زمین
سال:1387 | دوره:3 | شماره:3 |تعداد مقالات:10

منطقه مورد مطالعه شامل ایالت زمین شناسی فارس (زاگرس خاوری) حدفاصل گسل کازرون و رازک است. بررسی وضعیت تکتونیکی پی سنگ، هدف اصلی این مقاله بوده است. برای این منظور، کلیه کارهای قبلی جمع آوری و بررسی گردیدند. از سوی دیگر داده های زمین شناسی و زلزله شناسی نیز جمع آوری شده و با تفسیر داده های ژئوفیزیکی موجود تلفیق گردیدند. بدین ترتیب آشکار گردید که ایجاد بلندی ها و فروافتادگی ها به شکل پی سنگ مربوط است و ناهنجاری های مغناطیسی مهم نیز بر مرزهای ساختاری منطقه منطبق هستند.درنهایت بر اساس مجموع شواهد، پی سنگی بودن گسلهای رازک، نظام آباد، سبزپوشان و کره بس در منطقه مورد مطالعه، قابل اثبات است.

مقاله حاضر با استفاده از داده های حرکات قوی زلزله های استان هرمزگان برای پایگاههایی که زمین آنها از نوع سنگ سخت، سنگ نرم، خاک و خاک نرم است تهیه شده و معادله کاهندگی بیشینه شتاب زمین (PGA) و نیز نقشه توزیع شتاب را در استان هرمزگان ارایه می دهد.با توجه به اهداف تعیین شده تعداد 370 رکورد برای سال های 1973 لغایت ماه ژوئیه 2007 برای این استان بکار گرفته شده است. بانک اطلاعات مذکور حاوی زمین لرزه هایی با بزرگی Mb بین 3 تا 7 درجه و مقادیر PGA بین 5 تا 748 گال بوده و فاصله تا مرکز زمینلرزه بین 2 تا 279 کیلومتر می باشد. با استفاده از تحلیل رگرسیون داده ها، معادله کاهندگی برای PGA و در ارتباط با شرایط زمین زیر پایگاه یعنی سنگ سخت، نرم، خاک و خاک نرم ارایه شده است. علاوه بر این رابطه ای بین بزرگی بر اساس امواج حجمی و امواج سطحی و نیز رابطه ای بین طول شکستگی گسل ها و بزرگی امواج سطحی برای استان مذکور ارایه گردید.

در جنوب غربی روستای هفت هر، ذخایری از سنگ کوارتزیت (Top Quartzite) در داخل رسوبات پالئوزوئیک قرار دارد.ذخایر مذکور بصورت لایه های سیلیسی، موازی و هم سو با چین خوردگیهای عمومی منطقه، بخش بالای سازند لالون را تشکیل می دهند. کمرپایین آنرا ماسه سنگهای قرمز ریزدانه لالون و کمربالای آنرا سنگهای آهکی تیره رنگ سازند میلا دربر گرفته است در نتیجه، حرکات تکتونیکی، مقداری چین خوردگی و جابجایی، در تشکیلات زمین شناسی ناحیه، از آن جمله لایه های سیلیسی صورت گرفته است.بدین جهت امتداد و شیب لایه ها در نقاط مختلف، کم و بیش تغییر می نماید. جنس لایه ها از ماسه سنگ سیلیسی فشرده و سخت (کوارتزیت) سفیدرنگ می باشد که بشتر از دانه های کوارتز حدود (%85)، فلدسپات (%10)، دانه ها و خرده های: آمفیبول، میکا (سریسیت)، قطعات ریز چرت، کربناتها و کانیهای رسی و مقدار جزیی ذرات و اکسدهای آهن تشکیل شده است.متوسط عیار اندازه گیری شده در 81 نمونه از سنگ این کانسار، در مورد اکسیدهای زیر چنین است: Sio2=93.78%      AL2o3 =1.55%      Fe2o3 =0.22% به منظور مصرف این سنگ در صنایع مربوطه، پرعیارسازی آن، با روش خردایش و الک کردن و کلسیناسیون انجام گردید، در نتیجه عیار آن از نظر Sio2 حدود چهار درصد بالا رفته و مقدار Al2o3 به نصف رسیده است، در مورد عیار آهن تغییر جزیی بوده است با توجه به عیار سیلیس این کانسار، پس از فرآوری و پرعیارسازی، می توان مصرف آنرا در صنایع: شیشه سازی، ریخته گری و ... با اندک تغییری قابل قبول دانسته و به کار برد.

به منظور بررسی عملکرد تنش ها در گستره آهار، از گسل ها، چین ها و درزها برداشت هایی به عمل آمده است. مطالعه نمودارهای گل سرخی و بررسی وضعیت تنش ها در گستره مورد مطالعه نشان می دهد که این ساختارها در رژیم زمین ساخت فشارشی با مولفه راستالغز راستگرد تشکیل شده اند. بررسی لرزه زمین ساخت گستره آهار نیز تا شعاع حدود 300 کیلومتر از منطقه به طور اجمالی صورت گرفته که در این خصوص، مهم ترین زمین لرزه هایی که گستره مطالعاتی را تحت تاثیر قرار داده، به همراه مهم ترین گسل های موجود در این منطقه و پیرامون آن معرفی شده اند.

سازند جیرود به سن دونین پسین در یال جنوبی تاقدیس آیینه ورزان - دلیچای (برش سید آباد) مورد مطالعه قرار گرفت. در برش یاد شده این سازند با ناپیوستگی فرسایشی روی سازند لالون (کامبرین زیرین) جای دارد و مرز بالایی آن با سازند مبارک (کربونیفر زیرین) ناپیوسته است. این نهشته ها در یک سیستم سیلیسی آواری/ کربناته و در یک محیط سدی - ساحلی ایجاد شده اند. مطالعات انجام شده نشان می دهد که سازند جیرود در ناحیه مورد مطالعه شامل سه دسته رخساره ای، هفت رخساره اصلی و بیست و یک رخساره سیلیسی آواری و کربناته است. دسته های رخساره ای یاد شده دربرگیرنده، رخساره های ساب آرکوز و دولومیت ماسه ای پهنه جزرومدی، رخساره های دولومیت، مادستون ماسه ای و شیل لاگونی و رخساره های کوارتز آرنایت، ساب لیتارنایت و میکروکنگلومرای سدی است. نهشته های سازند جیرود در حاشیه واگرای جنوب اقیانوس پالئوتتیس پدید آمده اند. این برش دربردارنده دو سکانس رسوبی از ابر چرخه کاس کاس کیا است.

در این مقاله ضخامت آبرفت در محدوده شهرستان شهرکرد با استفاده از خردلرزه های محیطی و سرعت موج برشی محاسبه و همخوانی آن با داده های چاه های آب منطقه بررسی شده است. اندازه گیری سرعت موج برشی در 20 پروفیل و برداشت خردلرزه های محیطی در 25 ایستگاه صورت گرفته، نقشه های سرعت موج برشی و پریود طبیعی آبرفت در محیط GIS ترسیم شده و نهایتا ضخامت آبرفت با استفاده از رابطه دوبری محاسبه شده است. مقایسه نتایج با ضخامت آبرفت در چاه های آب نشان داد که دو روش هم خوانی نسبتا خوبی با یکدیگر دارند. و لذا می توان از این روش در مطالعات مقدماتی تعیین ضخامت آبرفت بهره برد.

واقع شدن ایران بر روی کمربند زلزله خیز آلپ - هیمالیا موجب شده اکثر مناطق پرجمعیت کشور مانند استان خراسان و استان آذربایجان و ناحیه البرز و ... مناطق فعال تکتونیکی به شمار آیند. خسارتهای مالی و جانی قابل ملاحظه ای که در فواصل زمانی کوتاه در مناطق مختلف کشور (رودبار و اردبیل و بم و ...) متحمل شده ایم لزوم بررسی توان لرزه خیزی مناطق مسکونی به خصوص پر جمعیت و مهم از لحاظ صنعتی و فرهنگی را آشکار می سازد. وجود زلزله های بزرگ در پیشینه زلزله خیزی محدوده استان قم و همجوار بودن استان قم با استان پرخطر تهران لزوم بررسی لرزه زمین ساخت و لرزه خیزی منطقه را آشکار میسازد. در این مطالعه اطلاعات لرزه خیزی از منابع معتبر استخراج و زمین ساخت و زلزله خیزی استان بررسی شده است. لرزه خیزی استان در دو مرحله به کمک زمین لرزه های محلی و زمین لرزه های با ثبت غیرمحلی مطالعه شده است. محدوده جنوب غربی منطقه لرزه خیزی بالاتری نشان می د هد و زمین لرزه های نسبتا بزرگ منطقه هم در این محدوده رخ داده اند. این مطالعه می تواند پیش زمینه پهنه بندی لرزه ای استان قم قرار گیرد.

برآورد خطر زمین لرزه و پهنه بندی لرزه ای به روش تعینی و احتمالاتی در استان ایلام انجام گرفت. با توجه به نتایج روش تعینی، استان ایلام دارای مناطقی با خطر پایین و متوسط می باشد. با توجه به نتایج روش احتمالاتی، نقشه خمهای هم شتاب سطح طراحی D.B.E و عمر مفید 50 سال مبنای پهنه بندی قرار گرفته، و بر این اساس، منطقه به چهار محدوده با سطوح خطر نسبی مختلف تقسیم بندی شده است. محدوده با خط بسیار پایین، که شتاب مورد انتظار در آن برای دوره بازگشت 475 سال کمتر از 0.1 g است. منطقه با سطح خطر پایین، 0.1<PGA<0.15، منطقه با خطر متوسط، 0.15<PGA<0.2 و منطقه با سطح خطر بالا که شتاب مورد انتظار در آن بیش از 0.2 g است. در بیشتر مناطق استان سطح نسبی خطر زلزله متوسط است و تنها در قسمت کوچکی از استان، انتهای جنوب شرقی آن، سطح خطر نسبی زمین لرزه پایین است.