مطالعات مدیریت شهری
سال:1388 | دوره:1 | شماره:3 |تعداد مقالات:8

در این تحقیق با بررسی مطالعات و تجربیات جهانی در زمینه کیفیت زندگی شهری، شاخصهای مختلف و متعدد ناشی از تجربیات متفاوت مکانی و زمانی استخراج شده و سپس این شاخص ها توسط تعدادی از مدیران و متخصصان مدیریت شهری تهران از لحاظ اهمیت مورد برسی قرار گرفته اند. در واقع سعی شده است تا با بررسی شاخصها و دسته بندی های رایج مفهوم کیفیت زندگی شهری، شاخصها و دسته بندی هایی متناسب با شرایط سیاسی و مدیریتی نظام مدیریت شهری ایران و بخصوص کلانشهر تهران بومی سازی شود. به این امید که در مراحل بعدی با استفاده از شاخصهای بومی، بتوان به پایش و اندازه گیری کیفیت زندگی شهروندان ایرانی و تهرانی پرداخت. در این تحقیق از مجموع 114 شاخص و 16 گروه اصلی آنها، 93 شاخص در 14 دسته، (شاخصهای اصلی) به عنوان شاخصهای بومی برای اندازه گیری و پایش سطح کیفیت زندگی شهری شهروندان تهرانی (ایرانی) طبقه بندی گردیدند.

به دنبال گسترش امکانات اشتغال در بخش نوین، مهاجرت افرادی که در جستجوی درآمد بیشتری هستند ادامه خواهد یافت. با افزایش تراکم جمعیت در شهر بهای زمین در مناطق شهری، هزینه های مسکن، حمل و نقل مواد خوراکی و دیگر امکانات شهری بالا می رود. این امر شکاف بین سطح درآمد روستایی و شهری را تنگ تر می کند و بنابراین، آهنگ شهرنشینی و روند مهاجرت کندتر می شود. با ادامه روند توسعه، گوناگونی فعالیتهای بخش نوین اقتصادی بیشتر شده و بخش شهری، به صورت یک نظام یکپارچه مستقل از شهرهای مختلف در می آید که هر کدام در جهت تخصص یافتن در جنبه ای از فعالیتهای اقتصادی، توسعه می یابند. در این مسیر، روند شهر نشینی با جذب منابع انسانی به سوی فعالیتهایی که بازده اقتصادی بیشتری دارند، در تمام جنبه های توسعه اثر می گذارد. این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر روش اجرا توصیفی (همبستگی) است. جامعه آماری این تحقیق شامل کلیه اساتید، متخصصان و مدیران در حوزه مدیریت، علوم اجتماعی و فرهنگی می باشند. در این پژوهش از روش نمونه گیری تصادفی استفاده شد و تعداد 150 سشنامه در میان نمونه مورد پژوهش توزیع شد که در این میان 131پرسشنامه بصورت کامل تکمیل و به پژوهشگر عودت داده شد. ابزار گردآوری داده ها در این مطالعه بصورت پرسشنامه ای بوده است. پرسشنامه مذکور در دوبخش الف) مشخصات فردی و ب) گویه ها با 40 گویه می باشد. بر اساس ارزیابی حاصل از نتایج آزمون فرضیات تحقیق و ارزیابی آرا خبرگان از میان مولفه های هشت گانه، عوامل اقتصادی شهر تهران در جایگاه نخست، عوامل اقتصادی مبدا در جایگاه دوم و عوامل سیاسی شهر تهران در جایگاه انتهایی عوامل تاثیر گذار در مهاجرت به کلانشهر تهران قرار دارند.

امروزه نگاه صحیح و راهبردی به حمل و نقل به عنوان فعالیتی اقتصادی، به ضرورتی درخور توجه تبدیل شده است؛ به گونه ای که مشخصات حمل و نقل و سیاست های مرتبط با آن، یکی از ارکان رشد حجم ترافیک است.در این نوشتار، پس از آشنایی با تعاریف حمل و نقل و سیر تاریخی آن، انواع وسایل نقلیه موتوری، چگونگی استفاده از آنها، ترافیک و ریشه ها، و منشا و مضرات این معضل در شهرهای ایران مورد بررسی قرار گرفته است. در ادامه به سیستم های حمل و نقل عمومی و سیاست های راهبردی و مزایای آن نگاهی اجمالی انداخته، به تعریف شهر پایدار، توسعه پایدار شهری و ابعاد مختلف آن از منظری نو پرداخته شده است. همچنین با نگاهی به هر یک از وسایل حمل و نقل انبوه مسافر - اعم از اتوبوس، قطار، مترو، مونوریل و تراموا - تلاش شده است نکات مثبت و معایب هر یک به اجمال بررسی و سیستم های نوین حمل و نقل روز دنیا مورد کنکاش قرار گیرند.

این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر روش اجراء توصیفی (همبستگی) است. جامعه آماری شامل کلیه اساتید، متخصصان و مدیران در حوزه مدیریت، علوم اجتماعی و فرهنگی می باشند. در این پژوهش از روش نمونه گیری تصادفی استفاده شد و تعداد 200 پرسشنامه در میان نمونه مورد پژوهش توزیع شد که در این میان 157 پرسشنامه بصورت کامل تکمیل و به پژوهشگر عودت داده شد. ابزار گردآوری داده ها در این مطالعه بصورت پرسشنامه ای بوده است. پرسشنامه های مذکور در دو بخش الف) مشخصات فردی و ب) گویه ها با 24 گویه می باشد. مطابق نظرات ارایه شده از سوی خبرگان ضعف ساختار اقتصادی مهمترین مولفه و در جایگاه نخست، ضعف نظام برنامه ریزی و مدیریت شهری در رتبه دوم، عدم حمایت و هدایت دولتی در جایگاه سوم، حوداث سیاسی در جایگاه چهارم، بلایای طبیعی در جایگاه پنجم و حوادث اجتماعی در جایگاه ششم تاثیر گذار در گسترش حاشیه نشینی در کلانشهر تهران معرفی شده اند.

هدف از نگارش این مقاله، شناسایی موانع پیش روی توسعه سیستمهای اطلاعاتی جغرافیایی در شهرداری شیراز و ارایه راه حل های اجرایی، می باشد. بدین منظور با شناسایی جامعه آماری مورد نظر و انتخاب روش تحقیق توصیفی، فرضیات مستخرج از مطالعات پیشین در قالب پرسشنامه هایی بصورت نظر سنجی در بین جامعه آماری مخاطب توزیع گردیده و پس از تجزیه و تحلیل های آماری مربوطه، مشخص گردید که تمامی پنج فرضیه، مورد تایید قرار گرفتند بطوری که به نظر جامعه آماری، مسایل و مشکلات مالی، مسایل و مشکلات ایمنی و فنی، مسایل و مشکلات فرهنگی، عدم استفاده و یا استفاده ضعیف از سیستمهای اطلاعاتی جغرافیایی در سایر شهرداریها و سازمانهای مرتبط با حوزه خدمات شهری شهرداری شیراز وعدم آشنایی مدیران رده بالای شهرداری و اعضا شورای شهر شیراز (مدیران شهری) با قابلیتهای سیستم های اطلاعاتی جغرافیایی، مانع از توسعه سیستمهای اطلاعاتی جغرافیایی در حوزه خدمات شهری شهرداری شیراز شده است. در انتها با مراجعه به جامعه آماری دوم و یا کارشناسان و صاحب نظران توسعه سیستمهای اطلاعاتی جغرافیایی، به جمع آوری راهکارهای پیشنهادی آنها به منظور رفع موانع توسعه شناسایی شده، پرداخته شده است.

این مقاله با هدف سنجش میزان عدم رضایت ساکنین محدوده نواب از 4 عامل اجتماعی- محیطی (شامل مولفه های فقدان بهداشت محیط، عدم احساس امنیت، آلودگی صوتی و آلودگی هوا) انجام گردیده است. حجم نمونه مطالعاتی شامل 270 عدد پرسشنامه و داده ها با استفاده از نرم افزار Spss تحلیل شد. نتایج حاصل از تحقیق نشان می دهد که تمامی عوامل مورد نظر در مدل تجربی در محدوده مطالعاتی با میزان نارضایتی ساکنین از محیط سکونتی شان رابطه معنی داری دارند .(P<.05) در مجموع میزان نارضایتی ساکنین نواب از مجموع عوامل مورد بررسی بالاتر از متوسط آن (5<3.41>5 با میانه نظری 3) ارزیابی شد. میزان آزردگی ساکنین از تمامی عوامل مورد بررسی بالا و بیشتر از متوسط آن به دست آمد. بیشترین میزان نارضایتی ساکنین مربوط به احساس آزردگی از آلودگی هوا (5>2.89>5 با میانه نظری 2) و کمترین میزان مربوط به آزردگی از فقدان بهداشت محیط (3>2.02>1 با میانه نظری 2) بوده که در حد متوسط ارزیابی شد. همچنین در بررسی میزان تاثیر گذاری سه متغیر مستقل جنس، سن و طول مدت اقامت در محله بر روی میزان نارضایتی، نتایج نشان داد که هیچ کدام از این متغیرها بر ادراک احساس آزردگی ساکنین از عوامل مورد بررسی تاثیر گذار نبوده اند .(p<.05)

این مقاله بر آن است، ضمن تبیین انواع بافت های آسیب پذیر و شاخص های شناسایی بافت های فرسوده به علل پیدایش آن پرداخته و پیشنهاداتی در زمینه راه های برون رفت از وضعیت موجود و رونق بخشی به نوسازی در این بافت ها ارایه نماید. بدین منظور با استفاده از تجربه موردی شهر کاشمر این راه کارها مورد ارزیابی تجربی قرار گرفت.در این مقاله ضمن گونه شناسی تعاریف، مفاهیم و راه کارهای بهسازی بافت های فرسوده، به تبیین وضع موجود بافت های فرسوده شهر کاشمر و طبقه بندی آن ها با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی AHP و نیز نرم افزار GIS پرداخته و به نحوه مداخله ارکان موثر در این بافت ها اشاره شده است. در نهایت با تقسیم بندی بافت های فرسوده شهر کاشمر به چهار گونه «بافت فرسوده با ارزش تاریخی»، «بافت فرسوده میانی»، «بافت فرسوده روستایی ـ شهری (دارای هسته روستایی)» و «بافت فرسوده حاشیه ای» شیوه مداخله دولت و نحوه مشارکت مردم در بهسازی و نوسازی آن بیان شده است.

امنیت یک حق اولیه و ضروری برای زندگی همه افراد اجتماع و شهروندان است، و البته در بیان مفهوم امنیت باید به دو بعد ذهنی و عینی آن توجه کرد. این دو بعد کاملا بر یکدیگر تاثیر گذار بوده و نمی توانند به طور مجزا بررسی شوند. در واقع مفهوم «امنیت» و درک آن در همه ابعاد (فیزیکی، اجتماعی، روانی و...) مشکل است و بنابراین ترقی دادن آن هم مشکل خواهد بود.هم چنین روشن است که نیروی انتظامی و تعدد پلیس و نگهبان برای یک فضا به تنهایی نمی تواند ضامن تامین امنیت شهر باشد و البته یک طرح شهر سازی نیز به تنهایی نمی تواند امنیت را در کالبد شهر تزریق کند و هم چنین روشن است که پیشگیری از جرم از هر طریقی که باشد و برقراری امنیت بسیار راحت تر و با صرفه تر از بر خورد با جرم خواهد بود. اما با مداخلات فیزیکی و اجتماعی به صورت موازی می توان جو و محیط عمومی فضا های شهری را تحت تاثیر قرار داد و میزان احساس امنیت شهروندان و درک آن ها از محیط پیرامونشان را تغییر داد و حضور آنان را در شهر بالفعل گردانید. اما یکی از عوامل محرکه این اقدام خود شهروندان به عنوان روح حاکم بر شهر می باشند. آنان بهتر از همه بر معضلات نا امنی در محیط خود واقف هستند و در صورت مشارکت فعال با برنامه ریزان شهری می توانند محیطی امن برای خود و خانواده شان فراهم آورند.