زراعت و اصلاح نباتات ایران
سال:1387 | دوره:4 | شماره:1 |تعداد مقالات:9

به منظور بررسی اثر سطوح مختلف کود نیتروژن و پیریدوکسین و اثرات متقابل آنها بر روی فیزیولوژی رشد، عملکرد و اجزای عملکرد ذرت دانه ای رقم سینگل کراس 704 آزمایشی به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در سال زراعی 1385 انجام گرفت.

پتاسیم و روی دو عنصر ضروری برای گیاهان مختلف از جمله ذرت هستند. نیاز ذرت به این دو عنصر نسبتا بالا می باشد. به منظور مطالعه نقش پتاسیم و روی بر تولید دانه و پارامترهای رشد ذرت دانه ای، یک آزمایش مزرعه ای در ایستگاه تحقیقات خاک و آب کرج با پتاسیم و روی قابل جذب خاک به ترتیب 163 و 0.74 میلی گرم در کیلو گرم خاک، اجرا شد. در این آزمایش، برهمکنش چهار سطح صفر، 25، 50 و 75 کیلو گرم در هکتار K2O، دو منبع کود پتاسه (کلرید و سولفات پتاسیم) و دو سطح 0 و 10 کیلو گرم در هکتار روی از منبع سولفات روی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار با هم مطالعه گردید. کلیه عملیات زراعی بر اساس یافته های تحقیقاتی اجرا گردید. نتایج نشان داد که مصرف پتاسیم و روی موجب افزایش معنی داری در سطح 1% (α =0.01) بر عملکرد دانه و در سطح 5% (α =0.05) بر دیگر پارامترهای گیاهی اندازه گیری شده بجز میزان پروتئین دانه و درصد دانه به چوب هر بلال گردیدند. در مجموع کاربرد توام 50 کیلو گرم در هکتار پتاسیم از منبع سولفات پتاسیم و 10کیلو گرم در هکتار روی از منبع سولفات روی (K2S1Zn1) موجب افزایش عملکرد دانه، تعداد و وزن دانه ها در هر بلال از 6834 کیلو گرم در هکتار، 510 و 177 گرم در بلال در تیمار شاهد به 9167 کیلو گرم در هکتار، 633 دانه و 177 گرم در در بلال افزایش داد. در کل تفاوت معنی داری بین دو منبع کود پتاسه مشاهده نگردید. در مجموع کارائی زراعی کلرید پتاسیم بیشتر از کارائی زراعی سولفات پتاسیم بود.

به منظور ارزیابی شاخص های تحمل به خشکی و درک واکنش ژنوتیپ های سویا به تنش خشکی، آزمایشی در سال زراعی 1385 بر روی 15 ژنوتیپ سویا در مزرعه پژوهشی موسسه اصلاح و تهیه نهال بذر کرج در قالب آزمایش اسپلیت پلات با طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با 3 تکرار انجام شد. کرت اصلی شامل سه سطح آبیاری 50 (شرایط نرمال)، 100 (تنش ملایم) و 150 (تنش شدید) میلی متر تبخیر از سطح تشتک تبخیر و کرت فرعی شامل ارقام تجاری و امید بخش بود. به منظور ارزیابی تحمل به خشکی ژنوتیپ ها تعداد 9 شاخص تحمل خشکی برای عملکرد در هکتار محاسبه شد. با توجه به تجزیه بای پلات و همبستگی بین شاخص ها مشخص شد که بهترین شاخص های انتخاب، میانگین هندسی (GMP)، شاخص فرناندز (STI) و میانگین بهره وری (MP) می باشند. پس از انتخاب ژنوتیپ های منطقه A و D نمودار بای پلات به عنوان ژنوتیپ هایی که در هر دو شرایط به ترتیب بالاترین و پائین ترین عملکردها را دارند و با توجه به سه شاخص معرفی شده می توان عنوان نمود در هر سه شرایط آبیاری، ژنوتیپ های H301، L5P77 و Hamilton دارای عملکرد بالا و متحمل به تنش خشکی و ژنوتیپ های Br84bijelina و 9242 دارای عملکرد پائین و حساس به خشکی می باشند. نتایج تجزیه کلاستر نشان داد که در شرایط آبیاری نرمال ژنوتیپ ها تفاوت کمتری را از خود نشان دادند و این امر باعث تشکیل دو گروه در این محیط شد اما در شرایط تنش ملایم، ارقام به چهار و در محیط تنش شدید به پنج گروه تقسیم شدند که این موضوع را می توان به تحت تاثیر قرار گرفتن ژنوتیپ ها در شرایط تنش و تظاهر عکس العمل آنها نسبت داد.

به منظور بررسی اثر تاریخ کاشت روی بعضی از صفات فنولوژیک، مورفولوژیک، زراعی و صفات مربوط به عملکرد و اجزای آن، و مقایسه تیپ های رشدی مختلف، 364 ژنوتیپ سویا (شامل 35 ژنوتیپ رشد محدود، 183 ژنوتیپ رشد نیمه محدود و 149 ژنوتیپ رشد نامحدود سویا، اکثرا از گروه های رسیدگی 1 تا 4) در سه تاریخ کاشت (10 خرداد، 30 خرداد و 20 تیر) بر پایه یک طرح آگمنت با سه شاهد (ویلیامز، زان و استیل) و 6 بلوک در موسسه اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج در سال 84 – 1383 مطالعه شدند.

به منظور بررسی اثر تنش کم آبی و محلول پاشی عنصر سلنیوم بر عملکرد و اجزای عملکرد ارقام پاییزه کلزا در سال 1386 و در منطقه شهرری آزمایشی به صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب بلوک های کامل تصادفی با 4 تکرار انجام پذیرفت که در آن آبیاری در دو سطح شامل آبیاری طبیعی و تنش کم آبی بر اساس منحنی رطوبتی خاک (زمانی که هدایت الکتریکی خاک به 60 درصد رسید) به عنوان عامل اصلی، ارقام کلزا در 3 سطح شامل:Okapi ،Zarfam ،Opera  و محلول پاشی سلنیوم در سه سطح شامل: عدم مصرف سلنیوم، مصرف 16 g/ha و مصرف 21 g/ha در مرحله گلدهی گیاه به صورت فاکتوریل به عنوان عامل فرعی در نظر گرفته شد. نتایج آزمایش نشان داد که از نظر عملکرد دانه ارقام بین آبیاری طبیعی و تنش کم آبی تفاوت معنی داری در سطح احتمال یک درصد مشاهده گردید. در این شرایط رقم Okapi با 3197 کیلوگرم در هکتار بیشترین و رقم Opera با 2497 کیلوگرم در هکتار کمترین میزان متوسط عملکرد دانه را در شرایط آبیاری طبیعی و تنش کم آبی نشان دادند. اثر متقابل آبیاری و رقم بر عملکرد دانه نیز در سطح احتمال یک درصد معنی دار گردید. آبیاری طبیعی در رقم Okapi با 3869 کیلوگرم در هکتار بیشترین و تنش کم آبی در رقم Opera با 2176 کیلوگرم در هکتار کمترین میزان عملکرد دانه را تولید نمود. ضمن اینکه رقم Zarfam با 2780 کیلوگرم در هکتار دارای بالاترین میزان عملکرد دانه در شرایط تنش آبی بود. اثر محلول پاشی سلنیوم بر عملکرد دانه نیز در سطح یک درصد معنی دار گردید. در این شرایط محلول پاشی سلنیوم به میزان 21 گرم در هکتار با 3162 kg/ha بیشترین میزان عملکرد دانه را تولید نمود.

به منظور ارزیابی تحمل به خشکی، 20 لاین پیشرفته جو (Hordeum vulgare L.) در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار در شرایط آبی و دیم در سال زراعی 85-1384 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی دیم خراسان شمالی مورد ارزیابی قرار گرفتند. عملکرد دانه و اجزاء عملکرد آنها مورد اندازه گیری قرار گرفتند. داده های هر آزمایش به صورت جداگانه و داده های دو محیط بصورت مرکب تجزیه واریانس شدند. با استفاده از تجزیه به مولفه های اصلی بر روی شاخص های مقاومت به تنش خشکی شامل میانگین حسابی MP، شاخص تحمل TOL، شاخص حساسیت به تنش SSI، شاخص تحمل به تنش STI و میانگین هندسی GMP و عملکرد گیاهان در آزمایش آبی (Yn) و دیم (Ys)، لاین ها در دیاگرام بای پلات پراکنش داده شدند. نتایج نشان داد که در شرایط دیم لاین های شماره 10، 11 و 16 با متوسط (1.5 تا 2 تن در هکتار) و در شرایط آبی لاین های شماره 13 و 14 با متوسط 2.2 تن در هکتار بیشترین عملکرد دانه را داشتند. در پراکنش لاین ها در نمودار بای پلات حاصل از تجزیه شاخص های پنج گانه مقاومت به خشکی، لاین ها در چهار گروه طبقه بندی شدند. لاین های شماره 10، 11، 16، 18 و 19 با متوسط تولید 1670 کیلوگرم در هکتار متحمل به خشکی شناخته شدند و لاین های شماره 12، 13، 14، 17 و 20 با عملکرد 1300 کیلوگرم در شرایط دیم و 1974 کیلوگرم در شرایط آبی برای کشت در هر دو محیط معرفی شدند لاین های 1، 5 و 15 با تولید 1450 کیلوگرم در هکتار عملکرد متوسطی در شرایط آبی داشتند ولی در شرایط دیم بازده خوبی نداشتند و به همین جهت برای زراعت آبی توصیه شدند. نتایج پراکنش بای پلات تجزیه به مولفه های اصلی با گروه بندی میانگین لاین ها به روش دانکن مطابقت داشت.

به منظور مطالعه تاثیر کاربرد عناصر غذایی بر خصوصیات زراعی ذرت سینگل کراس 704 تحت تنش کمبود آب، آزمایشی به صورت اسپلیت پلات فاکتوریل با طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار در سال زراعی 87-1386 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک اجرا گردید.

در این تحقیق پس از ریز ازدیادی و تهیه کلون های کشت بافت حاصل از توده بذری Jot 18 (تترا پلوئید گرده افشان مقاوم به بولتینگ)، به مدت 12 و 15 هفته در سرمای 7 – 4 درجه سانتی گراد قرار گرفته و سپس به گلخانه با دمای 25 – 20 درجه سانتی گراد منتقل و درصد بوته های به ساقه رفته (بولتینگ) تعیین گردید.