودها بر محیط زیست، اهمیت استفاده از کودهای بیولوژیک را مشخص می نماید. در صورت وجود جمعیت مناسبی از باکتری برادی ریزوبیوم جاپونیکوم، گیاه سویا می تواند عمده نیاز خود را به کود نیتروژن بر طرف نماید. در همین راستا و جهت تعیین مناسب ترین سویه همزیست با گیاه سویا آزمایشی در تابستان سال 1385 در مرکز تحقیقات صفی آباد به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در چهار تکرار انجام گردید. در این آزمایش از دو عامل شامل سویه باکتری و میزان مصرف مایه تلقیح استفاده گردید. سویه های باکتری عبارت بودند از Histick -1 RS117 -3 RS146 -2 و 4- باکتری ساخت موسسه تحقیقات خاک و آب. میزان مصرف باکتری در دو سطح 1- 125 گرم مایه تلقیح در 50 کیلوگرم بذر (عرف منطقه). 2- 250 گرم مایه تلقیح در 50 کیلوگرم بذر. باکتری ها قبل از کاشت با بذور سویا تلقیح گردیدند. تیمارهای کنترل شامل 1- تیمار کود نیتروژنه که در طول فصل رشد به میزان  200کیلوگرم در هکتار توزیع گردید. 2- تیمار صفر که هیچ گونه توزیع کود و تلقیح باکتری صورت نگرفت. نتایج به دست آمده نشان داد تیمارها از لحاظ گره بندی با همدیگر اختلاف معنی داری نشان ندادند ولی وزن گره ها در تیمارهای (a4b1،  a4b2سویه باکتری RS117) با 184 و 193 میلی گرم در بوته از بقیه بیشتر بودند. همچنین درصد نیتروژن برگ سویا، درصد نیتروژن دانه سویا، درصد پروتئین و نیز فاکتورهای مرتبط با عملکرد از جمله ارتفاع، شاخص سطح برگ و تعداد غلاف در بوته در سویه RS117 به ترتیب با 3.47 درصد، 7.64 درصد، 37.85 درصد، 94.5 سانتی متر، 4.93 و 71.2 غلاف، با سایر سویه های استفاده شده اختلاف معنی داری را در سطح یک درصد از خود نشان داد. درصد روغن در تیمار a0b0 یا تیمار صفر (دارای کمترین درصد نیتروژن برگ و دانه) بالاترین میزان (20.37) درصد را نشان داد. این به دلیل رابطه آنتاگونیستی است که بین درصد روغن و پروتئین دانه سویا وجود دارد. این نتایج نشان می دهند که سویه باکتری RS117 توانسته است همزیستی مناسبی را با گیاه میزبان از خود نشان دهد. بواسطه این رابطه مناسب، تیمار a4b2 با داشتن 3450 کیلوگرم دانه در هکتار بالاترین عملکرد را نیز به خود اختصاص داد. مضافا میزان متفاوت مصرف مایه تلقیح، اختلاف معنی داری را بین تیمارها نشان نداد. نتیجه اینکه به نظر می رسد سویه باکتری RS117 بتواند جهت تلقیح با بذور سویا در منطقه شمال خوزستان استفاده گردد و می توان از آن عملکردهای مطلوب را انتظار داشت.

این تحقیق به منظور بررسی اثر تاریخ کاشت و تراکم بر عملکرد و اجزاء عملکرد گلرنگ پاییزه رقم PI 53.75.98 در مزرعه آزمایشی مرکز خدمات جهاد کشاورزی درود و فرامان بصورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار اجرا گردید. در این آزمایش فاکتور تراکم (D) بر اساس فاصله روی ردیف کاشت که در سه سطح: 5 سانتی متر (D1)، 10 سانتی متر (D2) و 15 سانتی متر (D3) و فاکتور تاریخ کاشت (T) در سه سطح: 15 آبان (T1)، 30 آبان (T2) و 15 آذر ((T3 در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد که اثر تاریخ کاشت و اثر تراکم گیاهی بر روی ارتفاع بوته، تعداد قوزه در بوته، تعداد دانه در قوزه، تعداد شاخه فرعی، فاصله تشکیل اولین شاخه فرعی از سطح خاک، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک در سطح 1 درصد معنی دار می باشد و اثر متقابل تاریخ کاشت و تراکم گیاهی بر تعداد دانه درقوزه و قوزه در بوته در سطح 5 درصد معنی دار گردید و بر روی تعداد شاخه فرعی، عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک نیز در سطح 1 درصد معنی دار می باشد. در میان تاریخ کاشت ها نیز تاریخ کاشت اول (T1) بیشترین ارتفاع را دارا بوده و با افزایش تراکم، بدلیل رقابت بیشتر بین گیاهان، ارتفاع نیز افزایش می یابد. تعداد قوزه در بوته با تاخیر در کاشت کاهش یافت که کمترین تعداد قوزه در بوته را تاریخ کاشت T3 به خود اختصاص داد و بیشترین تعداد قوزه در بوته مربوط به تراکم (D3) بود. اثر متقابل عوامل مورد آزمون نشان داد تیمار T2D2 با 1266 کیلوگرم در هکتار بیشترین و تیمار T3D3 با 364.5 کیلوگرم در هکتار کمترین عملکرد دانه را به خود اختصاص دادند. همانطور که نتایج نشان داد با افزایش فاصله روی ردیف های کاشت و کاشت زودهنگام، بدلیل افزایش تعداد شاخه های فرعی و در نتیجه تعداد قوزه در بوته، تعداد دانه در بوته نیز روند افزایشی نشان داد.

به منظور بررسی اثرات تاریخ کاشت بر عملکرد و اجزای عملکرد دو رقم آفتابگردان روغنی (رکورد و آذرگل) آزمایشی در مزرعه آموزشی – تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساوه در سال 1386 به صورت کرت های خرد شده و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار انجام گرفت.

به منظور بررسی اثر کاربرد پتاسیم در شرایط تنش خشکی بر خواص کمی و نفوذ ریشه در ذرت، سورگوم و ارزن، تحقیق حاضر در سال 1384 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی قزوین انجام گرفت. آزمایش مزرعه ای به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار اجرا گردید. تیمارها شامل نوع گیاه (ذرت، سورگوم و ارزن)، پتاسیم (کاربرد و عدم کاربرد) و دو سطح تنش خشکی که آبیاری در شرایط 95% < RWC (شرایط بدون تنش خشکی) و آبیاری در شرایط 70-60 = RWC (شرایط تنش شدید خشکی) بودند. نتایج نشان دادند که عملکرد بیولوژیک، عملکرد دانه، وزن هزار دانه، روند پر شدن دانه و عمق نفوذ ریشه در شرایط تنش خشکی به شدت کاهش یافتند ولی کاربرد پتاسیم سبب گردید تا اثرات سوء تنش خشکی بر صفات فوق کاهش و عمق نفوذ ریشه افزایش یابد. همچنین کاربرد پتاسیم در شرایط تنش شدید خشکی، سبب افزایش عملکرد کمی گردید که می تواند گامی مهم در جهت استفاده بهینه از آب در مناطق خشک باشد.

مشتق کلرو دی آلکیل آمینو تری آزین با نام تجارتی آترازین یکی از مهمترین مشتقات خانواده علف کشهای تری آزینی می باشد. این ماده دارای تاثیر علف کشی بالا و سمیت کم برای انسان بوده و برای گیاهانی نظیر ذرت، نیشکر و آناناس بسیار مناسب است.

به منظور تعیین همبستگی میان برخی صفات و اجزای عملکرد در دو رقم ذرت SC647 و SC704 و نیز روابط علت و معلولی بین آنها، تحت شرایط تنش خشکی و دو روش آبیاری، آزمایشی بصورت فاکتوریل اسپیلت پلات در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه آزمایشی دانشکده کشاورزی کرج طی دو سال 1384 و 1385 انجام شد.