اخلاق پزشکی
سال:1391 | دوره:6 | شماره:22 |تعداد مقالات:8

از آنجایی که پیشرفت در دانش و فناوری تغییرات قابل توجهی را در ارائه خدمات سلامت باروری ایجاد کرده و از سویی دیگر موجب بروز مسائل اخلاقی متعدد برای مددجویان و ارائه کنندگان خدمات سلامت باروری گردیده است، موضوعات مرتبط با سلامت باروری امری بسیار خصوصی تلقی شده و در بین افراد خانواده، جامعه، فرهنگ های مختلف و حتی زوجین به راحتی مطرح نمی شود.

پژوهش به عنوان یکی از مهم ترین زیرساخت های توسعه در یک کشور محسوب می شود. مقالات منتشرشده علمی نیز نمایی از وضعیت پژوهشی هر کشوری است. فرایند شناخت و توصیف وضعیت فعلی مقالات درهر حوزه ای می تواند به آسیب شناسی و یافتن نقاط ضعف و قوت موجود برای طراحی و اجرای نقشه علمی کمک کند. در این مقاله گامی کوچک در مسیر ترسیم نقشه علمی اخلاق پزشکی کشور برداشته شده است. در این مطالعه مقالات اخلاق پزشکی چاپ شده در مجلات علوم پزشکی سال 1390 در ایران بررسی شده است. عناوین مقالات منتشرشده 290 مجله علمی فارسی و لاتین دانشگاه های علوم پزشکی و مراکز تحقیقاتی مورد ارزیابی قرار گرفته است. داده ها با برنامه استراتژیک اخلاق پزشکی کشور و نظرسنجی کارشناسان اخلاق پزشکی کشور مقایسه شده اند. نتایج نشان داد که در سال 1390، 174 مقاله اخلاق پزشکی ارائه شده است. بیشترین توجه به موضوع حقوق بیمار و فلسفه اخلاق پزشکی و کمترین توجه به موضوع گروه های آسیب پذیر و ژنتیک شده است. در حدود 51% از مقالات از نوع مروری و تحلیلی و 47% از آن ها توصیفی هستند. با توجه به اهمیت اخلاق پزشکی و نیازهای فعلی جامعه، برخی از عناوین پژوهشی نادیده گرفته شده اند و بالعکس، لذا این ناهمخوانی به بازنگری سیاست ها در این حوزه فعالیت نیاز دارند.

چگونگی وضعیت سلامت باروری بستگی زیادی به عواملی نظیر مباحث اقتصادی، عدالت و اخلاق دارد. سلامت باروری و جنسی زنان اغلب مورد خدشه قرار می گیرد که این مساله الزاما به دلیل دانش پزشکی ناکافی نبوده، بلکه بیشتر به علت نقض حقوق اساسی زنان، علی رغم توافق جهانی بر آن، می باشد. امروزه در سراسر دنیا نگرانی فزاینده ای در جامعه درباره نحوه ارائه خدمات به طریق اخلاقی به وجودآمده که لازم است جهت رفع این نگرانی ها کدهای اخلاق حرفه ای مشتمل بر اصول اخلاقی شامل تعهدات و وظایف اخلاقی، پیامدهای عمل، ارزش ها، باورها، ویژگی های اخلاقی و ویژگی های فرهنگی و منطقه ای تدوین گردند. این مطالعه مروری با هدف بررسی ضرورت طراحی کدهای اخلاق حرفه ای برای ارائه دهندگان خدمات سلامت باروری در ایران با جستجو در پایگاه های اطلاعاتی SID، IRAN DOC، PUBMED،CINAHL   MEDSCAPE واز سال 1985تا 2013 و با استفاده از واژگان کلیدی سلامت باروری، کدهای اخلاق حرفه ای و طراحی، که طی آن تعداد 45 مقاله بازیابی شدند و مورد مرور قرار گرفتند. نتایج یافته ها در این مطالعه مروری بر طراحی کدهای اخلاقی در حیطه سلامت باروری و به روزنمودن آن ها تاکید می نماید که یک ضرورت مهم حرفه ای محسوب شده و می تواند یک راهنمای اخلاقی کاربردی را در ارائه خدمات سلامت باروری ترسیم نماید.

واژه توکل از مفاهیم پرباری است که در نظام تربیتی اسلام به عنوان یک هدف تربیتی و صفت معنوی به چشم می خورد تا انسان های حقیقت جو را به سوی کمال و تربیت صحیح و سلامت روان دعوت کند. گوهر توکل را باید در اعتماد به خدا جستجو کرد تا انسان اعتماد به خدا پیدا نکند، نمی تواند اداره امورش را به او واگذار کند. هدف این نوشتار، بررسی برخی از کارکردهای عرفانی و تربیتی توکل در قرآن کریم و احادیث و بررسی تاثیر آن در بهداشت سلامت روان است. مقاله حاضر درصدد است تا نشان دهد انسان با توکل به خدا به کمالات اخلاقی و عرفانی چون: قناعت، صبر، استقامت، عزت نفس، پرهیز از نفاق و کبائر، ایثار، شجاعت، کسب قدرت، اراده و به طور کلی به قرب و رشد معنوی و ... می رسد و رسیدن به این خصائص از اهداف و وظایف اخلاقی ـ تربیتی اسلام مطرح شده است که منجر به تامین سلامت روان خواهند شد. ما در این تحقیق به تک تک این کارکردها در آیات می پردازیم، تا نشان دهیم که آراستگی به این خصلت ها، نتایجی مثبت در بردارد که در رفتارهای فردی و اجتماعی نمود پیدا خواهد کرد. بنابراین توکل به خداوند، زمینه ها را برای سازندگی انسان در جهت هدایت و رشد و معنویت او فراهم می آورد و انسان را به قرب الهی، که سعادت دنیوی و اخروی اوست، می رساند.

حساسیت اخلاقی یکی از معیارهای صلاحیت حرفه ای پرستاران محسوب می شود و بر عملکرد اخلاقی و ارتقای ارتباط بین پرستار و بیمار موثر است. تاکنون تعریف روشن و صریحی از این مفهوم ارائه نشده است. این تحقیق کیفی با هدف تبیین معنی حساسیت اخلاقی از دیدگاه دانشجویان پرستاری انجام شد. به این منظور مصاحبه نیمه ساختاریافته با 18 دانشجوی پرستاری انجام گردید و تجزیه و تحلیل محتوا به روش باکستر انجام شد. یافته های مطالعه چهار درون مایه هدایت و حمایت درونی، شناخت، واکنش صحیح و پاسخگویی و علاقه مندی را شامل می شود. حساسیت اخلاقی دارای ابعاد مختلف شامل وجود احساسات فردی، توانایی های علمی و توان استدلال و تصمیم گیری است که برای دستیابی به آن وجود ویژگی های فردی و آمادگی های آموزشی لازم است. این مفهوم می تواند در آموزش و پژوهش های پرستاری کاربرد داشته باشد.

اهداف: هدف از انجام این مطالعه بررسی ارتباط میزان دیسترس اخلاقی پرستاران بخش های ویژه با نگرش آنان در زمینه تصمیم گیری های پایان عمر می باشد.روش: 117 نفر از پرستاران آی.سی.یو های شهر شیراز با تکمیل پرسشنامه ای در این طرح شرکت کردند و بدین وسیله سطح دیسترس اخلاقی و نگرش آنان در رابطه با تصمیم گیری های پایان عمر سنجیده شد.یافته ها: میان شدت و تکرار دیسترس اخلاقی رابطه مستقیم و معنی داری وجود داشت .(r=0.703, p=00) میانگین نمره در تمایل به قطع درمان 1.2±2.75 بود و ارتباط مستقیم و معنی داری با میانگین تکرار واقعه در دیسترس اخلاقی (p=0.03) داشت. در تمایل به اتانازی میانگین نمره 1.04±2.05 بود و رابطه مستقیم و معنی داری با میانگین تکرار واقعه در دیسترس اخلاقی (P=00) داشت و در عدم انجام احیاء میانگین نمره 1.23±2.87 بود که با میانگین شدت دیسترس اخلاقی ارتباط مستقیم و معنی داری (p=0.03) داشت.نتیجه گیری: در کل میزان دیسترس اخلاقی پرستاران بخش های آی.سی.یو بیش از حد متوسط و با تصمیم گیری های پایان عمر در ارتباط بود.

پیش زمینه و هدف: انگیزه داشتن فرزند باعث شده افرادی که قادر به فرزندآوری نیستند، روش های گوناگون کمکی تولید مثل را تجربه کنند. رحم جایگزین از جمله روش هایی است که معمولا پس از آزمودن سایر روش های کمک باروری، به دو شکل جانشینی جزیی و جانشینی کامل، مورد استفاده زن و شوهر نابارور قرار می گیرد. استفاده از روش جانشینی کامل که مادر جایگزین تنها مسوول بارداری جنین حاصل از لقاح اسپرم و تخمک زن و شوهر نابارور است با چالش های مختلفی روبرو است که از جمله آن ها، روایی یا ناروایی اخلاقی آن است. پرسش اصلی در بررسی اخلاقی استفاده از رحم جایگزین آن است که آیا می توان با استفاده از آموزه های نظام اخلاقی سودگرای قاعده نگر، عمل زن و شوهر نابارور، همچنین مادر جایگزین را به لحاظ سودی که از رهگذر آن متوجه آنان و جامعه می شود، اخلاقی دانست.روش: این پژوهش به صورت توصیفی و تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای انجام و تلاش شده، پس از توضیح مفاهیم و مبانی ناباروی و اخلاق سودگرا، روایی اخلاقی استفاده از رحم جایگزین در دستگاه اخلاقی سودگرای قاعده نگر بررسی و تبیین شود.یافته ها: از آنجاکه در دستگاه اخلاقی سودگرای قاعده نگر، ملاک در اخلاقی بودن، وجود سود جمعی برای یک عمل و قرارگرفتن آن در چارچوب یک اصل اخلاقی است، تاثیر متغیرهای مختلف اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی، سیاسی از یک سو و تنوع افراد موثر و متاثر از روش مادر جایگزین، از سوی دیگر، سبب می شود نتوان حکمی کلی در سودمندی عمومی این روش برای جامعه صادر کرد و آن را در ضمن یک اصل اخلاقی مورد پذیرش، همچون ایثار، جای داد. هرچند بدون شک، استفاده از این روش در شرایط مختلف و نسبت به برخی از افراد، از سودمندی قابل ملاحظه ای برخوردار است.

مقدمه: توجه به سطح رضایت مراجعین به مراکز درمانی، نقش موثری در برنامه ریزی های مدیریتی در سیستم های خدمات سلامتی ایفا می کند. این مطالعه میزان رضایت مندی بیماران از پزشکان عمومی شهر فسا را بررسی نموده است.روش: این تحقیق از نظر هدف از نوع کاربردی و از نظر روش اجرا به صورت توصیفی ـ تحلیلی است. پرسشنامه خودساخته در مقیاس 5 قسمتی لیکرت، بوسیله مصاحبه تکمیل گردید. روش نمونه گیری به صورت تصادفی بود و تعداد 400 نفر از بیماران مورد مصاحبه قرار گرفته، اطلاعات گردآوری شده بوسیله نرم افزارهای SPSS18 و Minitab15 با استفاده از آزمون های مناسب تجزیه و تحلیل شد. روایی پرسشنامه از روش ساختاری و محتوایی تامین شد. برای تعیین پایایی، آلفای کرونباخ محاسبه شد که0.93 بود.یافته ها: در بین متغیرهای دموگرافیگ و زمینه ای، بین میزان رضایت مندی و متغیرهای سطح تحصیلات، شغل، جنسیت، وضعیت تاهل از نظر آماری رابطه معناداری مشاهده شد. همچنین بین شاخص رضایت کلی بیماران و شاخص وفاداری ضریب همبستگی 0.792 تعیین گردید. «مهارت و تبحر پزشک»، «رسیدگی دقیق به بیمار و گرفتن شرح حال و معاینه کامل توسط پزشک» و «نحوه پاسخگویی پزشک به سوالات بیمار درباره بیماری و روش درمان» به عنوان مهم ترین اولویت های کلیدی بهبود از خدمات پزشکان عمومی مطرح شده اند.نتیجه گیری: یافته های این پژوهش لزوم ارتقای کیفیت خدمات پزشکان عمومی را مشخص می کند. به نظر می رسد با اصلاح نقایص سیستم بر اساس نظر بیماران می توان رضایت مندی بالاتری حاصل کرد.