گیاه پزشکی دانشگاه ازاد
سال:1388 | دوره:1 | شماره:2 |تعداد مقالات:9

گیاه کلزا از مهم ترین نباتات روغنی جهان است که مورد حمله آفات و بیماری های زیادی قرار می گیرد. به همین منظور، مطالعاتی برای تشخیص عوامل بیماری زای قارچی گیاه کلزا در اصفهان انجام گرفت. در بازدیدهای به عمل آمده از مزارع کلزا در مناطق براآن، کوهپایه، مهاباد، مبارکه، دهاقان، کبوترآباد و فریدن، گیاهان کلزای آلوده که آلودگی در اندام های هوایی آن ها قابل مشاهده بود جمع آوری و در شرایط آزمایشگاهی مورد کشت و بررسی قرار گرفتند. بررسی های آزمایشگاهی با مطالعه مشخصات ماکروسکوپی و میکروسکوپی نشان داد که جدایه ها متعلق به دو جنس Fusarium و Rhizoctonia بودند. برای شناسایی گونه های فوزاریوم از محیط کشت های SA, WA, PDA, SNA, CLA, NASH & NYDER استفاده شد. بررسی جدایه ها بر اساس مشخصات مورفولوژیکی و کلیدهای موجود نشان داد که 5 گونه متعلق به جنس Fusarium و شاملF. culmorum ، F. heterosporum،F. lateritium ،F. oxysporum   F. solani وو یک گونه متعلق به جنس رایزوکتونیا، شامل R. solani بود. بررسی شدت بیماری زایی جدایه های مربوطه در شرایط گلخانه با کشت کلزا رقم الیت (Elite) در مقایسه با شاهد و با استفاده از شاخص بیماری زایی (24-0) مشخص کرد که گونه های F. solani،F. oxysporum ، F. culmorum و R. solani دارای بالاترین میزان آلودگی در بین جدایه های مورد بررسی بوده، در حالی که دو گونهF. lateritium   F. heterosporum وبیماری زایی قابل توجهی نداشتند. اثر جدایه ها بر روند رشدی و نشانه های بیماری گیاه کلزا در قالب یک طرح آماری کاملا تصادفی و با 3 تکرار در شرایط گلخانه مورد مطالعه قرار گرفت. تجزیه آماری نتایج به دست آمده نظیر طول، وزن تر و خشک اندام های هوایی، ریشه و کل گیاه بر اساس آزمون چند دامنه ای دانکن (DMRT) نشان داد که جدایه های مربوطه اثرات معنی داری در دو سطح 5% و 1% نسبت به شاهد و یکدیگر نشان می دهند.

در این تحقیق تاثیر دماهای مختلف (15، 20، 25، 30 و 35 درجه سلسیوس) بر طول دوره رشد (تخم تا خروج حشره کامل)، طول عمر حشره کامل ماده و میزان پارازیتیسم زنبور Closterocerus formosus Westwood به عنوان یکی از دشمنان طبیعی مهم مگس مینوز برگ سبزی Liriomyza trifolii (Burges) روی گیاه لوبیا (رطوبت 5±60 درصد و دوره نوری 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی) بررسی شد. با بالا رفتن دما طول دوره رشدی زنبور نیز کاهش می یابد به طوری که میانگین طول دوره رشدی زنبور از تخم تا خروج حشره کامل در دماهای مورد آزمایش به ترتیب 53.2، 27.6، 15.4، 9.6 و 7.2 روز بود. همین طور با افزایش دما متوسط طول عمر حشرات ماده بالغ کوتاه تر شدند. طول عمر زنبورهای ماده به ترتیب 27، 23.1، 22.4، 19.8 و 17.6 روز و تعداد میزبان های کشته شده (به وسیله پارازیتیسم و تغذیه از میزبان) به ترتیب 37.4، 197.8، 349.5، 324.4 و 296.5 عدد بدست آمد. رابطه بین دما و نرخ رشد پارازیتوئید با مدل رگرسیون خطی تطابق نشان داد. با استفاده از این مدل پایین ترین آستانه دمایی رشد زنبور13.5  درجه سلسیوس و نیاز دمایی از تخم تا ظهور حشره کامل 166.66 روز- درجه محاسبه گردید.

شپشک آردآلود جنوب Nipaecoccus viridis (Newstead) از آفات مهم مرکبات و بسیاری از گیاهان زراعی و غیر زراعی در نواحی گرمسیری و نیمه گرمسیری جهان است. این آفت در جنوب ایران از استان های فارس، هرمزگان و خوزستان گزارش شده است و در سال های اخیر خسارت شدیدی به مرکبات جهرم وارد کرده است. پتانسیل تولید مثلی بالا و گسترش وسیع آفت و مسایل و مشکلات کنترل شیمیایی، استفاده از دشمنان طبیعی در مدیریت تلفیقی با آن را مورد توجه قرار داده است. به منظور بررسی امکان کنترل بیولوژیک این آفت با استفاده از لارو بالتوریChrysoperla carnea (Steph.)  تحقیق حاضر در باغات مرکبات جهرم از استان فارس در سال های 1383 و 84 صورت گرفت. لارو سن اول بالتوری در قالب یک طرح بلوک کامل تصادفی با 6 تیمار و 4 تکرار در شرایط طبیعی رها سازی انبوه شد. به منظور جلوگیری از تاثیر منفی دخالت مورچه ها در فعالیت لاروهای شکارگر، در تمام تیمارها از فعالیت مورچه روی تنه درختان با استفاده از نوار چسب مخصوص جلوگیری به عمل آمد. برای ارزیابی نتایج تحقیق از درصد آلودگی میوه ها به شپشک آردآلود استفاده شد. بررسی جامع و کامل تجزیه و تحلیل آماری این تحقیق گویای این است که امکان کنترل شپشک آرد آلود با رهاسازی انبوه سه مرحله لارو بالتوری در تاریخ های 10، 20 و 30 اردیبهشت در باغ های مرکبات جهرم وجود دارد.

مگس های خانواده Tachinidae با تقریبا 10000 گونه شناسایی شده، دومین خانواده دوبالان از نظر تعداد گونه می باشد که لارو گونه های مختلف آن پارازیتویید داخلی بندپایان به ویژه حشرات می باشند. به منظور بررسی فون این خانواده، طی سال های 1385 تا 1387 از مناطق مختلف استان فارس بازدید و نمونه برداری صورت گرفت. در این بررسی مجموعا 63 گونه متعلق به 50 جنس از چهار زیرخانواده گزارش گردید. در مجموع از کل گونه های شناسایی شده 39 گونه برای فون ایران و 57 گونه برای فون استان فارس جدید بودند. کلید شناسایی جنس های جمع آوری شده و تصاویر تمام گونه ها ارایه شده است.

کنه تارتن دو لکه ای Tetranychus urticae Koch یکی از مهم ترین گونه های خسارت زا به اکثر محصولات زراعی به ویژه پنبه در ایران و جهان می باشد. شناخت زیست شناسی این کنه به لحاظ اهمیت اقتصادی پنبه در استان گلستان، که یکی از مناطق مهم تولید این محصول در ایران می باشد، بر روی پنبه رقم ساحل در 43 تکرار تحت شرایط آزمایشگاهی حرارت 2±28 درجه سلسیوس و رطوبت نسبی 5±60% و دوره نوری (L:D) 16:8 بررسی گردید.میانگین طول عمر کنه ماده 0.57± 21.07روز و برای کنه نر 0.46±19.23 روز تعیین گردید. میانگین تخمریزی ماده بارور 0.85±5.97 تخم در روز و ماده غیر بارور 0.62±6.31 تخم در روز بود. دوره تخم گذاری ماده بارور 0.25±11.62 روز و برای ماده غیربارور 0.93±10.69 روز تعیین گردید. نسبت جنسی کنه نر به ماده نیز 1:2.3 تعیین گردید.

طی تحقیقی در سال های 1385 و 1386، فون شب پره های خانواده Sphingidae روی برخی گونه های جنگلی و مرتعی در چند رویشگاه در استان فارس مورد مطالعه قرار گرفت. چهار منطقه جنگلی با پوشش غالب گیاهی بنه (ارسنجان)، کنار و بادام کوهی (فیروز آباد)، بلوط (کازرون و نورآباد)، گلابی وحشی (سپیدان) و یک منطقه مرتعی (شیراز) انتخاب گردید. تعداد 271 نمونه شب پره Sphingidae شامل 16 گونه با استفاده از تور حشره گیری و تله نوری جمع آوری، فرم دهی و اتاله شده و بر اساس ویژگی های مورفولوژیک و سیستماتیک طبقه بندی شدند. نمونه ها به وسیله نگارنده دوم به شرح زیر شناسایی و به تایید Ian J. Kitching (موزه تاریخ طبیعی بریتانیا) رسید. Acherontia styx styx (Westwood, 1847)Agrius convolvuli (Linnaeus, 1758)Akbesia davidi (Oberthür, 1884)Clarina kotschyi kotschyi (Kollar, 1849)Daphnis nerii (Linnaeus, 1758)Hippotion celerio (Linnaeus, 1758)Hyles hippophaes (Esper, 1793)Hyles livornica (Esper, 1780)Hyles nicaea sheljuzkoi (de Prunner, 1798)Laothoe populi populeti (Bienert, 1870)Marumba quercus (Denis & Schiffermüller, 1775)Macroglossum stellatarum (Linnaeus, 1758)Rethera brandti euteletes (Jordan, 1937)Rethera komarovi manifica (Brandt, 1938)Smerinthus kindermanni (Lederer, 1853)Theretra alecto (Linnaeus, 1758) در میان نمونه های جمع آوری شده، گونه Acherontia styx styx اولین بار از استان فارس گزارش گردید و Marumba quercus یا برگ خوار بلوط در بیشتر محل های تعیین شده مشاهده گردید.

در این تحقیق نقوش ژنومی rep-PCR مربوط به 24 جدایه P. syringae pv. syringae که از نواحی مختلف ایران و از روی میزبان های مختلف جداسازی شده بودند در مقایسه با استرین استاندارد از کشور یونان مورد ارزیابی قرار گرفتند. DNA باکتری های مورد مطالعه به سه روش فریز- جوشاندن، استفاده از کلنی های خالص و از طریق شستشوی برگ حاوی باکتری تهیه شد. نتایج بدست آمده نشان داد در روش فوق نیاز به استخراج DNA نیست. به علاوه بررسی انگشت نگاری REP نشان داد خصوصیات میزبان و محل زندگی آنها بر روی ژنوم باکتری تاثیر متقابل دارند. به طوری که جدایه هایی که از درختان میوه هسته دار جدا شده بودند مجموعه ای بزرگ و مستقل از جدایه های گندم و نیشکر را تشکیل می دادند. همچنین جدایه های درختان میوه هسته دار که مربوط به یک منطقه جغرافیایی بودند از شباهت های بیشتری بر خوردار بودند. استفاده از توالی REP در روش rep-PCR به عنوان یک روش ساده، دقیق و سریع در جهت شناسایی و طبقه بندی ایزوله های پاتوارهای P. syringae مورد مطالعه و تایید قرار گرفت.

گونه های مختلف جنس Orius Wolff (Hemiptera: Anthocoridae) به عنوان شکارگران بسیاری از آفات کشاورزی نظیر تریپس ها، شته ها و کنه ها شناخته شده اند و در کنترل بیولوژیک این آفات نقش دارند. طی تحقیقی که در سال های 1387 و 88 به منظور شناسایی گونه های این جنس در منطقه شیراز و مرودشت صورت گرفت، جمعا 8 گونه جمع آوری و شناسایی گردید که از این میان گونه Orius (Microtrachelia) retamae (Noualhier) برای فون ایران جدید می باشد. این گونه از زیر جنس Microtrachelia می باشد که این زیر جنس نیز برای اولین بار از ایران گزارش می شود.